Kort Nieuws #184

Welkom

Foto: piranha-info.com. Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de luipaardcactusmeerval (Pseudacanthicus leopardus). Een klein groepje is uitgezet in het bassin van de dwergkaaiman. Het is een soort uit de familie der pantsermeervallen, bodembewonende zoetwatervissen met zuignapmondjes. Daarmee schrapen ze algen van rotsen en eten ze kleine ongewervelden. Pantsermeervallen worden in de aquariumhandel ook wel pleco’s genoemd. Als je er eentje adopteert, check dan altijd om welke soort het gaat: sommige kunnen erg groot worden en zijn dan lastig te verzorgen.

De grote inhaalslag

Dit is het laatste nieuwsbericht dat in 2022 zal verschijnen op het Blijdorper Bende Blog. Fijne feestdagen toegewenst, lieve lezers! Zodat iedereen up-to-date het nieuwe jaar ingaat, is deze nieuwskatern extra lang en delen we nog wat nieuwtjes die we eerder over het hoofd zagen. Daarbij delen we ook wat informatie uit de meest recente uitgave van het Vriendennieuws, die normaliter pas over een paar maanden openbaar zouden worden. Graag vragen we van jullie een kleine wederdienst: overweeg om in 2022 lid te worden, schenk een geliefde een lidmaatschap als cadeau of doe een kleine donatie aan Blijdorp. Dankjewel!

Groot klein nieuws

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook). Blijdorp fokte een paar jaar geleden ook al met de kantjils.

Te beginnen bij een zege in de Maleise Bosrand: er zijn afgelopen zomer twee Balabac-kantjils geboren in Diergaarde Blijdorp! Dat is erg bijzonder, want de vader van de kleintjes is een van slechts twee fokmannetjes voor deze bedreigde soort in heel Europa. Het is dus erg belangrijk dat hij zijn genen doorgeeft. Beide kalfjes zijn vrouwelijk, maar hopelijk kan hij volgend jaar wat zonen verwekken. Blijdorp heeft drie fokvrouwtjes waarmee hij potentieel gekoppeld kan worden. Met in totaal zes individuen herbergt Rotterdam eigenhandig ongeveer de helft van alle kantjils in gevangenschap wereldwijd. Een paar van deze nachtactieve ‘dwergherten’ zijn te zien in het nachtdierenhok in het Aziëhuis.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het is nooit bekend gemaakt waarom de bladstaartgekko’s achter de schermen zitten, maar mogelijk is luchtvochtigheid in het NBC het probleem.

Het is gemakkelijk om de kluts kwijt te raken in het Natuurbehoudscentrum. Het is een eeuwig komen en gaan van dieren! Dit jaar hebben is een roodoorbuulbuul uitgevlogen hier. Achter de schermen is tevens een kritiek bedreigde Annam-waterschildpad uit het ei gekropen, mogelijk dat hij uiteindelijk voor de schermen geplaatst wordt. Al enkele jaren zijn de Annam-waterschildpadden niet zichtbaar voor bezoekers. De totale afwezigheid van de bladstaartgekko’s is tevens nog altijd een groot gemis onder bezoekers. De dieren lijken het achter de schermen echter naar hun zin te hebben, met laatst zelfs een onverwachtse geboorte.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Wel te zien zijn een heleboel pasgeboren Maleise wandelende bladeren (goed zoeken!) en een paar jonge gilamonsters. Blijdorp heeft de smaak aardig te pakken met de laatstgenoemde soort: dit jaar zijn een aantal gila’s uitgevlogen naar andere parken en laatst zijn wederom zeven gila-eieren uitgekomen. Het zijn de enige gilamonsters die dit jaar geboren zijn in de dierentuinwereld. De teller staat nu op zeventien gilamonsters in Blijdorp, waarmee het park de grootste populatie ter wereld herbergt.

Vogelvlucht (deel 1)

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Slechts een handjevol dierentuinen houdt papegaaiduikers.

Ook in de grote volières is het makkelijk om de tel kwijt te raken tijdens het broedseizoen. Uiteindelijk een bescheiden resultaat op de klippen van Bass Rock, het vogelverblijf bij de entree van het Oceanium. Eén jonge papegaaiduiker is toegevoegd aan de kolonie, net als drie zeekoeten. De opbrengst bij de Falklands lag iets lager dan normaal met drie koningspinguïns en één ezelspinguïn, maar daar zijn de verzorgers niet rouwig om. Er is juist sprake van actief populatiebeheer om overbevolking te voorkomen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De laatste blauwgele ara’s zijn op transport gegaan.

Een bewogen jaar bij de Zuid-Amerikaanse vogels. Er waren ‘gebruikelijke’ succesjes bij de hyacinthara’s, rode ibissen en kuifseriema’s; voor de jonge seriema en een deel van de ibissen is alweer een nieuw tehuis gevonden, net als voor een hyacinthara (uit ’21). Dat mag ook wel, want de volgende baby-hyacinth is alweer onderweg! Minder opvallend, maar wel uniek was de geboorte van een witwangfluiteend. Toch was het vooral een jaar van afschalen: Blijdorp heeft dit jaar afscheid genomen van de laatste geelvleugelara’s, blauwgele ara’s en groenvleugelara’s. Achter de schermen is nog maar één soldatenara aanwezig. Deze soorten werden gehouden bij de Vrije Vlucht Voorstellingen, maar deze vogelshow zal niet terugkeren.

 Vogelvlucht (deel 2)

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De geboorte van een secretarisvogel dit jaar was een primeur.

