Kort Nieuws #168

Welkom

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Noord-Afrikaanse doornstaartagame (Uromastyx acanthinura). Deze soort is sinds kort te zien in de Krokodillenrivier, in het verblijf waar voorheen een Soedanese schildhagedis woonde. Doornstaartagamen worden gekenmerkt door vrij veel uiterlijke diversiteit tussen individuen en danken hun naam aan hun stekelige staart. Het zijn echte woestijnspecialisten die lang zonder water kunnen. Ze graven diepe holen, waar de temperatuur gematigder is. Naar verluidt blokkeren ze met hun stevige staart de ingang van hun hol als ze aangevallen worden.

Logeerpartij

Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)

In de hoofdstad wordt het Artis-Aquarium gerenoveerd en dat betekent dat ook de inwoners tijdelijk moeten uitwijken. In de juni-uitgave van het Vriendennieuws, dat recentelijk online geplaatst is, wordt medegedeeld dat Rotterdam voorlopig onderdak biedt aan enkele Atlantische pijlstaartroggen, een stierkophaai en vier luipaardhaaien. De haaien zijn geplaatst bij hun soortgenoten in het Kelpwoud-bassin, in de hoop dat er voor nageslacht gezorgd wordt. De Krokodillenrivier is verrijkt met een giraffemeerval, een Senegalese kwastvinsnoek en een Afrikaanse longvis. De eerstgenoemde is slechts een tijdelijke logé, maar de twee oervissen mogen hun oude dag in Blijdorp slijten. Helaas heeft dat voor de longvis niet lang mogen duren, want het dier is bezweken aan een tumor. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende altijd even met het delen van de updates uit het Vriendennieuws. Wil je dit kwartaalblad kunnen lezen zodra het gepubliceerd wordt? Word dan lid van de vereniging!

Manege

Eveneens tijdelijk aanwezig in Blijdorp is het kortsnuitzeepaardje. Tijdens een storm eerder dit jaar was een viertal aangespoeld en door de dierenambulance naar de Diergaarde gebracht om te revalideren. Het gaat goed met ze en momenteel wordt gewerkt aan de benodigde papieren om ze weer terug te brengen naar de Noordzee.

Diverse pluimage

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Ook de vogelafdeling zit niet stil. De Braziliaanse tangara is voor het eerst sinds de aanvang van de coronapandemie weer te bezichtigen in de Victoria Serre. Met hun felrode verenkleed is het ongetwijfeld een van de kleurrijkste vogeltjes in de Diergaarde. Tijdelijk afwezig in de Okapi-Volière zijn de kroonparelhoenders. Het Vriendennieuws sprak nog over de komst van een mannetje, maar bronnen melden dat beide dieren kort na de publicatie van het blad overleden zijn. Een vrouwelijke soldatenara, een van de acrobaten van de Vrije Vlucht Voorstellingen, heeft het park verlaten om in het buitenland gekoppeld te worden aan een mannetje. Er wordt nog gezocht naar een nieuwe hamerkop, omdat het vrouwtje in de Gierenrots-volière onverwachts gestorven is. Ook wordt in deze volière gerouwd om een mannelijke witruggier en is een vrouwelijke maraboe uitgezwaaid naar Hongarije. Wel zijn de witkopgieren weer te zien, zij zaten eerst achter de schermen met hun dochter. In de Eurazië-biotoop is een flamingovrouwtje bezweken op 61-jarige leeftijd. Beter nieuws is er bij de kroeskoppelikanen en koningspinguïns, daar zijn kuikens uit het ei gekropen.

Meer mutaties

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Ook een drukte van belang bij de zoogdieren. Blijdorp wacht op de komst van een nieuwe mannelijke Mhorr-gazelle uit Spanje, nadat Jengo in september 2020 overleed. Eind 2019 kwam hij vanuit Berlijn naar de Maasstad. Ook zijn twee jonge bokjes van deze in het wild uitgestorven antilopen verzonden naar ZOO Planckendael. Het park heeft tevens afscheid genomen van vier ringstaartmaki’s. Het betreft (vermoedelijk) de zogenaamde ‘Iza-clan’. In 2018 kwamen deze dames uit Apenheul om samen met hun metgezellen, de Kanto-clan, het nieuwe doorloopverblijf bij het Oceanium te betrekken. Al snel bleek dat deze twee familiegroepen niet door één deur konden en medio 2020 werden Iza en haar dochters definitief achter de schermen geplaatst. Een overlijdensbericht is er bij de baardapen, waar het oude mannetje zijn laatste adem uitgeblazen heeft. Verder zijn ook een wasbeer en een prairiehond gestorven.

Foto: Hugo Sluimer (BB-Facebook)

Kort Nieuws #159

Roffa-Lotto

Aangezien Diergaarde Blijdorp geen enkele bezoeker mag ontvangen tijdens de kerstvakantie, moet het park andere manieren zoeken om hun duizenden inwoners te voeren. En daar komt de Blijdorp-loterij om de hoek kijken! Er zijn meer dan 250 prijzen te winnen, waaronder souvenirs en arrangementen, maar ook andere Rotterdamse bedrijven en organisaties bieden belevenissen aan. Dat, voor slechts €2,50 per lot! De trekking is op 5 januari en vindt plaats onder toeziend oog van de notaris. De prijswinnaars worden daarna per e-mail op de hoogte gesteld. Klik HIER voor meer informatie. En, voor zij die liever zelf bepalen wat ze met hun geld willen doen: neem eens een kijkje in de nieuwe webshop op blijdorp.nl. Verder kan je ook met aankopen die je elders doet het park helpen. Via deze speciale pagina op de website van de Vrienden van Blijdorp, kan je namelijk via het menu van Sponsorkliks online winkelen. Zo zorg je ervoor dat die bedrijven een deel van hun winst doneren aan de Vrienden.

