Kort Nieuws #189

Oververhit

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Javari maakt kennis met een van de vrouwtjes.

Dat was even schrikken! Niemand staat graag in de file, laat staan als er een giraffe van vijf meter lang achterin zit. Dit overkwam de verzorgers van een Engelse dierentuin, die op 7 juli verantwoordelijk waren voor het transporteren van een jonge netgiraffe naar Diergaarde Blijdorp. Op de overdrukke A17 in Noord-Brabant kwam de colonne tot een stilstand, terwijl de temperatuur de 27 °C aantikte. Om te voorkomen dat het dier last van hittestress zou krijgen, heeft Rijkswaterstaat de verzorgers vervolgens over de vluchtstrook richting de Moerdijkbrug geëscorteerd. De keuze om bij deze temperatuur dieren te vervoeren kon op veel kritiek rekenen online; Diergaarde Blijdorp is niet ingegaan op het commentaar. In de Europese Unie geldt alleen een commercieel transportverbod voor dieren vanaf 35 °C. Of dierentuinen ook onder deze regeling vallen, is nu al bijna twintig jaar een juridisch grijs gebied. Gelukkig is Javari, zoals de jonge hengst heet, inmiddels heelhuids aangekomen in Diergaarde Blijdorp. Hij brengt zijn quarantainetijd door in De Ui en is dus al te zien. Blijdorp heeft enkele jaren de knip erop gehouden bij de giraffen om woningnood te voorkomen, maar het is de bedoeling dat Javari zich de komende jaren ontplooit tot een echte casanova.

Kassa!

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Vorig jaar was het al te lezen in het gemeentelijk coalitieakkoord, maar nu is het definitief: Rotterdam maakt 18 miljoen euro vrij voor de restauratie van de Rivièrahal in Diergaarde Blijdorp. Eind juni zetten Blijdorp-directeur Zevenbergen en D66-wethouder Kasmi hun handtekening onder dit eenmalige ruggensteuntje van de gemeente. Dit bedrag is niet genoeg om het complete pand in oude luister te herstellen – dat wordt begroot op vijftig miljoen euro – maar stelt het park wel in staat om te beginnen met de renovatie van de Victoria Serre. De tropenvleugel van de Rivièrahal wordt gekoesterd door veel bezoekers en huisvest een bijzonder scala aan bedreigde vogelsoorten, maar is bouwtechnisch een groot zorgenkindje. Blijdorp hoopt in 2024 of 2025 te beginnen met de werkzaamheden. De Rivièrahal is een beschermd rijksmonument en de Victoria Serre zal daarom weer meer gaan lijken op hoe de kas er anno 1940 uitzag. Vorig jaar deelde Blijdorper Bende al exclusieve bouwplannen.

Van het slot

Foto: Erik Simonis (BB-Facebook)

Hoera! Eindelijk lijkt de griepgolf bij wilde vogels in Nederland af te zwakken. De ophok- en afschermplicht is daarom sinds 6 juli alleen nog van toepassing in de Gelderse Vallei en de Brabants-Limburgse Peel, waar de pluimveedichtheid het hoogst is. Dat betekent dat je in Blijdorp voor het eerst in twee jaar tijd weer het Flamingo-Strand en de Grote Vijver kan opzoeken. Deze uitbraak van vogelgriep was de heftigste ooit in Europa. Hoewel dit virus, H5N1, voornamelijk rondging bij pluimvee en watervogels, is er geen fundamenteel verschil tussen vogelgriep en mensengriep. H5N1 is zeer gevaarlijk wanneer het overspringt op mensen en daarom werd de afgelopen twee jaar het zekere voor het onzekere genomen. Alleen de Grote Vliegkooi in het Aziatisch Moeras is nog steeds niet toegankelijk voor bezoekers, wat vermoedelijk te maken heeft met de staat van onderhoud van deze doorloopvolière. Naar verwachting wordt de Grote Vliegkooi in de loop van volgend jaar gesloopt om ruimte te maken voor de olifanten.

Stuiterballen

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Is ‘ie niet leuk? De kleine vicuña bruist van de energie. De ouders van de spruit zijn het ervaren koppel Kim en Pedro. De kleine oogt gezond, het geslacht is nog onbekend. Papa verblijft wel tijdelijk achter de schermen, hij zat de vrouwtjes te veel achterna in dit kwetsbare stadium. De vreugde is ook groot bij de Darwins nandoes. In de broedmachine zijn vier loopvogeltjes uit het ei gekropen, waarna ze direct teruggeplaatst zijn in het nest. Bij deze soort leggen de vrouwtjes hun eieren in één groot nest, waar de vader zich vervolgens over ontfermt. Inmiddels groeien de jongen als kool. Voor de zekerheid mogen ze nog eventjes geen kennis maken met hun toch wel onvoorspelbare huisgenoten.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium heeft een paar bijzondere nieuwe inwoners: drie Balabac-kantjils zijn nu te zien in het vogelverblijf. Deze bedreigde zoogdieren bewoonden voorheen het nachtdierenverblijf in het Aziëhuis. De exacte reden voor hun transport is niet bekendgemaakt. Diergaarde Blijdorp huisvest één van de slechts drie mannetjes die resteren in gevangenschap wereldwijd. Vorig jaar verwekte hij twee dochters, gehoopt wordt dat er dit jaar enkele mannetjes ter wereld komen. De kantjils delen hun nieuwe optrekje met geelkeelgaailijsters, roodoorbuulbuuls en roelroels. Een koppeltje Balispreeuwen heeft recentelijk juist het Natuurbehoudscentrum verruild voor de Van-Harencarspel-kooi in de Rivièrahal omwille van hun territoriale gedrag. In diezelfde kooi zijn tegenwoordig ook de Vietnamfazanten te zien die eerder in de Maleise Bosrand verbleven.