In de Gierenrots-volière, op de Savanne, zijn dit jaar voor de verandering geen maraboes uitgevlogen. Zij bleven wat langer in het winterverblijf vanwege de nestbouw van de secretarisvogels. Behalve de jonge secretaris zijn dit jaar drie Rüppells gieren, één kapgier en twee witkopgieren uitgevlogen. Voor twee daarvan, een witkop en een Rüppells, waren geen geschikte pleegouders beschikbaar in Blijdorp en daarom zijn zij ‘geadopteerd’ door Vogelpark Avifauna. Nu we het toch over de Gierenrots hebben: laatst is de volière weer opengesteld voor bezoekers. Door wat kleine aanpassingen zijn bezoekers nu te allen tijde afgeschermd van de vogels. Er geldt namelijk nog altijd een afschermplicht in verband met de griepepidemie onder watervogels en pluimvee in Europa.

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook). Weinig dierentuinen hebben zoveel succes met de violette schildtoerako als Blijdorp.

En wat is er dit jaar gebeurd in de Okapi-Volière? Een heleboel! Niet alleen was er een ware ‘baby boom’ bij de muisvogels, geelkeelfrankolijnen en driekleurglansspreeuwen, maar ook de violette schildtoerako’s hebben maar liefst twee nestjes met twee jongen grootgebracht. De groenhelmtoerako’s zijn ook weer van de partij met twee kuikens. De zomertortels hebben twee eieren uitgebroed en er waren ook twee legsels bij de sneeuwkaptapuiten, de recentste daarvan was goed voor maar liefst drie kuikens! Oh, en dan waren er ook nog de vier kleine marmertalingen bij de vijver. Helaas suggereren nieuwe bronnen dat zij het niet gered hebben. De klad zat er dit jaar ook weer in bij de vergrijzende groep bijeneters en zwaluwen, met wederom nul eieren. Zout in de wonden is de recente dood van een van de twee hoppen.

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook). De eerste jonge flamingo’s sinds 2004.

Drie gezonde purperglansspreeuwen bij de buren, bij het Weverkopje, zijn een schrale troost. De aanwas bij de textorwevers zelf bedraagt vijf à tien kuikens, waar de verzorgers genoegen mee nemen. In de Krokodillenrivier zijn (voor zover bij ons bekend) dit jaar geen vogels uitgevlogen. Daar staat tegenover dat op het Flamingo-Strand maar liefst twaalf van deze roze langpoten uit het ei kropen, plus broedsucces bij de Baers witoogeenden én de noordelijke pijlstaarten!

 Vogelvlucht (deel 3)

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). De kolonie molinettispreeuwen bereikte dit jaar recordgrootte.

Grotendeels hetzelfde liedje als altijd in de Victoria Serre: Balispreeuwen, muisvogels, roodoorbuulbuuls en kroonduiven alom. Het liedje, of beter gezegd het oorverdovende getjirp, van de molinettispreeuwen klinkt echter luider dan ooit tevoren: de kolonie is meer dan verdubbeld in grootte dit jaar, tot een zestigtal vogels! Er zijn al een paar kandidaten gevonden voor het opvangen van de nieuwe generaties. Totdat het zover is, voorkomen de verzorgers handmatig dat er nog meer eieren uitkomen.

Foto: Shirley Kroos (BB-Facebook). De nieuwsgierige jonge shama’s stalen de show in de Victoria Serre deze zomer.

Met zo’n imposante zwerm zou je bijna vergeten dat ook de geelkeelgaailijsters (3x) en de shamalijsters (10x) een erg productief broedseizoen achter de rug hebben. De meeste shama’s zijn al doorverhuisd. Op de valreep van 2022 ook nog een langverwacht kuiken bij de manenduiven. Er waren ook onsuccesvolle broedpogingen bij de irenabuulbuuls, zwartnekvruchtenduiven en dolksteekduiven, maar wie weet pakt dat beter uit in 2023. Blijdorp gaat het nieuwe seizoen in met vijf reuzentoekans, na een jaar met twee sterfgevallen en één geboorte.

Uitzwaaien

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)

Sumatraanse tijger Emas laat de polder achter zich. In Duitsland heeft de fokcoördinator een vrouwtje gevonden waarmee hij zich mag voortplanten. Voorlopig blijft ons vrouwtje Alia, inmiddels al aardig op leeftijd, alleen achter in de Tijgerkreek. Eveneens vertrokken naar de oosterburen zijn twee kuifhertjes. Het betreft het koppel dat tot voor kort in het ‘bosverblijf’ van de Himalaya-biotoop verbleef. Op deze plek hadden de dieren veel last van stress.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Dan nog een paar oude nieuwtjes die we niet eerder gemeld hadden op het Blijdorper Bende Blog. In mei heeft Rotterdam afscheid genomen van vicuña Evita (2020), zij is inmiddels helemaal ingeburgerd in Berlijn. Het nieuwe Vriendennieuws meldt het vertrek van verschillende jongvolwassenen, waaronder een violette schildtoerako, een Visaya-wrattenzwijn, twee slurfhondjes en twee Balispreeuwen. In het mutatieoverzicht staan tevens zes kortsnuitzeepaardjes: dit betreft opvangdieren die, na een uitgebreid revalidatieproces, deze zomer in het volste geheim teruggeplaatst zijn in de Oosterschelde.

In memoriam

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De doodsoorzaak van de koedoeman is niet bekend gemaakt.

