Madagaskar: mooie vooruitzichten

Foto: Koos Net (mijnfoto.diergaardeblijdorp.nl)

Hoewel de geplande Madagaskar-biotoop in de Grote Vijver van de baan is, zal er alsnog een stukje van dit diverse eiland worden nagebootst in het Oceanium. Het is namelijk een van de drie eilandgebieden die samen ‘Eiland-Hoppen’ zullen vormen als de derde fase van de stapsgewijze verbouwing van het Oceanium, na het Great Barrier Reef (reeds opgeleverd) en het Natuurbehoudscentrum (gepland voor dit jaar). We nemen de plannen onder de loep aan de hand van de nieuwjaarslezing, het Vriendennieuws en de Winterlezing.

Ontwerp: Vrienden van Blijdorp (Vriendennieuws). Diergaarde Blijdorp heeft meerdere keren verzocht geen schetsen naar buiten te brengen en daar geven wij gehoor aan. Dit ontwerp is daarentegen wel openbaar gemaakt via de digitale publicatie van het Vriendennieuws. In recentere ontwerpen worden de binnenverblijven, hier aangegeven in bordeauxrood, weergegeven als gebouwtje waar nu ‘silo’ in het blauw staat aangegeven.

Madagaskar zal de entree van het nieuwe deel, dat direct na het pinguïnverblijf van de Falklands-zone komt, vormen. Na de schuifdeuren verlaat het pad het Oceanium en leidt de route, na een korte introductie tot het eiland, naar een buitenverblijf voor ringstaartmaki’s en waarschijnlijk ook vari’s, voorafgegaan door hun binnenverblijven. Het buitenperk is een ruim doorloopverblijf waar de bezoeker oog in oog komt te staan met deze bijzondere halfapen. Het zal bekostigd worden met het nalatenschap van een overleden lid van de Vrienden van Blijdorp die een voorliefde voor primaten had. Mocht de gedachte van een close-up encounter met een lemuur je niet aanstaan: er wordt ook een korte route door het verblijf aangelegd, waarnaar in het Vriendennieuws wordt verwezen als het ‘angsthazenpad’. De constructie van dit geheel, alsmede het aanbouwtje met de binnenverblijven, begint medio 2018 en moet voor het einde van het jaar zijn voltooid.

Het pad maakt een ruime bocht door het verblijf dat op het huidige manenwolvenperk zal worden gerealiseerd. Met de manenwolf als soort wil het al jaren maar niet lukken in Rotterdam en inmiddels is ook bekend gemaakt dat het vrouwtje tijdelijk zal worden ondergebracht in het leegstaande wolvenverblijf, alvorens ze vertrekt naar een andere dierentuin. Om te voorkomen dat het nieuwe makiverblijf overloopt in het aangrenzende Zuid-Amerika, zal de border worden verbreed om het aan het zicht te onttrekken.

Foto: Studio Evenaar (studio-evenaar.nl). Een stralenschildpad in de Rivièrahal anno 2009.

Waar het pas écht interessant wordt voor liefhebbers van zeldzame dieren, is het binnengedeelte van Madagaskar. Het definitieve ontwerp staat nog niet vast, maar op alle concepten is te zien dat het pad in een bocht langs de buitenkant van de grofweg vierkante ruimte gaat. Op de verschillende ontwerpen staan tussen de drie en vijf verblijven ingetekend, alsook een waterpartij. In het Vriendennieuws wordt specifiek de stralenschildpad genoemd als beoogde inwoner, een kritiek bedreigde diersoort waarmee vroeger ook al succesvol werd gefokt in de Rivièrahal.

Daarnaast worden op een van de ontwerpen ook ploegschaarschildpadden (Astrochelys yniphora, ook wel bekend als Madagaskarschildpad of boegsprietschildpad) vermeld. Deze nóg zeldzamere soort is sinds 2012 achter de schermen aanwezig in Blijdorp, nadat een partij van deze dieren door de douane van Hong Kong werd onderschept. Blijdorp draagt tegenwoordig bij aan het fokprogramma samen met het Durrell Wildlife Conservation Trust, Chester Zoo en een twintigtal dieren uit Amerika.

