“Wat hoort er een bij een regenwoud? Regen!”, grapt Vrienden-voorzitter Marcel Kreuger. In een bos aan paraplu’s en poncho’s werden op zaterdag 13 juli de African Jungle volières geopend in Diergaarde Blijdorp Rotterdam. De riante vogelkooien, die samen bijna 600 m2 beslaan, zijn het allereerste deelproject van Masterplan 2050: de ambitieuze en spraakmakende toekomstvisie die het park in 2023 onthulde. De dag werd afgesloten met een exclusieve tour langs de nieuwe kweekopstelling voor de Rwandese warmwaterlelie, eveneens een focussoort van het Masterplan, plus een kijkje bij de restauratie van de rendierenstal.
Vogelrijk oerbos
In het Masterplan 2050 noemt Blijdorp acht ‘impactgebieden’: focusregio’s in de wereld die de komende 25 jaar centraal staan voor de dierentuin bij nieuwe ontwikkelingen en investeringen. Een enigszins controversieel aspect hiervan is dat Blijdorp heeft geconcludeerd dat het relatief weinig kan betekenen voor natuurbehoud in Noord-Amerika en Zuid-Amerika, met uitzondering van de Caraïben. Deze twee themagebieden beslaan momenteel het merendeel van de Oceanium-zijde van Blijdorp, maar zullen de komende jaren geleidelijk plaatsmaken voor impactgebied African Jungle: de wouden van Centraal- en West-Afrika.
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Blauwkeelneushoornvogel mannetje.
Het startschot voor deze shift is nu gegeven met de transformatie van de ibis- en arakooien tot Afrikaanse Mangrove en Afrikaanse Bosrand respectievelijk. De Afrikaanse Mangrove telt momenteel drie soorten. Een koppeltje blauwkeelneushoornvogels (Ceratogymna atrata), afkomstig uit Zie-ZOO Volkel, staat hier in de spotlight. Een imposante vogel, overwegend zwart van verenkleed en met een blauw gezicht, waarbij de mannetjes te herkennen zijn aan de grote hoorn op hun snavel en de vrouwtjes aan hun rossige kapsel. Het is een echte regenwoudspecialist, die zowel in het Congowoud van Centraal-Afrika als het Opper-Guinese regenwoud van West-Afrika voorkomt. Vanwege dit grote verspreidingsgebied staan ze als ‘niet bedreigd’ op de Rode Lijst, maar de aantallen lopen wel degelijk terug. De fok in gevangenschap verloopt tot op heden erg stroef.
Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer). De zilverreigers en kwakken houden zich vooralsnog vooral achterin de volière op.
De neushoornvogels worden vergezeld door kleine zilverreigers (vier mannetjes) en Afro-Euraziatische kwakken (zes mannetjes en één vrouwtje). Vogels die voorheen in het Aziatisch Moeras woonden, maar in het wild ook voorkomen in (semi-)open draslanden in Afrika. Er is nog veel capaciteit voor extra inwoners. Op het wensenlijstje staan momenteel de Afrikaanse stekelstaart, Afrikaanse nimmerzat, Afrikaanse lepelaar, rosse fluiteend, knobbeleend, dodaars, steltkluut, zwartbandbaardvogel en groene kakelaar.
Afrikaanse Bosrand
Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer). Grijze roodstaart.
De twee volières worden van elkaar gescheiden door een binnenverblijf, aangekleed als Afrikaans boothuis op een rivieroever. In tegenstelling tot bij de oude constructie zijn beide binnenverblijven zichtbaar voor bezoekers, al zijn er ook meerdere separatiekooien achter de schermen. Het halletje is ook voorzien van uitgebreide educatie over de illegale handel in tropische vogels.
In de tweede volière staat de grijze roodstaartpapegaai (Psittacus erithacus) centraal, een nieuwe diersoort voor Rotterdam. Het is een achtkoppig single sex groepje dat in Frankrijk illegaal door een particulier werd gehouden en daarom geconfisqueerd is. De grijze roodstaart is een intelligente en sociale inwoner van het Congowoud, waar er ieder jaar tien- tot honderdduizenden individuen gevangen worden voor de internationale huisdierenmarkt. Deze dieren sterven veelal een vroegtijdige dood of eindigen in overbezette opvangcentra. Hopelijk gaat dit groepje in Blijdorp een mooie toekomst tegemoet en kunnen ze dienen als ambassadeurs voor hun soort.
Nog eens drie vogelsoorten zijn momenteel te zien in de Afrikaanse Bosrand: de purperglansspreeuwen en groenhelmtoerako’s (uit het Weverkopje, dat nu vogelloos is) en de witwangfluiteend (uit de Okapi-Volière). Potentieel komen hier op termijn nog zwartwang-agapornissen en smidsplevieren bij. De nieuwe African Jungle volières zijn een jubileumgeschenk van de vereniging Vrienden van Blijdorp ter waarde van €500.000.
Het impactplantje
Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer). De Rwandese warmwaterlelie is de kleinste waterlelie ter wereld.
Het openingsfestijn vervolgde bij de botanische kassen, waar leden van de vereniging Vrienden van Blijdorp een exclusief kijkje mochten nemen bij de kweekstellage voor de Rwandese warmwaterlelie. Dit kleine plantje is de enige flora die opgenomen is in ‘de TIEN van Blijdorp’: de soorten die de Rotterdamse dierentuin anno 2050 van de Rode Lijst af wil hebben geholpen. De Nymphaea thermarum, zoals de wetenschappelijke naam luidt, werd pas in 1987 ontdekt in een warme bergbron in Rwanda.
Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer). De nieuwe kweekopstelling voor de Rwandese warmwaterlelie.
Circa 2000 werd deze stroom omgelegd en gekanaliseerd ten behoeve van de landbouw en sindsdien is deze soort uitgestorven in het wild. Gelukkig leeft hij voort in Westerse kwekerijen, waaronder Blijdorp sinds 2020, en zou hij eventueel geherintroduceerd kunnen worden in Rwanda. De Vrienden van Blijdorp hebben €10.000 euro gesteld voor de bouw van een bijzondere kweekopstelling. Hier kan geëxperimenteerd worden met welke omstandigheden essentieel zijn voor de ontkieming en groei van de warmwaterlelie.
Sneakpeak
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook). De vernieuwde Wallaby Walkabout.
Onderweg naar de botanische kassen was het ook mogelijk om te gluren bij de verblijven van de moeraswallaby’s en bosrendieren. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de restauratie van hun monumentale stal, plus een kleine facelift van de Wallaby Walkabout. Zij die het Masterplan 2050 doorgespit hebben, zullen weten dat de Wallaby Walkabout uiteindelijk plaats zal maken voor een verblijf dat beter past binnen impactgebied Natuur Dichtbij. Hoe dat eruit gaat zien, staat echter nog niet vast. In de tussentijd bestaat wel de wens om meer bezoekers richting de bosrendieren en de Bijenvallei te leiden. Daartoe is het pad in het doorloopverblijf van de wallaby’s voortaan niet langer een doorsteek, maar een lus. Ook dit project wordt gefinancierd door vereniging Vrienden van Blijdorp (à €40.000)
Toekomstige projecten
Ook de komende tijd blijft het een drukte van belang bij het projectbureau van Diergaarde Blijdorp. De komende jaren staan de uitbreiding van het olifantenverblijf en de restauratie van de Victoria Serre centraal. Ook lijken de bouw van een nieuw verblijf voor de dwergnijlpaarden en de metamorfose van de Haaientunnel en het Kelpwoud in het Oceanium tot Noordzee-gebieden aanstaande. Onderdeel zijn van deze transformaties? Word dan lid van de Vrienden van Blijdorp!
