Een grote tegenvaller in Diergaarde Blijdorp: de eerste kennismaking tussen Sumatraanse tijgers Geram en Nonja is uitgelopen op een dodelijke vechtpartij. De verzorgers hebben er alles aan gedaan om de dieren te separeren en uiteindelijk lukte dat ook. Er waren wat flinke oppervlakkige krassen zichtbaar, maar een diepe bijtwond in de flank van Nonja bleef onopgemerkt. In de vroege uurtjes van 6 september is ze overleden aan een longbloeding ten gevolge daarvan. Het is helaas niet ongebruikelijk dat dit gebeurt bij tijgers. Twee op de drie natuurlijke sterfgevallen in het wild komen door tot vechtpartijen met soortgenoten. Wereldwijd leven meer dan 2.000 tijgers in professionele dierentuinen, waaronder 250 van de Sumatraanse ondersoort, en ook daar valt ieder jaar wel een slachtoffer te betreuren. Blijdorp gaat samen met de fokcoördinator in Londen kijken hoe nu verder met Geram.
When it rains…
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Aziatische leeuwin Reena (2018-2024).
Van de regen in de drup: op 8 september is Blijdorp nóg een grote katachtige kwijtgeraakt. Aziatische leeuwin Reena is ingeslapen. Reena kwam in 2018 ter wereld in de Maasstad als dochter van mannetje Aapal en vrouwtje Lalana. Reena leed sinds haar geboorte aan ataxie: een hersenziekte die de controle over haar spieren verminderde. Dezelfde ziekte claimde in 2020 al het leven van haar vader in 2023 ook dat van haar tweelingzusjes Mette en Asha. Ook in andere Europese dierentuinen worstelen Aziatische leeuwen met zenuwaandoeningen. Vermoedelijk is het het gevolg van herhaaldelijke inteelt: de ondersoort was door jacht anno 1910 gereduceerd tot slechts twintig individuen. Diergaarde Blijdorp en de Universiteit Utrecht hebben het voortouw genomen bij het onderzoek naar oplossingen hiervoor.
Uitzwaaien
Foto: Kölner Zoo (Facebook)
Doei doei Malte! Ongeveer een jaartje geleden ontfermde Diergaarde Blijdorp zich over de jonge zwarte neushoorn. Zijn thuistuin, Magdeburg, kon hem geen geschikte winterstal bieden. Van meet af aan was duidelijk dat hij niet in Rotterdam zou blijven, want eigenlijk heeft Blijdorp ook maar de capaciteit voor twee volwassen neushoorns. In augustus heeft Malta zijn omzwervingen doorgezet naar de Kölner Zoo. Hier is hij nu al het gezicht geweest van een winactie voor een exclusieve rondleiding door het park. Dat gaat helemaal goedkomen met ‘m daar!
Oceanium-zijde
Foto: Céline Alders (BB-Facebook). De vicuña’s eind 2023.
Lief en leed aan de ‘nieuwe’ zijde van Diergaarde Blijdorp. Het is steeds stiller in het Zuid-Amerikaanse themagebied, waar van de eens zo troste vicuñakudde alleen nog Pedro en Kally over zijn. De twee jongen van afgelopen jaar wachten achter de schermen op een transport naar andere dierentuin en vrouwtje Kim is onverwachts overleden. Even verderop, bij het Oceanium, valt er juist nieuw leven te vieren. Dit jaar staat de geboorteteller bij de Californische zeeleeuwen alweer op twee, bij de koeneusroggen op drie en bij de koningspinguins op vijf! Erg bijzonder is ook de geboorte van een Balabac-kantjil in het Natuurbehoudscentrum. Blijdorp is zich in rap tempo aan het ontplooien tot Europese hofleverancier van deze zeldzame hoefdiertjes uit de Filipijnen. Valt er dan geen enkel verlies te noemen in het Oceanium? Jawel: één van de twee nieuwe barracuda’s bij de Haaientunnel heeft het helaas niet gered en er is een gestippelde murene weggehaald uit het Great Barrier Reef om de vrede aldaar te waarborgen.
Oorverdovende stilte
Foto: Carolina van Dijk (BB-Facebook). Bruine muisvogel.
Ook lief en leed bij de Afrikaanse vogels. Te beginnen met het goede nieuws: in de Okapi-Volière is deze zomer weer foksucces geweest met de sneeuwkaptapuiten, violette schildtoerako’s en geelkeelfrankolijnen. Helaas begint het voor de rest een beetje stil te worden in deze hoek. De hoop op foksucces met de karmijnrode bijeneters begint af te kabbelen na een zoveelste broedseizoen zonder wezenlijke reuring. De klad zit er al helemaal in bij het Weverkopje, dat het niet alleen zonder wevers moet stellen, maar überhaupt zonder vogels! Er speelt een ware rattenplaag bij dit verblijf en de verzorgers krijgen er maar geen vat op. Dat heeft ook het lot van de bruine muisvogels bezegeld. Deze energieke vogeltjes waren eigenlijk bedoeld als ‘opvulling’ terwijl de resterende wevers op elders op weer op kracht kwamen, maar ook in deze kolonie hebben de ratten genadeloos huisgehouden. Het laatste handjevol is inmiddels vertrokken naar een ander park. Een uitzonderlijk treurig einde voor een alleszins succesvolle inwoner van Blijdorp. In de naburige Krokodillenrivier zijn tegenwoordig ook slechts violette schildtoerako’s te zien. Sinds de oplevering van deze kas in 2009 zijn er eigenlijk nooit vogels geweest die het er écht naar hun zin hebben, ondanks herhaaldelijke aanpassingen. Of Blijdorp plannen heeft om de boel hiero nieuw leven in te blazen, is niet bekend.
Apenstreken
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Witkruinmangabey Oda (2013-2024).
Blijdorp speelt met het idee om een nieuwe primatensoort te verwelkomen. De vereniging Vrienden van Blijdorp meldt dat in hun lijfblad Vriendennieuws. Momenteel huisvest het Servalkopje de voltallige groep witkruinmangabeys: een huis vol! Nouja, met uitzondering van pubermannetje C, hij woont bij de gorilla’s. En misschien dat hij binnenkort weer gezelschap krijgt van zijn familie. Het enige probleem: C spendeert de nachten in een verblijf in de kijkhut. Daar past één mangabey prima in, maar voor een hele troep wordt het toch wel krap. De Diergaarde onderzoekt of een van de ‘koepelkooien’, tussen de Rivièrahal en het buitenperk in, opgelapt kan worden. In het verleden woonden de mangabeys daar ook al, maar het voldoet anno 2024 niet meer aan hun huisvestingseisen. De Vrienden laten doorschemeren dat het huidige mangabeyverblijf zeker niet leeg zou blijven staan en er gekeken wordt naar een nieuwe apensoort. Wordt vervolgd! Overigens zou 2024 zichzelf niet zijn als dit alles niet samenging met het overlijden van een geliefde Blijdorper: fokmannetje Oda heeft in juli zijn laatste adem uitgeblazen. De doodsoorzaak is niet bekend gemaakt.
Van grote waarde
Foto: Jolanda Berkelmans (BB-Facebook). De jonge gelada.
Hiep hiep hoera! In de Maleise Bosrand loopt weer een jonge Visaya-wrattenzwijn. En dat is maar goed ook: door grootschalige ontbossing is het Visaya-wrattenzwijn teruggedrongen tot enkele restantjes bos op de eilanden Panay en Negros. Ze zijn zo zeldzaam geworden dat de eerste foto van een wild Visaya-wrattenzwijn pas in 2012 werd gemaakt! Blijdorp nam begin jaren ’00 het voortouw bij het opzetten van een reservepopulatie in Westerse dierentuinen. Eveneens erg bijzonder is de geboorte van maar liefst drie Aziatische wolnekooievaars in de Grote Vliegkooi. Deze gevoelige diersoort wordt in slechts veertien Europese dierentuinen gehouden en fokt maar mondjesmaat. Blijdorp meldt ook de geboorte van nog eens een viertal stokstaartjes, waarmee de teller bij deze Zuid-Afrikaanse roofdiertjes op acht komt te staan dit jaar. Tot slot hebben bezoekers op 19 september weer een jonge gelada gespot.