Zomerkriebels (1/2)

Foto: RTV Rijnmond (rijnmond.nl)

Heb jij ‘m gezien? Halverwege juni stond de Sumatraanse reuzenaronskelk (Amorphophallus titanum) in de Victoria Serre in bloei. Daarbij ondergaat deze plant binnen enkele dagen een spectaculaire transformatie. Uit een bescheiden groene knop verschijnt een tot wel drie meter lange bloeiwijze, waaraan de aronskelk zijn bijnaam ‘penisplant’ te danken heeft. Eerst gaan de vrouwelijke bloemen open, twee dagen later gevolgd door de mannelijke bloemen. De bloei van de reuzenaronskelk is niet alleen een lust voor het oog, maar gaat ook gepaard met een sterke aasgeur. Vermoedelijk lokt de plant hiermee kevers die als bestuivers dienen. Na enkele dagen verwelkt de bloem weer en begint de maandenlange transformatie tot vrucht. De bloei kost deze titanen zoveel energie dat ze het maar eens per decennium kunnen doen. Helaas heeft het niet mogen baten in Blijdorp, want momenteel staat alleen dit individu in bloei. Wel is er stuifmeel opgeslagen en ingevroren, zodat deze penisplant op een later moment alsnog z’n missie kan voltooien.

Zomerkriebels (2/2)

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Jonge wolnekooievaar.

Ook bij de vogels kan je merken dat het zonnetje schijnt! Allereerst de Victoria Serre, waar de kuikens uit Kort Nieuws #188 nu ook vergezeld worden door een jonge zwartnekvruchtenduif. Blijdorp fokte voor het laatst in 2020 met deze Zuidoost-Aziatische soort. Erg bijzonder is ook de geboorte van een wolnekooievaar in de Grote Vliegkooi. In dierentuinen verloopt de fok met deze kwetsbare draslandvogels uit India erg stroef. Dat heeft ervoor gezorgd dat in heel Europa slechts twintig individuen resteren nu, waarvan sommigen niet eens met een soortgenoot gehouden worden. Ieder kuiken telt dus! Bij het Weverkopje is inmiddels weer een nieuwe generatie grote textorwevers, groenhelmtoerako’s en purperglansspreeuwen te zien, terwijl in de Maleise Bosrand roodoorbuulbuuls en een Sumatraanse gaailijster uit het ei gekropen zijn.

Wereldreis

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

Bij sommige diersoorten in Blijdorp is het eeuwig een drukte van belang, zo ook bij de reuzengoerami’s in Taman Indah. In 2017/2018 schreven we al over ‘goerami-drama’, wat toen resulteerde in de dood van het oude, dominante individu. Later dat jaar kreeg het overgebleven mannetje weer gezelschap van een jonge soortgenoot. Eind goed al goed, zo leek het, totdat begin 2023 weer de vlam in de pan schoot. Krachtmetingen waren aan de orde van de dag, tijdelijke separaties met netten mochten niet baten. Uiteindelijk werd besloten om de voornaamste onruststoker achter de schermen te plaatsen – in het vijvertje waar ook de waterbananen uit Madagaskar staan, om precies te zijn. Het was de bedoeling dat dit dier op termijn een plekje elders in Europa zou krijgen, maar toen overleed vorige maand geheel onverwachts de achterblijver in Taman Indah… De relschopper is nu weer teruggekeerd naar zijn vertrouwde stekje. Wat een omzwervingen!

Onderzoekscentrum

Foto: Vrienden van Blijdorp (Facebook)

De verbouwing van de dierenkliniek is compleet! Dankzij een donatie van €82.500 van de vereniging Vrienden van Blijdorp gaat het ‘onderzoekscentrum’, zoals het Henri Martinhuis voortaan genoemd wordt, weer helemaal met de tijd mee. Via de publiekszaal kunnen bezoekers meekijken in de operatiezaal en het laboratorium. Informatie over veterinair, genetisch en ecologisch onderzoek wordt verstrekt via leesvoer en speelse puzzels. Kom vooral eens een kijkje nemen!

Op het eerste gezicht

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

De toepaja’s in het Aziëhuis hebben een roemruchte reputatie: deze fascinerende ‘mix’ van knaagdieren en primaten hebben inmiddels meerdere ontsnappingspogingen ondernomen in Diergaarde Blijdorp. Tel daar maar nog eentje bij op nu! Door een klein gaatje in een scheidingswand wist het nieuwe vrouwtje veel eerder dan gepland kennis te maken met manlief. Gelukkig kunnen ze het goed vinden samen, er zijn zelfs al meerdere paringen gespot…

Buiten Blijdorp

Over liefde op het eerste gezicht gesproken: tijger Emas heeft er geen gras over laten groeien! De Sumatraanse tijger verruilde eind vorig jaar de polder voor het Duitse Frankfurt en mocht in maart kennismaken met vrouwelijke soortgenoot Cinta. En toen verschenen op 20 juni opeens twee kleine vlekjes op de nachtcamera’s! De kans is aanwezig dat de tweeling direct bij de eerste kennismaking verwekt is, want de draagtijd van tijgers duurt ongeveer drie maanden. Emas arriveerde in 2015 in Diergaarde Blijdorp, maar mocht zich al die tijd niet voortplanten. Het DNA van zijn toenmalige partner Alia was namelijk al rijkelijk vertegenwoordigd in het Europese stamboek. Het waarborgen van genetische diversiteit is extreem belangrijk voor de toekomstbestendigheid van het fokprogramma. In Rotterdam is momenteel alleen tijgerin Alia te zien, zij mag hier haar oude dag slijten.