Lief en leed in de Rotterdamse Tijgerkreek. Op 3 april viel het doek voor Sumatraanse tijgerin Alia op de mooie leeftijd van 19 jaar. Alia, geboren te Wuppertal, was al sinds 2007 te zien in Diergaarde Blijdorp. Daarmee was ze – na het overlijden van gorilla Bokito en olifant Irma en 2023 – in zekere zin de bekendste grijsaard van het park. Alia beviel tijdens het WK voetbal in 2010 van twee zoontjes, die Gio en Vanni gedoopt werden. Gio woont tegenwoordig samen met een jong vrouwtje in het Hongaarse Sosto. Van welpjes is het helaas nog niet gekomen. Vanni overleed in 2021 in Frankfurt aan een maagtumor. Verdere nestjes heeft Alia niet meer gehad. De Sumatraanse tijger mag dan wel een kritiek bedreigde diersoort zijn, maar in gevangenschap speelt altijd het risico op woningnood. Alia zat daarom de laatste jaren aan de anticonceptie. Wel heeft Alia tussen 2015 en 2022 veel tijd mogen doorbrengen met tijger Emas, voor wie ook een fokverbod gold.
Foto: Ron Goud (BB-Facebook). Tijger Geram.
Graag zet de Diergaarde zijn betrokkenheid bij het EAZA Ex-situ Programma (EEP) van de Sumatraanse tijger voort. In overleg met de fokcoördinator is besloten om in de Maasstad een nieuw fokstel samen te stellen. Op 24 mei verwelkomde Blijdorp het vijf jaar oude mannetje German uit Aalborg Zoo, Denemarken. Hij lijkt zich op zijn gemak te voelen in zijn nieuwe omgeving. Deze week volgde een Française, de negen jaar oude Nonja. Het liefdesnestje is alvast spic en span gemaakt voor hun uiteindelijke kennismaking.
Welkom
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
Nieuwe individuen, maar ook nieuwe soorten in Blijdorp! Nu te zien in het Aziëhuis is de geelkoplandschildpad (Indotestudo elongata). Deze reptielen, met hun karakteristieke gele kop en langgerekte schild, komen van nature voor in de laaglandbossen van Zuidoost-Azië. Er is niet veel bekend over hun gedrag in het wild, maar ze hebben een divers dieet en kunnen zich ook goed aanpassen aan veranderende omstandigheden. Ze zijn vooral ’s ochtends en ’s avonds actief. Om veilig uit te rusten, graven ze zich overdag in in de strooisellaag. Helaas zijn ze niet opgewassen tegen de grote hoeveelheid wildvangst die plaatsvindt voor de illegale huisdierenhandel. De resterende individuen kampen met extreme habitatversnippering. In de afgelopen drie schildpadgeneraties is het aantal individuen in de natuur naar schatting met 80% afgenomen, waardoor de soort als kritiek bedreigd op de Rode Lijst staat. Gelukkig doen ze het vrij goed in dierentuinen en fokcentra.
Het doek valt
Foto: Ray Beers (BB-Facebook)
Ook zijn er de afgelopen maanden veel dieren uitgezwaaid. Bijzonder spraakmakend was het transport van twee volgroeide arapaima’s (plus een groepje pacu’s) naar Duisburg in april. Blijdorp claimt dat er nooit eerder zulke grote individuen succesvol verhuisd zijn en dankt een Braziliaanse expert voor zijn input. Inmiddels zijn alle inwoners van Amazonica dan toch écht uitgeplaatst. In 2023 werd de Zuid-Amerikaanse vlinderkoepel gesloten vanwege omvangrijke schade aan de dakconstructie en de fundering. Het is het gevolg van ongelukkige ontwerp- en materiaalkeuzes tijdens de bouw in 2013. Nu die vervloekte luchtkussens weggehaald zijn, waarmee die narigheid allemaal begon, is het houten geraamte van de koepel goed zichtbaar van buitenaf. Er wordt nog steeds nagedacht over of elementen van het pand nog herbruikt kunnen worden voor een nieuwe kas. Die zal waarschijnlijk wel een Afrikaans tintje krijgen, want Blijdorp heeft besloten om gefaseerd afscheid te nemen van zijn Amerikaanse inwoners. Zo ontstaat ruimte voor het park om zich toe te spitsen op de natuurbehoudprojecten die de dierentuin elders al heeft lopen.
Een Afrikaanse reïncarnatie van Amazonica is nog toekomstmuziek, maar toch nadert het allereerste stukje van impactgebied African Jungle in rap tempo. Op 13 juli openen de Vrienden van Blijdorp twee nieuwe volières direct tegenover de oude vlinderkoepel. Voorheen verbleven op deze plek onder andere de rode ibissen en hyacinthara’s uit Zuid-Amerika. Wie hun plek zouden innemen, bleef lange tijd ongewis. De nieuwste editie van Vriendennieuws brengt verduidelijking. Het complex komt te bestaan uit een ‘Afrikaanse Mangrove’ (ex-ibissen) en een ‘Afrikaanse Bosrand’ (ex-ara’s). De eerstgenoemde zijde wordt bij de opening in ieder geval bewoond door een koppeltje blauwkeelneushoornvogels, afkomstig uit Zie-ZOO Volkel, plus de kwakken en kleine zilverreigers die nu nog in de Grote Vliegkooi wonen. Ook de gele boomeenden zouden overgeplaatst worden, maar de laatste individuen van die soort zijn recent overleden. Wat volgt is nog een uitgebreid wensenlijstje: de Afrikaanse stekelstaart, Afrikaanse nimmerzat, Afrikaanse lepelaar, knobbeleend, dodaars, steltkluut, zwartbandbaardvogel en groene kakelaar. Waarschijnlijk zullen deze soorten nog niet bij de opening te zien zijn. Voor de Afrikaanse Bosrand staat vast dat er grijze roodstaartpapegaaien te zien zullen zijn, alsmede de groenhelmtoerako’s, purperglansspreeuwen en witwangboomeenden die reeds elders in het park wonen. Op het wensenlijstje staan verder de zwartwang-agapornis en smidsplevier.
Oude Wereld
Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)
Ook nieuws uit het ‘oude’ Centraal-Afrikaanse themagebied, Hart van Afrika. Op 2 juni is okapi M’buti na een zwangerschap van 14 maanden bevallen van alweer haar vierde kalf. Het is een kerngezond meisje, Makimzie geheten. Moeder en kind vertoeven voorlopig nog in de rustige kraamstal, onttrokken aan het zicht van de bezoekers. De vader van de spruit is Ngwani, die tegenwoordig in Frankfurt woont. De twee oude zussen van Makimzie, Mhina (2019) en Mayala (2021), zijn ook nog altijd te bewonderen in Blijdorp. Hun enige zoon, Mboshi (2017), woont alweer enige tijd in Arcachon. Nu we het toch over de Okapi-Volière hebben: helaas heeft de stokoude vrouwelijke bananeneter haar laatste adem uitgeblazen. Voorlopig moeten manlief en hun laatste zoon het zonder vrouwelijk gezelschap stellen. Het koppeltje casarca’s is kort na hun intrede weer achter de schermen geplaatst omwille van hun temperament richting hun kleinere medebewoners. Vrolijker is de geboorte van enkele geelkeelfrankolijnen in april.
Een bende ben je samen!
Het zal de trouwe lezers van Blijdorper Bende niet ontgaan zijn dat we de afgelopen tijd minder frequent nieuws gedeeld hebben. Het is het jammere gevolg van een overvolle agenda in ons privéleven. Ben jij het extra paar handen dat wij nodig hebben? Wij zoeken een coördinator voor de fotowedstrijden op de BB-Facebook en BB-Instagram! Ook staan we open voor een extra schrijver voor het Blijdorper Bende Blog. Geïnteresseerd? Stuur een mailtje naar blijdorper.bende.beheer@gmail.com!