Terug naar het wild
Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). De vrijgelaten schildpadden zijn voorzien van een GPS-zender, zodat we hopelijk meer te weten komen over hun mysterieuze migratiepatronen.
Ook achter de schermen van het Oceanium was er de afgelopen maanden genoeg om over te treuren én om te vieren. In het stormachtige laagseizoen ving Blijdorp maar liefst negen gestrande zeeschildpadden op die normaliter niet in de Noordzee voorkomen: twee Kemps zeeschildpadden en zeven dikkopschildpadden. Helaas hebben zij het niet allemaal gered. Een van de Kemps zeeschildpadden bezweek kort na aankomst alsnog aan uitputting en ziekte. Even later trad een ernstig technisch mankement op een van de opvangbassins en schoot de temperatuur van het water opeens omhoog, wat vijf verzwakte dikkopschildpadden fataal werd. Het resterende drietal is gelukkig gestaag gerevalideerd deze zomer. Eind augustus was het dan zover en zijn de twee dikkopschildpadden (samen met een Britse dwaalgast) weer losgelaten in de buurt van de Azoren. Kemps zeeschildpad Boeier moet nog even geduld hebben, want voor zijn beoogde vrijlating in de Golf van Mexico moet nog wat papierwerk goedgekeurd worden. De herintroductie van de zeeschildpadden is mogelijk gemaakt door een gulle donatie van de vereniging Vrienden van Blijdorp.
De Gemeente Rotterdam is gedeeltelijk akkoord met de bouwplannen voor het nieuwe olifantenverblijf in Blijdorp. Als onderdeel van de vergunningaanvraag beginnen nu ook steeds meer ontwerpplannen naar buiten te druppelen, wat betekent dat we alvast een tipje van de sluier kunnen oplichten.
Aan de bestaande 3.000 m2 olifantenperk wordt nog eens 4.000 m2 aan buitenperk toegevoegd, geheel op het huidige perceel vleermuizen-kamelen-moeras. Dit nieuwe buitenverblijf bestaat uit drie segmenten en staat in verbinding met een nieuw stalgebouw, dat tegen de oostgevel van de bestaande Vleermuizengrot aan wordt neergezet. Het exterieur van de Vleermuizengrot blijft ongewijzigd, maar van binnen gaat het pand grondig op de schop. Zo ontstaat ruimte voor een binnenverblijf voor François’ langoeren, die op de huidige locatie van de hangbrug ook een buitenverblijf van 450 m2 krijgen. Aangrenzend aan de Bergdierenrots komt een klein horecapalviljoen. De zuidoostelijke hoek, waar nu de kleine moerasvolière en het oude kraanvogelperk zijn, wordt naar verwezen als de ‘witte banaan’ en is nog niet in detail uitgewerkt. Er wordt gesproken over ofwel een verblijf voor baardapen realiseren hier, ofwel een ’theeplantage’ met otterverblijf.
Op de plannen zijn nog veel meer interessante details te zien en te lezen. Een greep hieruit: het monumentale pleintje rondom fontein ‘Liesje’, op de hoek van de Chinese Tuin, wordt in ere hersteld. Bij de ingang van de Vleermuizengroot staat een ‘Vietnamse markt’ ingetekend. De uitgang van de Vleermuizengrot wordt een ‘holle boomstam’ met ruiten, dwars door het langoerenverblijf heen. Er loopt een stroompje door het grootste olifantenperk heen dat uitmondt in een groot bassin, pal voor het terras. Als ‘fase 2’ voor het project worden enkele wijzigingen aan het oude olifantenperk gemaakt, waaronder het dempen van de greppel en het verbouwen van de zwemvijver. Hieronder hebben wij nog een kleine selectie aan interessante beelden gedeeld, de volledige documenten zijn HIER in te zien.
Vietnamese markt bij de ingang van de Vleermuizengrot.
Impressie vernieuwde Vleermuizengrot.
Impressie rotsverblijf langoeren.
Bouwdetails ‘oliduct’ tussen het oude en nieuwe verblijf.
Verschillende landschapsdoorsnedes olifantenverblijf.
Visualisatie nieuw bullenperk (gezien vanuit het noorden).
African Jungle
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Groene kakelaars.
De African Jungle volières beginnen langzaam maar zeker meer kleur te krijgen! De Afrikaanse Mangrove was al het heenkomen van de blauwkeelneushoornvogel, kleine zilverreiger en kwak, en heeft er nu twee inwoners bij. Terug van weggeweest is de gele boomeend, ook wel de rosse fluiteend genoemd. Het was altijd al de bedoeling dat de laatste individuen uit de Grote Vliegkooi zouden doorverhuizen naar het nieuwe verblijf, maar door de dood van de laatste individuen werd hun komst even in twijfel getrokken. Een échte nieuwe diersoort voor Blijdorp is de groene kakelaar, ook wel de groene boomhoop (Phoeniculus purpureus) genoemd. Het is een slanke insecteneter van de savannes en steppes in Sub-Sahara Afrika die in slechts een handjevol dierentuinen te zien is. Het is een erg sociale diersoort, waarbij de jongen vaak nog vele jaren in het territorium van hun ouders blijven om te helpen bij het beschermen van hun jongere broertjes en zusjes. De groene kakelaar rukt op in ontbossingszones en staat als niet bedreigd op de Rode Lijst.
Alweer ontvalt een oudgediende inwoner van Blijdorp ons: Maleise tapir Pooh is 5 juli overleden na een kort maar hevig ziekbed. Bij de autopsie kwam naar voren dat Pooh leed aan een borstvliesontsteking en longoedeem. Pooh werd in 2012 geboren en woonde de afgelopen tien jaar in Rotterdam. Hier doorbrak ze in 2016 samen met tapirman Vazan de 18 jaar lange ’tapirdroogte’ in de Maasstad met de geboorte van zoontje Penang. Penang woont tegenwoordig in Wilhema Zoo, Stuttgart. In ’22 werd hij voor het eerst vader, al overleed zijn dochter het jaar erna aan longproblemen. In 2018 kwam dochtertje Vasanti ter wereld, die helaas al snel overleed aan bloedarmoede, en in 2021 volgde de nu in ZOO Płock woonachtige Krissy. Droevig is dat Pooh vlak voor het aanbreken van haar ziekbed weer bevrucht was door haar metgezel Ketiga (‘Tycho’). Hij blijft nu alleen achter. De Maleise tapir is een bedreigde diersoort die in slechts 22 Europese dierentuinen wordt gehouden.
Vals alarm! Bijna een maand lang waren alle ogen gericht op de Tweeling-Gebouwen nadat Blijdorp begin juni Aziatische leeuw Lalana van de groep separeerde. De aanleiding hiervoor was een plotselinge piek in haar progesteronspiegel, wat normaliter alleen gebeurt wanneer een bevalling aanstaande is. Maar ja, klaarblijkelijk kan het verkeren. Inmiddels is de 14,5 jaar oude leeuwin weer herenigd met mannetje Wishu en haar oude dochter Rena.
Verhuizingen
Foto: ZOO Łódź (Facebook). Otter Harry op z’n nieuwe stek.
Vaarwel otter Harry! Het eind 2022 geboren waterroofdier is verhuisd naar het Poolse Łódź. Hij wordt daar vergezeld door een vrouwelijke soortgenoot. In de Chinese Tuin blijven ouders Jacco en Karin achter. Bij de buren ook een wisseling van de wacht: François’ langoer Andre gaat verhuizen naar Pairi Daiza. Blijdorp laat weten dat er al een opvolger klaarstaat uit een Britse dierentuin. Ook intern heeft er een apentransport plaatsgevonden: de witkruinmangabeygroep bij het Servalkopje is weer wat groter. Fokvrouwtje Esperanza en twee dochters zijn teruggeverhuisd naar de groep van fokman Oda en moeder-overste Casper. Bij het Servalkopje zitten nu maar liefst elf mangabeys, bij de gorilla’s alleen nog puberman C. De transportlijst wordt gecompleteerd met de aankomst van twee gevlekte lipvissen in de Noordzee van het Oceanium en drie barracuda’s (waarvan eentje spoedig overleden) bij de Haaienbak.