Een tikkie trager

Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)

Vrolijk schildpaddennieuws! In de Krokodillenrivier hebben de verzorgers drie baby pannenkoekschildpadden gevonden, zo meldt de eindejaarsuitgave van het Vriendennieuws. Het zullen voorlopig de laatste jongen zijn voor deze groep, want de vrouwtjes zijn achter de schermen geplaatst, terwijl het publieksverblijf omgedoopt is tot man cave. Voor nu kruipen er namelijk genoeg schildpadjes met het DNA van deze individuen rond in Europa. Het laatste nieuws is dat één kleintje helaas overleden is aan een aangeboren afwijking, maar met de andere twee gaat het goed. Een soort waarmee wel gefokt mag worden, is de Egyptische landschildpad. Blijdorp had er al drie, waarvan er twee bij het Natuurbehoudscentrum te zien zijn, maar recentelijk zijn er zeven nieuwe dieren in ontvangst genomen, zo staat genoteerd in De Giraffe. Het betreft de voltallige groep van de dierentuin van Londen. Waarschijnlijk blijven er een paar in Rotterdam en gaan er een paar op doorreis. Daar wordt momenteel naar gekeken door de Diergaarde, want het Europese fokprogramma van deze kritiek bedreigde diersoort wordt hier gecoördineerd. Tel daar de geboorte van een spinschildpad in april en de geboorte van twee McCords doosschildpadden in februari bij op, en dan blijkt 2020 voor deze reptielen zo slecht nog niet te zijn geweest. Voor alle genoemde soorten geldt dat ze kritiek bedreigd zijn in hun voortbestaan.

Schubbenrubriek

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook). Tarpoen.

Maar dat is niet het enige nieuws bij de koudbloedigen. Zoals de Vrienden het verwoorden: ”in het Oceanium is een ware stoelendans
gaande”. De Mangrove is verlost van vijf tarpoens, een permit en een paardmakreel. Stuk voor stuk waren deze dieren flink uit de klauwen gegroeid en zij komen beter tot hun recht bij de Haaientunnel. De leegte die zij achterlaten is opgevuld door de vier jonge koeneusroggen die dit jaar geboren waren, en eerder achter de schermen leerden om voedsel van de verzorgers aan te nemen. Ook zijn de neerkijkers uit het naburige ondiepe aquarium overgeheveld naar de koeneusroggen. Dat verblijf is op zijn beurt verrijkt met wat geelstaartdoktersvissen. Zij zaten eerst bij het Great Barrier Reef, maar moesten steeds meer hun best doen om niet verdrongen te worden door de andere soorten. Nu we het toch over het Oceanium hebben: de fluitkikkers zijn terug! Eerder dit jaar stierf het laatste hoogbejaarde individu van deze soort, die hun verblijf deelde met een helmbasilisk. De nieuwe groep komt uit Thoiry, nabij Parijs. De vijf volwassenen zijn inmiddels te zien bij het Caraïbisch Café, terwijl zes kleintjes achter de schermen zitten. Nadat menselijke consumptie, oprukkende menselijke activiteit en een enorme vulkaanuitbarsting de wilde populatie al flink geschaad hadden, trof de beruchte schimmelziekte Bd tussen 2000 en 2010 zowel Dominica als Montserrat, de twee laatste bastions van deze soort in het wild. Het was een ramp: er bestaat tegenwoordig geen levensvatbare populatie meer op Montserrat en slechts een handjevol resteert op Dominica. Kortom: voorlopig moet deze soort het hebben van fokprogramma’s in gevangenschap.

Rotterdam overzees

Een update uit Nepal! In 2017 bekostigde Diergaarde Blijdorp het installeren van een reeks cameravallen in het Aziatische bergstaatje, met als doel om meer te weten te komen over de lokale populatie rode panda’s. Duizenden foto’s heeft dat opgeleverd, waarop tientallen soorten vastgelegd zijn: denk aan nieuwsgierige makaken, zwarte beren, lynxen, luipaarden (zowel ‘normaal’ als met een zwarte vacht), parende muntjakken en natuurlijk wat klauterende rode panda’s. Maar, nu is er wel een heel bijzondere soort vastgelegd op beeld: een Bengaalse tijger. Het is de allereerste foto van een tijger in Ilam, de meest oostelijke streek van Nepal. Voorheen werd gedacht dat deze grote vleeseters in Nepal alleen langs de zuidwestelijke grens met India voorkwamen, in de laaglanden van het zogenaamde Terai Arc Landscape. Tevens is deze foto de hoogste waarneming van een tijger in Nepal ooit, op maar liefst 3.000 meter boven zeeniveau. In recente jaren werden in India en Bhutan al tijgers gespot op tot wel 4.000 meter hoogte. Hoewel het natuurlijk mooi is om te zien dat deze bedreigde diersoort herstellende is, maken wetenschappers zich ook zorgen. Biologen denken dat de tijger deze gebieden heeft kunnen koloniseren dankzij klimaatverandering. Mogelijk vormen ze een bedreiging voor andere zeldzame dieren die hier wél van origine voorkomen.

All I want for Christmas…

Een beetje liefde voor de hoefdieren: drie bedrijven hebben zich namelijk recentelijk ontfermd over hen! De bizonkudde is geadopteerd door de accuspecialisten van Hefra B.V. en het bedrijf Pixelzebra, dat zich bezighoudt met klantenservice, adopteerde (hoe kan het ook anders) drie vrouwelijke Chapmans zebra’s. Van Omme & De Groot, projectontwikkelaars, besloot dit jaar om geen relatiegeschenken te versturen, maar om zwarte neushoorns Naima en Nasor te adopteren. Bedankt allen! Daarnaast deelde kunstenaar Tommy Kleyn het volgende bericht online: ”Om Diergaarde Blijdorp te steunen roep ik Rotterdamse illustratoren, vormgevers en andere kunstenaars op om in hun portfolio te duiken en een werk online te koop aan te bieden. Op deze manier kunnen we samen bijdragen om Blijdorp de winter door te helpen! Ik stel ‘Wall Of Sound‘ ter beschikking.” Een mooi initiatief!