Helaas zijn er dit jaar ook weer een paar weduwes en weduwnaren bijgekomen in Blijdorp. Na jarenlang succes is de fok bij de Himalaya-glansfazanten opeens stilgevallen met de dood van het vrouwtje. Manlief is naar verluidt achter de schermen geplaatst. Bij de grote koedoes is het mannetje gestorven. Zonde, want de jonge bok heeft zich nooit kunnen bewijzen als vader. Ingewijden melden dat Blijdorp momenteel nadenkt over de toekomst van de resterende koedoes in de dierentuin, omdat de kudde steeds vaker ruzie heeft met de giraffen. Het Vriendennieuws meldt verder het overlijden van een slanke lori, een koningspinguïn, een Balispreeuw, een textorwever en een flamingo. Nog recenter is de onverwachtse dood van vicuña Marion, in april van dit jaar geboren, en de dood van de laatste huiscavia.

Dier zoekt dier

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Elders is Blijdorp druk bezig met het samenstellen van nieuwe koppeltjes. Er is een mannelijke toepaja in ontvangst genomen om het vrouwtje in het Aziëhuis gezelschap te houden. Ook de wallaby’s hebben weer een heer in hun midden (uit Wildlands Emmen), al zit de groep voorlopig aan de anticonceptie. De onvruchtbare bongobok is op transport gegaan naar Tsjechië. Ons overgebleven vrouwtje heeft nu gezelschap van een jongedame uit GaiaZOO en het verblijf kan weer eventjes mee dankzij een kleine facelift. Rotterdam is nog in afwachting van een nieuwe bongoman om de dames het hof te maken. Er zijn sinds 2019 geen bongo’s geboren in Rotterdam.

Botanisch Blijdorp

De plantenkundigen in Diergaarde Blijdorp zitten niet stil. Op de Savanne zijn nieuwe bomen aangeplant. Ondergronds zijn speciale structuren van kunststof aangebracht die de wortels moeten beschermen tegen het gewicht van giraffen. Hieronder zie je hoe de transplantatie eraan toeging.

Kort Nieuws #151

Afscheid

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Het verdriet is groot in Diergaarde Blijdorp: giraffeman Banio is overleden op 7 juni, bijna dertien jaar nadat hij in Tsjechië geboren werd. De dierentuin meldt dat dierenartsbezoekjes al langere tijd routine waren voor hem, maar dat zijn dood toch vrij onverwacht kwam. De Universiteit Utrecht bekommert zich om de zaak en uiteindelijk zullen delen van zijn lijf gebruikt worden voor educatieve doeleinden. Van nature worden giraffen ergens tussen de 10 en 15 jaar oud, waar in gevangenschap nog eens zo’n 10 jaar bovenop kan komen. Banio was sinds 2009 aanwezig in Rotterdam en heeft in totaal zestien jongen verwekt, waarvan alleen Khaleesi en Maartje nog niet uitgevlogen zijn. De zeven dames van de Blijdorp-kudde zullen door de Britse EEP-coördinator een nieuwe fokman toegewezen krijgen.

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook)

Het recent gepubliceerde Vriendennieuws vermeldt nog twee tragische sterftegevallen. Te beginnen bij de buren van de langnekken: hyenaman Kara, die kampte met een tumor in zijn mond, is overleden. In 2019 kwam hij naar Blijdorp. Hij was toen al een van de oudste hyena’s in Europa, maar de hoop was dat hij hier toch nog voor nageslacht kon zorgen. Omdat hij twee decennia geleden in Caïro geboren werd, was zijn bloedlijn waardevol voor de Europese populatie. Om een paring tot stand te kunnen brengen, vertrok de enige andere hyena die Blijdorp op dat moment had, mannetje Jelai, en kwam er een vrouwtje met de bijnaam ‘Bollie’ uit Frankrijk aan. Zij overleed echter onverwacht en hoewel ze spoedig vervangen werd door een ander vrouwtje uit Beekse Bergen, is het er niet meer van gekomen.

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Tot slot is ook nog een andere bekende Afrikaan niet meer: dwergnijlpaard Floris moest ingeslapen worden. Als jongvolwassene betrok hij in 2013 de Dikhuidenvleugel tezamen met soortgenoot Eveline, maar ook op latere leeftijd bleef voortplanting uit. Een trucje dat in zulke situaties toegepast wordt door verzorgers, is dat koppeltjes tijdelijk uit elkaar gehaald worden. Dat is een natuurlijkere vorm van huisvesting voor deze solitaire bosbewoners en wanneer ze dan uiteindelijk weer samen gezet worden, wil dat nog wel eens voortplantingsgedrag stimuleren. De reünie liep echter in het honderd en Floris kon na afloop niet goed meer lopen. Een röntgenfoto wees uit dat het ging om een gecompliceerde botbreuk, iets wat niet te genezen is.

‘Nieuw’

Foto: CCBC (silentforest.eu). Archieffoto.

Recentelijk heeft de Rotterdamse Diergaarde zijn jaarverslag van 2019 uitgegeven, en wat blijkt? Vorig jaar is er een nieuwe vogelsoort gearriveerd achter de schermen: de Sumatraanse gaailijster (Garrulax bicolor). Hun natuurlijke leefgebied mag dan wel het op een na grootste eiland van Zuidoost-Azië zijn, maar tientallen jaren van habitatvernietiging en illegale vangst voor de huisdierenmarkt eisen hun tol op de soort. De Sumatraanse gaailijster was een van de doelsoorten van de EAZA Silent Forest Campaign en met dank aan Europese dierentuinen kan er dit jaar een fokcentrum voor de soort opgezet worden ter plaatse, al ligt het project vooralsnog stil door de COVID-19-pandemie. Deze bedreigde vogelsoort wordt gehouden in twintig Europese dierentuinen en vanuit Chester Zoo wordt een fokprogramma (EEP) gecoördineerd. Of er plannen zijn om de soort ook voor de schermen te plaatsen, is niet bekend.