Leegstroom
Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)
Het Kelpwoud in het Oceanium ligt er troosteloos bij. Niet alleen het grote bassin, maar ook de kleintjes eromheen staan vrijwel volledig leeg. Begin juli heeft een exodus plaatsgevonden van grote en kleine inwoners: zeesterren, donderpadjes, aardbei-anemoontjes, garibaldi-vissen, harige tritonshorens, brandingbaarzen, de lijst gaat maar door. De émigrés gaan een mooie toekomst tegemoet in Stralsund, Duitsland. Eerder dit jaar vertrokken ook al alle stierkophaaien en een groot deel van de luipaardhaaien naar Valencia. In het Rotterdamse Kelpwoud resteren nu alleen nog enkele ‘logerende’ haaien uit ARTIS, de oorkwallen bij de plastic-expo, een Amerikaanse kreeft met een genetische afwijking en natuurlijk de Californische zeeleeuwen. De komende tijd zal dit deel van het Oceanium een lokaal tintje krijgen, als onderdeel van het impactgebied ‘Duurzame Noordzee’. Wat deze plannen precies inhouden, en wat dit betekent voor de bestaande Noordzee-bakken bij de entree van het pand, is niet bekend.
NBC: wel en (vooral) wee
Foto: Thijs Sluys (BB-Facebook). Na de dood van de laatste lintslang en het vertrek van de gele anaconda zijn de cobra in het Aziëhuis en de tijgerpython in Taman Indah de laatste slangen in Blijdorp. Dat, terwijl er bijna 300 soorten op de Rode Lijst staan.
De laatste Californische lintslang in het Natuurbehoudscentrum is overleden. Daarmee is hun kleine terrarium langs de buitenwand van de zaal leeg komen te staan. Dit relatief nieuwe deel van het Oceanium is nog altijd een pijnpuntje voor de Diergaarde. Zo zaten de lintslangen oorspronkelijk in een veel groter verblijf, maar sinds hier in een vroeg stadium lekkages ontdekt werden, staan de lampen daar uit. Ook is de kamer met broedmachines onvoldoende geïsoleerd van de buitenlucht waardoor het voor veel reptielen niet volstaat, en het grote wandrek met kleine terraria biedt onvoldoende mogelijkheid tot het ophangen van warmtelampen en staat daardoor grotendeels leeg. Het is niet bekend of het langverwachte ‘herstelplan’ voor het Natuurbehoudscentrum al vorm aan begint te nemen. Een schrale troost: de jonge geelkeelgaailijster heeft inmiddels gezelschap gekregen van een jonge roodoorbuulbuul.
Virtuele langnek
Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook). Verzorgers lezen de allerlaatste editie van De Giraffe.
Abonnementhoudersblad ‘De Giraffe’ verschijnt vanaf dit najaar alleen nog maar digitaal en krijgt dan de naam ‘Mijn Blijdorp’. Blijdorp laat weten de keuze te hebben gemaakt om de klimaatimpact van het blad te verminderen, al heeft het park geen cijfers gepresenteerd over de uitstoot van eenmalig drukken en bezorgen versus permanente opslag op servers. Zo komt een einde aan 72 jaar lang fysieke Blijdorp-magazines. De vereniging Vrienden van Blijdorp blijft hun kwartaalblad Vriendennieuws voorlopig wél fysiek uitbrengen.
Geboortegolf
Foto: Céline Alders (BB-Facebook). Baardapen.
Het beschuit met muisjes is deze zomer niet aan te slepen in Blijdorp. Rode panda’s Miyuko en Kwina hebben in het bosverblijf weer een tweeling ter wereld gebracht. Hun zoon uit 2023, Tiwari, was gelukkig net uitgevlogen naar Tsjechië. Blijdorp ontfermt zich momenteel ook nog eens over vier rode panda’s die op doorreis zijn, twee vrouwtjes bij de Bergdierenrots en twee mannetjes achter de schermen. Ook bij de grote flamingo’s is het een huis vol, met zo’n twintig kuikens dusver. Ook is het de verwachting dat er binnenkort weer enkele Mhorr-gazelles geboren zullen worden. Mannetje Noah van de eerste leg is alvast naar Planckendael vertrokken om plaats te maken. De Kaapse klipdassen in de Krokodillenrivier zijn voor het eerst in enkele jaren weer van de partij met acht kleintjes. Bij de baardapengroep zijn inmiddels nóg twee jonkies gezien, waarmee de teller bij deze bedreigde primaten op drie komt te staan. Minder opvallend, maar zeker noemenswaardig zijn de drie kleine Darwin-nandoes in Zuid-Amerika en een veelbelovende nestpoging bij de wolnekooievaars in de Grote Vliegkooi.
Blijdorp op Bonaire
Het zijn spannende dagen op Bonaire! Blijdorp is werk aan het maken van zijn ambitie om in dit deel van Caraïbisch Nederland een permanente aanwezigheid te realiseren. De opvallende container hieronder vertrok begin juli naar de Antillen om onderzoeksmaterialen te leveren aan het onderzoeksteam van RoffaReefs. Hierna wordt de container ook in gebruik genomen als onderzoeksruimte voor koralen. Het onderzoek naar drijvende kraamkamers voor koraalvissen is nog altijd vol op gang. Blijdorp was in juni ook al aanwezig op een congres de Dutch Caribbean Nature Alliance.
Lief en leed in de Rotterdamse Tijgerkreek. Op 3 april viel het doek voor Sumatraanse tijgerin Alia op de mooie leeftijd van 19 jaar. Alia, geboren te Wuppertal, was al sinds 2007 te zien in Diergaarde Blijdorp. Daarmee was ze – na het overlijden van gorilla Bokito en olifant Irma en 2023 – in zekere zin de bekendste grijsaard van het park. Alia beviel tijdens het WK voetbal in 2010 van twee zoontjes, die Gio en Vanni gedoopt werden. Gio woont tegenwoordig samen met een jong vrouwtje in het Hongaarse Sosto. Van welpjes is het helaas nog niet gekomen. Vanni overleed in 2021 in Frankfurt aan een maagtumor. Verdere nestjes heeft Alia niet meer gehad. De Sumatraanse tijger mag dan wel een kritiek bedreigde diersoort zijn, maar in gevangenschap speelt altijd het risico op woningnood. Alia zat daarom de laatste jaren aan de anticonceptie. Wel heeft Alia tussen 2015 en 2022 veel tijd mogen doorbrengen met tijger Emas, voor wie ook een fokverbod gold.
Foto: Ron Goud (BB-Facebook). Tijger Geram.
Graag zet de Diergaarde zijn betrokkenheid bij het EAZA Ex-situ Programma (EEP) van de Sumatraanse tijger voort. In overleg met de fokcoördinator is besloten om in de Maasstad een nieuw fokstel samen te stellen. Op 24 mei verwelkomde Blijdorp het vijf jaar oude mannetje German uit Aalborg Zoo, Denemarken. Hij lijkt zich op zijn gemak te voelen in zijn nieuwe omgeving. Deze week volgde een Française, de negen jaar oude Nonja. Het liefdesnestje is alvast spic en span gemaakt voor hun uiteindelijke kennismaking.
Welkom
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
Nieuwe individuen, maar ook nieuwe soorten in Blijdorp! Nu te zien in het Aziëhuis is de geelkoplandschildpad (Indotestudo elongata). Deze reptielen, met hun karakteristieke gele kop en langgerekte schild, komen van nature voor in de laaglandbossen van Zuidoost-Azië. Er is niet veel bekend over hun gedrag in het wild, maar ze hebben een divers dieet en kunnen zich ook goed aanpassen aan veranderende omstandigheden. Ze zijn vooral ’s ochtends en ’s avonds actief. Om veilig uit te rusten, graven ze zich overdag in in de strooisellaag. Helaas zijn ze niet opgewassen tegen de grote hoeveelheid wildvangst die plaatsvindt voor de illegale huisdierenhandel. De resterende individuen kampen met extreme habitatversnippering. In de afgelopen drie schildpadgeneraties is het aantal individuen in de natuur naar schatting met 80% afgenomen, waardoor de soort als kritiek bedreigd op de Rode Lijst staat. Gelukkig doen ze het vrij goed in dierentuinen en fokcentra.