Nothing but mammals

Diergaarde Blijdorp intensiveert zijn rol in het fokprogramma van het kuifhertje. Voorheen beheerde de Rotterdamse dierentuin namelijk een European Studbook (ESB), maar dat is deze zomer overgegaan tot een European Endangered Species Programme (EEP). Hoewel het doel van beide soorten fokprogramma hetzelfde is, verschillen ze qua werkwijze. De stamboekhouder van een ESB houdt alle mutaties van een zekere soort in Europese dierentuinen bij: geboortes, sterftegevallen en verhuizingen. Dierentuinen kunnen het stamboek raadplegen voor advies. Als een dierentuinpopulatie kwetsbaar wordt bevonden of er actief nagedacht wordt over herintroductie, kan het overgaan tot een EEP. Hierbij wordt nauwlettender bekeken welke dieren zich met elkaar mogen voortplanten, maar ook bij andere kwesties kan de EEP-coördinator advies geven en doelen stellen. In november heeft EEP-coördinator Janno Weerman bijvoorbeeld speciale Best Practice Guidelines opgesteld voor het kuifhertje. Waarschijnlijk is hun relatief kleine populatiegrootte in gevangenschap de aanleiding geweest voor Blijdorp om zich grotere zorgen te maken over hun toekomst. Slechts 14 EAZA-leden houden de soort en al deze dieren zijn vrij nauw aan elkaar verwant, doordat er oorspronkelijk maar een handjevol dieren uit China geïmporteerd is. Diergaarde Blijdorp beheert ook de EEPs van de Aziatische olifant, de Rüppells gier, de Egyptische landschildpad en de rode panda. Voor die laatste soort beheert Blijdorp eveneens een Global Species Management Plan (GSMP), een mondiaal fokprogramma. Tip: de laatste weken hebben we de ‘Ontdek…’-pagina’s op het Blijdorper Bende Blog grotendeels geactualiseerd wat betreft officiële populatiegroottes, fokprogramma’s en IUCN-statussen. Sommige soorten, zoals de secretarisvogel, worden nu helaas ook als bedreigd gezien, terwijl nieuw onderzoek naar de wolnekooievaar en manoel juist gunstig uitvalt. Onder andere de giraffen en Amoerpanters hebben nieuwe fokcoördinators, dus er valt genoeg te lezen!

Verenrubriek

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook)

De feestdagen zijn een goed moment om terug te blikken op het voortplantingssucces bij de vogels. De eindstand bij Bass Rock bedraagt één papegaaiduiker, drie eidereenden, drie zeekoeten en vier drieteenmeeuwen. Geen slecht resultaat! De rode ibissen hebben ook hun best gedaan, want die kolonie is dit jaar met maar liefst 19 dieren uitgebreid. Binnenkort zal een flink deel van de groep weggevangen worden voor een verhuizing naar Frankrijk. Het hyacinthara-jong uit 2019 ging hen voor. De verzorgers hopen dat zijn ouders in 2021 wederom succes zullen hebben in de Zuid-Amerikaanse volière, nu hun kroost uit 2020 alweer uitgevlogen is. Het is bewonderenswaardig dat het tegenwoordig allemaal op rolletjes lijkt te lopen bij deze grote papegaaien, want voorafgaand aan 2016 viel er weinig te berichten over het liefdesleven van het echtpaar. Ook in het Oceanium was er bescheiden succes: één ezelspinguïn en twee koningspinguïns. Dat is minder dan in voorgaande jaren, maar er was dan ook de nodige onrust dit jaar met defecte koelsystemen, verbouwingen en verhuizingen. In het najaar is bij beide pinguïnsoorten één ouder dier overleden, dus de groepsgrootte is vrij constant. Waarschijnlijk zal de ‘winst’ volgend jaar weer wat groter zijn. De reuzentoekans in de Rivièrahal hebben dit jaar ook een kuiken groot weten te brengen, zo weet het Vriendennieuws te vermelden.

Vrienden voor het leven

Foto: Robert Post (BB-Facebook). Archieffoto.

Het mutatieoverzicht van het Vriendennieuws stelt ons op de hoogte van enkele sterfgevallen die dusver nog niet vermeld waren op Blijdorper Bende. In Noord-Amerika zijn in de loop van het derde kwartaal van 2020 een wasbeer en een poolvos overleden. Beide dieren waren al goed bejaard. Zoals al eens in eerdere editie van Kort Nieuws vermeld werd, geldt voor deze twee soorten dat er ieder jaar weer mensen zijn die jonge individuen weten te bemachtigen en als huisdier proberen te houden. Aanvankelijk schattig, maar als ze ouder worden… Het is het welbekende verhaal en vaak komen dit soort afgedankte dieren terecht bij Stichting AAP. Zij kampen echter regelmatig met ruimtegebrek en dan springt Diergaarde Blijdorp graag bij. Daarom wordt er ook niet gefokt met ze. Ook is er een overlijdensbericht voor een vrouwelijke ringstaartmaki. Verder is Californische zeeleeuw Toos helaas opgenomen in het mutatieoverzicht. Ze is 24 jaar oud geworden, een respectabele leeftijd. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp hebben wij een paar weken gewacht met het delen van de nieuwtjes uit het Vriendennieuws. Wil jij direct op de hoogte worden gebracht van de actualiteit? Word dan lid van de vereniging!