Kort Nieuws #184

Welkom

Foto: piranha-info.com. Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de luipaardcactusmeerval (Pseudacanthicus leopardus). Een klein groepje is uitgezet in het bassin van de dwergkaaiman. Het is een soort uit de familie der pantsermeervallen, bodembewonende zoetwatervissen met zuignapmondjes. Daarmee schrapen ze algen van rotsen en eten ze kleine ongewervelden. Pantsermeervallen worden in de aquariumhandel ook wel pleco’s genoemd. Als je er eentje adopteert, check dan altijd om welke soort het gaat: sommige kunnen erg groot worden en zijn dan lastig te verzorgen.

De grote inhaalslag

Dit is het laatste nieuwsbericht dat in 2022 zal verschijnen op het Blijdorper Bende Blog. Fijne feestdagen toegewenst, lieve lezers! Zodat iedereen up-to-date het nieuwe jaar ingaat, is deze nieuwskatern extra lang en delen we nog wat nieuwtjes die we eerder over het hoofd zagen. Daarbij delen we ook wat informatie uit de meest recente uitgave van het Vriendennieuws, die normaliter pas over een paar maanden openbaar zouden worden. Graag vragen we van jullie een kleine wederdienst: overweeg om in 2022 lid te worden, schenk een geliefde een lidmaatschap als cadeau of doe een kleine donatie aan Blijdorp. Dankjewel!

Groot klein nieuws

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook). Blijdorp fokte een paar jaar geleden ook al met de kantjils.

Te beginnen bij een zege in de Maleise Bosrand: er zijn afgelopen zomer twee Balabac-kantjils geboren in Diergaarde Blijdorp! Dat is erg bijzonder, want de vader van de kleintjes is een van slechts twee fokmannetjes voor deze bedreigde soort in heel Europa. Het is dus erg belangrijk dat hij zijn genen doorgeeft. Beide kalfjes zijn vrouwelijk, maar hopelijk kan hij volgend jaar wat zonen verwekken. Blijdorp heeft drie fokvrouwtjes waarmee hij potentieel gekoppeld kan worden. Met in totaal zes individuen herbergt Rotterdam eigenhandig ongeveer de helft van alle kantjils in gevangenschap wereldwijd. Een paar van deze nachtactieve ‘dwergherten’ zijn te zien in het nachtdierenhok in het Aziëhuis.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het is nooit bekend gemaakt waarom de bladstaartgekko’s achter de schermen zitten, maar mogelijk is luchtvochtigheid in het NBC het probleem.

Het is gemakkelijk om de kluts kwijt te raken in het Natuurbehoudscentrum. Het is een eeuwig komen en gaan van dieren! Dit jaar hebben is een roodoorbuulbuul uitgevlogen hier. Achter de schermen is tevens een kritiek bedreigde Annam-waterschildpad uit het ei gekropen, mogelijk dat hij uiteindelijk voor de schermen geplaatst wordt. Al enkele jaren zijn de Annam-waterschildpadden niet zichtbaar voor bezoekers. De totale afwezigheid van de bladstaartgekko’s is tevens nog altijd een groot gemis onder bezoekers. De dieren lijken het achter de schermen echter naar hun zin te hebben, met laatst zelfs een onverwachtse geboorte.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Wel te zien zijn een heleboel pasgeboren Maleise wandelende bladeren (goed zoeken!) en een paar jonge gilamonsters. Blijdorp heeft de smaak aardig te pakken met de laatstgenoemde soort: dit jaar zijn een aantal gila’s uitgevlogen naar andere parken en laatst zijn wederom zeven gila-eieren uitgekomen. Het zijn de enige gilamonsters die dit jaar geboren zijn in de dierentuinwereld. De teller staat nu op zeventien gilamonsters in Blijdorp, waarmee het park de grootste populatie ter wereld herbergt.

Vogelvlucht (deel 1)

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Slechts een handjevol dierentuinen houdt papegaaiduikers.

Ook in de grote volières is het makkelijk om de tel kwijt te raken tijdens het broedseizoen. Uiteindelijk een bescheiden resultaat op de klippen van Bass Rock, het vogelverblijf bij de entree van het Oceanium. Eén jonge papegaaiduiker is toegevoegd aan de kolonie, net als drie zeekoeten. De opbrengst bij de Falklands lag iets lager dan normaal met drie koningspinguïns en één ezelspinguïn, maar daar zijn de verzorgers niet rouwig om. Er is juist sprake van actief populatiebeheer om overbevolking te voorkomen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De laatste blauwgele ara’s zijn op transport gegaan.

Een bewogen jaar bij de Zuid-Amerikaanse vogels. Er waren ‘gebruikelijke’ succesjes bij de hyacinthara’s, rode ibissen en kuifseriema’s; voor de jonge seriema en een deel van de ibissen is alweer een nieuw tehuis gevonden, net als voor een hyacinthara (uit ’21). Dat mag ook wel, want de volgende baby-hyacinth is alweer onderweg! Minder opvallend, maar wel uniek was de geboorte van een witwangfluiteend. Toch was het vooral een jaar van afschalen: Blijdorp heeft dit jaar afscheid genomen van de laatste geelvleugelara’s, blauwgele ara’s en groenvleugelara’s. Achter de schermen is nog maar één soldatenara aanwezig. Deze soorten werden gehouden bij de Vrije Vlucht Voorstellingen, maar deze vogelshow zal niet terugkeren.

 Vogelvlucht (deel 2)

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De geboorte van een secretarisvogel dit jaar was een primeur.