Het doek valt
Foto: Ray Beers (BB-Facebook)
Ook zijn er de afgelopen maanden veel dieren uitgezwaaid. Bijzonder spraakmakend was het transport van twee volgroeide arapaima’s (plus een groepje pacu’s) naar Duisburg in april. Blijdorp claimt dat er nooit eerder zulke grote individuen succesvol verhuisd zijn en dankt een Braziliaanse expert voor zijn input. Inmiddels zijn alle inwoners van Amazonica dan toch écht uitgeplaatst. In 2023 werd de Zuid-Amerikaanse vlinderkoepel gesloten vanwege omvangrijke schade aan de dakconstructie en de fundering. Het is het gevolg van ongelukkige ontwerp- en materiaalkeuzes tijdens de bouw in 2013. Nu die vervloekte luchtkussens weggehaald zijn, waarmee die narigheid allemaal begon, is het houten geraamte van de koepel goed zichtbaar van buitenaf. Er wordt nog steeds nagedacht over of elementen van het pand nog herbruikt kunnen worden voor een nieuwe kas. Die zal waarschijnlijk wel een Afrikaans tintje krijgen, want Blijdorp heeft besloten om gefaseerd afscheid te nemen van zijn Amerikaanse inwoners. Zo ontstaat ruimte voor het park om zich toe te spitsen op de natuurbehoudprojecten die de dierentuin elders al heeft lopen.
Een Afrikaanse reïncarnatie van Amazonica is nog toekomstmuziek, maar toch nadert het allereerste stukje van impactgebied African Jungle in rap tempo. Op 13 juli openen de Vrienden van Blijdorp twee nieuwe volières direct tegenover de oude vlinderkoepel. Voorheen verbleven op deze plek onder andere de rode ibissen en hyacinthara’s uit Zuid-Amerika. Wie hun plek zouden innemen, bleef lange tijd ongewis. De nieuwste editie van Vriendennieuws brengt verduidelijking. Het complex komt te bestaan uit een ‘Afrikaanse Mangrove’ (ex-ibissen) en een ‘Afrikaanse Bosrand’ (ex-ara’s). De eerstgenoemde zijde wordt bij de opening in ieder geval bewoond door een koppeltje blauwkeelneushoornvogels, afkomstig uit Zie-ZOO Volkel, plus de kwakken en kleine zilverreigers die nu nog in de Grote Vliegkooi wonen. Ook de gele boomeenden zouden overgeplaatst worden, maar de laatste individuen van die soort zijn recent overleden. Wat volgt is nog een uitgebreid wensenlijstje: de Afrikaanse stekelstaart, Afrikaanse nimmerzat, Afrikaanse lepelaar, knobbeleend, dodaars, steltkluut, zwartbandbaardvogel en groene kakelaar. Waarschijnlijk zullen deze soorten nog niet bij de opening te zien zijn. Voor de Afrikaanse Bosrand staat vast dat er grijze roodstaartpapegaaien te zien zullen zijn, alsmede de groenhelmtoerako’s, purperglansspreeuwen en witwangboomeenden die reeds elders in het park wonen. Op het wensenlijstje staan verder de zwartwang-agapornis en smidsplevier.
Oude Wereld
Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)
Ook nieuws uit het ‘oude’ Centraal-Afrikaanse themagebied, Hart van Afrika. Op 2 juni is okapi M’buti na een zwangerschap van 14 maanden bevallen van alweer haar vierde kalf. Het is een kerngezond meisje, Makimzie geheten. Moeder en kind vertoeven voorlopig nog in de rustige kraamstal, onttrokken aan het zicht van de bezoekers. De vader van de spruit is Ngwani, die tegenwoordig in Frankfurt woont. De twee oude zussen van Makimzie, Mhina (2019) en Mayala (2021), zijn ook nog altijd te bewonderen in Blijdorp. Hun enige zoon, Mboshi (2017), woont alweer enige tijd in Arcachon. Nu we het toch over de Okapi-Volière hebben: helaas heeft de stokoude vrouwelijke bananeneter haar laatste adem uitgeblazen. Voorlopig moeten manlief en hun laatste zoon het zonder vrouwelijk gezelschap stellen. Het koppeltje casarca’s is kort na hun intrede weer achter de schermen geplaatst omwille van hun temperament richting hun kleinere medebewoners. Vrolijker is de geboorte van enkele geelkeelfrankolijnen in april.
Een bende ben je samen!
Het zal de trouwe lezers van Blijdorper Bende niet ontgaan zijn dat we de afgelopen tijd minder frequent nieuws gedeeld hebben. Het is het jammere gevolg van een overvolle agenda in ons privéleven. Ben jij het extra paar handen dat wij nodig hebben? Wij zoeken een coördinator voor de fotowedstrijden op de BB-Facebook en BB-Instagram! Ook staan we open voor een extra schrijver voor het Blijdorper Bende Blog. Geïnteresseerd? Stuur een mailtje naar blijdorper.bende.beheer@gmail.com!
In ooievaarsvlucht
Foto: Shirley Kroos (BB-Facebook). Een van de jonge stokstaartjes.
Er is een heuse baby boom gaande in Diergaarde Blijdorp! De gebruikelijke diersoorten zijn ook in 2024 weer van de partij. De tussenstand: zes kroeskoppelikanen, vijf Indische antilopen, vier Amerikaanse steppebizons, twee ringstaartmaki’s (bij het Oceanium), één bosrendier (achter de schermen), één witkruinmangabey (op de Savanne), één oostelijk kuifhertje (bij de Chinese Tuin), één Darwins nandoe, één Chileense poedoe en op 6 juni ook nog eens een Californische zeeleeuw. Ook zijn er vier kleine stokstaartjes gespot: naar zoo-standaarden niet erg bijzonder, maar gegeven de jarenlange drama met deze roofdiertjes in Rotterdam (zie ook Kort Nieuws #192) toch reden tot feest. Bij de Mhorr-gazellen wordt de kleine Noah inmiddels vergezeld door halfzusje Mila, van de nog wat onervaren moeder Marijke. Inmiddels is duidelijk geworden dat beide jonkies niet afkomstig zijn van fokman Theo, maar van een mannetje dat in 2023 op doorreis was. Zijn scharrel met Marijke is genetisch gezien niet zo erg, maar voor Noah geldt helaas dat hij het gevolg van directe inteelt is. Waarschijnlijk zal hij daarom gecastreerd worden.
Aziatisch Moeras: zonsondergang…
Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)
Een drukte van belang in het Aziatisch Moeras. Dit themagebied is gesitueerd op de beoogde locatie voor de uitbreiding van het olifantenverblijf. Niet alle huidige soorten zullen dan ook in Blijdorp blijven, wat zich laatste uitte in het vertrek van enkele zwartkopibissen en wolnekooievaars. Voor de achterblijvers gaat het leven echter gewoon door. De jonge witnekkraanvogel van vorig jaar is inmiddels ‘op kamers’ in Burung Asia, terwijl z’n ouders een nieuw nest begonnen zijn in de kleine moerasvolière. Opmerkelijk genoeg doen ze dat vrijwel direct naast het bezoekerspad. Of ze hier voldoende rust krijgen, zal moeten blijken. Meneer en mevrouw kraanvogel worden trouwens ook vergezeld door de kwakken en kleine zilverreigers nu, die zoals eerder genoemd binnenkort zullen doorstromen naar de African Jungle.
Azitisch Moeras: … en zonsopkomst
Ontwerp: Diergaarde Blijdorp (Gemeenteblad Rotterdam). Klik HIER voor groot formaat.