Ontwerp: Vrienden van Blijdorp (Vriendennieuws). De aanbouw Eiland-Hoppen, met van links naar rechts de themagebieden Galapagos, Komodo en Madagaskar. In recentere ontwerpen worden Galapagos en Komodo niet meer door een muur gescheiden, maar door een visuele barrière.

Er zijn nog veel meer ideeën voor de overige verblijven. Er staat één schemerverblijf gepland, vergelijkbaar met dat van de slanke lori’s en kantjils in het Aziëhuis. De exacte invulling daarvan staat nog niet vast, maar grijze muismaki’s worden als mogelijkheid genoemd. Op de winterlezing werd de boky-boky (beter bekend onder de Nederlandse naam smalstreepmangoest), een klein, bedreigd roofdiertje, genoemd. Daarnaast wordt in het Vriendennieuws een leguanensoort genoemd als optie voor een van de andere terraria. Er leven zeven soorten leguanen op Madagaskar, maar waarschijnlijk wordt nagedacht over de Oplurus cuvieri (in het Nederlands simpelweg de Madagaskarleguaan genoemd). Deze soort werd in het verleden ook in Blijdorp gehouden.

Er zijn natuurlijk nog veel meer mogelijke invullingen en er kan nog van alles veranderen in de plannen die momenteel bekend zijn. Blijdorp heeft lange tijd een mooie collectie gehad van Malagassische dieren, uiteenlopend van Alaotrabamboemaki’s en Madagaskar-hondskopboa’s tot Madagaskardaggekko’s, spinschildpadden en Dumerils Madagaskar-boa’s. Er zal tevens rekening worden gehouden met het botanische aspect.

Foto: ”TomDB” (mijnfoto.diergaardeblijdorp.nl). Alaotrabamboemaki.

De afgelopen jaren is een groot deel van de Malagassische dieren verdwenen uit de Diergaarde om uiteenlopende redenen: voor bepaalde diersoorten is in overleg met de betreffende stamboekhouders besloten dat het beter was om – al dan niet tijdelijk – te stoppen met het fokken om te voorkomen dat de Rotterdamse bloedlijn oververtegenwoordigd zou raken, voor andere diersoorten werd besloten dat ze niet tot hun recht kwamen in hun verblijven en weer andere diersoorten zijn over verloop van tijd simpelweg door sterfte verdwenen uit de dierentuin. Vooral het verdwijnen van de reptielen uit de Rivièrahal werd door zowel de bezoekers als de verzorgers als een groot gemis ervaren.

Nieuwjaarslezing 2016

2016 moet weer een mooi jaar worden in Diergaarde Blijdorp! Hoewel grote nieuwe verblijven zullen ontbreken, staan er nog veel kleine werkzaamheden gepland en is er opwindend geboortenieuws….

Mutaties

Elk jaar worden er vele tientallen ‘grote’ dieren geboren. Vaak gaat dit onopgemerkt, maar lang niet altijd. Eind dit jaar hoopt Blijdorp op een kleine Maleise tapir, die – als alles goed gaat – geboren zou moeten worden medio september. RTV Rijnmond heeft het zelfs over Aziatische leeuwtjes.  Marc Damen, directeur van de Diergaarde, heeft op de lezing bevestigd dat amoerpanter Vatne zwanger is!