Koolhydraten

Heb je wel eens een smoothie met tarwegras op? Het schijnt zeer voedzaam te zijn, al drinken de meeste mensen het niet per se voor de smaak. In Diergaarde Blijdorp is het plantje echter niet aan te slepen, want het is het nieuwe lievelingskostje van de gelada’s. Zoals je vast niet ontgaan zal zijn, hebben deze dieren vakkundig ieder grassprietje rondom het Roofdieren-Gebouw opgegeten sinds ze hier in 2018 werden losgelaten. De dieren kregen vanaf het begin al extra groenvoer en bij het inzaaien van het gras was gekozen voor een van de meest onvernietigbare grassoorten van Nederland, maar het mocht niet baten. Het is een gemis voor de dieren, want van nature grazen ze dag in, dag uit op de hoogvlaktes van Ethiopië. Zitten, plukken, eten, een stukje opschuiven, weer plukken, weer eten. Het is zo’n prominente bezigheid dat deze soort geen rode derrière geëvolueerd heeft om de dames te imponeren, zoals hun nauwste verwanten, de bavianen, maar een rode borst. De botanisten van Blijdorp hebben echter iets gevonden op de grasschaarste. Achter de schermen zaaien ze bakken in met tarwegraszaadjes en na een kleine week kunnen de platen bij de gelada’s geplaatst worden, om daar met precisie geplunderd te worden. Abonnementhoudersblad De Giraffe meldt dat er inmiddels een hele kas gewijd is aan de grasvoorziening van de gelada’s. Oh, en nu we het toch over de botanische afdeling hebben: zij houden er tegenwoordig een eigen podcast op na, ‘BlijdorpOpGroen’. Zeker een aanrader!

Foto: Jan de Groen (Algemeen Dagblad)

Kort Nieuws #157

Flitsend

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Menarambo-cichlide in Blijdorp.

De eerste stap van de ‘flitsactie 2020‘ van de Vrienden van Blijdorp is voltooid: bij de uitgang van het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium vind je nu een zoetwateraquarium met soorten uit Madagaskar. Het soortbordje, dat het aquarium met stukken hout, planten en een geverfde achterwand flankeert, spreekt boekdelen: vijf vissen komen hier uiteindelijk, en dat zijn niet zomaar exotische goudvissen. De lijst wordt aangevoerd door, zoals op Blijdorper Bende al eerder gespeculeerd werd, de damba-cichlide (Paretroplus damii): een dier dat al snel 30 centimeter of langer kan worden van kop tot staart. Ze leven in rivieren in Noordwest-Madagaskar, waar ze zich voornamelijk voeden met slakken. Op de Rode Lijst staan ze als ‘kwetsbaar’ vermeld vanwege hun beperkte verspreidingsgebied en de lokale visserij. Een soort die uit hetzelfde problematische gebied komt en bovendien moet leren omgaan met de bouw van een dam in hun habitat, is de kwetsbare Andapa-cichlide (Paratilapia polleni andapa). De volwassen exemplaren van deze soort zijn gitzwart met vele kleine witte stipjes, een werkelijk prachtig aanzicht. Verder wordt de Grandidiers cichlide (Ptychochromis grandidieri) uit Oost-Madagaskar genoemd, zij houden er een iets simplistischer uiterlijk op na met hun gelige schubben en wat zwarte vlekken. Zij zijn in slechts vier Europese dierentuinen te zien en hebben het geluk dat ze niet als bedreigde diersoort te boek staan, al geeft het IUCN openlijk toe dat er eigenlijk te weinig data bestaan om dat hard te maken. Deze drie soorten zijn nooit eerder in Blijdorp te zien geweest en helaas is dat ook nu nog zo: de enige inwoners die al daadwerkelijk in het aquarium zitten, zijn de kotsovato-cichliden (kwetsbaar) en menarambo-cichliden (kritiek bedreigd). Wat jongere individuen van deze soorten waren eerder al losgelaten in een van de andere aquaria in het Natuurbehoudscentrum en hebben daar tevens geprobeerd om zich voort te planten. Veelbelovend!

Mutatierubriek

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De nieuwe Chileense poedoe.

Romantiek in de Andes? Bij de Chileense poedoes heeft een wissel plaatsgevonden. Begin 2019 arriveerden hier twee broertjes, maar nu heeft een van de twee heren plaats moeten maken voor wat vrouwelijk schoon. Ze is te herkennen aan haar afwezige gewei – al duurt het wellicht niet heel lang meer voordat de heer de zijne afwerpt, waarna het onderscheiden van de dieren een pittige taak wordt. Verder is, inmiddels alweer enige tijd geleden, een kuiken gemeld bij de sneeuwkaptapuiten: charmante en lawaaierige vogeltjes met een oranje buik die maar in zo’n twintig Europese dierentuinen worden gehouden. Ze leven vooral in in landen ten westen van de Congo-rivier, zoals Togo en Gabon, maar ook in minder beboste regio’s rondom het Victoriameer. In Blijdorp delen ze een verblijf met de populaire steppeslurfhondjes. Recenter is de geboorte van een Mhorr-gazelle, tussen verblijven van de de leeuwen en gieren. Het is (als mijn wiskundevaardigheden me niet in de steek laten) nummer vier dit jaar. In 2015 keerde de Mhorr-gazelle, na vier decennia uitsluitend in gevangenschap bestaan te hebben, terug naar de wildernis van de Westelijke Sahara dankzij het harde werk van Europese dierentuinen en een donatie van UNESCO. Tot slot nog een kleine huishoudelijke mededeling namens de Maleisische wandelende bladeren: het gezin is verhuisd naar een terrarium achter de schermen, waar ze nu samenwonen met acht jonge dieren uit Chester Zoo. Op hun oude adres is nu een tweede groepje Britten te vinden, de reden voor de wissel is niet bekend.

