Natuurbehoud staat bovenaan de agenda van Diergaarde Blijdorp. Niet alleen wordt er met talloze diersoorten doelmatig gefokt, vier internationale fokprogramma’s worden ook beheerd vanuit de dierentuin. Dit zijn de stamboeken van de Aziatische olifanten, de kuifhertjes, de rode panda’s en sinds kort die van de Egyptische landschildpad. Bovendien zijn er zelfs drie diersoorten die hun voortbestaan te danken hebben aan de inspanningen van Blijdorp. Van tijd tot tijd worden enkele projecten in de schijnwerpers gezet, om de schrijnende situatie van deze dieren onder de aandacht te brengen. Ook dit jaar zijn er twee campagne’s waar Blijdorp extra aandacht aan schenkt.
Tropische Nederlanders
Weinig mensen staan erbij stil, maar de Nederlandse natuur bestaat uit meer dan alleen de Veluwe, de Oostvaardersplassen en de Biesbosch; Caraïbisch Nederlands is biologische schatkist. Een van de bijzondere inheemse dieren is de Antilliaanse groene leguaan. Deze bedreigde reptielensoort komt, zoals zijn naam al weggeeft, van nature voor op de Antillen. Daar wordt de soort helaas weggevaagd door ontbossing, aanrijdingen en confrontaties met huisdieren. De grootste bedreiging voor de soort is echter zijn veelvoorkomende neefje, de ‘normale’ groene leguaan. Deze komt van nature niet voor op de eilanden maar is er door de mens wel geïntroduceerd. De twee soorten kruisen geregeld en zo ontstaat een onvruchtbare hybride die op termijn de soort fataal kan worden. Zo is de soort recentelijk uitgestorven op Sint Maarten.
Diergaarde Blijdorp gaat binnenkort een steentje bijdragen aan het fokprogramma van deze soort. Dat is hard nodig, want er zijn slechts twee andere dierentuinen in Europa die de soort houden. Momenteel huisvest Blijdorp één mannetje, dat al langere tijd bij het Caraïbisch Café wordt ondergebracht. In samenwerking met stichting RAVON en de stichting STENAPA zijn nu vier wilde Antilliaanse groene leguanen van Sint Eustatius overgebracht naar Nederland. Hier kunnen zij, onder begeleiding van gerenommeerde reptielenexperts, veilig voor nageslacht zorgen. Dankzij de inspanningen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Algemene Zaken mochten de dieren en de dierverzorgster van Blijdorp vanaf Sint-Maarten meevliegen naar Rotterdam met minister-president Rutte in het regeringsvliegtuig. De reeds aanwezige leguaan en zijn vier nieuwe soortgenoten krijgen binnenkort een geoptimaliseerd verblijf in het nieuwe Natuurbehoudscentrum in het Oceanium, waar zij de komende jaren zullen blijven. Mogelijk zullen ze later naar andere dierentuinen verhuizen om nieuwe fokkoppels samen te stellen. Hopelijk verbetert de situatie in het wild en kunnen de jongen van deze leguanen ooit weer terug naar de Caraïben.
Zangers in nood
Als onderdeel van de EAZA Silent Forest Campagne vraagt de Diergaarde momenteel aandacht voor de bedreigde zangvogels van Zuidoost-Azië. Elk jaar worden daar miljoenen vogels gevangen om op de markt verhandeld te worden als huisdier, eten of statussymbool. Het houden van zangvogels om mee te doen met zangcompetities is eveneens een diepgewortelde traditie in Indonesië, Maleisië en Indochina. Ook internationaal bestaat veel vraag naar zangvogels als huisdier en handelaren verdienen veel geld aan de illegale handel. Het merendeel van de gevangen dieren overlijdt binnen enkele dagen door erbarmelijke omstandigheden waarin zij terecht komen. Er zijn zo’n 850 zangvogelsoorten in de regio die als biologische hotspot bekend staat. Momenteel is de situatie dusdanig uit de hand aan het lopen, dat het IUCN de status van de zangvogels veel sneller moet aanpassen dan gebruikelijk is bij bedreigde diersoorten. Volgens de EAZA ”verdwijnen bepaalde vogelsoorten sneller dan wij bevatten.”
Blijdorp draagt bij aan de twee fronten waarop de EAZA de strijd wil aangaan: conservatie en educatie. Door middel van fokprogramma’s moet de toekomst van de vogelsoorten veilig worden gesteld. Zo staat Blijdorp bekend om zijn succes met de Balispreeuw, een kritiek bedreigde soort: in 30 jaar tijd zijn er een kleine 200 exemplaren geboren in Rotterdam. Het merendeel van de zangvogels in de dierentuin wordt momenteel gehouden in de Victoria Serre van de Rivièrahal, zoals de Indische blauwrug. Ter gelegenheid van de actie worden er daarnaast ook Balispreeuwen, roodoorbuulbuuls, shamalijsters en Palawan-pauwfazanten ondergebracht in de volière bij het Longhouse. In het Longhouse wordt namelijk momenteel een expositie gehouden over de Silent Forest Campagne.
Daarnaast ondersteunt Blijdorp met geld en kennis verschillende ‘in situ’ projecten, binnen het leefgebied van de dieren zelf dus. Op Java en Sumatra behoedt Blijdorp, door het ondersteunen van lokale fokprogramma’s en door het geven van voorlichting, de geelkruinbuulbuuls en de zwartwitte lijstergaaien voor uitsterven. Soortgelijke maatregelen worden getroffen op Nias, waar de Niasbeo centraal staat. Men hoopt ook om op korte termijn de eerste in gevangenschap gefokte dieren uit te zetten. Verder worden parkwachters betaald om een eiland voor de kust van Sumatra te beschermen en in West-Java wordt onderzoek gedaan naar de status van bedreigde soorten en de gezondheid van het oerwoud. Tot slot worden Balispreeuwen, die onderschept zijn op de markt, weer vrijgelaten en gemonitord op het toeristische eiland Bali. Wil je deze projecten een steuntje in de rug geven? Koop dan een van de producten in de Zee van ZOOvenirs waarvan de opbrengst gaat naar de Silent Forest Campagne of lever een oude verrekijker in bij het Longhouse zodat parkwachters ze kunnen hergebruiken. Neem ook eens een kijkje op de website van de campagne, waar meer wordt uitgelegd over de verschillende projecten.