Het is een kwestie van lange adem, die omschakeling van het Aziatisch Moeras naar een nieuw olifantenperk. Bij de jaarlijkse algemene ledenvergadering van de Vrienden van Blijdorp werd bekend gemaakt dat de aanvang van werkzaamheden nu voor het najaar van 2024 gepland staat. Inmiddels is er een vergunningaanvraag ingediend op basis van de bijgevoegde plattegrond. Bij de ALV werd toegelicht dat in de oude Vleermuizengrot een nieuw verblijfje gerealiseerd zal worden voor plompe lori’s. Langs de gevel van de Vleermuizengrot verschijnt tevens een verblijf voor de François’ langoeren. Ook keert langs de zuidrand van het geheel een eiland voor een tweede apensoort terug.
Lekker dobberen
Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Zeekoet bij Bass Rock.
Van een meerjarendossier na een project dat binnen een jaar van de grond is gekomen: de Vrienden van Blijdorp steken €15.000 euro in het oplappen van Bass Rock. Dit geld komt uit het jaarlijkse dierenwelzijnspotje van de vereniging, en wordt gebruikt om de kustvolière bij het Oceanium te voorzien van een nieuwe golfslagmachine. Het is een functionaliteit die er ook al was bij de opening van Bass Rock 24 jaar geleden, maar die al vrij snel werd uitgezet omdat het de inwonende vissen te veel verstoorde. Die zwemmen van nature immers op tientallen meters diepte, en niet rechtstreeks in de branding. Tegenwoordig zwemmen er echter geen vissen meer rond en willen de verzorgers de vogels weer wat extra gedragsverrijking bieden. De exacte bouwplannen worden momenteel opgetekend. De Vrienden van Blijdorp investeren dit jaar ook €40.000 in een facelift voor het wallabyverblijf en €5.000 aan een nieuwe kweekopstelling voor de Rwandese warmwaterlelies achter de schermen.
Schildpadden in de schijnwerpers
Foto: @gleeksily36 (BB-Instagram). Vier ploegschaarschildpadden zijn momenteel al te zien in het Natuurbehoudscentrum.
En dat is niet alles: de Vrienden reserveren dit jaar alvast €100.000 voor een gedeeltelijke bijdrage aan de restauratie van de Victoria Serre. Naar verwachting wordt in 2026 of 2027 begonnen met de broodnodige opknapbeurt van de monumentale kas uit 1940. Hoewel de plannen nog in een heel vroeg en veranderlijk stadium verkeren, lijkt het erop dat de Victoria Serre er drastisch anders uit gaat zien. Het huidige semi-overwoekerde uiterlijk maakt plaats voor oorspronkelijke statige en strakke padenstructuur. De Victoria Serre betreed je nu vanuit de centrale hal van de Rivièrahal, maar potentieel verplaatst de entree naar de buitengevel, waar nu de Chinese Tuin gesitueerd is (ontwikkelingsgebied ‘Last Resort’). In het achterste segment, het ‘jaarvogeldeel’, wordt de bijzondere ‘spiny forest’ vegetatie van Zuid-Madagaskar nagebootst. Dat wordt in het middelste segment gecontrasteerd met een Oost-Malagassisch regenwoud. De waterleliekoepel blijft het domein van de Victoria reuzenwaterlelies, plus de Rwandese warmwaterlelies en de bromeliacollectie. Een deel van de beoogde planten staat al achter de schermen, waaronder de waterbanaan en een nieuwe cactuscollectie uit de Trompenburg Tuinen. In dit alles is geen plekje voor zangvogels weggelegd, de huidige sterrenspelers van de Victoria Serre. Op kosten van de Vrienden van Blijdorp verschijnt op de huidige plek van de toekankooien wel een verblijf voor de kritiek bedreigde ploegschaarschildpad.
In mei…
Foto: Céline Alders (BB-Facebook). Een van de jonge Vietnamfazanten.
Leggen alle vogels een ei! In de Gierenrots-volière zijn inmiddels bij alle vier de gierensoorten jongen uit het ei gekropen. Ook de maraboes zijn na een paar overgeslagen seizoenen weer van de partij. In de Victoria Serre van de Rivièrahal is het ‘alweer’ raak bij de molonetispreeuwen, Palawan-pauwfazanten en shamalijsters. Dat, plus een fokprimeur bij de kritiek bedreigde Vietnamfazanten, te zien in de Van-Harencarspel-kooi in de Tropenvleugel. Het vrouwtje is onverwachts overleden, maar de vader ontfermt zich goed over de twee kleintjes. Tijdelijk logeren de Sumatraanse gaailijsters trouwens ook in de Victoria Serre, want in hun reguliere optrekje bij het Aziëhuis zitten de geelkeelgaailijsters op het nest. In die volière zijn ook roodoorbuulbuuls en, sinds kort, een koppeltje Chinese bospatrijzen te zien. Een vrijgezelle bospatrijs blijft achter op hun oude adres, bij het Palawanhuisje tegenover de bantengs. Oh ja, terug naar de geelkeelgaailijsters: hun soortgenoten in het Natuurbehoudscentrum hebben voor het eerst drie kleintjes de wijde wereld in gestuurd.
In blijde verwachting
Foto: Corina van Dijk (BB-Facebook). “Ik heb eind mei deze foto gemaakt en wilde niet als betweter tevoorschijn komen, maar het leek mij al een zwangerschapsbuikje.”
Wordt de Maasstad binnenkort opgeschud door een koningskind? Aziatische leeuwin Lalana verblijft momenteel in de separatiekooi. De progesteronlevels in haar mest hebben een piek bereikt, wat betekent dat een bevalling aanstaande lijkt. De vader in spe is Wishu. Het zou voor het eerst sinds 2018 zijn dat er leeuwen geboren worden in Blijdorp. Toen was de moeder ook Lalana, met als partner Aapal. In de jaren die volgden bleek dat Aapal kampte met een genetische afwijking, die hij ook heeft doorgegeven aan de drieling. Bijgevolg is uit dat nestje alleen nog Reena in leven, al worstelt zij ook met steeds intensere symptomen. DNA-onderzoek wijst erop dat Wishu en Lalana wel een goede genetische match zijn.
Kopzorgen
Foto: Marian de Neijs (BB-Facebook). “Kaapse grondeekhoorn met bezoek.”
Wat te doen met het Weverkopje? De kleine volière bij de ‘afrit’ van giraffenstal De Ui kampt met een rattenplaag. Meerdere inspecties hebben geen soelaas geboden. Het restant van de eens zo fiere kolonie textorwevers werd eerder dit jaar al geëvacueerd naar de Krokodillenrivier. Hun leegte werd toen opgevuld met de bruine muisvogels uit de Okapi-Volière, maar ook zij zijn nu weer weggevangen door de verzorgers en bij de wevervogeltjes ondergebracht. Alleen de robuustere grondeekhoorns, purperglansspreeuwen, sneeuwkaptapuiten en groenhelmtoerako’s resteren in het verblijf. Schrale troost: laatstgenoemden hebben weer twee kuikens in hun midden.
Buiten Blijdorp: hoe gaat het nu met…
De nazaten van Aziatische olifant Irma (1970-2023)? De oude matriarch heeft vier kinderen succesvol grootgebracht. Over Bangka kunnen we kort zijn, zij staat natuurlijk nog altijd in Blijdorp. Irma’s enige zoon, Sibu, is in maart verhuisd van Dierenrijk Mierlo naar het Amsterdamse ARTIS. De hoofdstad herbergt een groepje dat bestaat uit het genetisch waardevolle vrouwtje Thong Tai en haar kinderen. Sibu is de beoogde partner voor het jonge vrouwtje Sanuk. Het in 2017 opgeleverde verblijf van ARTIS is zeker geen kandidaat voor de titel ‘grootste olifantenperk’, maar telt wel een spectaculair buitenbad waar ook Sibu gretig gebruik van maakt. Ook met de dames lijkt het te klikken. Duimen maar!
Artikel gaat verder onder de video.