In ooievaarsvlucht
Foto: Shirley Kroos (BB-Facebook). Een van de jonge stokstaartjes.
Er is een heuse baby boom gaande in Diergaarde Blijdorp! De gebruikelijke diersoorten zijn ook in 2024 weer van de partij. De tussenstand: zes kroeskoppelikanen, vijf Indische antilopen, vier Amerikaanse steppebizons, twee ringstaartmaki’s (bij het Oceanium), één bosrendier (achter de schermen), één witkruinmangabey (op de Savanne), één oostelijk kuifhertje (bij de Chinese Tuin), één Darwins nandoe, één Chileense poedoe en op 6 juni ook nog eens een Californische zeeleeuw. Ook zijn er vier kleine stokstaartjes gespot: naar zoo-standaarden niet erg bijzonder, maar gegeven de jarenlange drama met deze roofdiertjes in Rotterdam (zie ook Kort Nieuws #192) toch reden tot feest. Bij de Mhorr-gazellen wordt de kleine Noah inmiddels vergezeld door halfzusje Mila, van de nog wat onervaren moeder Marijke. Inmiddels is duidelijk geworden dat beide jonkies niet afkomstig zijn van fokman Theo, maar van een mannetje dat in 2023 op doorreis was. Zijn scharrel met Marijke is genetisch gezien niet zo erg, maar voor Noah geldt helaas dat hij het gevolg van directe inteelt is. Waarschijnlijk zal hij daarom gecastreerd worden.
Aziatisch Moeras: zonsondergang…
Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)
Een drukte van belang in het Aziatisch Moeras. Dit themagebied is gesitueerd op de beoogde locatie voor de uitbreiding van het olifantenverblijf. Niet alle huidige soorten zullen dan ook in Blijdorp blijven, wat zich laatste uitte in het vertrek van enkele zwartkopibissen en wolnekooievaars. Voor de achterblijvers gaat het leven echter gewoon door. De jonge witnekkraanvogel van vorig jaar is inmiddels ‘op kamers’ in Burung Asia, terwijl z’n ouders een nieuw nest begonnen zijn in de kleine moerasvolière. Opmerkelijk genoeg doen ze dat vrijwel direct naast het bezoekerspad. Of ze hier voldoende rust krijgen, zal moeten blijken. Meneer en mevrouw kraanvogel worden trouwens ook vergezeld door de kwakken en kleine zilverreigers nu, die zoals eerder genoemd binnenkort zullen doorstromen naar de African Jungle.
Azitisch Moeras: … en zonsopkomst
Ontwerp: Diergaarde Blijdorp (Gemeenteblad Rotterdam). Klik HIER voor groot formaat.
Het is een kwestie van lange adem, die omschakeling van het Aziatisch Moeras naar een nieuw olifantenperk. Bij de jaarlijkse algemene ledenvergadering van de Vrienden van Blijdorp werd bekend gemaakt dat de aanvang van werkzaamheden nu voor het najaar van 2024 gepland staat. Inmiddels is er een vergunningaanvraag ingediend op basis van de bijgevoegde plattegrond. Bij de ALV werd toegelicht dat in de oude Vleermuizengrot een nieuw verblijfje gerealiseerd zal worden voor plompe lori’s. Langs de gevel van de Vleermuizengrot verschijnt tevens een verblijf voor de François’ langoeren. Ook keert langs de zuidrand van het geheel een eiland voor een tweede apensoort terug.
Lekker dobberen
Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Zeekoet bij Bass Rock.
Van een meerjarendossier na een project dat binnen een jaar van de grond is gekomen: de Vrienden van Blijdorp steken €15.000 euro in het oplappen van Bass Rock. Dit geld komt uit het jaarlijkse dierenwelzijnspotje van de vereniging, en wordt gebruikt om de kustvolière bij het Oceanium te voorzien van een nieuwe golfslagmachine. Het is een functionaliteit die er ook al was bij de opening van Bass Rock 24 jaar geleden, maar die al vrij snel werd uitgezet omdat het de inwonende vissen te veel verstoorde. Die zwemmen van nature immers op tientallen meters diepte, en niet rechtstreeks in de branding. Tegenwoordig zwemmen er echter geen vissen meer rond en willen de verzorgers de vogels weer wat extra gedragsverrijking bieden. De exacte bouwplannen worden momenteel opgetekend. De Vrienden van Blijdorp investeren dit jaar ook €40.000 in een facelift voor het wallabyverblijf en €5.000 aan een nieuwe kweekopstelling voor de Rwandese warmwaterlelies achter de schermen.
Schildpadden in de schijnwerpers
Foto: @gleeksily36 (BB-Instagram). Vier ploegschaarschildpadden zijn momenteel al te zien in het Natuurbehoudscentrum.
En dat is niet alles: de Vrienden reserveren dit jaar alvast €100.000 voor een gedeeltelijke bijdrage aan de restauratie van de Victoria Serre. Naar verwachting wordt in 2026 of 2027 begonnen met de broodnodige opknapbeurt van de monumentale kas uit 1940. Hoewel de plannen nog in een heel vroeg en veranderlijk stadium verkeren, lijkt het erop dat de Victoria Serre er drastisch anders uit gaat zien. Het huidige semi-overwoekerde uiterlijk maakt plaats voor oorspronkelijke statige en strakke padenstructuur. De Victoria Serre betreed je nu vanuit de centrale hal van de Rivièrahal, maar potentieel verplaatst de entree naar de buitengevel, waar nu de Chinese Tuin gesitueerd is (ontwikkelingsgebied ‘Last Resort’). In het achterste segment, het ‘jaarvogeldeel’, wordt de bijzondere ‘spiny forest’ vegetatie van Zuid-Madagaskar nagebootst. Dat wordt in het middelste segment gecontrasteerd met een Oost-Malagassisch regenwoud. De waterleliekoepel blijft het domein van de Victoria reuzenwaterlelies, plus de Rwandese warmwaterlelies en de bromeliacollectie. Een deel van de beoogde planten staat al achter de schermen, waaronder de waterbanaan en een nieuwe cactuscollectie uit de Trompenburg Tuinen. In dit alles is geen plekje voor zangvogels weggelegd, de huidige sterrenspelers van de Victoria Serre. Op kosten van de Vrienden van Blijdorp verschijnt op de huidige plek van de toekankooien wel een verblijf voor de kritiek bedreigde ploegschaarschildpad.
In mei…
Foto: Céline Alders (BB-Facebook). Een van de jonge Vietnamfazanten.
Leggen alle vogels een ei! In de Gierenrots-volière zijn inmiddels bij alle vier de gierensoorten jongen uit het ei gekropen. Ook de maraboes zijn na een paar overgeslagen seizoenen weer van de partij. In de Victoria Serre van de Rivièrahal is het ‘alweer’ raak bij de molonetispreeuwen, Palawan-pauwfazanten en shamalijsters. Dat, plus een fokprimeur bij de kritiek bedreigde Vietnamfazanten, te zien in de Van-Harencarspel-kooi in de Tropenvleugel. Het vrouwtje is onverwachts overleden, maar de vader ontfermt zich goed over de twee kleintjes. Tijdelijk logeren de Sumatraanse gaailijsters trouwens ook in de Victoria Serre, want in hun reguliere optrekje bij het Aziëhuis zitten de geelkeelgaailijsters op het nest. In die volière zijn ook roodoorbuulbuuls en, sinds kort, een koppeltje Chinese bospatrijzen te zien. Een vrijgezelle bospatrijs blijft achter op hun oude adres, bij het Palawanhuisje tegenover de bantengs. Oh ja, terug naar de geelkeelgaailijsters: hun soortgenoten in het Natuurbehoudscentrum hebben voor het eerst drie kleintjes de wijde wereld in gestuurd.