Kuddegedrag

Screenshot: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de helmparelhoen (Numida meleagris). Een flinke groep van deze grondbewonende vogels is laatst voorgesteld aan de ringstaartmaki’s bij het Oceanium. Ze leven vredig samen, al houden ze elkaar wel strak in de gaten. Eind 2018 financierden de Vrienden van Blijdorp de bouw van dit doorloopverblijf, dat de entree moest worden voor de door de COVID-19 geannuleerde Eilandhoppen-kas. Het eindresultaat getuigde van ongelofelijk oog voor detail: van de kleur van het bezoekerspad tot de vormgeving van de rotsen en de beplanting, alles kon gekoppeld worden aan een educatieve totaalbeleving van Madagaskar. Hoewel dit Oost-Afrikaanse eiland natuurlijk vooral bekend staat om zijn maki’s, is hier nog veel meer te vinden: zo is het qua schildpadden en kameleons een van de meest diverse plekken op de planeet en ook wat betreft vissen en landzoogdieren is het een veelal ondergewaardeerde schatkist. Helaas behoort het ook tot de armste landen ter wereld en het merendeel van de endemische diersoorten staat nu als bedreigd op de Rode Lijst. Nu Eilandhoppen echter van de baan is, lijkt de Diergaarde het over een andere boeg te gooien: de helmparelhoen komt immers in bijna heel Afrika voor, maar opvallend genoeg niet op Madagaskar. Wel is het zo dat ze hier al lange tijd als invasieve immigranten aanwezig zijn in gebieden die meer op de savannes van het vasteland lijken. Daartoe behoort ook zeker de habitat van de ringstaartmaki. Net als hun verblijfsgenoten zijn helmparelhoenders nogal vocaal. Ze zijn verwant aan de kroonparelhoenders in de Okapi-Volière, al zijn helmparelhoenders in circa tien keer zo veel dierentuinen aanwezig.

Ruim baan voor zwaargewichten

Foto: Wianka Keij (BB-Facebook)

Afgelopen weekend werd het winterlezing-seizoen van de Vrienden van Blijdorp afgetrapt. Bij een webinar vertelde curator Harald Schmidt, samen met assistent-fokcoördinator Jeroen Kappelhof, over de ‘oorlog’ tussen Irma en Trong Nhi, de riskante capriolen van Fahim, de evolutie van dierenwelzijn en verzorgerschap, de verschuivende sex-ratio in het fokprogramma en de rol van dierentuinen bij een potentiële ‘genetische restauratie’ van wilde olifantenpopulaties. Er kwamen ook bijzondere beelden voorbij van de Dikhuidenvleugel in de jaren ’70 en als klap op de vuurpijl werd een eerste schets van het toekomstige olifantenverblijf getoond. Hier op Blijdorper Bende zullen we echter nog even wachten met het bespreken hiervan, uit respect voor de Vrienden. Extra leden zijn met het huidige economische noodweer immers harder nodig dan ooit tevoren! Daarom willen we jullie op het hart drukken dat een lidmaatschap van de vereniging Vrienden van Blijdorp, wat je nog geen vijftig euro jaar kost, het geld meer dan waard is. Als je je nu inschrijft voor 2021, krijg je het restant van dit jaar gratis! Je kan dit soort lezingen, waarvan er begin volgend jaar nog twee georganiseerd worden, live bijwonen en je vragen laten beantwoorden door de experts. Ook krijg je vier keer per jaar het Vriendennieuws op de deurmat, een tijdschrift waarin artikelen worden geschreven in nauwe samenwerking met de verzorgers en projectontwikkelaars die werken aan de toekomst van de Diergaarde. Klik HIER om naar de website van de Vrienden te gaan en onthoud zoals altijd: vrienden maken het verschil!

Buiten Blijdorp

Een lichtpuntje in wat een lastige maand voor DierenPark Amersfoort geweest is: olifant Kina is donderdagochtend bevallen van een meisje, Yindi, na een zwangerschap van bijna twee jaar. We besloten om de stamboeken in te duiken en wat blijkt? Het is een mini met Rotterdams bloed! Haar opa en oma, van moeders kant, zijn Indra en Alexander. Ja, de Alexander die hier niet alleen Bangka en Trong Nhi heeft verwekt, maar ook Senang, Anak, Sibu en Tonya! Lang verhaal kort, onze Faya is een half-nicht geworden! Ook oma Indra is niet zonder een vleugje Maasstad: haar vader (en dus de overgrootvader van de spruit) is namelijk Ramon, die haar in ’97 heeft verwekt bij Khine War War, toen zij in Blijdorp bleef logeren. Indra is daarmee het jongste nog levende kind van Ramon. Overigens is het niet een en al polder-DNA: Yindi’s vader is de Franse Maurice, die afstamt van twee in het wild geboren dieren.

Foto: Hart van Nederland (hartvannederland.nl). Moeder en kind zijn HIER live te volgen.

Kort Nieuws #155

It’s a rich man’s world

Foto: Florien de Graaf (BB-Facebook)

De overheid laat dierentuinen niet geheel aan hun lot over, zo blijkt uit het derde steunpakket voor de bedrijven die het zwaarst getroffen zijn door de pandemie. Nederlandse dierentuinen staan zeker op dat lijstje: door de wekenlange sluitingen, beperkte bezoekersaantallen en weggevallen partners verliezen zij dit jaar collectief 132 miljoen euro aan omzet. Het is een bijgestelde prognose sinds de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen in juli een geschat omzetverlies 150 miljoen rapporteerde. Toen vroeg de branche-organisatie om 110 miljoen euro van de overheid. Het Rijk komt nu met een potje van 39 miljoen om parken die faillissement moeten aanvragen financieel te ondersteunen. Alleen instellingen die in het bezit zijn van een dierentuinvergunning, bij de Kamer van Koophandel ingeschreven staan als dierentuin, plantentuin of kinderboerderij en die financieel gezond waren voorafgaand aan de crisis, kunnen aanspraak maken op de tegemoetkoming. De precieze invulling van de regeling wordt momenteel uitgewerkt. Directeur Erik Zevenbergen van Diergaarde Blijdorp heeft laten weten dat het Rotterdamse dierenpark momenteel uitgaat van een omzetverlies van 17 miljoen in 2020, waarvan zij zelf slechts 7 miljoen kunnen dragen. Diergaarde Blijdorp ontvangt tegenwoordig op een gemiddelde dag slechts 20% van de normale bezoekerscapaciteit. Al met al is deze handreiking een welkom steuntje in de rug, maar Blijdorp is nog niet uit de problemen.