De oudste dochter van Irma is de in 1984 geboren Bernhardine, doorgaans Dina genoemd. In 2006 vloog zij uit naar het Ierse Dublin, waar ze goed tot haar recht komt als hoofd van een indrukwekkende dynastie. Ze wordt er vergezeld door drie dochters en een kleindochter. Dat, en tot zeer recent werd Dina vergezeld door Yasmin, Irma’s tweede dochter. Ook Yasmin is sinds haar aankomst in Ierland meermaals bevallen en is zelfs al twee keer oma geworden. Over het algemeen nam Yasmin genoegen met Dina als leidkoe, maar de laatste jaren begonnen er toch scheurtjes te ontstaan tussen de twee stambomen. Na een maandenlang trainingstraject is Yasmin in november 2023 daarom samen met haar kinderen Anak en Kabir en kleinkind Sanjay verhuisd naar de Amerikaanse Cincinnati Zoo. Vorige week mochten ze daar voor het eerst één van de nieuwe buitenperken van ‘Elephant Trek’ verkennen, het grootste verblijf dat de dierentuin ooit heeft gebouwd. Yasmin gaat in de VS door het leven als SheRa. Waarschijnlijk heeft ze het niet door, maar bijzonder genoeg deelt Yasmin haar nachtverblijf in Cincinnati met Irma’s enige nog levende zus, Schottzie. Het is de bedoeling dat zij de komende maanden aan elkaar voorgesteld zullen worden.
Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Javari maakt kennis met een van de vrouwtjes.
Dat was even schrikken! Niemand staat graag in de file, laat staan als er een giraffe van vijf meter lang achterin zit. Dit overkwam de verzorgers van een Engelse dierentuin, die op 7 juli verantwoordelijk waren voor het transporteren van een jonge netgiraffe naar Diergaarde Blijdorp. Op de overdrukke A17 in Noord-Brabant kwam de colonne tot een stilstand, terwijl de temperatuur de 27 °C aantikte. Om te voorkomen dat het dier last van hittestress zou krijgen, heeft Rijkswaterstaat de verzorgers vervolgens over de vluchtstrook richting de Moerdijkbrug geëscorteerd. De keuze om bij deze temperatuur dieren te vervoeren kon op veel kritiek rekenen online; Diergaarde Blijdorp is niet ingegaan op het commentaar. In de Europese Unie geldt alleen een commercieel transportverbod voor dieren vanaf 35 °C. Of dierentuinen ook onder deze regeling vallen, is nu al bijna twintig jaar een juridisch grijs gebied. Gelukkig is Javari, zoals de jonge hengst heet, inmiddels heelhuids aangekomen in Diergaarde Blijdorp. Hij brengt zijn quarantainetijd door in De Ui en is dus al te zien. Blijdorp heeft enkele jaren de knip erop gehouden bij de giraffen om woningnood te voorkomen, maar het is de bedoeling dat Javari zich de komende jaren ontplooit tot een echte casanova.
Kassa!
Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)
Vorig jaar was het al te lezen in het gemeentelijk coalitieakkoord, maar nu is het definitief: Rotterdam maakt 18 miljoen euro vrij voor de restauratie van de Rivièrahal in Diergaarde Blijdorp. Eind juni zetten Blijdorp-directeur Zevenbergen en D66-wethouder Kasmi hun handtekening onder dit eenmalige ruggensteuntje van de gemeente. Dit bedrag is niet genoeg om het complete pand in oude luister te herstellen – dat wordt begroot op vijftig miljoen euro – maar stelt het park wel in staat om te beginnen met de renovatie van de Victoria Serre. De tropenvleugel van de Rivièrahal wordt gekoesterd door veel bezoekers en huisvest een bijzonder scala aan bedreigde vogelsoorten, maar is bouwtechnisch een groot zorgenkindje. Blijdorp hoopt in 2024 of 2025 te beginnen met de werkzaamheden. De Rivièrahal is een beschermd rijksmonument en de Victoria Serre zal daarom weer meer gaan lijken op hoe de kas er anno 1940 uitzag. Vorig jaar deelde Blijdorper Bende al exclusieve bouwplannen.
Van het slot
Foto: Erik Simonis (BB-Facebook)
Hoera! Eindelijk lijkt de griepgolf bij wilde vogels in Nederland af te zwakken. De ophok- en afschermplicht is daarom sinds 6 juli alleen nog van toepassing in de Gelderse Vallei en de Brabants-Limburgse Peel, waar de pluimveedichtheid het hoogst is. Dat betekent dat je in Blijdorp voor het eerst in twee jaar tijd weer het Flamingo-Strand en de Grote Vijver kan opzoeken. Deze uitbraak van vogelgriep was de heftigste ooit in Europa. Hoewel dit virus, H5N1, voornamelijk rondging bij pluimvee en watervogels, is er geen fundamenteel verschil tussen vogelgriep en mensengriep. H5N1 is zeer gevaarlijk wanneer het overspringt op mensen en daarom werd de afgelopen twee jaar het zekere voor het onzekere genomen. Alleen de Grote Vliegkooi in het Aziatisch Moeras is nog steeds niet toegankelijk voor bezoekers, wat vermoedelijk te maken heeft met de staat van onderhoud van deze doorloopvolière. Naar verwachting wordt de Grote Vliegkooi in de loop van volgend jaar gesloopt om ruimte te maken voor de olifanten.
Stuiterballen
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)
Is ‘ie niet leuk? De kleine vicuña bruist van de energie. De ouders van de spruit zijn het ervaren koppel Kim en Pedro. De kleine oogt gezond, het geslacht is nog onbekend. Papa verblijft wel tijdelijk achter de schermen, hij zat de vrouwtjes te veel achterna in dit kwetsbare stadium. De vreugde is ook groot bij de Darwins nandoes. In de broedmachine zijn vier loopvogeltjes uit het ei gekropen, waarna ze direct teruggeplaatst zijn in het nest. Bij deze soort leggen de vrouwtjes hun eieren in één groot nest, waar de vader zich vervolgens over ontfermt. Inmiddels groeien de jongen als kool. Voor de zekerheid mogen ze nog eventjes geen kennis maken met hun toch wel onvoorspelbare huisgenoten.
Natuurbehoudscentrum
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)
Het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium heeft een paar bijzondere nieuwe inwoners: drie Balabac-kantjils zijn nu te zien in het vogelverblijf. Deze bedreigde zoogdieren bewoonden voorheen het nachtdierenverblijf in het Aziëhuis. De exacte reden voor hun transport is niet bekendgemaakt. Diergaarde Blijdorp huisvest één van de slechts drie mannetjes die resteren in gevangenschap wereldwijd. Vorig jaar verwekte hij twee dochters, gehoopt wordt dat er dit jaar enkele mannetjes ter wereld komen. De kantjils delen hun nieuwe optrekje met geelkeelgaailijsters, roodoorbuulbuuls en roelroels. Een koppeltje Balispreeuwen heeft recentelijk juist het Natuurbehoudscentrum verruild voor de Van-Harencarspel-kooi in de Rivièrahal omwille van hun territoriale gedrag. In diezelfde kooi zijn tegenwoordig ook de Vietnamfazanten te zien die eerder in de Maleise Bosrand verbleven.
Zomerkriebels (1/2)
Foto: RTV Rijnmond (rijnmond.nl)
Heb jij ‘m gezien? Halverwege juni stond de Sumatraanse reuzenaronskelk (Amorphophallus titanum) in de Victoria Serre in bloei. Daarbij ondergaat deze plant binnen enkele dagen een spectaculaire transformatie. Uit een bescheiden groene knop verschijnt een tot wel drie meter lange bloeiwijze, waaraan de aronskelk zijn bijnaam ‘penisplant’ te danken heeft. Eerst gaan de vrouwelijke bloemen open, twee dagen later gevolgd door de mannelijke bloemen. De bloei van de reuzenaronskelk is niet alleen een lust voor het oog, maar gaat ook gepaard met een sterke aasgeur. Vermoedelijk lokt de plant hiermee kevers die als bestuivers dienen. Na enkele dagen verwelkt de bloem weer en begint de maandenlange transformatie tot vrucht. De bloei kost deze titanen zoveel energie dat ze het maar eens per decennium kunnen doen. Helaas heeft het niet mogen baten in Blijdorp, want momenteel staat alleen dit individu in bloei. Wel is er stuifmeel opgeslagen en ingevroren, zodat deze penisplant op een later moment alsnog z’n missie kan voltooien.