In blijde verwachting
Foto: Corina van Dijk (BB-Facebook). “Ik heb eind mei deze foto gemaakt en wilde niet als betweter tevoorschijn komen, maar het leek mij al een zwangerschapsbuikje.”
Wordt de Maasstad binnenkort opgeschud door een koningskind? Aziatische leeuwin Lalana verblijft momenteel in de separatiekooi. De progesteronlevels in haar mest hebben een piek bereikt, wat betekent dat een bevalling aanstaande lijkt. De vader in spe is Wishu. Het zou voor het eerst sinds 2018 zijn dat er leeuwen geboren worden in Blijdorp. Toen was de moeder ook Lalana, met als partner Aapal. In de jaren die volgden bleek dat Aapal kampte met een genetische afwijking, die hij ook heeft doorgegeven aan de drieling. Bijgevolg is uit dat nestje alleen nog Reena in leven, al worstelt zij ook met steeds intensere symptomen. DNA-onderzoek wijst erop dat Wishu en Lalana wel een goede genetische match zijn.
Kopzorgen
Foto: Marian de Neijs (BB-Facebook). “Kaapse grondeekhoorn met bezoek.”
Wat te doen met het Weverkopje? De kleine volière bij de ‘afrit’ van giraffenstal De Ui kampt met een rattenplaag. Meerdere inspecties hebben geen soelaas geboden. Het restant van de eens zo fiere kolonie textorwevers werd eerder dit jaar al geëvacueerd naar de Krokodillenrivier. Hun leegte werd toen opgevuld met de bruine muisvogels uit de Okapi-Volière, maar ook zij zijn nu weer weggevangen door de verzorgers en bij de wevervogeltjes ondergebracht. Alleen de robuustere grondeekhoorns, purperglansspreeuwen, sneeuwkaptapuiten en groenhelmtoerako’s resteren in het verblijf. Schrale troost: laatstgenoemden hebben weer twee kuikens in hun midden.
Buiten Blijdorp: hoe gaat het nu met…
De nazaten van Aziatische olifant Irma (1970-2023)? De oude matriarch heeft vier kinderen succesvol grootgebracht. Over Bangka kunnen we kort zijn, zij staat natuurlijk nog altijd in Blijdorp. Irma’s enige zoon, Sibu, is in maart verhuisd van Dierenrijk Mierlo naar het Amsterdamse ARTIS. De hoofdstad herbergt een groepje dat bestaat uit het genetisch waardevolle vrouwtje Thong Tai en haar kinderen. Sibu is de beoogde partner voor het jonge vrouwtje Sanuk. Het in 2017 opgeleverde verblijf van ARTIS is zeker geen kandidaat voor de titel ‘grootste olifantenperk’, maar telt wel een spectaculair buitenbad waar ook Sibu gretig gebruik van maakt. Ook met de dames lijkt het te klikken. Duimen maar!
Artikel gaat verder onder de video.
De oudste dochter van Irma is de in 1984 geboren Bernhardine, doorgaans Dina genoemd. In 2006 vloog zij uit naar het Ierse Dublin, waar ze goed tot haar recht komt als hoofd van een indrukwekkende dynastie. Ze wordt er vergezeld door drie dochters en een kleindochter. Dat, en tot zeer recent werd Dina vergezeld door Yasmin, Irma’s tweede dochter. Ook Yasmin is sinds haar aankomst in Ierland meermaals bevallen en is zelfs al twee keer oma geworden. Over het algemeen nam Yasmin genoegen met Dina als leidkoe, maar de laatste jaren begonnen er toch scheurtjes te ontstaan tussen de twee stambomen. Na een maandenlang trainingstraject is Yasmin in november 2023 daarom samen met haar kinderen Anak en Kabir en kleinkind Sanjay verhuisd naar de Amerikaanse Cincinnati Zoo. Vorige week mochten ze daar voor het eerst één van de nieuwe buitenperken van ‘Elephant Trek’ verkennen, het grootste verblijf dat de dierentuin ooit heeft gebouwd. Yasmin gaat in de VS door het leven als SheRa. Waarschijnlijk heeft ze het niet door, maar bijzonder genoeg deelt Yasmin haar nachtverblijf in Cincinnati met Irma’s enige nog levende zus, Schottzie. Het is de bedoeling dat zij de komende maanden aan elkaar voorgesteld zullen worden.
Op 14 januari gaf Diergaarde Blijdorp de eerste nieuwjaarslezing sinds de presentatie van het Masterplan 2050. De bijeenkomst stond in het teken van het toelichten en onderbouwen van de nieuwe toekomstvisie van de dierentuin. Als kers op de taart lichtte de Diergaarde het tipje van de sluier op wat betreft de concrete uitvoering en realisatie van de veelbelovende doelstellingen. Directeur Erik Zevenbergen benadrukt het belang van samenwerking, zowel met andere organisaties als met de achterban: “Je kan wel een koploper zijn, maar daar heb je weinig aan als je niemand in de achteruitkijkspiegel ziet.”
Asian Corridors
Foto: Jan de Neijs (BB-Facebook). Aziatische olifant.
Deelproject ‘Taman Indah 2.0’ is het onderdeel van het Masterplan 2050 dat als eerste van de grond zal komen. De bouwplannen verkeren al in een gevorderd stadium, eerder deze maand berichtte ZooFlits namelijk al dat er vergunningaanvragen ingediend zijn bij de gemeente. Helaas moeten de fans het nog steeds zonder plattegronden of concrete toezeggingen stellen. Het basisidee is nog altijd om een riant verblijf voor jongvolwassen mannetjesolifanten te realiseren op de huidige locatie van de kamelenweide en Grote Vliegkooi. Om deze te verbinden met het bestaande perk wordt in de huidige bamboevallei een ‘oliduct’ aangelegd over het bezoekerspad.
De bijbehorende binnenverblijven worden waarschijnlijk tegen de vervallen Vleermuizengrot aan gebouwd. Dat pand wordt meteen opgelapt en zal gaan dienen als binnenverblijf voor de François’ langoeren. Zij krijgen vanzelfsprekend ook een buitenverblijf. Ingewijden melden dat Blijdorp nog steeds speelt met ideeën voor meer van zulke ‘satellietverblijfjes’ rondom het olifantenperk. Primaten, hoefdieren, schildpadden en otters zijn terugkerende suggesties. Ook komt er waarschijnlijk een nieuw horecapunt, al is het nog niet helemaal duidelijk of deze langs de zuidrand of juist in de noordoostelijke hoek van het geheel komt.
Coördinerende rol
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Vlekkenplan van de impactgebieden van het Masterplan 2050, zoals vertoond op de nieuwjaarslezing. Donkerblauw: Duurzame Noordzee. Lichtblauw: Caribbean Shores. Groen: African Jungle. Geel: African Plains. Grijs: Natuur Dichtbij. Bordeaux: Last Resort. Paars: Himalayan Peaks. Rood: Asian Corridors.
Een korte update over impactgebied ‘Himalayan Peaks’ uit het Masterplan 2050. Blijdorp speelt al jarenlang een centrale rol bij de fok van rode panda’s in gevangenschap en zet de laatste jaren steeds meer in op het onderzoeken en beschermen van hun wilde soortgenootjes. Onderdeel daarvan is een herbebossingsproject in Oost-Nepal. Om dat initiatief kracht bij te zetten, gaat in 2024 een langgekoesterde wens in vervulling: rechts van de Bergdierenrots, achter het monumentale educatiegebouw, komt een kleine bomenkwekerij. Hier worden bezoekers uitgenodigd om een boompje in Nepal te adopteren. Met deze toevoeging is Himalayan Peaks voorlopig compleet.