Mutaties

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). Okapi Gerrit.

Het Vriendennieuws informeert ons over enkele wijzigingen in het bewonersbestand uit het eerste kwartaal van 2020 die dusver onopgemerkt waren gebleven. In het Afrikaanse themagebied zijn twee vrouwelijke klipdassen overleden, net als een vrouwelijk Visaya-wrattenzwijn en een mannelijke vissende kat in de Maleise Bosrand. Ook bij de vogels zijn er enkele sterfgevallen te betreuren: een mannelijke shamalijster en een mannelijke kroonparelhoender. Verder zijn er drie vrouwelijke kroeskoppelikanen vertrokken, is een vrouwelijke kuifhertje naar Polen verhuisd en is een vrouwelijke vissende kat op transport gegaan naar Griekenland. Ook is het duidelijk geworden dat okapi Gerrit, het eerste jong dat geboren werd in het Hart van Afrika (2017), eindelijk Rotterdam verruild heeft voor Lissabon. De Okapi-Volière wordt nu nog bewoond door mannetje Ngwani, de volwassen vrouwtjes Kamina en M’buti en hun kalfjes Kisala en Mhina. Tot slot vermeldt het Vriendennieuws ook nog de komst van twee wasberen uit Antwerpen.

Love is in the air

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Jonge banteng.

Verterende aanzichten alom. Het tweede bantengkalfje van het jaar is een feit: het is een dochter van Marieke. Ook bij de Californische zeeleeuwen zijn er nu twee pups ter wereld gekomen: June heeft er een dochter bij, Junia gedoopt, en Toya is bevallen van ene Sofie. Ook bij de witkruinmangabeys is het tweemaal raak en verder zijn er jongen te spotten bij de prairiehondjes, grondeekhoorns, wevervogels, geelkeelfrankolijnen, maraboes en moeraswallaby’s. In het Oceanium hebben alle koeneusrog-dames jongen voortgebracht, vier stuks. Het telg wordt achter de schermen aangeleerd om eten van de verzorgers aan te nemen, maar zal op termijn terugkeren naar de Mangrove. En, uhm, uit beeldmateriaal is gebleken dat ook de tapirs Ketiga en Pooh hun best doen om in een toekomstige geboorterubriek genoemd te worden…

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Jonge mangabey.

Renovatie Oceanium: Eilandhoppen gered!

Foto: @annemiekvandillen (BB-Insta)

”It giet oan”, zo verklaren de presentatoren van Zoo Inside feestelijk. Aan hen was de primeur om te melden dat de kogel door de kerk is: het Eilandhoppen-project sterft geen roemloze dood. Eens bedoeld als geschenk aan Blijdorp wegens het 55-jarige bestaan van de Vereniging in 2018, zal Eilandhoppen een record vestigen. Nog nooit eerder stelden de Vrienden zo’n bedrag ter beschikking: zo’n twee miljoen euro. Hoewel dat prijskaartje zeker het resultaat is van stijgende bouwkosten, krijgen we ook flink wat terug voor deze investering: drie biotopen voor de prijs van één.

De Diergaarde en de Vrienden hebben zich de afgelopen tijd gebogen over deze lastige situatie: enerzijds is er al een stukje Eilandhoppen gerealiseerd in de vorm van het makiverblijf, dat bedoeld was als introductie voor de kas. Toch bleven fondsen een probleem, al helemaal naarmate duidelijker werd hoe duur precies de aanbouw wel niet zou uitvallen. Nu wordt gemeld dat er een ontwerp ligt dat het project financieel haalbaar maakt, terwijl er minimaal wordt ingeleverd op de oorspronkelijke doelstellingen: het beste van beide werelden.

Hoewel het niet exact duidelijk is op welke onderdelen van het ontwerp bezuinigd wordt, blijft de opzet grotendeels ongewijzigd. Waar het ringstaartverblijf een weergave is van het uitgestrekte droge ecosysteem op Madagaskar, komen bezoekers na hun rondje door de buitenlucht terecht in een vochtige, tropische hal. Hier worden de regenwouden van de oostkust nagebootst. Hier krioelt het van de levensvormen en dat blijkt ook uit de oorspronkelijke plannen: kameleons, Madagaskarwevers, boegsprietschildpadden, smalstreepmangoesten en muismaki’s zijn stuk voor stuk genoemd. Ook de ploegschaarschildpadden, spinschildpadden en Madagaskarleguanen, tegenwoordig in het Natuurbehoudscentrum ondergebracht, behoren tot de opties. De fauna wordt ondergebracht in aparte verblijfjes die binnen in de kas gecreëerd worden. Ook de botanisten kunnen er hun hart ophalen. Madagaskar staat immers bekend om unieke flora zoals de waterbanaan en de reizigerspalm. Het groen wordt zeker niet uit het oog verloren bij het invullen van de kas.