Nog meer spannend nieuws rondom de mutaties. Er komen dit jaar twee Aziatische leeuwinnen vanuit Duitsland om Aapal, Shantee en Bente te vergezellen, een nieuw servalvrouwtje die beschikt over goede genen en in de nabije toekomst zullen de kuifhertjes bij de rode panda’s worden geïntroduceerd, nadat de nieuwe man aankomt. De langverwachte spitssnuitkrokodillen zullen in februari te zien zijn. Iets minder positief nieuws vanuit de Tijgerkreek: Alia en haar nieuwe vlam Emas mogen niet fokken i.v.m. hun genen. Ook is dit het laatste jaar dat Sizzel en Todz samen te zien zullen zijn in Arctica: Eind dit jaar zullen ze worden gesplitst. Nieuwkomers in de tuin worden 20 gelada’s en enkele manenschapen


Ambities

Marc Damen zei ook dat Blijdorp dit jaar in de top 3 van Nederlandse toeristische trekpleisters moet komen. Momenteel staat het vierde – na de Efteling, het Rijksmuseum en het Van Gohgmuseum – met dit jaar 1.520.000 bezoekers. Het beste jaar in sinds de opening van het Oceanium.


 

Blijdorp Bouwt…

Over het Oceanium gesproken: Dit jaar begint dan toch de opknapbeurt van het Oceanium. Momenteel is alleen Fase 1 besproken: Een ‘Great Barrier Reef’. Deze zou moeten komen bij de Florida-Tunnel en moeten doorlopen tot en met de Koraalbak (voor de koeneusroggen). Let op: Deze plannen zijn nog niet definitief. De eerste impressies zijn al gepresenteerd, hier het resultaat:

Foto: Nick de Koning (Vrienden van Blijdorp)

De impressie laat zien dat de scheiding tussen het aquarium van de everlipvissen en de Florida-Tunnel zal verdwijning waardoor er ruimte is voor meer Australische vissoorten (1) die voortaan ‘Groot-Barrièrerif’ zal gaan eten. Het aquarium tussen de everlipvissen en de huidige zeeduivels (2) zal voortaan onderdak gaan bieden aan de murenen, omdat hun aquarium samen met die van de zeeduivels (’te sluiten aquaria’) zal worden afgesloten. Ook hier kunnen verschillende ander vissen bij komen wonen. Het verblijf tussen de Murenegrot en de Mangrove wordt een bak voor levende koralen (3).

Het idee van een Groot-Barrièrerif komt niet overeen met de huidige ‘reis om de wereld’. Sowieso was er altijd al vraag naar een groot koraalrif waaraan het tot op heden aan ontbreekt, maar ook luistert Blijdorp zo naar een overeenkomst die gesloten is tussen de EAZA (Europese dierentuinen) en de AZA (Amerikaanse dierentuinen). Om met zoveel mogelijk diersoorten te kunnen kweken focussen de Amerikaanse aquaria voortaan vooral op de vissen uit de Caraïbische Zee en West-Pacific. De Europese aquaria zullen echter zich vooral gaan richten op vissen uit de Indische Oceaan en de East-Pacific (waaronder de Koraalzee!). Blijdorp gaat proberen het nog voor de zomer gedaan te hebben!

Ook waren de eerste plannen voor de rest van het vernieuwde Oceanium te zien.

Foto: Nick de Koning (Vrienden van Blijdorp)