En dat is niet het enige botanische nieuwtje. Een belangrijke ontwikkeling voor een van de tien impactsoorten van Diergaarde Blijdorp, de Rwandese warmwaterlelie. Dit kleine waterplantje is uitgestorven in het wild door habitatvernietiging en irrigatie, maar leeft voort in gevangenschap. Teneinde van een uiteindelijke herintroductie wil de Rotterdamse dierentuin bijdragen aan het grootschalig vermeerderen van de plant. Dit jaar wordt achter de schermen een kleine kas speciaal hiervoor ingericht. Blijdorp beheert de Nationale Plantencollectie van de waterleliefamilie.
Het is officieel geen impactsoort van Blijdorp, maar het is wel een icoon van het dierenrijk: de Aziatische leeuw. Directeur Zevenbergen deelt het heugelijke nieuws dat verzorger Jos Hartog sinds kort optreedt als de coördinator van het Europese populatiemanagement programma (EEP). Dit heeft verder geen directe consequenties, maar betekent wel dat het stamboek voortaan kan profiteren van de expertise die Rotterdam heeft met de erfelijke neurologische aandoening ataxie. Diergaarde Blijdorp overziet in totaal nu zeven Europese fokprogramma’s, waarmee het de Nederlandse recordhouder is.
Rijksmonumenten
Het ‘oppoetsen van de parel’ is ook een belangrijk component van het Masterplan 2050. Diergaarde Blijdorp gaat in 2024 werk maken van de broodnodige restauratie de monumentale rendierenstal in de zuidelijke hoek van het park. In de spoorwegdriehoek wordt momenteel de laatste hand gelegd aan een logeeradres voor de bosrendieren en moeraswallaby’s. Zevenbergen laat weten dat het park meteen de looproute van de ‘Wallaby-Walkabout’ gaat veranderen. Ook ziet de dierentuin de kans om de dakpannen van álle monumentale stalgebouwen te vervangen door sierlijke shingles, geproduceerd op authentieke wijze.
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Sfeerimpressie van de gerestaureerde Victoria Serre.
Eind 2024 begint ook een andere restauratie: die van de Victoria Serre. De oostelijke vleugel van de Rivièrahal doet al sinds 1940 dienst en smacht naar grootschalig onderhoud. Zevenbergen benadrukt dat het botanische aspect leidend wordt in de vernieuwde tropenvleugel. Verwacht dus een heleboel spectaculaire en zeldzame plantensoorten. De vogelcollectie wordt iets soberder. Welke soorten precies moeten wijken, staat nog niet vast. Dit project wordt gefinancierd met de 18 miljoen euro subsidie die de gemeente Rotterdam heeft vrijgemaakt voor de restauratie van de Rivièrahal.
Zuid-Amerika
Ook het lot van de Oceanium-zijde van de Diergaarde werd kort aangestipt. Hier worden momenteel dieren uit Noord-Amerika en Zuid-Amerika gehouden, maar Blijdorp wil hier de komende jaren minder nadruk op gaan leggen. De directie acht het niet reëel dat de Diergaarde zich kan ontplooien tot een hoofdrolspeler qua natuurbehoud in deze regio.
Foto: Jolanda Berkelmans (BB-Facebook). Momenteel zitten ze ’tijdelijk’ achter de schermen, maar mogelijk keren de rode ibissen niet terug naar de publieke kant van het park.
Maar ja, toen die knoop werd doorgehakt zat de dierentuin net middenin een renovatie van de ara- en ibisvolières… Het hing al een tijdje in de lucht, maar voor het eerst zegt de Diergaarde nu expliciet dat de Zuid-Amerikaanse vogels mogelijk niet terugkeren naar het vernieuwde complex. Waarschijnlijk wordt er een Centraal- of West-Afrikaanse draai aan gegeven. Hier is in de ontwerpfase al rekening mee gehouden.
Ook een korte update vanuit de gesloten vlinderkoepel Amazonica. Het uitplaatsen van de huidige inwoners is in volle gang. Directeur Zevenbergen geeft aan dat de dierentuin het gebouw het liefst behoudt. Inspecties zijn dan ook nog volop gaande. Potentieel kan de koepel dan het startpunt worden voor het impactgebied African Jungle.
De nieuwjaarslezing maakt onderdeel uit van de traditionele reeks winterlezingen van de Vrienden van Blijdorp. Voorzitter Marcel Kreuger geeft toe dat de vereniging nog op zoek is naar welke rol deze trouwe supportersgroep kan spelen bij de nieuwe ambities van Diergaarde Blijdorp. Concreet laat hij weten dat de Vrienden de herintroductie van een groepje zeeschildpadden rondom Florida gaan bekostigen. In december spoelden in korte tijd meerdere van deze tropische dieren ernstig verzwakt aan in Nederland. Vermoedelijk speelt klimaatverandering hierbij een rol. Momenteel zijn zij achter de schermen aan het revalideren. Er gaat te zijner tijd ook een kleine filmploeg mee om de reddingsactie te documenteren.
Een andere terugkerende gift van de Vrienden van Blijdorp wordt de zogeheten ‘Irmabijdrage’. De afgelopen jaren bekostigden de Vrienden systematisch de zorg voor seniore olifant Irma, die in 2023 op 53-jarige leeftijd overleed. Ter nagedachtenis aan deze iconische inwoner wil de vereniging dat geld voortaan steken in kleine dierenwelzijnsinitiatieven in de Diergaarde. Welke vorm dat in 2024 gaat aannemen, staat nog niet vast.
Wil jij onderdeel uitmaken van de touwtrekkers van ontwikkeling in Diergaarde Blijdorp, en als eerste op de hoogte zijn van nieuwe ontwikkelingen in de dierentuin? Check dan de vereniging Vrienden van Blijdorp!
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Alternatieve versie van het vlekkenplan, verkregen als persmateriaal naar aanleiding van de nieuwjaarslezing. Het voornaamste verschil met de afbeelding op de nieuwjaarslezing is dat op deze plattegrond een tweede stukje ‘African Jungle’ ingetekend staat op de huidige locatie van het Hart van Afrika, de westvleugel van de Rivièrahal & de Oewanja Lodge. Bij de nieuwjaarslezing werden deze locaties opgenomen in ‘African Plains’. De soortenselectie op deze kaart vertegenwoordigt niet de collectie zoals deze er na de implementatie van het masterplan zal uitzien.
De schop gaat weer in de grond in Diergaarde Blijdorp! Momenteel worden voorbereidingen getroffen voor de restauratie van de rendierenstal. Dit monumentale pand uit 1940, dat in de zuidelijke hoek van de dierentuin staat, zal in oude luister hersteld worden. In abonnementhoudersblad ‘De Giraffe’ laat Blijdorp weten dat de klus op z’n vroegst begin 2024 afgerond zal zijn. In de tussentijd worden de bosrendieren en moeraswallaby’s ondergebracht in het quarantaineverblijf in de spoorwegdriehoek, wat betekent dat ze alleen vanuit de trein zichtbaar zullen zijn (trajecten R’dam-S’dam, R’dam-Alexander & de HSL). Naar verluidt zal tegelijkertijd ook het oude berentheather hersteld wordt. Momenteel is dit betonnen terras bedolven onder wat aarde en beplanting, omdat het park worstelde met een invulling geven aan dit piepkleine verblijf. Al geruime tijd wordt gespeculeerd over het lot van de kleinschalige Europese en Australische themagebieden. Blijdorper Bende heeft begrepen dat de focus nu uitsluitend ligt op het toekomstbestendig maken van het bouwwerk. De verwachting is dan ook dat de bosrendieren en wallaby’s in ieder geval nog een paar jaar zullen blijven.