Across the pond

Foto: Greet van Norde (BB-Facebook)

Een nieuweling in het Noord-Amerikaanse themagebied: een jonge poolvos is bij de Rotterdamse groep geplaatst. De reeds aanwezige dieren zijn allemaal mannetjes en vermoedelijk is de nieuweling dat dus ook, maar beide kampen kunnen nog niet echt met elkaar opschieten. Wat opvalt is dat deze poolvos een egaal witte vacht heeft. Dat, terwijl poolvossen in de zomer normaliter een donkere vacht krijgen onder invloed van het toenemende zonlicht. Dat de nieuwkomer nu pas een deel van zijn winterse kledij verliest, lijkt te verklappen dat hij afkomstig is uit een noordelijke dierentuin. Een stukje verderop, op de Prairie, is er ook sprake van uitbreiding: de bizonkudde telt met de geboorte van een mannetje nu maar liefst elf individuen. De moeder is Bep. Vader Aiden heeft vorig jaar ook al twee keer voor nageslacht gezorgd.

In koelen bloede

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

Ondanks de huidige stand van zaken in Blijdorp is het Natuurbehoudscentrum toch nog een beetje gegroeid. Een van de verblijven die uit de Zee van Cortez stamt, is nu het onderkomen geworden van enkele spinschildpadden. Deze reptielen uit Madagaskar waren al vaker te zien in het Oceanium: zo was de rechterflank van het ploegschaarschildpadden-perk een tijdje afgezet voor enkele spinschildpadden en ook in het centrale ‘glazen huis’ duiken van tijd tot tijd wat jonge exemplaren op. De spinschildpad is een kritiek bedreigde diersoort: van nature komen ze voor langs de zuidwestkust van het Oost-Afrikaanse eiland, een gebied rijk aan doornige struiken. Het vrouwtje legt slechts één ei per nest, wat deze soort sowieso vrij kwetsbaar maakt voor menselijke verstoring. En verstoring, dat is er massaal: Madagaskar behoort tot de tien armste landen ter wereld en de overheid heeft weinig zeggenschap over kwesties als natuurbehoud. De habitat van de spinschildpad is in de periode 1970-2000 gehalveerd door de oprukkende landbouw en in de periode 2000-2012 is zijn resterende leefgebied vermoedelijk wéér gehalveerd. Verder vormt de introductie van niet-inheemse plantensoorten een serieuze bedreiging, net als toenemende menselijke consumptie (nu andere schildpaddensoorten al lokaal uitgeroeid zijn) en de illegale handel voor de Chinese medicijnen- en huisdierenmarkt. Een schrijnend gebrek aan kennis over de spinschildpad maakt internationale actie lastig. Vanuit Tsjechië wordt een Europees Stamboek (ESB) bijgehouden voor de spinschildpadden die in gevangenschap aanwezig zijn om voortplantingssucces te bevorderen.

Tropisch Transport

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De bantengs in de Maleise Bosrand moeten het voorlopig zonder heer stellen. De stier staat momenteel apart in de Spoorwegdriehoek in afwachting van zijn verhuizing naar een ander park. De EEP-coördinator in Chester heeft dat besloten omdat dit mannetje een jong is van een van de dames in de Rotterdamse kudde. Wat er gebeurd is met de volwassen stier die vorig jaar uit Burgers’ Zoo overkwam, is onduidelijk, net als het vraagstuk of deze stier de vader is van de twee bantengs die dit jaar geboren zijn in de Diergaarde. Doordat Blijdorp jaarlijks voortplantingssucces weet te behalen met de bantengs, gaan er wel vaker dieren op transport. Zo is een stier die vorig jaar naar Safaripark Beekse Bergen vertrok recentelijk voor het eerst vader geworden.

Nassen

Foto: Angelique Wubben (BB-Facebook)

De Koedoekraam heeft weer een gedaanteverwisseling ondergaan! Het horecapuntje, gesitueerd tussen de Gierenrots en de weide van de bongo’s, is nu geheel in Afrikaanse sferen gehuld. Nouja, met uitzondering van de afgebeelde Aziatische olifant en hyacinthara… Oh ja, voor zij die zich zorgen maken: geen reden tot paniek, de klassieke vuilnisbak in de vorm van een nijlpaard staat er nog steeds 😉

Klein maar fijn

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

De Oostvleugel van de Rivièrahal, de Victoria Serre, is nog altijd niet toegankelijk voor bezoekers vanwege de COVID-19-preventiemaatregelen, maar dat lijken de inwoners niet zo erg te vinden. In juli is er namelijk een kroonduif uit het ei gekropen, zo meldt de Diergaarde. De Sclaters kroonduif is een grote blauw-rode vogel uit Nieuw-Guinea. Pas sinds 2018 worden ze gezien als een aparte diersoort in plaats van als variant van de Scheepmakers kroonduif. Er zijn in het wild nog twee andere soorten kroonduiven uit het geslacht Goura, dat een nauwe verwantschap deelt met de manenduif en dodo. Dit is de eerste keer dat er in Rotterdam is gefokt met deze zeldzame vogelsoort sinds er in 2018 een kleintje uit het ei kroop in de Maleise Bosrand. Een interessante observatie op de achtergrond van de bovenstaande foto is dat het erop lijkt dat er een kleine verandering is geweest in de Tropenvleugel: het gaas dat de Van-Harencarspel-volière, met zijn markante groene tegeltjes, van de rest van de Victoria Serre scheidde, lijkt te zijn weggehaald. Dit deel van de Rivièrahal begon zijn bestaan in de jaren ’40 als verblijf voor krokodillen, maar heeft sinds 1965 onder andere paradijsvogels, Hollandse duinvogels, flamingo’s, ibissen, oropendola’s, ara’s en toekans gehuisvest.