Madagaskar beslaat grofweg een derde deel van de beoogde uitbouw, aan het oostelijke uiteinde. Wat resteert, vormt één ruimte zonder tussenmuur, maar beslaat desalniettemin twee totaal verschillende werelden: Komodo, gelegen in de Kleine Soenda-eilanden, en de Galapagos, een archipel in de Stille Oceaan. Allereerst bezoeken we Komodo: een stukje UNESCO Werelderfgoed. In tegenstelling tot grotere Indonesische eilanden zoals Borneo en Sumatra, bestaat Komodo vooral uit tropische savannes – vanzelfsprekend zal het verblijf niet al teveel weelderige planten tellen. In het recente verleden hebben de Komodovaranen in Blijdorp twee onderkomens gehad: één in de Rivièrahal en één in het Aziëhuis. Uit beide verblijven heeft de dierentuin lering getrokken en het verblijf wordt dan ook uiterst diervriendelijk. Met een gronddiepte van tussen de 50 en 75 centimeter diep kan er naar hartenlust worden gegraven en er kan gezwommen worden in een waterpartij. Doorgaans zullen de dieren individueel verblijven in hun eigen ruime verblijven en alleen wanneer het vrouwtje vruchtbaar is, worden de perken gekoppeld. Als bezoeker kijk je van bovenaf het verblijf in: niet geheel ongelijk aan de Krokodillenrivier, alleen bedraagt het hoogteverschil hier slechts één à twee meter.

Visueel wordt deze helft gescheiden van het volgende segment door beplanting en een hutje, bestemd voor uitleg over wat er komen gaat: de Galapagos! Haar extreme isolatie maakte deze eilandenreeks (eveneens Werelderfgoed) tot een informatieschat voor de alom bekende bioloog Charles Darwin, met als bekendste voorbeeld natuurlijk de Galapagosreuzenschildpadden. Het bezoekerspad slingert vanaf het hutje dwars door het lager gelegen schildpaddenverblijf heen, al kunnen de schildpadden onder een brug door om beide helften bereiken. Het verblijf wordt gethematiseerd door de twee ouders van de Galapagos: water en vuur. Door het verblijf worden afgekoelde lavaformaties verspreid, er komt een stuk van het verblijf met zout water en zelfs het pad kleurt zwart. Niet alleen zijn al deze ontwerpkeuzes leuk voor het publiek, maar ze zijn ook nuttig. Galapagosreuzenschildpadden zijn niet per se solitair, maar ze hebben van tijd tot tijd ook best behoefte aan wat rust. Een visuele barrière in de vorm van het verhoogde pad zou daarbij van pas komen. Ook zouden de zogenaamde lava flows enig reliëf geven, wat een goede spieroefening is voor deze zwaargewichten die bij een egale grond soms pootproblemen ontwikkelen. Oudere concepten uit 2018 tonen ook een mogelijk buitenverblijf, al wordt dit in recentere ontwerpen niet getoond.

Eerdere ontwerpen laten ook wat andere interessante ontwerpkeuzes zien. Zo loopt de verzorgersruimte onder het bezoekerspad en is er onder de Galapagos-hut ruimte om de dieren te separeren. Ook werd er nagedacht over een doorsteek, bedoeld voor drukke dagen, waardoor bezoekers desgewenst direct van het begin van het Komodosegment naar de ingang van het Natuurbehoudscentrum kunnen lopen. Opmerkelijk is dat op de plattegronden een verblijfje voor de Filipijnse zeilhagedis is ingetekend bij deze bypass, want deze oude bekende uit het Aziëhuis krijgt al een onderkomen in het Natuurbehoudscentrum.

Vooralsnog doen zowel de Diergaarde als de Vrienden-top nog geen uitspraak over de nieuwe ontwerpen. Bronnen melden dat de beoogde startdatum voor het project ergens in de tweede helft van 2020 ligt. Mocht er nieuwe informatie opduiken, zal Blijdorper Bende daar uiteraard over berichten.

Kort Nieuws #129

Au Revoir!

Foto: Dinie Smit (BB-Smit). ”Kan zomaar zijn dat dit mijn laatste foto’s van hem zijn. Vandaag nog maar een poosje genoten van hem!”

Het zit er nu écht aan te komen: ijsbeer Todz gaat Rotterdam achter zich laten. Het is alweer een lange tijd geleden dat hij en zijn tweelingzusje Sizzel voor het eerst kennis maakten met hun buitenverblijf: van die pluizige puppy-grote beertjes is weinig over. In oktober vorig jaar arriveerde Sizzel al in een Duitse dierentuin en nu is de bestemming van Todz bekend: Parc Zoo du Reynou, in Frankrijk. Daar is een spiksplinternieuw verblijf in gereedheid gebracht voor de komst van twee Nederlandse ijsberen: onze Todz en mannetje Nanu uit AquaZoo Friesland (geboren in Denemarken). Het ga je goed, Todz!

Sierlijk

-> Edit 01-09-2019: Later is bekend geworden dat de twee matamata’s beide op hoge leeftijd overleden zijn kort na elkaar. Voorlopig komen er geen nieuwe matamata’s.

Foto: chrysemys.nl. Archieffoto.

Verandering in Amazonica: waar tot voor kort een tweetal matamata’s zat, zijn nu sieraardschildpadden (Rhinoclemmys pulcherrima) te vinden. De trouwere bezoeker herinnert zich misschien wel dat deze soort hier in het verleden al eens te zien was, in 2014 deelden zij namelijk kortstondig dit verblijf met de matamata’s. Waarom de laatstgenoemde soort nu niet meer te zien is, is onbekend daar Blijdorp er geen uitspraak over heeft gedaan. De matamata is een schildpaddensoort die qua bizarheid moeilijk te evenaren is, maar de sieraardschildpad is desalniettemin een interessante soort, afkomstig uit Centraal-Amerika. Ze zijn erg actief en staan bekend om de mooie tekeningen op hun schild en gezicht.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Stichting RAVON (ravon.nl). Archieffoto.