Let op: Deze plannen zijn niet definitief. Hoewel deze impressie nog speculatiever is dan de vorige, laat het wel wat interessante concepten zien. Zo zou een gedeelte van het zeeleeuwenverblijf overdekt worden (1) (waardoor het Oceanium in zijn geheel groter wordt). Bass Rock (2) lijkt niet erg te worden aangepast, maar er zijn wel wat aanpassingen aan de Noordzee (3). De dubbele schuifdeuren verdwijnen, net zoals de ‘voelpoel’ en de complete Kwallenhoek. Opvallend genoeg staat ook het Dijkhelling-Aquarium niet op de kaart, maar dat zou ook zo kunnen komen doordat deze schets al wat ouder is. Het aquarium van de haringen moet aan de achterzijde wat ruimte inleveren, terwijl de ‘waterval’ en de tank tussen de Noordzee en Bass Rock juist weer aan elkaar worden verbonden. Richting de Haaientunnel (4) verdwijnt de educatieve ruimte. Op het plein ná de Haaientunnel komt een muur waardoor bezoekers voortaan de hoofdroute beter zouden moeten kunnen volgen. Na het nieuwe Groot-Barrièrerif (7) volgt de Mangrove (8), die lichte aanpassingen zal ondergaan; door de ondiepe Mangrove (jonge Atlantische pijlstaartroggen, degenkrabben en tropische vissen) komt een pad die het verblijf in tweeën splitst. Opvallend genoeg staan hier dezelfde kleurrijke stippen als bij het Groot-Barrièrerif, dus wie wat wat voor een (nep)koralen hier komen… De Nederlandse Antillen en de Amazone (10) ondergaan een veel grotere metamorfose. Alle verblijven hier worden samengevoegd tot één lange rivier met jungle. Daarnaast kan ook het Caraïbisch Café (9) zijn terras verder uitbreiden. De plannen zijn nog niet dusdanig uitgewerkt dat we er al veel over kunnen zeggen, maar wat Blijdorp ook bekokstoofd belooft iets goeds. Op de Falklands (11) lijkt er niet al teveel gebeuren, behalve het omdraaien van het ijsschotsenpad en het normale pad en het iets vergroten van het pinguïnverblijf. Zo minimaal als de verbouwing de Falklands aandoet, zo groot zijn de plannen met de Galapagos (12). Op de bovenstaande foto zijn de plannen niet goed te zien, maar het lijkt erop dat Blijdorp de kas groots gaat uitbreiden en wellicht zelfs wel andere bewoners toevoegen. In de Zee van Cortés (niet genummerd) lijkt er ook weinig te worden aangepast. Als laatste kijken we naar de veranderingen bij de Kelpwouden, waar de twee voormalige zeeotter-verblijven worden samengevoegd. Wie weet komen er wel nieuwe inwoners (al zijn de kansen dat dat zeeotters zijn miniem)!

Dit jaar gaan we dan ook eindelijk een punt zetten achter Hart van Afrika. De Koedoestal wordt opgeleverd op de ALV 2016, waarna de verblijven van de bosbuffels en penseelzwijnen wordt samengevoegd met het voormalige, leegstaande verblijf van de Mhorr-gazelles. Dit verblijf zal een Congolese sfeer krijgen en worden voorzien van nieuwe kijkpunten.

Foto: Nick de Koning (Vrienden van Blijdorp)
Blijdorp wil dit jaar nog een monument gaan aanpakken, of er op z’n minst een begin aan maken. Het gaat om een groot, onbenut stuk Blijdorp: de Grote Vijver. Momenteel zijn hier op een kaal eiland (en enkele kleine eilandjes) ringstaartmaki’s te zien. Al deze ruimte zou veel beter kunnen worden gebruikt als de Vrienden hem gewoon dicht zouden laten gooien, maar dat mag niet. Wel willen de Vrienden er meer uit gaan halen. Op het hoofdeiland zal een gebouw komen te staan (dit zou geen probleem moeten zijn, sinds dat er ook 30 jaar heeft gestaan) die als binnenverblijf voor de lemuren zal gaan functioneren en enkele Malagassische reptielen gaan huisvesten. Er zullen twee nieuwe eilanden worden aangelegd waar vervolgens ringstaartmaki’s en vari’s (een soort lemuur) gaan wonen. Let op: Volgens Marc Damen is de onderstaande schets ALLEEN bedoelt om een idee te geven, het pad/de grote van de eilanden staat nog NIET vast! 

Foto: Nick de Koning (Vrienden van Blijdorp)

Daarnaast wordt dit ook het jaar van kleinere werkzaamheden om de dierentuin ”schoon, veilig, heel, duurzaam en gastvriendelijk te houden”, aldus Marc Damen. Over de restauratie van het Roofdieren-Gebouw en de opknapbeurt van het Flamingo-Strand is niet veel bekend gemaakt. Blijdorp denkt de werkzaamheden aan het Roofdieren-Verblijf in zes maanden te kunnen voltooien, mits de welstandscommissie groen licht geeft. Daarnaast hoopt Blijdorp in september te beginnen aan het Flamingo-Strand te kunnen gaan beginnen.