In de Gierenrots-volière, op de Savanne, zijn dit jaar voor de verandering geen maraboes uitgevlogen. Zij bleven wat langer in het winterverblijf vanwege de nestbouw van de secretarisvogels. Behalve de jonge secretaris zijn dit jaar drie Rüppells gieren, één kapgier en twee witkopgieren uitgevlogen. Voor twee daarvan, een witkop en een Rüppells, waren geen geschikte pleegouders beschikbaar in Blijdorp en daarom zijn zij ‘geadopteerd’ door Vogelpark Avifauna. Nu we het toch over de Gierenrots hebben: laatst is de volière weer opengesteld voor bezoekers. Door wat kleine aanpassingen zijn bezoekers nu te allen tijde afgeschermd van de vogels. Er geldt namelijk nog altijd een afschermplicht in verband met de griepepidemie onder watervogels en pluimvee in Europa.

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook). Weinig dierentuinen hebben zoveel succes met de violette schildtoerako als Blijdorp.

En wat is er dit jaar gebeurd in de Okapi-Volière? Een heleboel! Niet alleen was er een ware ‘baby boom’ bij de muisvogels, geelkeelfrankolijnen en driekleurglansspreeuwen, maar ook de violette schildtoerako’s hebben maar liefst twee nestjes met twee jongen grootgebracht. De groenhelmtoerako’s zijn ook weer van de partij met twee kuikens. De zomertortels hebben twee eieren uitgebroed en er waren ook twee legsels bij de sneeuwkaptapuiten, de recentste daarvan was goed voor maar liefst drie kuikens! Oh, en dan waren er ook nog de vier kleine marmertalingen bij de vijver. Helaas suggereren nieuwe bronnen dat zij het niet gered hebben. De klad zat er dit jaar ook weer in bij de vergrijzende groep bijeneters en zwaluwen, met wederom nul eieren. Zout in de wonden is de recente dood van een van de twee hoppen.

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook). De eerste jonge flamingo’s sinds 2004.

Drie gezonde purperglansspreeuwen bij de buren, bij het Weverkopje, zijn een schrale troost. De aanwas bij de textorwevers zelf bedraagt vijf à tien kuikens, waar de verzorgers genoegen mee nemen. In de Krokodillenrivier zijn (voor zover bij ons bekend) dit jaar geen vogels uitgevlogen. Daar staat tegenover dat op het Flamingo-Strand maar liefst twaalf van deze roze langpoten uit het ei kropen, plus broedsucces bij de Baers witoogeenden én de noordelijke pijlstaarten!

 Vogelvlucht (deel 3)

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). De kolonie molinettispreeuwen bereikte dit jaar recordgrootte.

Grotendeels hetzelfde liedje als altijd in de Victoria Serre: Balispreeuwen, muisvogels, roodoorbuulbuuls en kroonduiven alom. Het liedje, of beter gezegd het oorverdovende getjirp, van de molinettispreeuwen klinkt echter luider dan ooit tevoren: de kolonie is meer dan verdubbeld in grootte dit jaar, tot een zestigtal vogels! Er zijn al een paar kandidaten gevonden voor het opvangen van de nieuwe generaties. Totdat het zover is, voorkomen de verzorgers handmatig dat er nog meer eieren uitkomen.

Foto: Shirley Kroos (BB-Facebook). De nieuwsgierige jonge shama’s stalen de show in de Victoria Serre deze zomer.

Met zo’n imposante zwerm zou je bijna vergeten dat ook de geelkeelgaailijsters (3x) en de shamalijsters (10x) een erg productief broedseizoen achter de rug hebben. De meeste shama’s zijn al doorverhuisd. Op de valreep van 2022 ook nog een langverwacht kuiken bij de manenduiven. Er waren ook onsuccesvolle broedpogingen bij de irenabuulbuuls, zwartnekvruchtenduiven en dolksteekduiven, maar wie weet pakt dat beter uit in 2023. Blijdorp gaat het nieuwe seizoen in met vijf reuzentoekans, na een jaar met twee sterfgevallen en één geboorte.

Uitzwaaien

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)

Sumatraanse tijger Emas laat de polder achter zich. In Duitsland heeft de fokcoördinator een vrouwtje gevonden waarmee hij zich mag voortplanten. Voorlopig blijft ons vrouwtje Alia, inmiddels al aardig op leeftijd, alleen achter in de Tijgerkreek. Eveneens vertrokken naar de oosterburen zijn twee kuifhertjes. Het betreft het koppel dat tot voor kort in het ‘bosverblijf’ van de Himalaya-biotoop verbleef. Op deze plek hadden de dieren veel last van stress.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Dan nog een paar oude nieuwtjes die we niet eerder gemeld hadden op het Blijdorper Bende Blog. In mei heeft Rotterdam afscheid genomen van vicuña Evita (2020), zij is inmiddels helemaal ingeburgerd in Berlijn. Het nieuwe Vriendennieuws meldt het vertrek van verschillende jongvolwassenen, waaronder een violette schildtoerako, een Visaya-wrattenzwijn, twee slurfhondjes en twee Balispreeuwen. In het mutatieoverzicht staan tevens zes kortsnuitzeepaardjes: dit betreft opvangdieren die, na een uitgebreid revalidatieproces, deze zomer in het volste geheim teruggeplaatst zijn in de Oosterschelde.

In memoriam

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De doodsoorzaak van de koedoeman is niet bekend gemaakt.

