Dit artikel stamt uit 2018 en is dus verouderd. Voor informatie over de huidige crisis in Diergaarde Blijdorp, klik HIER.

Diergaarde Blijdorp balanceert meer dan ooit op de financiële afgrond. Althans, dat beweert het NRC in een artikel getiteld ‘Financiële wanorde bij Blijdorp‘. In het stuk worden allerlei verwijten gemaakt naar mensen die hoge functies hebben of hadden in de dierentuin, die er gezamenlijk voor zouden hebben gezorgd dat het rammelt in het huishoudboekje. Maar in hoeverre is dit waar?

Het NRC meldt dat, in een uitgelekte email naar de afdelingshoofden van de dierentuin, de directeur grote zorgen heeft geuit over de geldsituatie van het instituut. Zo overschrijden projecten van de dierentuin het budget in veelvoud, kunnen kortlopende schulden wellicht niet worden afbetaald en zou de directie maar weinig grip hebben op de algehele financiële situatie.

Verder baseert het NRC zich op twee medewerkers die naar het mediaconcern toe zijn gestapt. Zij zouden bang zijn dat zij binnenkort niet meer betaald kunnen worden. Ook waren ze het niet eens met de werkwijze van Jaap de Jong, de interim-directeur die het na het vertrek van Marc Damen tijdelijk voor het zeggen had. Hij zou namelijk als ZZP’er aangesteld zijn, ook al was hij al tijden actief voor de organisatie. De werknemers claimen ook dat hij meer zou hebben verdiend dan de balkenendenorm, die per 2017 €178.000,- bedroeg. De Partij voor de Dieren, die willens en wetens tegen dierentuinen in het algemeen is, eist ook helderheid van de Rotterdamse gemeente. Bewijs voor het vermeende salaris van De Jong of het ZZP-contract wordt overigens niet naar voren gebracht door het NRC.

Ook klaagden de medewerkers over het toenemend aantal tijdelijke aanstellingen, terwijl vast personeel doorbetaald thuis zat. Dit zou volgens een van hen maar liefst een kostenplaatje van een miljoen euro hebben opgeleverd. Verder wordt de interim-manager voor publieksservice, de heer De Waard, ervan beschuldigd meer dan de balkenendenorm te hebben verdiend en zou hij drie nachten per week in het Van der Valk-hotel bij Blijdorp hebben overnacht in verband met de reistijd van en naar zijn woonplaats Almere. Belangrijk om te melden, ook hiervoor wordt geen bewijs op tafel gelegd.

Verder zou Zevenbergen hebben aangegeven dat alle geplande of recent begonnen projecten per direct stil moeten worden gelegd. Dit zou inhouden dan de gehoopte verbouwingen van bijvoorbeeld Taman Indah en de Rivièrahal of de aanleg van een Madagaskar-biotoop er voorlopig niet inzitten. Ook de geleidelijke opknapbeurt van het Oceanium zou significante vertraging kunnen oplopen. De restauratie van het Roofdieren-Gebouw gaat wel gewoon door en moet in 2018 worden afgerond.

Diergaarde Blijdorp heeft beperkt gereageerd op al deze aantijgingen. Woordvoerster Constance Alderlieste gaf aan dat de dierentuin de komende tijd helemaal niet verwacht grootschalig verlies te draaien en dat ze niet op de hoogte is van overnachtingen bij Van der Valk. Wat de interimmers betreft, in een recent interview gaf Erik Zevenbergen aan naar een vast team toe te werken.

Wat gelijk opvalt is dat, volgens het NRC, de directeur in die email zou hebben gezegd dat hij de begroting voor 2018 ”realistischer zal opzetten” dan in het voorafgaande jaar is gebeurd. De verantwoordelijkheid daarvoor wordt echter gedeeld door meerdere partijen en ook nog eens gecontroleerd en beoordeeld door de Raad van Toezicht. Het zou kunnen zijn dat begrotingen in het verleden niet volledig accuraat waren, maar dit was dan zeker niet opzettelijk of zonder de realiteit in acht te nemen gedaan. Deze uitspraak lijkt dus nogal uit zijn context te zijn gehaald door de redactie.

Dat de dierentuin al jaren een economisch zorgenkindje is, is geen geheim. De voornaamste reden hiervoor is echter geen wanbeleid, zoals het artikel suggereert, maar bezuinigingen en wetgeving. De gemeentesubsidie is binnen enkele jaren afgenomen van ruimschoots 5 miljoen euro tot 8 ton. Hierdoor moest toenmalig directeur Marc Damen het personeel drastisch verminderen om de situatie houdbaar te maken.

De rits rijksmonumenten binnen de dierentuin zijn ook meer een vloek dan een zegen, zo bleek de afgelopen jaren. De meeste hiervan waren drastisch aan onderhoud toe, maar bij het renoveren van monumenten komt de Commissie voor Welstand en Monumenten om de hoek kijken en meestal een stokje ervoor steken. Neem de besteding van het zogenaamde jubileumgeschenk, een cadeautje van de gemeente in 2007. De discussies met zowel de welstandscommissie als de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed hebben voor een budgetoverschrijding van €800.000,- gezorgd. Meer dan de helft van het totale geschenk is opgegaan aan extra uren voor de architecten, aannemers en projectleiding door de vertragingen bij de verschillende projecten die werden gefinancierd met dit geld.

De publiekgemaakte jaarverslagen beamen dat, zoals de woordvoerster ook al aangaf, Blijdorp helemaal geen verlies op de exploitatie voor 2018 verwacht. Het klopt wel dat er geen budget is voor de broodnodige restauratie van de Rivièrahal en dat, door de ambtelijke molen, het ook krap gaat worden met de bouw van het geladaverblijf en de opknapbeurt van het Oceanium.

Al met al, in hoeverre is dit NRC-artikel sensatiezucht? Door de totale afwezigheid van bewijs is het moeilijk te zeggen, voornamelijk met de vermeende salarissen van de voormalige interim-directeur en de interim-servicemanager. Het artikel lijkt een kern van waarheid te bevatten, maar om van totale wanorde te spreken is overdreven.

UPDATE 04/01/2018: directeur Erik Zevenbergen heeft bij RTV Rijnmond bevestigt dat het NRC zaken heeft overdreven. ”Het is jammer dat door mensen buiten de Diergaarde zaken zo worden uitvergroot. We hebben er gewoon heel veel zin in en we gaan met genoeg projecten aan de slag in 2018.” Verder ligt de organisatie toe dat er geen overschrijding van de Balkenende-norm is.