Welkom!
Foto: Míla Stehlík (biolib.cz). Archieffoto.
Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Chinese bospatrijs (Arborophila gingica), ook wel de Ricketts bospatrijs of withalsbospatrijs genoemd. Deze kleurrijke grondvogel deelt zijn natuurlijke leefgebied in de kustregio Jiangnan met onder andere het kuifhertje en de geelkeelgaailijster. Net als deze landgenoten gaat de Chinese bospatrijs gebukt onder habitatverlies en jacht, waardoor de soort als ‘gevoelig’ op de Rode Lijst staat. Hoewel er nog geen officieel populatiemanagement programma bestaat voor de Chinese bospatrijs in Europa, verloopt de fok in dierentuinen steeds beter. Blijdorp heeft recent twee jonge mannetjes uit Antwerpen opgevangen. Zij zullen binnenkort te zien zijn in de volière van de pruimkopparkieten en rijstvogels, in de Maleise Bosrand.
… En vaarwel!
Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)
Diergaarde Blijdorp herbergt niet langer de Himalaya-glansfazant, blijkt uit een rondgang van Blijdorper Bende. Jarenlang fokte Rotterdam erg succesvol met de kleurrijke vogels uit Centraal-Azië, maar vorig jaar overleed onverwachts het vrouwtje en bleef de haan alleen achter. Het is niet bekend of hij overleden of slechts verhuisd is. Met de naderende sluiting van hun oude verblijf, de Grote Vliegkooi, en met weinig zicht op uitbreiding van de nog wat bescheiden Himalaya-biotoop lijkt het onwaarschijnlijk dat de glansfazant op korte termijn terugkeert naar Rotterdam. De soort is nog in een vijftigtal Europese dierentuinen te bewonderen. De Vietnamfazanten in de Victoria Serre zijn nu de enige fazanten in het park dat eens begonnen is als fazanterie.
Klein dier, groot verlies
Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook)
Eveneens een pijnlijk afscheid in de Krokodillenrivier. Onverwachts is de diadeemroodstaart overleden. Dit mannetje werd vorig jaar geleden geconfisqueerd door de douane, waarna hij opgevangen werd door Diergaarde Blijdorp. Het leek alsof hij in rap tempo revalideerde van zijn traumatische achtergrond, maar mogelijk worstelde hij toch met zijn gezondheid. Voor zover bekend was hij de enige van zijn soort in de Europese Unie. De diadeemroodstaart is afkomstig uit de bergweides van Noord-Afrika, over hun natuurlijke gedrag is weinig bekend.
Noodopvang
Foto: Frans van Arkel (BB-Facebook)
Diergaarde Blijdorp verwelkomt een nieuw groepje poolvossen. Het zestal (drie mannetjes, drie vrouwtjes) woonde oorspronkelijk in een Oekraïense dierentuin, maar werd na de Russische invasie geëvacueerd naar een opvangcentrum in Polen. Daar konden ze niet permanent blijven, maar toevallig stond het poolvossenverblijf in Blijdorp sinds kort leeg. Eén plus één is twee! Gelukkig lijken ze zich helemaal thuis te voelen in Rotterdam, waar de energieke dieren heel wat bekijks trekken. Vier mogen hun oude dag in de Maasstad slijten, twee gaan nog op doorreis naar Ierland.
Dankjewel!
Foto: dejong.nl.
Ruggensteuntjes stelt Blijdorp altijd op prijs! De A. de Jong Foundation doneert 4.000 euro aan het dierenpark voor de vernieuwing van de Zuid-Amerikaanse volières. Op haar website schrijft de stichting: “[wij zetten ons in voor] het behoud van de natuurlijke wereld en het welzijn van dieren (…) en zijn al lang een bewonderaar van het werk dat Diergaarde Blijdorp verricht. De dierentuin heeft een indrukwekkende staat van dienst op het gebied van dierbehoud en educatie, en de inspanningen om bedreigde diersoorten te beschermen zijn altijd prioriteit geweest.” Het moederbedrijf van de stichting, A. de Jong Installatietechniek, is een vaste klant van Blijdorp en beheert verscheidende werktuigkundige installaties in de dierentuin. Naar verwachting worden de nieuwe volières voor de ara’s en ibissen medio 2024 opgeleverd.
Ontsnapt!
Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer)
Diergaarde Blijdorp probeert de baardapengroep nieuw leven in te blazen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan! Eind vorig jaar werd het laatste vrouwtje, Trine, gekoppeld aan een nieuwe man. Helaas klikte het niet tussen de twee, Trine liet manlief alle hoeken van het verblijf zien. Gehoopt werd dat de komst van nog eens drie vrouwtjes uit Groot-Brittannië zou helpen met de groepsdynamiek. Aanvankelijk leek een soort gewapende vrede neer te dalen in de Maleise Bosrand, maar nu dondert het toch weer. Op 10 augustus ging het er zelfs zó hard aan toe, dat een van de baardapen van het eiland af stoof, rechtstreeks over de sloot en het schrikdraad heen! Nadat haar belagers naar binnen geloodst waren, keerde ze uit zichzelf weer terug naar het verblijf via een overhangende boom. Een verhaal met een staartje…
Beschuit alom
Foto: @celine_alders_photography (BB-Instagram)
De flamingokolonie barst uit zijn voegen! Inmiddels staat de teller op meer dan 150 individuen en een tiental koppeltjes zit nog op het nest. In het verblijf zijn tevens twee jonge noordelijke pijlstaarteenden uit het ei gekropen. Ook een bijzondere geboorte in de Victoria Serre: na enkele mislukte pogingen hebben de Barletts dolksteekduiven eindelijk een jong grootgebracht. Met veel geduld kan je schuwe gezinnetje spotten in het centrale segment van de kas. Dat geldt ook voor mevrouw Palawan-pauwfazant, die in het hoekje van de voederkooi op het eieren zit, en voor een reuzentoekan, die zich verschuilt in een nestholte. Geboortenieuws is er ook in het Hart van Afrika, waar een violette schildtoerako uitgevlogen is. Het jong groeit als kool. Dat geldt ook voor de drie jonge nandoes, die inmiddels zichtbaar zijn voor het publiek. Het vierde nandoekuiken heeft het helaas niet gered. Tot slot ook nog geboortenieuws in het Oceanium, waar dit jaar drie koeneusroggen het levenslicht zagen. Achter de schermen worden ze getraind om voer aan te nemen van de verzorgers, daarna worden ze bij hun ouders teruggeplaatst. Blijdorp is de Europese ‘hofleverancier’ van deze bijzondere vissen, in februari vertrokken nog vier jonkies naar Valencia.
Lastpakken
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)
Een opmerkelijke gast in de Victoria Serre! In de Facebookgroep van Blijdorper Bende verscheen deze foto van een loslopende kreefachtige. Biologen van de Universiteit Leiden hebben aan Blijdorper Bende bevestigd dat het gaat om een Amerikaanse rivierkreeft, vermoedelijk van de soort Orconectes virilis of Procambarus clarkii. In Nederland is de inheemse Europese rivierkreeft halverwege de 20ste eeuw vrijwel volledig verdwenen door de slechte waterkwaliteit, waarna de introductie van Amerikaanse rivierkreeften (en schimmelziektes) via de visserij en huisdierenhandel de genadeklap vormde. Het is niet duidelijk hoe deze exoot de Rivièrahal heeft weten te bereiken. Bezoekers die rivierkreeften spotten in Blijdorp worden gevraagd om er melding van te doen.