-> Update: wat blijkt? Deze foto is ín de Van-Harencarspel-kooi gemaakt, het gaas is er nog altijd. De kroonduiven zijn recent in dit hok geplaatst, samen met de manenduiven en papoeamaina’s.

Mutaties

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook)

De derde editie van het Vriendennieuws van dit jaar is een feit! Zoals gewoonlijk stond het kwartaalblad van de vereniging Vrienden van Blijdorp vol met interessante behind-the-scenes-verhalen en zelfs directeur Erik Zevenbergen voerde even het woord in een emotionele brief over de kwetsbare financiële situatie van ”ons dierbare Blijdorp.” Bovendien werden er ook enkele nieuwtjes gedeeld die dusver niet gemeld waren op het Blijdorper Bende Blog. Zo is er in juni een slanke lori geboren in het Aziëhuis. Het is de vierde keer dat deze nachtactieve halfapen in Rotterdam voor nageslacht gezorgd hebben. Dat is bewonderenswaardig, want deze bedreigde diersoort wordt in slechts tien andere Europese dierentuinen gehouden. Overlijdensberichten zijn er voor een mannelijke wasbeer, een vrouwelijke zebra en een vrouwelijke wallaby. Verder is er veel berichtgeving afkomstig van de hoefdieren. Bij de bongo’s heeft in de loop van mei en juni een wisseling van de wacht plaatsgevonden: een mannelijke bongo is naar Antwerpen verstuurd, terwijl het Zuid-Franse Montepellier hun mannetje naar Blijdorp gestuurd heeft. Ook bij de Mhorr-gazelles was het een drukte van belang: voorafgaand aan de geboorte van twee mannetjes in mei en juni zijn twee heren van deze kritiek bedreigde diersoort vertrokken naar het Belgische Planckendael. Ze maken daar nu onderdeel uit van een nieuwe mannengroep, die samenleeft met de eveneens kritiek bedreigde addax en Kordofangiraffe. Hoewel ze voorlopig dus niet zullen bijdragen aan het fokprogramma, zijn dit soort mannengroepen wel degelijk zeer belangrijk. Doordat Mhorr-gazelles van nature in harems leven, ontstaat er in gevangenschap een zogenaamd ‘mannenoverschot’. Het vormen van bachelor-kuddes gaat dat tegen. In 2015 keerde de Mhorr-gazelle, na vier decennia uitsluitend in gevangenschap bestaan te hebben, terug naar de wildernis van de Westelijke Sahara dankzij het harde werk van Europese dierentuinen en een donatie door UNESCO.

Ringstaart-Oorlog

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Heden ten dage is het doorloopverblijf van de ringstaartmaki’s niet toegankelijk, maar toen het dat nog wél was, is je wellicht wel eens iets opgevallen: er zat altijd één groepje lemuren buiten en één in het voorste segment van het nachtverblijf. Dat had zo zijn redenen: ringstaartmaki’s zijn onderling pittige beesten. Kibbelen over rangordes en dominantie is een van hun voornaamste bezigheden en vaak lopen de frontlinies bij zulke conflicten precies tussen verschillende families. Zo ook in Blijdorp. Uit Apenheul kwamen in 2018 twee stammen over: de Kanto-clan en de Iza-clan. Eigenlijk heeft het nooit geboterd tussen de twee partijen. Aanvankelijk waren ze in grootte ongeveer gelijk aan elkaar: Kanto had vier dochters en Iza drie. Inmiddels zijn er echter vijf kleine Kanto’tjes geboren en opeens had Iza’s familie wel erg veel vijandigheid om zich heen… De stress eiste zijn tol op een dochter van Iza, Ileen, en zij werd gevaarlijk ziek. Iza’s familie is daarom half mei achter de schermen geplaatst, in de quarantaineverblijven achter het Henri Martinhuis. Het Vriendennieuws meldt dat Ileen al snel weer de oude was dankzij een kuurtje van antibiotica en maagbeschermer. Het is niet bekend wat het lot van de Iza-clan zal zijn. Tip: uit respect voor de Vrienden van Blijdorp hebben wij een paar weken gewacht met het delen van de nieuwtjes uit het Vriendennieuws. Wil jij direct op de hoogte worden gebracht van de actualiteit? Word dan lid van de vereniging!

Buiten Blijdorp

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)

Hoe gaat het nu met… De araparkieten? Als je het idee hebt dat de aravolière er dit jaar een beetje leeg uitziet, heb je geen ongelijk. De laatste araparkiet, een mannetje, is in januari namelijk verhuisd naar de Exmoor Zoo in Groot-Brittannië. Het dierenpark heeft aan Blijdorper Bende laten weten dat zij en Rotterdam de laatste twee dierentuinen in Europa waren die probeerden te fokken met deze bedreigde vogelsoort uit Mexico. Vorig jaar hebben de twee araparkieten van de Exmoor Zoo een dochter verwekt en toen het laatste vrouwtje in Blijdorp wegviel, was de keuze om het mannetje op transport te doen snel gemaakt. De Rotterdamse emigrant is aan het volwassen vrouwtje gekoppeld en zij hebben inmiddels voor nageslacht gezorgd! Het geslacht van het kuiken is nog onbekend, maar mogelijkerwijs kan dit jong gematched worden met die van vorig jaar om zo nog een generatie te realiseren. Het is geen ideaal koppel vanwege hun verwantschap, maar veel andere opties zijn er niet zolang er geen andere araparkieten opduiken in privécollecties of overzeese dierentuinen. Er zijn nog maar 2.000 tot 3.000 araparkieten in het wild.