Helaas zijn er dit jaar ook weer een paar weduwes en weduwnaren bijgekomen in Blijdorp. Na jarenlang succes is de fok bij de Himalaya-glansfazanten opeens stilgevallen met de dood van het vrouwtje. Manlief is naar verluidt achter de schermen geplaatst. Bij de grote koedoes is het mannetje gestorven. Zonde, want de jonge bok heeft zich nooit kunnen bewijzen als vader. Ingewijden melden dat Blijdorp momenteel nadenkt over de toekomst van de resterende koedoes in de dierentuin, omdat de kudde steeds vaker ruzie heeft met de giraffen. Het Vriendennieuws meldt verder het overlijden van een slanke lori, een koningspinguïn, een Balispreeuw, een textorwever en een flamingo. Nog recenter is de onverwachtse dood van vicuña Marion, in april van dit jaar geboren, en de dood van de laatste huiscavia.

Dier zoekt dier

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Elders is Blijdorp druk bezig met het samenstellen van nieuwe koppeltjes. Er is een mannelijke toepaja in ontvangst genomen om het vrouwtje in het Aziëhuis gezelschap te houden. Ook de wallaby’s hebben weer een heer in hun midden (uit Wildlands Emmen), al zit de groep voorlopig aan de anticonceptie. De onvruchtbare bongobok is op transport gegaan naar Tsjechië. Ons overgebleven vrouwtje heeft nu gezelschap van een jongedame uit GaiaZOO en het verblijf kan weer eventjes mee dankzij een kleine facelift. Rotterdam is nog in afwachting van een nieuwe bongoman om de dames het hof te maken. Er zijn sinds 2019 geen bongo’s geboren in Rotterdam.

Botanisch Blijdorp

De plantenkundigen in Diergaarde Blijdorp zitten niet stil. Op de Savanne zijn nieuwe bomen aangeplant. Ondergronds zijn speciale structuren van kunststof aangebracht die de wortels moeten beschermen tegen het gewicht van giraffen. Hieronder zie je hoe de transplantatie eraan toeging.

Kort Nieuws #181

Bevolkingsregister

Foto: Mike Rodenburg (BB-Facebook)

Eindelijk! Na eerdere pogingen die op de valreep sneuvelden, is in augustus voor het eerst een secretarisvogel uit het ei gekropen in Diergaarde Blijdorp. Ook voor de ouderdieren is het een primeur, maar het ouderschap lijkt hen goed te vergaan. Omstreeks november gaat het jong op eigen kracht de Gierenrots-volière verkennen, verwachten de verzorgers. De secretarisvogel is een bedreigde diersoort uit de savannes van Afrika. Hoewel de verentooi op hun kop hen een ietwat stoffige naam heeft opgeleverd, is de secretarisvogel een geduchte roofvogel. Het is een havikachtige die geëvolueerd is tot een hoofdzakelijk grondbewonend bestaan met een breed scala aan jachttechnieken. De secretarisvogel werd in 2018 verkozen tot ‘Leukste Nieuwe Diersoort’ bij de Blijdorper Bende Awards.

Als kool

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook). Jonge kroonduif (archieffoto).

Nog meer heugelijke kuikens! In de Okapi-Volière is Blijdorp in zijn nopjes met de geboorte van een aantal marmertalingen. Deze moerasvogel uit het Middellandse Zeegebied en het Midden-Oosten staat als kwetsbaar op de Rode Lijst. Bezoekers melden daarnaast dat er weer een ’treintje’ geelkeelfrankolijntjes rondhobbelt in dit verblijf. Een stukje verderop, in de Victoria Serre van de Rivièrahal, zijn een Sclaters kroonduif en een reuzentoekan uitgevlogen. En kleine vogels worden groot: acht Afrikaanse maraboes zijn verhuisd van de holding bij de oude vogelshow naar Zie-ZOO in Brabant.

Una paloma… azul?

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Ook geboortenieuws bij de Zuid-Amerikanen. Bij de hyacinthara’s is dit jaar weer een ei succesvol uitgebroed. Met een beetje geluk kan je de kleine al zien zitten in de nestkast. Het kuiken uit 2021 staat op het punt om te verhuizen naar een andere dierentuin, meldt Blijdorp. Ook bij de pinchéaapjes in het Oceanium zijn twee pubers uitgevlogen: eentje naar Santillana del Mar, Spanje, en eentje naar Longleat, Groot-Brittannië. Gezinsuitbreiding is er voor de tweede keer dit jaar bij de vicuña’s. De gelukkige ouders zijn wederom Pedro en Kim. De kudde telt nu vijf van deze ‘wilde alpaca’s’. Bij hun verblijfsgenoten, de nandoes, zijn jongen helaas uitgebleven dit jaar.

Andere koers

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp heeft na meer dan 35 jaar afscheid genomen van de bonte muskaatduif. Deze kustvogel uit Zuidoost-Azië bewoonde tot voor kort de Grote Vliegkooi in het Aziatisch Moeras. De exacte aanleiding voor het verdwijnen van de soort uit het bestand is niet bekend bij Blijdorper Bende. De Grote Vliegkooi is al enige tijd niet toegankelijk voor bezoekers in verband met preventieve maatregelen tegen het coronavirus (2020-2022) en het griepvirus (begin 2020 en weer sinds 2021).

Vacatures!

Blijdorper Bende is op zoek naar twee nieuwe teamleden! Heb je een passie voor fotografie en lijkt het je gaaf om de regie over onze fotowedstrijden te nemen? Of wil je je creativiteit uitleven op onze Instagram? Check snel de uitgebreide omschrijving!

Vriendelijk

Foto: A. Kantorovich (zootierliste.de). Archieffoto.