Zomerkriebels (2/2)
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Jonge wolnekooievaar.
Ook bij de vogels kan je merken dat het zonnetje schijnt! Allereerst de Victoria Serre, waar de kuikens uit Kort Nieuws #188 nu ook vergezeld worden door een jonge zwartnekvruchtenduif. Blijdorp fokte voor het laatst in 2020 met deze Zuidoost-Aziatische soort. Erg bijzonder is ook de geboorte van een wolnekooievaar in de Grote Vliegkooi. In dierentuinen verloopt de fok met deze kwetsbare draslandvogels uit India erg stroef. Dat heeft ervoor gezorgd dat in heel Europa slechts twintig individuen resteren nu, waarvan sommigen niet eens met een soortgenoot gehouden worden. Ieder kuiken telt dus! Bij het Weverkopje is inmiddels weer een nieuwe generatie grote textorwevers, groenhelmtoerako’s en purperglansspreeuwen te zien, terwijl in de Maleise Bosrand roodoorbuulbuuls en een Sumatraanse gaailijster uit het ei gekropen zijn.
Wereldreis
Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)
Bij sommige diersoorten in Blijdorp is het eeuwig een drukte van belang, zo ook bij de reuzengoerami’s in Taman Indah. In 2017/2018 schreven we al over ‘goerami-drama’, wat toen resulteerde in de dood van het oude, dominante individu. Later dat jaar kreeg het overgebleven mannetje weer gezelschap van een jonge soortgenoot. Eind goed al goed, zo leek het, totdat begin 2023 weer de vlam in de pan schoot. Krachtmetingen waren aan de orde van de dag, tijdelijke separaties met netten mochten niet baten. Uiteindelijk werd besloten om de voornaamste onruststoker achter de schermen te plaatsen – in het vijvertje waar ook de waterbananen uit Madagaskar staan, om precies te zijn. Het was de bedoeling dat dit dier op termijn een plekje elders in Europa zou krijgen, maar toen overleed vorige maand geheel onverwachts de achterblijver in Taman Indah… De relschopper is nu weer teruggekeerd naar zijn vertrouwde stekje. Wat een omzwervingen!
Onderzoekscentrum
Foto: Vrienden van Blijdorp (Facebook)
De verbouwing van de dierenkliniek is compleet! Dankzij een donatie van €82.500 van de vereniging Vrienden van Blijdorp gaat het ‘onderzoekscentrum’, zoals het Henri Martinhuis voortaan genoemd wordt, weer helemaal met de tijd mee. Via de publiekszaal kunnen bezoekers meekijken in de operatiezaal en het laboratorium. Informatie over veterinair, genetisch en ecologisch onderzoek wordt verstrekt via leesvoer en speelse puzzels. Kom vooral eens een kijkje nemen!
Op het eerste gezicht
Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)
De toepaja’s in het Aziëhuis hebben een roemruchte reputatie: deze fascinerende ‘mix’ van knaagdieren en primaten hebben inmiddels meerdere ontsnappingspogingen ondernomen in Diergaarde Blijdorp. Tel daar maar nog eentje bij op nu! Door een klein gaatje in een scheidingswand wist het nieuwe vrouwtje veel eerder dan gepland kennis te maken met manlief. Gelukkig kunnen ze het goed vinden samen, er zijn zelfs al meerdere paringen gespot…
Buiten Blijdorp
Over liefde op het eerste gezicht gesproken: tijger Emas heeft er geen gras over laten groeien! De Sumatraanse tijger verruilde eind vorig jaar de polder voor het Duitse Frankfurt en mocht in maart kennismaken met vrouwelijke soortgenoot Cinta. En toen verschenen op 20 juni opeens twee kleine vlekjes op de nachtcamera’s! De kans is aanwezig dat de tweeling direct bij de eerste kennismaking verwekt is, want de draagtijd van tijgers duurt ongeveer drie maanden. Emas arriveerde in 2015 in Diergaarde Blijdorp, maar mocht zich al die tijd niet voortplanten. Het DNA van zijn toenmalige partner Alia was namelijk al rijkelijk vertegenwoordigd in het Europese stamboek. Het waarborgen van genetische diversiteit is extreem belangrijk voor de toekomstbestendigheid van het fokprogramma. In Rotterdam is momenteel alleen tijgerin Alia te zien, zij mag hier haar oude dag slijten.
De schep gaat weer in de grond in Rotterdam! De verbouwing van de Zuid-Amerikaanse volières is in volle gang. Na twee decennia lang weer en wind te hebben verduurd, is het tijd om de houten steunbalken en fragiele netten te vervangen. Enkele oude palen van het RET-stadsvervoer van tien meter lang worden nieuw leven in blazen, zoals eerder ook al werd gedaan bij het naburige makiverblijf. Ook wordt steviger gaas gebruikt, zodat baldadige inwoners in de toekomst geen problemen meer opleveren. Behalve deze bouwtechnische wijzigingen, plús het wegnemen van fysiek contact tussen mens en dier, blijft de opzet ongeveer hetzelfde. Het is de bedoeling dat het geheel in december opgeleverd wordt. Tot die tijd bivakkeren de oude inwoners van de volière achter de schermen – met uitzondering van de witwangfluiteenden, zij zwemmen tegenwoordig rond in de Okapi-Volière.
Hyena-hiaat
Foto: Marian de Neijs (BB-Facebook)
Groots geboortenieuws op de Savanne! Twee gevlekte hyena’s zagen in mei het levenslicht. Aanvankelijk ervoer moeder Kaidi best veel stress, wat zich uitte in het continu verplaatsen van haar pups. De verzorgers waren dan ook bezorgd of de kleintjes dit kwetsbare stadium wel zouden doorstaan. Een maand verder lijken die zorgen gelukkig ongegrond. Worden dit dan toch de eerste succesvolle hyenajongen in Rotterdam sinds 2016? Je kan je steentje bijdragen door het prille gezin een beetje rust te gunnen: als het druk is op het vlonder, kom dan later terug. Namens de hyena’s, alvast bedankt!
Beschuit in overvloed
Foto: Angelique Blijleven (BB-Facebook)
De hyena’s zijn niet de enige zoogdieren waar je op kraamvisite kan gaan. De maki-groep bij het Oceanium is dit jaar uitgebreid met zes prille ringstaartjes: een tweeling van alfavrouwtje Ketaka, een tweeling bij haar jongere zus Kyra, plus jongen bij oudere zus Kely en moeder-overste Kanto. De geslachten zijn nog onbekend. Even verderop, bij de bizons, zijn twee meisjes geboren. In het Europese themagebied ontfermt ervaren moeder Rita zich over een vrouwelijk bosrendiertje. Geboortes zijn er ook bij de poedoes en Indische antilopen.
Longen van de Aarde
Diergaarde Blijdorp is van plan om vanaf 1 januari 2024 geheel rookvrij te zijn. Momenteel worden peuken en vapes in een groot deel van het park nog getolereerd, maar in samenwerking met de Hartstichting wil de dierentuin deze de komende zes maanden geheel uitbannen. In 2018 nam de Gemeenteraad Rotterdam al de motie ‘Rookvrij Blijdorp’ aan, ingediend door DENK en gesteund door GroenLinks, PvdA, NIDA, SP, CU-SGP, Partij voor de Dieren, 50PLUS en een deel van de VVD-fractie.