Het nieuwste stukje Oceanium blijft zich ontwikkelen. Het zoutwater-aquarium, een herinnering aan de Zee van Cortez die hier voorheen nagebootst werd, telt nu ook weer een zebramurene. Voordat de verbouwing begon, was deze hier ook al aanwezig. Hij deelt zijn aquarium met drie Cortez doktersvissen en twee bruine egelvissen. Aan de andere kant van het Natuurbehoudscentrum is nu ook een langverwachte inwoner te vinden: de vuursalamander (Salamandra salamandra). In tegenstelling tot veel dieren, die middels camouflage zo min mogelijk proberen op te vallen, heeft de vuursalamander onmiskenbare felgele vlekken op zijn lichaam. Van nature komen ze voor in heuvelachtige streken met vochtige bodem en veel kreekjes in heel West-Europa, waaronder Zuid-Limburg. De vuursalamanderpopulatie is sterk afgenomen: sinds 1999 met een verbluffende 99,9%. De schuldige is een schimmel die de huid van salamanders levend opeet. In Nederland zijn het niet meer dan een paar individuen die nog voortbestaan en de uitbraak heeft zich inmiddels verspreid naar onze buurlanden. Stichting RAVON heeft een aantal dieren veiliggesteld en is een fokprogramma begonnen in gevangenschap. Blijdorp heeft een aantal nakomelingen uit dit programma ontvangen. De meeste worden gehuisvest in een gemodificeerde container achter de schermen, maar nu zijn ze dus ook te zien in het Natuurbehoudscentrum. Of de Diergaarde gaat fokken met de dieren, hangt af van wat Stichting RAVON als wenselijk aangeeft.

Shuffle

Foto: Sabine Buchholz (BB-Facebook)

Wederom wordt er geschoven met de vogels in het Aziatische themagebied. De Himalayaglansfazanten, al jaren een vertrouwd gezicht in de Grote Vliegkooi, zijn overgeplaatst naar de Maleise Bosrand, waar ze de voormalige oehoe-volière bewonen. De bankivahoenders zijn, na een tijdje in Taman Indah gezeten te hebben, weer teruggekeerd naar de volière bij het Longhouse nu de tropische zangvogels, daar geplaatst in het kader van de EAZA Silent Forest Campagne, verhuisd zijn. Het overplaatsen van vogelsoorten vindt plaats om leegstand in bepaalde volières te voorkomen en bevordert daarnaast de voortplanting bij sommige soorten.

Wijzer

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)

Verdwalen is verleden tijd in Blijdorp! Sinds kort zijn door het gehele park deze nieuwe wegwijzers geplaatst in de typische Blijdorp-huisstijl. De meeste dieren staan erop aangegeven, maar ook de continenten, wat biotopen, restaurants, speeltuinen, de zie-allesroute en nog veel meer nuttige locaties zijn gemakkelijker dan ooit te vinden. Niet dat Blijdorper Bendeleden vaak verdwalen, maar toch…

Harten Stelen

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Er kan weer genoten worden van nieuwe kleintjes in Blijdorp. Nadat de kleine giraffe Khaleesi kennis maakte met haar soortgenoten in het buitenverblijf, was het feest op de Prairie: daar is een bizon bevallen van een meisje, Gina geheten. De moeder is gemakkelijk te herkennen aan haar hoorns: eentje staat omhoog, de ander omlaag. Wat eerder, in april, ging de ooievaar op bezoek bij de kuifhertjes in de Chinese Tuin en het jong, Simone, is nu regelmatig te zien op ontdekkingstocht door haar verblijf. Ook bij de vogels is het raak: bij de wevervogels is het een drukte van belang met mannetjes die nestjes knutselen en vrouwtjes die hun jongen voeren. Ook bij de maraboes wordt er druk gebroed.

Buiten Blijdorp

Verdrietig nieuws bereikt ons vanuit Polen. In de dierentuin van Warschau heeft takin Benny zijn laatste adem uitgeblazen. In 2004 werd hij geboren op de Takinrots, waar hij tot 2012 bleef. Zijn oude perk had toen z’n beste tijd wel gehad en was in vergetelheid geraakt, maar in Polen was hij opeens een ster: de wortelliefhebber, daar bekend onder zijn koosnaampje ‘Benek’, werd een van de meest geliefde en gefotografeerde dieren van de dierentuin. Op zijn hoge leeftijd begon zijn gebit hem in de steek te laten, al wist goede medische zorg zijn leven nog wat te rekken. De dierentuin geeft aan op zoek te gaan naar een nieuw mannetje om Beneks twee vriendinnetjes gezelschap te houden.

Foto: Warszawskie ZOO (Facebook)

Nieuwjaarslezing 2019

Foto: Vrienden van Blijdorp (Facebook)

Met meer dan 1,4 miljoen bezoekers was 2018 een mooi jaar voor Blijdorp. De oplevering van het geladaverblijf was een mijlpaal, maar ook het makiverblijf luidde een nieuwe fase in voor de verbouwing van het Oceanium. En 2019 belooft evenveel mooie momenten, als niet meer. Op de jaarlijkse Nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp had directeur Erik Zevenbergen meer dan genoeg om te vertellen.