Een nieuwe uitgave van Vriendennieuws is weer op de deurmat gevallen, wat betekent dat het vorige nummer nu openbaar gemaakt is op vriendenvanblijdorp.nl. De nieuwtjes die hieronder volgen zijn (grotendeels) afkomstig uit deze juni-editie. Wil jij het tijdschrift kunnen lezen zodra het uitkomt? Word dan lid van de vereniging en steun de Diergaarde! Nieuw in Diergaarde Blijdorp is de Filipijnse eend (Anas luzonica). Twee mannetjes en vier vrouwtjes uit Avifauna wonen nu in de Grote Vliegkooi. Het is een relatief grote en zware watervogel, met een sober maar sierlijk verenkleed. De Filipijnse eend staat als kwetsbaar op de Rode Lijst, omdat de afgelopen decennia steeds meer belangrijke kolonies weggevaagd zijn door de jacht en het droogleggen van moerasgebieden. Er is geen formeel fokprogramma, maar er leven circa zestig Filipijnse eenden verspreid over een twintigtal Europese dierentuinen.

Stormschade

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook)

Begin 2022 werd Nederland geteisterd door stormen Corrie, Dudley, Eunice en Franklin. Dat heeft één inwoner van Diergaarde Blijdorp met haar leven moeten bekopen, onthult het Vriendennieuws. Het prille echtpaar hamerkop, dat vorig jaar samengesteld werd, was bij aanvang van het stormseizoen bezig met het bouwen van een nest. De vrouwelijke hamerkop was vastberaden om haar nest te bewaken tijdens het noodweer, maar bij een extreme windstoot viel het complete vlechtwerk op de grond en raakte ze eronder bedolven. Een complexe pootbreuk was het resultaat, met geen perspectief op herstel. De dierenarts moest besluiten om haar uit haar lijden te verlossen.

When it rains, it pours

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Het is bijna niet te geloven, maar het blijft maar tegenzitten bij de baardapen. Eind vorig jaar schreven wij al over het wegvallen van twee seniore groepsleden en de onfortuinlijke dood van de baby van Trine. Daar komen nu nog eens twee sterfgevallen bovenop: vrouwtje Elly is ingeslapen op 32-jarige leeftijd. Haar artrose begon extreme vormen aan te nomen en was waarschijnlijk erg pijnlijk. Ook het laatste mannetje is doodgegaan. Dat betekent dat Trine eenzaam overbleef. Aan dat isolement is gelukkig snel een einde gekomen, want recent is een potentiële partner aangekomen. Vooralsnog laat Trine hem overigens alle hoeken van het eiland zien, dus op korte termijn lijkt verdere groepsuitbreiding onwaarschijnlijk.

Wisseltruc

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Het nieuwe mannetje.

Het wil nog niet vlotten bij de Vietnamfazanten in de Maleise Bosrand. Het Vriendennieuws meldt dat de haan overleden is na een lang ziekbed. Gelukkig kon binnen enkele maanden een nieuw mannetje gevonden voor vrouwlief en het lijkt te boteren tussen de twee. Kuikens lijken in dit jaargetij onwaarschijnlijk, maar de verzorgers kijken al halsreikend uit naar het volgende broedseizoen. De Vietnamfazant is een kritiek bedreigde diersoort die mogelijk uitgestorven is in het wild. Gelukkig bestaat er een vrij robuuste bufferpopulatie in gevangenschap. In 2022 werd de eerste stap gezet richting herintroductie, met het opsturen van zes Vietnamfazanten uit Europa naar Singapore. Het is de bedoeling dat hun kuikens opgestuurd worden naar een fokcentrum in Vietnam, en dat hún kuikens uitgezet worden in het wild.

Hoe nu verder?

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Helaas is er nog maar één Mantsjoerijse kraanvogel aanwezig in Blijdorp. Een kwaadaardige tumor is het vrouwtje fataal geworden. Het is erg lastig om een nieuwe partner voor manlief te vinden. In Rotterdam leven de Mantsjoerijse kraanvogels in een openluchtverblijf, wat alleen werkt als de inwoners bij de geboorte geleewiekt worden. Die methode is nu verboden, wat betekent dat de ‘vleugellamme’ populatie in dierentuinland vergrijst en uitsterft. Het is een stap in de juiste richting wat betreft welzijn, maar betekent ook dat het huidige kraanvogelverblijf in het Aziatische Moeras z’n beste tijd wel gehad heeft…

Bliksemronde

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Dat was in de eerste helft van 2022 niet het enige afscheid. Het Vriendennieuws meldt de dood van een mannelijke bizon, twee vrouwelijke bantengs, een mannelijke papegaaiduiker, een mannelijke grondeekhoorn, een Rüppells gier, een kwak, een pelikaan en twee hutia’s. Een hele rits jongvolwassen vogels heeft Rotterdam verlaten: drie Balispreeuwen, een kuifseriema, een Palawan-pauwfazant, een Sumatraanse gaailijster, een kroonduif, een reuzentoekan en twee Himalayaglansfazanten. Ook verloopt de kweek met de zeldzame La Palma tandkarpers die achter de schermen zitten spoedig: een groepje is vertrokken naar Münster. De veterinaire school in Barneveld heeft een paartje zomertortels opgestuurd naar Blijdorp. Een groot transport uit Deltapark Neeltje Jans completeert het mutatieoverzicht: acht zeebaarzen, twee tarbotten, vier groene zeedonderpadden, drie ‘gewone’ zeedonderpadden en negen rode paardenanemonen hebben een plekje gekregen in het Oceanium.

Komt dat zien!