Foto: Exmoor Zoo (Facebook). Dit jaar geboren araparkiet.

Zo ziet post-corona Blijdorp eruit

Geen eindeloze wachtrijen voor de kassa’s, gesloten souvenirwinkels en eenrichtingsverkeer: Diergaarde Blijdorp gaat per 20 mei weliswaar weer open voor abonnementhouders, maar het komt met enkele kanttekeningen. Ter voorbereiding op de heropening worden er deze week al enkele proefdagen georganiseerd om te kijken hoe de maatregelen uitpakken. De medewerkers en hun familie waren zo’n testgroep, alsmede de vrijwilligers en de belangrijke zakenrelaties. Ook de trouwste supporters van de dierentuin, de Vrienden van Blijdorp, mogen alvast komen voorproeven. Een aanbod waar ook ik, als lid van de vereniging, natuurlijk geen nee tegen zei. Eén ding kan ik beamen: post-pandemie Blijdorp is gelukkig geen dystopie van dwanghekken.

Vanaf aanstaande maandag kunnen abonnementhouders online een entreebewijs reserveren, waarvan er per dag maximaal 500 te vergeven zijn. Je hebt een kwartier de tijd om je kaartje vanachter plexiglas te laten scannen bij de hoofdingang en ontvangt direct een plattegrond. Aangenaam nieuws: het Oceanium, verreweg de grootste overdekte attractie in Blijdorp, is gewoon geopend voor bezoekers. Wel wordt er in de twee aquariumtunnels een beleid van ‘links is gaan, rechts is staan’ nageleefd door personeelsleden en zijn de kijkplatformen bij de zeeleeuwen, de Kwallenhoek, de Zeereservaat-Expo, het Publiekslab, het makiverblijf en het ‘glazen huis’ in het Natuurbehoudscentrum afgesloten. Een stukje verderop, in de open buitenlucht, is ook de hoofdroute netjes gemarkeerd met bordjes en linten in de huisstijl van Blijdorp. In de IJsgrot kan je alleen langs de onderwaterruiten van de ijsberen lopen, de vele nauwe paadjes achterin zijn niet toegankelijk. Ook het doodlopende pad langs de Prairie is afgesloten, idem voor het pad door de ibisvolière. Bij het verblijf van de prairiehondjes en de nabijgelegen ‘Amazonica-loop’ komen we het eerste grote stuk waar eenrichtingsverkeer geldt tegen. De gigantische vlinderkoepel is gewoon toegankelijk, al kan je even niet door de ruit van het meer kijken.

Aan de andere kant van de spoorweg, de Rivièrahal-Zijde, wordt goed duidelijk hoe lang de Diergaarde eigenlijk wel niet gesloten was: alle planten pronken ‘opeens’ felgroen en staan in volle bloei. Hoewel je de Gierenrots-volière niet in mag gaan, kan je van buitenaf goed zien dat er heel wat gebroed wordt door de inwonende aaseters. Ook valt in de hele Diergaarde op dat men niet stilgezeten heeft tijdens de sluiting. Vervallen hekjes staan er weer netjes bij, plantsoenen zijn aangeplant en bij het vlonder langs de giraffen is het gele spandoek deels vervangen door houten pilaren. Even terug, bij de hoofdingang, zijn de keien in de berm zelfs vervangen door een heus perceel met primula’s en een insectenhotel! Terug naar Afrika: daar is eenrichtingsverkeer van kracht in de Krokodillenrivier en de Okapi-Volière (op die volgorde). Als je vrede sluit met af en toe even in een kleine file staan, is het allemaal prima te doen met die anderhalve meter afstand.

Als je via de penseelzwijnen, bosbuffels en zwarte neushoorns (waar Blijdorp met grote markeringen op de grond zijn best doet om de bezoekersstroom te sturen) je weg vervolgt, kom je bij nog zo’n eenrichtings-stukje aan: het pad rondom het gorillaverblijf. Bij de aangrenzende Oewanja Kinderjungle is, zoals overal, alleen het afhaalpunt van het restaurant geopend, de deuren van het Roofdieren-Gebouw blijven dicht en wie de Wallaby-Walkabout wil betreden, moet dat doen via de kant van het directiegebouw. De Rivièrahal is met afstand het grootste slachtoffer van de COVID-19-maatregelen: de Westvleugel, de Tropenvleugel en de binnenspeeltuin zijn allemaal gesloten. Het grote Azië-themagebied is daarentegen wel grotendeels geopend, zij het wederom met eenrichtingsbeleid in opeenvolgend het Amoergebied, de Maleise Bosrand, de Chinese Tuin, het Aziatisch Moeras en de Himalaya. Het doodlopende pad naar het Longhouse is wel afgesloten, alsmede het doodlopende pad naar het binnenverblijf van de kuifmakaken. Ook de kleine Moerasvolière, Taman Indah en de Grote Vliegkooi blijven dicht. Wie langs de bamboestengels gluurt, kan zien dat de inwonende vogels met volle teugen genieten van de vrijgekomen bezoekerspaden. Een bezoek aan de Tijgerkreek en het buitenverblijf van de olifanten completeert een rondje Blijdorp: ook hier zijn enkele bospaadjes afgesloten met strategisch geplaatste bankjes en geldt bij de resterende delen eenrichtingsbeleid, richting de afgesloten Tweeling-Gebouwen.

Al met al is een dagje dierentuin prima te doen op een leuke en veilige manier. Voor de kasstroom is het te hopen dat de bezoekerscapaciteit spoedig opgevoerd kan worden, maar geniet tot die tijd vooral van een heerlijk rustig dagje uit. Op blijdorp.nl kan je alle essentiële informatie vinden.

Plattegrond Diergaarde Blijdorp
« van 12 »