Te beginnen met de lopende projecten. Nadat in 2018 al een mooi doorloopverblijf voor ringstaartmaki’s uit de grond werd gestampt, zijn de verwachtingen hoog gespannen voor de rest van het project Eilandhoppen. Wel zullen we nog even geduld moeten hebben, want het zou heel goed kunnen dat de werkzaamheden flink wat tijd in beslag gaan nemen. In grote lijnen blijft de opzet van deze nieuwe aanbouw van het Oceanium ongewijzigd, maar aan de nieuwe plattegronden en conceptafbeeldingen is te zien dat de exacte invulling beetje bij beetje duidelijk wordt. Wanneer je het makiverblijf, een nabootsing van de dorre zuidkust van Madagaskar, verruilt voor de tropische sferen van de kas waan je je in een regenwoud. Op diverse plekken in de hal, die ruim zes meter hoog wordt, maak je kennis met de excentrieke eilandbewoners. In het oog zal gelijk het verblijf voor de boky-boky’s springen, een immer actieve mangoestensoort. Ook worden er verblijven ingericht voor Madagaskarleguanen, de felrood gekleurde Madagaskarwevervogels en de uiterst zeldzame ploegschaarschildpadden. Daarnaast is het de bedoeling dat het flora-aspect van de natuur hier nadrukkelijk naar voren komt, met onder andere de waterbanaan als bijzondere verschijning.

Via het ‘Komodo Ranger Station’, een educatieve tussenruimte, kom je in de rest van de nieuwe kas. In deze ruimte ga je op expeditie langs de Komodovaranen en Galapagosreuzenschildpadden, beide reusachtige reptielensoorten, van elkaar visueel gescheiden door een flinke hoeveelheid beplanting. In het segment van de Komodovaranen loopt het pad langs de muur van de ruimte, met de varanen in de binnenbocht. Vergelijkbaar met de Krokodillenrivier kijk je hier van bovenaf het verblijf in, dat ongeveer één of twee meter lager dan het pad ligt. De opzet van het verblijf is in vele opzichten eigenlijk het beste van twee werelden, vergeleken met de huidige verblijven in het Aziëhuis en de Rivièrahal. In tegenstelling tot het Aziëhuis wordt er uitgegaan van een doorgaans gescheiden bestaan van het mannetje en vrouwtje, met alleen contact tussen de dieren wanneer het vrouwtje vruchtbaar is. Tevens wordt het verblijf ingericht zodat er weer lekker gegraven kan worden zoals dit het geval was in de Rivièrahal, met een gronddiepte variërend van 50 tot 75 centimeter. Ook komt er weer een waterpartij voor de dieren om in de zwemmen, een van de grote verbeteringen in het Aziëhuis. Daarnaast wordt het verblijf uitgerust met sproei-installaties en UV-lampen.

Via een educatief hutje kom je bij de reuzenschildpadden. Dit gedeelte is het minst nauwkeurig uitgewerkt van de drie zones. Wel is het goed duidelijk geworden dat er veel wordt ingegaan op de geologie van de archipel, gevormd door water en vuur. Er komt een stuk met zeewater, omgeven door gestolde lava en meer van dit soort rotsblokken liggen verspreid door het perk. Leuk voor het publiek, maar ook nuttig voor de dieren: in gevangenschap kampen schildpadden vaak met pootproblemen omdat ze te weinig bewegen en het is bewezen dat enig reliëf goed is voor de ontwikkeling van dat soort spieren. Het pad loopt dwars door het perk heen met halverwege een brug waar de schildpadden onderdoor kunnen.

Het is wellicht minder interessant voor het publiek, maar voor de verzorgers moet Eilandhoppen een vooruitgang in werkomstandigheden bieden. De verzorgersruimte loopt onder het bezoekerspad en zo hoeven ze zich op drukke dagen niet door de menigtes heen te worstelen. Onder de Galapagos-hut is er ruimte om de dieren te scheiden van elkaar. Op drukke dagen kan de Diergaarde een ander pad openstellen, een zogenaamde bypass, waarmee men vanaf het Komodo Ranger Station gelijk naar de ingang van het Natuurbehoudscentrum gaat. Opmerkelijk is dat op de plattegronden een verblijfje voor Filipijnse zeilhagedissen is ingetekend bij de bypass, want volgens andere plannen zou deze soort, vroeger te zien in het Aziëhuis, al een onderkomen krijgen in het Natuurbehoudscentrum.

Aan de andere kant van de Diergaarde, bij de Oude Ingang, sleept zich al jaren een bouwproject voort: de aanpassingen aan het Flamingo-Strand. Door een nieuwe wet mogen vogels niet meer geleewiekt worden: de permanente ingreep waardoor vogels niet meer kunnen vliegen. Grootschalig kortwieken van de flamingo’s is niet haalbaar, dus is het onvermijdelijk dat er een volière moet worden gemaakt over het bestaande flamingoverblijf. Meteen stuitte dit plan echter op veel weerstand vanwege de strenge regels die gelden voor dit stukje Diergaarde, met oog op Van Ravesteyns monumentale ontwerpen. Maar, er zit schot in de zaak! Inmiddels heeft Blijdorp een architect in arm genomen die zich specialiseert in dit soort zaken en er is nu een ontwerp dat hopelijk zonder veel ophef uitgevoerd kan worden. Het wordt een ronde volière, waar de bezoeker naar binnen kan en vanaf een vlonder de dieren kan bewonderen. Er wordt gestreefd om de nieuwe volière dit najaar op te leveren.

