Na de winter achter de schermen doorgebracht te hebben, is het goed vertoeven op de nieuwe grasmat. De grote flamingo’s, sinds jaar en dag onderdeel van de ‘oude ingang’ van Blijdorp, hebben een nieuw optrekje. Er is een net gespannen over hun strand, dat zelf ook een facelift heeft gekregen. Op 10 mei mochten ze voor het eerst naar buiten, maar de officiële opening vond vandaag pas plaats.

Het nieuwe perk is niet het enige waar de roze vogels aan moeten wennen. Al sinds 2004 heeft er geen succesvolle voortplanting plaatsgevonden, met vergrijzing tot gevolg. Toentertijd vond er een transport plaats en ogenschijnlijk heeft dat de sociale dynamiek in de groep sterk verstoord. Als er al eieren gelegd werden, waren die een makkelijke snack voor hongerige meeuwen. Inmiddels tikt een aanzienlijk deel van de kolonie de vijftig aan, met uitschieters richting de zestig. Het logische gevolg is dat de groep al een tijdje krimpt.

Om leven in de brouwerij te brengen, zijn maar liefst vijftig extra flamingo’s uit de dierentuinen van Hilvarenbeek, Odense en Arnhem aangekomen in de Maasstad. Dat brengt de stand op ruimschoots 120 flamingo’s in Rotterdam. De hoop is dat de nieuwkomers het voortouw nemen bij de balts en nestbouw.

Vleugellam

De oorspronkelijke reden voor de verbouwing was een wet die per 2018 inging. Het betreft het verbod op leewieken: een praktijk waarbij de uiteinden van de vleugels op jonge leeftijd geamputeerd worden, zodat de dieren permanent hun vliegvermogen kwijtraken. Voor flamingo’s, die te stressgevoelig en talrijk zijn om ieder voorjaar te kortwieken, is dit de enige realistische manier om te voorkomen dat ze opstijgen uit een niet-overdekt verblijf. Op de oudere flamingo’s heeft dit besluit natuurlijk geen invloed, maar het is wel degelijk relevant voor nieuwe aanwinsten!

Toch is de volière niet alleen een manier om om te gaan met nieuwe wetgeving. Vogels vinden het ook makkelijker om te paren wanneer ze niet geleewiekt worden, want ze gebruiken hun vleugels voor balans. Verder helpt de nieuwe omheining ook om roofdieren buiten de deur te houden. Dit project lijkt het dierenwelzijn van de flamingo’s dus zeker ten goede te komen!

Rijksmonumenten

De nieuwe volière was ruim vijf jaar onderhevig aan gesteggel met de Welstandscommissie van de Gemeente Rotterdam, die zich om de monumenten in de stad bekommert. De nieuwbouw wordt immers omgeven door gebouwen die in de jaren ’40 gerealiseerd zijn, onder leiding van architect Sybold van Ravesteyn. Denk aan de Rivièrahal, het Roofdieren-Gebouw, de Winkel van Sinkel en zelfs het binnenverblijf van de flamingo’s zelf: het oude Speelgebouw. Minder tastbaar, maar eveneens beschermd, is het ‘karakter’ van de padenstructuur en het voorplein…

Uiteindelijk is het hele verblijf een stukje naar het noorden opgeschoven ten opzichte van zijn oorspronkelijke locatie, om het entreeplein minder te overschaduwen. Gevolg van deze compromis is wel dat de oude uilenvolière afgebroken moest worden. Een nieuwe rij bomen moet de volière aan het zicht onttrekken en het kijkpunt is een kwartslag opgeschoven. Bovendien is het verblijf cirkelvormig en ‘krult’ de waterpartij mee met de rand van de kooi. Van de hoogte van de palen tot de minutieuze vormgeving van de hekjes bij de kijkplek: over alles is nagedacht.

Succesverhaal

Van nature komt de grote flamingo voor op het Indiase subcontinent, in het Midden-Oosten, kustregio’s van Afrika, rondom de Kaspische Zee en zelfs in het Middellandse Zeegebied! Sterker nog, bij tijd en wijlen strijkt een verwilderde populatie uit Duitsland ook in Nederland neer. Het is een aangename afwisseling om te kunnen melden dat het aantal grote flamingo’s in het wild zelfs een beetje toeneemt. Het toekomstperspectief van deze unieke vogels is dan ook rooskleurig te noemen.

Het is bekend dat er bij deze suikerspinnen-op-stelten niet alleen heterostellen gevormd worden, maar ook veel man-man en vrouw-vrouw koppels. Vaak fungeren zij als pleegouders voor weeskuikentjes, maar soms eigenen ze zich ook op een wat hardhandigere wijze eieren toe. Gebleken is dat kuikens met twee vaders een twee keer zo grote overlevingskans hebben. Over het fenomeen ‘liefde’ bij dieren bestaat veel discussie, maar vaststaat dat flamingo’s doorgaans jaren trouw blijven aan hun partner. Alhoewel, ‘trouw’ – vreemdgaan is ook bij onze roze vrienden niet ongehoord.

De flamingo’s hebben ook onderhuurders. De krakeend (Mareca strepera) is een nieuwkomer voor Blijdorp. De vrouwtjes van deze soort lijken vrij veel op de welbekende wilde eend, terwijl de mannetjes gekenmerkt worden door een unieke grijze ‘ruis’ op hun borst. Ook voor deze watervogels, die op het hele noordelijk halfrond voorkomen, geldt dat ze steeds talrijker worden. Het Nederlandse landschap in het bijzonder lijkt in de smaak te vallen, want in vijftig jaar tijd zijn ze gegaan van dwaalgast tot permanente inwoner van de Randstad. De stenige bodem van kanalen bevordert algengroei, en daar spelen ze op in. Tot op de dag van vandaag is hun populatietrend in Holland er eentje van exponentiële groei. De precieze redenen voor hun recente, mondiale succes zijn nog niet in kaart gebracht, maar mogelijk profiteren ze van de aftocht van eendensoorten die minder goed tegen menselijke verstoring kunnen. Er zijn ook een aantal krakeenden in de Grote Vijver geplaatst. De eenden zijn afkomstig van de vogelopvang in Zundert.

Donatie

Door de pandemie gaat het financieel niet goed met de Diergaarde. Dat er toch vernieuwd kan worden, is met dank aan de vereniging Vrienden van Blijdorp. Zij hebben de benodigde fondsen zelfstandig ingezameld en hebben het verblijf dus ‘gedoneerd’. Ook andere organisaties dragen een steentje bij, zoals het Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. en het Hoogheemraadschap. Daardoor kon ook het entreeplein aangepakt worden. Ondergronds is nu een wateropslag (490.000 liter) gerealiseerd, om excessief regenwater niet direct op het riool te hoeven afwentelen. Het sluit mooi aan op de bestaande waterzuivering in de kelder van het Roofdieren-Gebouw. Het asfalt op het plein is vervangen door sierlijke klinkers.