Voor het eerst zijn de jonge Komodovaranen te zien in Blijdorp! Het tweetal heeft een plekje gekregen in het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium, tegenover het grote Madagaskar-aquarium. De tweeling was een toevalstreffer: toen de eieren gelegd werden, had de fokcoördinator nog geen toestemming gegeven voor het laten uitkomen ervan. Eigenlijk zouden de eieren daarom geruimd worden, maar ze werden nog enige tijd in de broedmachine gehouden om de embryonale ontwikkeling te bestuderen. Blijdorp neemt internationaal het voortouw bij het onderzoeken van de voortplanting van de bedreigde Komodovaraan. Toen kwam, op het nippertje, opeens toch een positief fokadvies binnen vanuit Chester… Slechts twee keer eerder werden er ‘draakjes’ geboren in de Benelux, beide keren in Rotterdam. Blijdorper Bendelid Jean-Luc Sleijpen schoot de onderstaande beelden.

Drie nieuwe vogels in Blijdorp, vrijwel nergens anders te zien

Het getjirp in de Rotterdamse dierentuin klinkt weer iets luider. Blijdorp is in zijn nopjes met de aankomst van drie nieuwe vogelsoorten, zo melden ingewijden op Zootierliste. Blijdorper Bende kan deze claims nu bevestigen. En dat zijn niet zomaar wat huismussen: vrijwel nergens anders in Europa kan je deze zangvogels bewonderen.

Foto: @rick_zoophotography (BB-Instagram). Diadeemroodstaart.

De diadeemroodstaart (Phoenicurus moussieri) is de nieuwe huisgenoot van de steppeslurfhondjes, de geliefde insecteneters die naast de krokodillen wonen. Hij vervangt hier de sneeuwkaptapuiten, die overgeplaatst zijn naar het Weverkopje. Deze mannelijke roodstaart is, voor zover bekend, de enige van zijn soort binnen de Europese Unie. Van nature leven ze langs de bergachtige Noord-Afrikaanse kust, van Marokko tot Libië. Hier nestelen ze vooral in doornig struikgewas, vanwaar ze hun vrij grillige liedje zingen.

Foto: F. Spangenberg (zootierliste.de). Bruinkopgors (archieffoto).

De andere vogels verblijven vooralsnog achter de schermen. Het betreft drie zwartkopgorzen (Emberiza melanocephala) en vier bruinkopgorzen (Emberiza bruniceps). De zwartkopgors wordt slechts in één andere dierentuin ter wereld gehouden, in Amerika. Van de bruinkop bestond al een kleine Europese populatie van tien andere dieren. Deze twee gele vogeltjes zijn elkaars nauwste nog levende verwanten, alleen de kleur van hun hoofd verschilt duidelijk. De zwartkop komt iets westelijker voor, met een broedgebied in het Oostelijke Middellandse Zeegebied, Iran en de Kaukasus. De bruinkop broedt net aan de andere kant van de Kaspische Zee, in Centraal-Azië. Beide vogelsoorten overwinteren in India, wederom met een oost-west splitsing. Het zijn echte graslandbewoners, waar ze dagenlang naar zaden speuren. Ze bouwen hun nesten ook vlak boven de grond.

Geen van deze soorten verkeert in acute nood in het wild, wat betekent dat Blijdorp ze normaliter niet snel zou toevoegen aan het bestand. Nood breekt echter wet: ingewijden melden dat de dieren afkomstig zijn uit een inbeslagname door de douane op Schiphol. Ze lijken overigens in goede gezondheid te verkeren.

Foto: Rob van Bemmelen (waarneming.nl). Af en toe duikt de zwartkopgors ook op in Nederland. Of het gaat om ontsnapte ‘huisdieren’ of natuurlijke dwaalgasten, is niet helemaal duidelijk.

Kort Nieuws #180

Zout in de wonden

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

De soap bij de gevlekte hyena’s duurt voort. De laatste keer dat er een hyena geboren werd in Blijdorp was in 2016, sindsdien worstelde Rotterdam met sterfgevallen en mislukte koppelingen. De verzorgers waren dan ook in hun nopjes toen Kaidi, te herkennen aan wat roze littekens, achterin het verblijf een hol groef! Eind juni verscheen een pup. De vader was Karoi, die eind vorig jaar via Antwerpen vanuit Singapore overkwam. In de hyenamaatschappij zijn mannetjes onderdanig en hij hield zich dan ook op gepaste afstand van het nest. Kaidi leek aanvankelijk nerveus en verplaatste de kleine regelmatig, maar het jong wist die kwetsbare eerste weken te doorstaan. Maar helaas mocht het niet zo zijn. Begin augustus kwam de pup klem te zitten onder een boomstam en kwam hij ter overlijden.

Licht aan het einde van de tunnel

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Over langverwachte voortplanting gesproken: er zijn kuikens bij de flamingo’s! De verzorgers hadden dit seizoen eigenlijk al afgeschreven, maar wellicht hebben ze zich laten inspireren door de Baers witoogeenden, waarmee Blijdorp laatst een primeur had. Er zijn een stuk of twintig eieren gelegd in totaal. Sinds 2004 lag de fok in de Maasstad compleet stil, wat een van de redenen was voor de moeizame verbouwing van het Flamingo-Strand in 2020-2021. Door de komst van het net worden lokale roofdieren geweerd en hoeven de vleugels van de flamingo’s niet langer gewiekt te worden. Bijzonder zijn ook de kuikens bij de witwangfluiteenden in Zuid-Amerika, de purperglansspreeuwen bij het Weverkopje, de sneeuwkaptapuiten in de Okapi-Volière de Sumatraanse gaailijsters in de Maleise Bosrand en de shamalijsters en Balispreeuwen in de Victoria Serre.

Opgewonden gaailijsters

Foto: Angelique Blijleven (BB-Facebook)

Nog meer waardevolle kuikens. In de Victoria Serre is een kritiek bedreigde geelkeelgaailijster uitgevlogen. De ouders hadden zich voor het laatst in 2020 bewezen, in ’21 produceerde de stokoude man enkel onbevruchte eieren. Het lijkt erop dat hij toch nog niet met pensioen hoeft! Inmiddels is het koppel namelijk zelfs bezig met een tweede leg… Mogelijk zitten ook de geelkeelgaailijsters in het Natuurbehoudscentrum op het nest, maar dat moet nog bevestigd worden.