Betoverend
Foto: Sharon de Vink (BB-Facebook)
De kwallenhoek is definitief buiten gebruik genomen. De naburige lampen van de steureneducatie veroorzaakten sterke algengroei, waar de kwallen last van hadden. Herhaaldelijke aanpassingen mochten niet baten. De oorkwallen zijn nog steeds te zien in de plasticexpositie bij de uitgang van het Oceanium. De kwallenhoek is inmiddels afgeschermd met meer educatieve materialen over het steurenproject. Naar verwachting zal dit hoekje van het pand op termijn grondig in de lak gezet worden, want behalve de kwallenkoepels staan hier nóg twee afgetimmerde aquaria. Iets met die rivierkreeften, wellicht…?
Uitzwaaien
Foto: Samantha de Blij (BB-Facebook). Okapi Ngwani.
Bye bye! De servaltweeling uit 2020 heeft Rotterdam verruild voor… Singapore! De Zuidoost-Aziatische dierentuin handhaaft hoge welzijnsstandaarden en is zelfs lid van de EAZA (Europese dierentuinvereniging). Een iets grotere transportkist vertrok laatst richting Duitsland. Okapi Ngwani gaat een mooie toekomst tegemoet in Frankfurt. Tussen 2017 en 2021 heeft de hengst vijf veulens verwekt bij de Blijdorpse dames. Om genetische diversiteit te waarborgen worden nu nieuwe koppels samengesteld. Ook bij de Noord-Amerikaanse steppebizons staat een mannetje minder, maar helaas komt dat door een sterfgeval.
Vriendennieuws
Foto: Jan de Neijs (BB-Facebook)
De publicatie van de augustus-editie van Vriendennieuws nadert, wat betekent dat de juli-editie openbaar gemaakt is! De Vrienden melden een bijzonder transport bij de geelkeelgaailijsters. Blijdorp heeft elf van deze kritiek bedreigde zangvogels overgenomen van een particulier. Voorlopig verblijft de luidruchtige groep in de volière bij het Longhouse, uiteindelijk zal de fokcoördinator in Londen een permanent heenkomen zoeken voor hen. Leegloop is er juist bij de pinchéaapjes, met het vertrek van een jong mannetje en de dood van het stokoude fokvrouwtje (30 jaar!). In Rotterdam resteren nu het fokmannetje en twee pubers. Het is de bedoeling dat een nieuw koppeltje samengesteld wordt. Tot slot vermeldt het Vriendennieuws ook de dood van een kortsnuitzeepaardje, het vertrek van een Visaya-wrattenzwijn en het ‘uitvliegen’ van een koningspinguin naar Spanje. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!
Buiten Blijdorp
Foto: ZOO Planckendael (Facebook)
ZOO Planckendael rouwt om Aziatische olifant Yu Yu Yin. De 44-jarige dikhuid overleed onverwachts aan acute spijsverteringsproblemen. Yu Yu Yin werd geboren in een houtwerkkamp in Myanmar en verhuisde eind jaren ’80 naar Ouwehands Dierenpark Rhenen. Van 1995 tot 1999 verbleef ze in Diergaarde Blijdorp. Hoewel de verzorgers in die periode erg blij waren met de geboorte van Yu Yu Yins enige gezonde jong, Maxim, was het niet één en al pais en vree. Er speelde namelijk een hevige ruzie tussen enerzijds olifant Irma en haar nageslacht en anderzijds het Rhenense trio Tin Tin Htoo, Yu Yu Yin en Khaing Phyo Phyo. De vriendinnen vertrokken daarom naar Port Lympne, gevolgd door Antwerpen en uiteindelijk Planckendael. Tin Tin overleed in 2005 tijdens een bevalling en in 2018 werden nierfalen Phyo Phyo fataal. Tevergeefs probeerde Yu Yu Yin zich toen als oudste lid van de Mechelense kudde nog te ontfermen over Phyo Phyo’s pasgeboren zoontje, Tarzen. Yu Yu Yin leeft voort in haar zoon Maxim, die in het Tsjechische Ostrava drie vrouwtjes het hof probeert te maken momenteel.
De schep gaat weer in de grond in Rotterdam! De verbouwing van de Zuid-Amerikaanse volières is in volle gang. Na twee decennia lang weer en wind te hebben verduurd, is het tijd om de houten steunbalken en fragiele netten te vervangen. Enkele oude palen van het RET-stadsvervoer van tien meter lang worden nieuw leven in blazen, zoals eerder ook al werd gedaan bij het naburige makiverblijf. Ook wordt steviger gaas gebruikt, zodat baldadige inwoners in de toekomst geen problemen meer opleveren. Behalve deze bouwtechnische wijzigingen, plús het wegnemen van fysiek contact tussen mens en dier, blijft de opzet ongeveer hetzelfde. Het is de bedoeling dat het geheel in december opgeleverd wordt. Tot die tijd bivakkeren de oude inwoners van de volière achter de schermen – met uitzondering van de witwangfluiteenden, zij zwemmen tegenwoordig rond in de Okapi-Volière.
Hyena-hiaat
Foto: Marian de Neijs (BB-Facebook)
Groots geboortenieuws op de Savanne! Twee gevlekte hyena’s zagen in mei het levenslicht. Aanvankelijk ervoer moeder Kaidi best veel stress, wat zich uitte in het continu verplaatsen van haar pups. De verzorgers waren dan ook bezorgd of de kleintjes dit kwetsbare stadium wel zouden doorstaan. Een maand verder lijken die zorgen gelukkig ongegrond. Worden dit dan toch de eerste succesvolle hyenajongen in Rotterdam sinds 2016? Je kan je steentje bijdragen door het prille gezin een beetje rust te gunnen: als het druk is op het vlonder, kom dan later terug. Namens de hyena’s, alvast bedankt!
Beschuit in overvloed
Foto: Angelique Blijleven (BB-Facebook)
De hyena’s zijn niet de enige zoogdieren waar je op kraamvisite kan gaan. De maki-groep bij het Oceanium is dit jaar uitgebreid met zes prille ringstaartjes: een tweeling van alfavrouwtje Ketaka, een tweeling bij haar jongere zus Kyra, plus jongen bij oudere zus Kely en moeder-overste Kanto. De geslachten zijn nog onbekend. Even verderop, bij de bizons, zijn twee meisjes geboren. In het Europese themagebied ontfermt ervaren moeder Rita zich over een vrouwelijk bosrendiertje. Geboortes zijn er ook bij de poedoes en Indische antilopen.
Longen van de Aarde
Diergaarde Blijdorp is van plan om vanaf 1 januari 2024 geheel rookvrij te zijn. Momenteel worden peuken en vapes in een groot deel van het park nog getolereerd, maar in samenwerking met de Hartstichting wil de dierentuin deze de komende zes maanden geheel uitbannen. In 2018 nam de Gemeenteraad Rotterdam al de motie ‘Rookvrij Blijdorp’ aan, ingediend door DENK en gesteund door GroenLinks, PvdA, NIDA, SP, CU-SGP, Partij voor de Dieren, 50PLUS en een deel van de VVD-fractie.
Wildvang is tegenwoordig gelukkig een zeldzaamheid in de dierentuinwereld, met één grote uitzondering: vissen. Gevaarlijke filters, complexe huisvestingseisen en hongerige verblijfsgenoten belemmeren het voortplantingssucces van veel vissensoorten in gevangenschap. Diergaarde Blijdorp behoort tot een select groepje Europese organisaties dat hier op korte termijn verandering in wil brengen. De afgelopen jaren kreeg Blijdorp al een voorproefje van zulk succes met de zwartsnuithaaien, maar dat bleek een kortstondige doorbraak toen het vrouwtje in 2021 helaas overleed. Blijdorp gaat het nu proberen met hun verblijfsgenoten, de zandbankhaaien. Laatst zijn drie extra individuen van deze soort verwelkomd, enkele jaren geleden geboren in het Oceanogràfic Valencia. Hopelijk zijn deze zwaargewichten over enkele jaren net zo succesvol als hun kleine buren uit de Noordzee, de hondshaaien. Enkele maanden geleden heeft Rotterdam die groep nieuw leven in geblazen met de aankomst van drie vrouwtjes uit het Dolfinarium Harderwijk, wat zich nu al vertaalt naar een heleboel nieuwe eieren, te zien in het Publiekslab!