Bij de Nieuwjaarslezing werd echter niet alleen gekeken naar wat voor plannen dit jaar verwezenlijkt kunnen worden. Erik Zevenbergen ging ook in op de financiële situatie van het park. De exploitatie van de dierentuin is voldoende om de bedrijfsvoering mee rond te krijgen, maar het budget staat weinig toe op het gebied van grote bouwprojecten. Daarom wil de Diergaarde zich wenden tot externe partijen, zoals de directeur ook al liet weten bij zijn interview met Blijdorper Bende vorig jaar. Cruciaal voor het verwerven van dit soort fondsen is dat Blijdorp voorbeelden kan laten zien van wat ze willen bewerkstelligen. De combinatie van al dit soort plannen, ideeën en dromen vormt samen het Masterplan 2030: de leidraad voor toekomstige projecten in de Diergaarde. Erik Zevenbergen vertoonde alvast een aantal van deze concepten op de Nieuwjaarslezing. Vergeet niet dat al deze ideeën zich in een zeer vroeg stadium van ontwikkeling bevinden en het zeker jaren zal duren voordat de eerste van deze klussen, hoogstwaarschijnlijk tegen die tijd flink afwijkend van de huidige ontwerpen, ook daadwerkelijk uitgevoerd zullen worden.

In de nieuwe toekomstplannen wordt gekeken naar het combineren van de vijf rijksmonumenten die nog gerestaureerd moeten worden (Rivièrahal, Takinrots, Grote Vijver, Bongostal en Bosrendierenstal) met vooruitstrevend dierenwelzijn. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de plannen voor de Takinrots. Het is een vrij simpel concept: de rots wordt in ere hersteld en gaat onderdak bieden aan de rode panda’s en kuifhertjes. Het Europese fokprogramma’s van beide soorten staat onder beheer van de Diergaarde en daarom vindt Blijdorp het belangrijk om toonaangevend te zijn met de huisvesting van deze dieren. Er wordt gekeken naar de mogelijkheden om de flinke lap grond achter de rots ook op te nemen in het verblijf.

Eveneens vrij eenvoudig zijn de plannen die gemaakt zijn voor de Victoria Serre, het deel van de Rivièrahal dat het dringendst toe is aan onderhoud. Blijdorp dient zich hier te houden aan de bestaande paden en architectuur. Het is de bedoeling dat de Tropenvleugel, net als nu, onderdak gaat bieden aan zeldzame tropische vogels. Er gaat veel aandacht besteed worden aan voorlichting en fokprogramma’s, het wordt wel omschreven als ‘ontmoetingsplek’ voor mens en dier. De bouwwerkzaamheden zullen zich dus hoofdzakelijk focussen op puur restaureren.

De Grote Vijver wordt omschreven als ‘blank canvas’. De diverse geschiedenis van het complex betekent dat er best veel mogelijk is met de restauratie. Er zijn hele uiteenlopende ideeën over het gebruik van het hoofdeiland en de kleinere omringende eilanden. Ook wordt er gekeken naar de toekomst van tijgers in Blijdorp: de huisvestingseisen voor deze katachtigen is sterk veranderd sinds de oplevering van de Tijgerkreek en het wordt steeds moeilijker om hieraan te voldoen. Mogelijk wordt het verblijf omgebouwd tot perken voor andere soorten, zo werden er tapirs en nevelpanters genoemd als mogelijkheden. In andere versies wordt het gebruikt als horecapunt en in weer andere versies wordt het eiland in de Grote Vijver een terras en worden de omringende eilandjes gebruikt als waterspeeltuin. Kortom: de toekomst van de Grote Vijver staat geenszins vast.

Écht spraakmakend wordt het overigens pas bij de dromen die Blijdorp heeft voor het olifantenverblijf. Taman Indah was eens het toonbeeld van dierenwelzijn en de Diergaarde wil dat het dat weer wordt. Het buitenverblijf moet groeien: het bongoverblijf, het kamelenverblijf en het gehele Aziatisch Moeras worden allemaal opgenomen in het verblijf. Het resultaat is een reusachtig perk, dat de olifanten toestaat om op natuurlijke wijze ‘rond te trekken’. De Vleermuizengrot krijgt een nieuwe bestemming als binnenverblijf voor de mannelijke olifant (of mogelijk meerdere bullen, de nieuwe afmetingen zouden dat toestaan). De oude ‘papegaaienlaan’ zou ook kunnen terugkeren in de vorm van het ‘olifantenduct’ dat al vaker besproken is in het verleden. De bongostal kan, vergelijkbaar met de Toko Tjitjak, worden omgetoverd tot een horecapunt met uitzicht op het olifantenverblijf. Hoewel het misschien klinkt alsof deze plannen gepaard gaan met het verdwijnen met veel diersoorten, valt dit best mee nu het Aziatische Moeras steeds meer leegloopt. Er wordt nog gekeken naar mogelijkheden om ook andere dieren met de olifanten samen te laten leven.

Al dit toekomstdromen werd afgesloten met de opening van de Vriendenbazaar. Een aantal van de vrijwilligers lieten een zeil met daarop een foto van de oude Vriendenwinkel zakken en onthulden zo het nieuwe gebouw, dat thematisch aansluit op de rest van het Keuzeplein en de poort naar het Azië-gedeelte. Het nieuwe pand is een hele verbetering: in plaats van in weer en wind buiten te staan en onder een afdakje naar wat knuffeldieren te kijken, kan je nu naar binnen en daar rustig rondkijken. Dit maakt het hopelijk niet alleen wat aantrekkelijker om er iets te kopen, maar betekent ook dat de vrijwilligers er beter kunnen vertellen wat de Vrienden van Blijdorp allemaal betekenen voor de Diergaarde. Hopelijk wordt het goed zaken doen: des te sneller kunnen alle mooie plannen die hierboven genoemd zijn werkelijkheid worden.

Foto: Vrienden van Blijdorp