Rivièra-Reorganisatie

Foto: Marja Troost-van Dam (BB-Facebook). Waar het jaarvogelvrouwtje heen vertrokken is, is niet bekend.

Wie de Victoria Serre opzoekt, zal het opvallen dat er het een en ander veranderd is in de vogelkas. De grootste wijziging is dat het centrale segment samengevoegd is met het segment van de jaarvogels. Herstel: het segment waar voorhéén een jaarvogel woonde. De soort is nu uitsluitend te zien in Taman Indah nu. Verwijderd uit de Victoria Serre is tevens de sneeuwkaptapuit, dat mannetje zat er slechts tijdelijk. Tot slot is het prille gezin van de geelkeelgaailijsters overgeplaatst naar het (vergrootte) centrale segment.

Blijdorp Bouwt

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer)

Nog wat andere bouwtechnische ingrepen in Blijdorp. Halsoverkop zijn er aanpassingen gemaakt aan het zeeleeuwenverblijf. De aanleiding is het filmpje waarin een jong mannetje bijna ontsnapt uit het bassin, dat even terug het hele internet over ging en zelfs op tv getoond werd. De schuldige, de in 2020 geboren Don, werd voor de zekerheid achter de schermen geplaatst. Nu is het hek opgehoogd en is Don herenigd met zijn familie. Gesloopt wordt er juist bij de kijkhut van de gorilla’s, naast de Oewanja Kinderjungle. Voorheen verbond een kooiconstructie dit monumentale pand met het buitenverblijf, maar het lijkt erop dat deze nu ontmanteld is. Tot voor kort overnachtten de mangabeys hier, maar zij zijn inmiddels (terug)verhuisd naar een van de koepelkooien van de Rivièrahal. In de steigers stond ook een van de ingangen van Taman Indah. Aan de ‘neushoornkant’ van dit gebouw is de draaideur vervangen door een dubbele schuifdeur.

Als kool

Foto: @avd55photos (BB-Instagram)

Beschuit met blaadjes op de Afrikaanse Savanne: tegenover de dierenkliniek is witkruinmangabey Cheche, een van de dochters van fokvrouwtje Casper, voor het eerst zelf moeder geworden. De trotse vader is Oda. Blijdorp is een van de weinige dierentuinen waar deze zeldzame apen zich vrijwel ieder jaar voortplanten. Aan de andere kant van de Diergaarde, in de Maleise Bosrand, is een andere inwoner klaar om het nest te verlaten. Een van de jonge vrouwelijke vissende katten is uitgevlogen naar Frankrijk. Haar zusje blijft alleen achter hier, voor haar wordt een partner gezocht.

Rotterdamser wordt het niet

Foto: Havenbedrijf Rotterdam (portofrotterdam.com)

Het Havenbedrijf Rotterdam en Diergaarde Blijdorp hebben een nieuw partnerschap gesloten. De komende drie jaar draagt de transportgigant bij aan de ontwikkeling van RoffaReefs: hightech, drijvende kraamkamers voor rifbewoners in het wild en in aquaria. Ook steekt het Havenbedrijf geld in de expositie ‘ZOO veel plastic’ en andere educatieprojecten, samen met Eneco. Directeur Erik Zevenbergen: ”Het Havenbedrijf Rotterdam en Diergaarde Blijdorp zijn al jarenlang verbonden met elkaar. De laatste jaren weten we elkaar steeds meer te vinden op te gebied van duurzaamheid en behoud van biodiversiteit. De samenwerking om het kweeksysteem te testen en verder te ontwikkelen is daarvan een goed voorbeeld.”

Nog meer muisjes

Foto: Diergaarde Blijdorp (Instagram). De kleine vuursalamander.

Voor de tweede keer heeft Diergaarde Blijdorp gefokt met de vuursalamanders. De larve is te zien in het Natuurbehoudscentrum. De vuursalamander kwam tot recent voor in Zuid-Limburg, maar is door de introductie van een schimmelziekte zo goed als uitgestorven. Stichting RAVON runt een fokprogramma voor de amfibieën en wordt hierin bijgestaan door Diergaarde Blijdorp en GaiaZOO. Nog meer koudbloedige verrassingen: bij de Nijlkrokodillen is weer een nestje kleine kroko’s gespot. Het lijkt er echter op dat alle jongen gedood zijn door de ouders. Blijdorp probeert eieren bij deze roofdieren tijdig weg te halen, want er is geen ruimte voor meer Nijlkrokodillen in gevangenschap. Soms zijn de moeders echter heel territoriaal over hun strandjes en dan kunnen de verzorgers er niet goed bij. Een grote hoeveelheid jongen is er tot slot ook bij de Kaapse klipdassen, tegenover de krokodillen, en bij de rode ibissen, in de Zuid-Amerikaanse volières.

Hoog bezoek

Fotograaf Joel Sartore deed in juni Diergaarde Blijdorp aan. Voor zijn project Photo Ark, een samenwerking met National Geographic, heeft hij een van de reuzenschildpadden in het Oceanium vereeuwigd. Voor de Photo Ark fotografeerde hij al meer dan 13.000 diersoorten, een onderneming die gedeeltelijk te zien is in de documentaire RARE en waarvoor hij meerdere awards ontvangen heeft.

Joel Sartore was in Diergaarde Blijdorp to take pictures for the Photo Ark of National Geographic - YouTube

Foto: Jean-Luc Sleijpen (BB-Facebook)