Wildvang is tegenwoordig gelukkig een zeldzaamheid in de dierentuinwereld, met één grote uitzondering: vissen. Gevaarlijke filters, complexe huisvestingseisen en hongerige verblijfsgenoten belemmeren het voortplantingssucces van veel vissensoorten in gevangenschap. Diergaarde Blijdorp behoort tot een select groepje Europese organisaties dat hier op korte termijn verandering in wil brengen. De afgelopen jaren kreeg Blijdorp al een voorproefje van zulk succes met de zwartsnuithaaien, maar dat bleek een kortstondige doorbraak toen het vrouwtje in 2021 helaas overleed. Blijdorp gaat het nu proberen met hun verblijfsgenoten, de zandbankhaaien. Laatst zijn drie extra individuen van deze soort verwelkomd, enkele jaren geleden geboren in het Oceanogràfic Valencia. Hopelijk zijn deze zwaargewichten over enkele jaren net zo succesvol als hun kleine buren uit de Noordzee, de hondshaaien. Enkele maanden geleden heeft Rotterdam die groep nieuw leven in geblazen met de aankomst van drie vrouwtjes uit het Dolfinarium Harderwijk, wat zich nu al vertaalt naar een heleboel nieuwe eieren, te zien in het Publiekslab!
Naar de haaien (2/2)
Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)
Het runnen van een serieus fokprogramma betekent ook lastige keuzes maken. Blijdorp is al enkele jaren ontevreden met de stand van zaken in het grote Kelpwoud-bassin. Het bevolkingsregister van dit aquarium staat eigenlijk eeuwig in de min, een handjevol jonge stierkophaaien in de loop der jaren daargelaten. De Diergaarde hoopt dat de vergrijzende inwoners elders beter tot hun recht komen. Inmiddels heeft het park afscheid genomen van vier luipaardhaaien en vier stierkophaaien, die in het Oceanogràfic Valencia ongetwijfeld een mooie toekomst tegemoet gaan. In het Kelpwoud-aquarium zwemmen nu alleen nog vier luipaardhaaien rond die Blijdorp tijdelijk verzorgt vanwege de verbouwing van het Artis-Aquarium. Wat er op lange termijn gebeurt met dit hoekje van het Oceanium staat nog niet vast. Mogelijk wordt dit flinke bassin in de strijd gegooid voor de fok van andere bedreigde diersoorten, zoals het langverwachte fokprogramma voor de vleet.
Gevonden vogels
Foto: Bert van Duijn (BB-Facebook).
Eigenlijk begon het park de hoop al op te geven, maar ze is terecht! De vrouwelijke Rüppells gier die in april wist te ontsnappen uit een separatiekooi is begin mei gevangen door een valkenier in de buurt van het Duitse Leipzig. Inmiddels heeft de fokcoördinator voor deze kritiek bedreigde diersoort een mooi heenkomen voor haar gevonden in Berlijn. Ondertussen zitten haar soortgenootjes in Rotterdam niet stil: dit jaar zijn maar liefst tien Rüppells gieren uit het ei gekropen in de Maasstad! Door de eerste leg naar de broedmachine te verplaatsen, worden de ouders aangemoedigd om een tweede ei te leggen. De biologische ouders van dit recordbrekende tiental bevinden zich in Blijdorp en Avifauna, maar om deze generatie liefdevol groot te brengen, zijn er inmiddels zelfs aasetertjes ondergebracht bij kinderloze koppels in DierenPark Amersfoort en Safaripark Beekse Bergen! Het gaat daarbij zowel om Rüppells gieren als om duo’s van verwante gierensoorten, waaronder zelfs een man-man-koppel in Avifauna. Ondertussen gaat het ook vlot bij de witruggieren, witkopgieren én kapgieren in Blijdorp. Wordt vervolgd!
Met de publicatie van de zomereditie van het Vriendennieuws is maart-uitgave openbaar gemaakt. Wat blijkt? Eind 2022 is een McCords doosschildpad uit het ei gekropen achter de schermen. Jongen bij deze kritiek bedreigde Aziaten zijn altijd meer dan welkom! Bijzonder is ook de geboorte van nog twee Komodovaranen en de aankomst van een tweede dwergkoraalduivel. Verder laten de Vrienden weten dat een heleboel jonge vogels van vorig jaar uitgevlogen zijn naar andere parken. De kroon spant een transport naar Singapore, bestaande uit maar liefst twee geelkeelgaailijsters, drie pruimkopparkieten, vier groenhelmtoerako’s, één grijze bananeneter, twee Palawan-pauwfazanten en acht ezelspinguïns. Oh ja, én de vijftien muisvogels waar we het in Kort Nieuws #186 al over hadden. Het exacte mutatieoverzicht kan je HIER teruglezen. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!
Kiss & Bye
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Tapir Krissy naast haar moeder Pooh.
Vaarwel Krissy! De tot ‘Leukste Geboorte van 2021‘ verkozen Maleise tapir gaat een mooie toekomst tegemoet in ZOO Płock. Ook kleine panda’s worden groot: het is tijd voor de tweeling van ’22 om het ouderlijk nest te verlaten. Mannetje Prem is met Krissy meegereisd naar Polen en vrouwtje Muna is inmiddels heelhuids aangekomen in GaiaZOO, Limburg. Precies op tijd, want naar verluidt zijn papa Miyuko en mama Kwina alweer in blijde verwachting… Minder spraakmakend maar wel bijzonder is het transport van twee zeepaardjes. Eindbestemming: de Oosterschelde! Zij waren dit voorjaar aangespoeld op het strand en naar Blijdorp gebracht om aan te sterken. Beelden van de operatie zijn HIER te zien. Er zijn ook een paar interne verhuizingen te melden: een groepje mannelijke sneeuwkaptapuiten zijn ingetrokken in de Krokodillenrivier. Ze moeten nog een beetje wennen aan alle bewegingsvrijheid en hun geschubde onderburen, maar vermoedelijk doen ze binnen afzienbare tijd hun bijnaam ‘lawaaimakers’ weer eer aan. Er is ook een vrouwelijke violette schildtoerako verhuisd naar de kas, waar al een mannetje aanwezig was. Duimen maar! Een vrijgezelle shamalijster vertoeft voorlopig in de kleine volière tegenover de bantengs.
Kraanvogels op een kiertje
Foto: Céline Alders (BB-Facebook). Twee vrouwtjes hebben een ei in hetzelfde nest gelegd – interessant!
Blijdorp is in zijn nopjes met de geboorte van een witnekkraanvogel in het Aziatisch Moeras. Voortplanting bij deze majestueuze vogels is een zeldzaamheid in gevangenschap, soms zijn er zelfs jaren waarin er geen enkele witnekkraanvogel wordt geboren in de dierentuinwereld. Ook de verzorgers in Rotterdam moesten even in de boeken duiken om hun geheugen op te frissen… Interne bronnen melden tevens dat de wolnekooievaars en nimmerzaten in de Grote Vliegkooi aan het baltsen zijn, wat ook maar zelden voorkomt. Blijkt het Aziatisch Moeras op zijn oude dag toch nog een geslaagd onderkomen voor deze zeldzame dieren? De fok bij die andere langpoten, de flamingo’s, verloopt in ieder geval voor het tweede jaar op rij soepel. De eerste eieren kunnen ieder moment uitkomen. Geboortenieuws is er ook bij de geelkeelfrankolijnen in de Okapi-Volière, de Sumatraanse gaailijsters in de Maleise Bosrand en de Balispreeuwen, molonetispreeuwen, kroonduiven en geelkeelgaailijsters in de Victoria Serre. Nu we het toch over eieren hebben: Diergaarde Blijdorp meldt eveneens de geboorte van twee kritiek bedreigde Egyptische landschildpadden.
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De witnekkraanvogels bewonen de kleine moerasvolière tegenover de kuifmakaken.
Diergaarde Blijdorp is van plan om vanaf 1 januari 2024 geheel rookvrij te zijn. Momenteel worden peuken en vapes in een groot deel van het park nog getolereerd, maar in samenwerking met de Hartstichting wil de dierentuin deze de komende zes maanden geheel uitbannen. In 2018 nam de Gemeenteraad Rotterdam al de motie ‘Rookvrij Blijdorp’ aan, ingediend door DENK en gesteund door GroenLinks, PvdA, NIDA, SP, CU-SGP, Partij voor de Dieren, 50PLUS en een deel van de VVD-fractie.