Naar de haaien (2/2)
Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)
Het runnen van een serieus fokprogramma betekent ook lastige keuzes maken. Blijdorp is al enkele jaren ontevreden met de stand van zaken in het grote Kelpwoud-bassin. Het bevolkingsregister van dit aquarium staat eigenlijk eeuwig in de min, een handjevol jonge stierkophaaien in de loop der jaren daargelaten. De Diergaarde hoopt dat de vergrijzende inwoners elders beter tot hun recht komen. Inmiddels heeft het park afscheid genomen van vier luipaardhaaien en vier stierkophaaien, die in het Oceanogràfic Valencia ongetwijfeld een mooie toekomst tegemoet gaan. In het Kelpwoud-aquarium zwemmen nu alleen nog vier luipaardhaaien rond die Blijdorp tijdelijk verzorgt vanwege de verbouwing van het Artis-Aquarium. Wat er op lange termijn gebeurt met dit hoekje van het Oceanium staat nog niet vast. Mogelijk wordt dit flinke bassin in de strijd gegooid voor de fok van andere bedreigde diersoorten, zoals het langverwachte fokprogramma voor de vleet.
Gevonden vogels
Foto: Bert van Duijn (BB-Facebook).
Eigenlijk begon het park de hoop al op te geven, maar ze is terecht! De vrouwelijke Rüppells gier die in april wist te ontsnappen uit een separatiekooi is begin mei gevangen door een valkenier in de buurt van het Duitse Leipzig. Inmiddels heeft de fokcoördinator voor deze kritiek bedreigde diersoort een mooi heenkomen voor haar gevonden in Berlijn. Ondertussen zitten haar soortgenootjes in Rotterdam niet stil: dit jaar zijn maar liefst tien Rüppells gieren uit het ei gekropen in de Maasstad! Door de eerste leg naar de broedmachine te verplaatsen, worden de ouders aangemoedigd om een tweede ei te leggen. De biologische ouders van dit recordbrekende tiental bevinden zich in Blijdorp en Avifauna, maar om deze generatie liefdevol groot te brengen, zijn er inmiddels zelfs aasetertjes ondergebracht bij kinderloze koppels in DierenPark Amersfoort en Safaripark Beekse Bergen! Het gaat daarbij zowel om Rüppells gieren als om duo’s van verwante gierensoorten, waaronder zelfs een man-man-koppel in Avifauna. Ondertussen gaat het ook vlot bij de witruggieren, witkopgieren én kapgieren in Blijdorp. Wordt vervolgd!
Met de publicatie van de zomereditie van het Vriendennieuws is maart-uitgave openbaar gemaakt. Wat blijkt? Eind 2022 is een McCords doosschildpad uit het ei gekropen achter de schermen. Jongen bij deze kritiek bedreigde Aziaten zijn altijd meer dan welkom! Bijzonder is ook de geboorte van nog twee Komodovaranen en de aankomst van een tweede dwergkoraalduivel. Verder laten de Vrienden weten dat een heleboel jonge vogels van vorig jaar uitgevlogen zijn naar andere parken. De kroon spant een transport naar Singapore, bestaande uit maar liefst twee geelkeelgaailijsters, drie pruimkopparkieten, vier groenhelmtoerako’s, één grijze bananeneter, twee Palawan-pauwfazanten en acht ezelspinguïns. Oh ja, én de vijftien muisvogels waar we het in Kort Nieuws #186 al over hadden. Het exacte mutatieoverzicht kan je HIER teruglezen. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!
Kiss & Bye
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Tapir Krissy naast haar moeder Pooh.
Vaarwel Krissy! De tot ‘Leukste Geboorte van 2021‘ verkozen Maleise tapir gaat een mooie toekomst tegemoet in ZOO Płock. Ook kleine panda’s worden groot: het is tijd voor de tweeling van ’22 om het ouderlijk nest te verlaten. Mannetje Prem is met Krissy meegereisd naar Polen en vrouwtje Muna is inmiddels heelhuids aangekomen in GaiaZOO, Limburg. Precies op tijd, want naar verluidt zijn papa Miyuko en mama Kwina alweer in blijde verwachting… Minder spraakmakend maar wel bijzonder is het transport van twee zeepaardjes. Eindbestemming: de Oosterschelde! Zij waren dit voorjaar aangespoeld op het strand en naar Blijdorp gebracht om aan te sterken. Beelden van de operatie zijn HIER te zien. Er zijn ook een paar interne verhuizingen te melden: een groepje mannelijke sneeuwkaptapuiten zijn ingetrokken in de Krokodillenrivier. Ze moeten nog een beetje wennen aan alle bewegingsvrijheid en hun geschubde onderburen, maar vermoedelijk doen ze binnen afzienbare tijd hun bijnaam ‘lawaaimakers’ weer eer aan. Er is ook een vrouwelijke violette schildtoerako verhuisd naar de kas, waar al een mannetje aanwezig was. Duimen maar! Een vrijgezelle shamalijster vertoeft voorlopig in de kleine volière tegenover de bantengs.
Kraanvogels op een kiertje
Foto: Céline Alders (BB-Facebook). Twee vrouwtjes hebben een ei in hetzelfde nest gelegd – interessant!
Blijdorp is in zijn nopjes met de geboorte van een witnekkraanvogel in het Aziatisch Moeras. Voortplanting bij deze majestueuze vogels is een zeldzaamheid in gevangenschap, soms zijn er zelfs jaren waarin er geen enkele witnekkraanvogel wordt geboren in de dierentuinwereld. Ook de verzorgers in Rotterdam moesten even in de boeken duiken om hun geheugen op te frissen… Interne bronnen melden tevens dat de wolnekooievaars en nimmerzaten in de Grote Vliegkooi aan het baltsen zijn, wat ook maar zelden voorkomt. Blijkt het Aziatisch Moeras op zijn oude dag toch nog een geslaagd onderkomen voor deze zeldzame dieren? De fok bij die andere langpoten, de flamingo’s, verloopt in ieder geval voor het tweede jaar op rij soepel. De eerste eieren kunnen ieder moment uitkomen. Geboortenieuws is er ook bij de geelkeelfrankolijnen in de Okapi-Volière, de Sumatraanse gaailijsters in de Maleise Bosrand en de Balispreeuwen, molonetispreeuwen, kroonduiven en geelkeelgaailijsters in de Victoria Serre. Nu we het toch over eieren hebben: Diergaarde Blijdorp meldt eveneens de geboorte van twee kritiek bedreigde Egyptische landschildpadden.
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De witnekkraanvogels bewonen de kleine moerasvolière tegenover de kuifmakaken.
Diergaarde Blijdorp is van plan om vanaf 1 januari 2024 geheel rookvrij te zijn. Momenteel worden peuken en vapes in een groot deel van het park nog getolereerd, maar in samenwerking met de Hartstichting wil de dierentuin deze de komende zes maanden geheel uitbannen. In 2018 nam de Gemeenteraad Rotterdam al de motie ‘Rookvrij Blijdorp’ aan, ingediend door DENK en gesteund door GroenLinks, PvdA, NIDA, SP, CU-SGP, Partij voor de Dieren, 50PLUS en een deel van de VVD-fractie.
