Kort Nieuws #166

Housewarming

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook)

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Aziatische reuzenmier (Camponotus nicobarensis). Deze insecten uit Zuidoost-Azië zijn te zien in het Aziëhuis, in het verblijf waar voorheen de bloedzuigerhagedis leefde. Mieren staan, hun enorme diversiteit ten spijt, zelden in de schijnwerpers. Dat, terwijl ze ecologisch gezien heel belangrijk zijn! Dat wordt ook geïllustreerd in Blijdorp: centraal in hun terrarium staat namelijk een mierenplant (Hydnophytum papuanum). Deze planten hebben van nature een holle stam, die zo geëvolueerd is omdat het een perfecte nestkamer is voor mierenkolonies. Als wederdienst beschermen de mieren de plant en de plant profiteert bovendien van het organische afval dat de mieren achterlaten.

Zogen en zorgen

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook)

Beschuit met muisjes op de Afrikaanse Savanne. Witkruinmangabey Casper is bevallen van een gezond jonkie. Het is het eerste kleintje voor vader Oda, die eind vorig jaar het stokje overnam van fokman Ignazio. Casper is een ervaren moeder en wordt vergezeld door twee oudere dochters. Geboortenieuws is er ook bij het Oceanium, waar twee Californische zeeleeuwen geboren zijn. Joost is de naam van het zoontje van June, de dochter van Toya heet Tycha. Het gaat goed met ze. Onduidelijk is hoe het gaat bij de vicuña’s. Daar waren enkele bezoekers getuige van het begin van een bevalling, maar het vrouwtje werd door de verzorgers naar het binnenverblijf geloosd. Sindsdien heerst radiostilte. Helaas zou dit niet de eerste keer zijn dat een bevalling bij de vicuña’s in het honderd loopt, al ging het in 2020 wél goed en scoorde pluizebol Evita toen krantenkoppen.

Leerplicht

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp)

De educatieborden bij de Gierenrots zijn gemoderniseerd. De nieuwe platen geven informatie weer over onder meer de pikorde bij kadavers, de lichaamsbouw van de gier en de gierencrisis in Afrika. De borden die hier voorheen stonden, waren verouderd. Zeker een stap in de goede richting!

Vogelvrij

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Een drukte van belang op de vogelafdeling. Niet alleen zijn de Victoria Serre en de Grote Vliegkooi voor het eerst sinds lange tijd weer toegankelijk, maar er zijn ook veel dieren verhuisd en geboren! De rijstvogels hebben het verblijf van de Komodovaraan verruild voor de frisse buitenlucht. Ze wonen nu in de kleine volière tegenover de bantengs, samen met de roelroels en pruimkopparkieten. Over de roelroels gesproken: deze soort is nu ook te zien in het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium. Ze lossen daar de Palawan-pauwfazanten af, dat echtpaar woont nu bij de jaarvogel in Taman Indah.

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Kuikens zijn er bij de kuifseriema’s uit Zuid-Amerika, de eidereenden bij Bass Rock, de purperglansspreeuwen bij het Weverkopje, de sneeuwkaptapuiten in de Krokodillenrivier en de Himalayaglansfazanten in de Grote Vliegkooi. In de Victoria Serre wordt er druk genesteld bij de Balispreeuwen, molonetispreeuwen, groenvleugelduiven en bruine muisvogels. In de Gierenrots-volière hebben de kapgiertjes een tweede poging gewaagd, nadat hun eerste ei niet uitkwam. De aanhouder wint, zo blijkt: er is een jong gespot! De secretarisvogels zijn ook nog steeds bezig met nestelpogingen, maar tot op heden zonder kuikens. Bezoekers melden tevens dat de zwarte wouwen voor het eerst sinds de opening van dit verblijf in 2010 interesse tonen in voortplanting. Eerder dit jaar behaalde Diergaarde Blijdorp – voor de eerste keer in de geschiedenis van het park – voortplantingssucces bij de witrug- en witkopgieren. Jonge maraboes en hamerkoppen zijn daarentegen uitgebleven dit seizoen.

Kijkbuis

Het nieuwe seizoen van ‘Het echte leven in de dierentuin’ is een knalhit! Op zaterdag 17 juli, toen de eerste aflevering werd uitgezonden, werd de show qua kijkcijfers alleen verslagen door het NOS Journaal en het RTL Nieuws. De week erna bereikte het programma zelfs meer dan één miljoen kijkers. Het tv-programma over Diergaarde Blijdorp laat concurrenten zoals ‘Beat Me’ en ‘Lego Masters Australië’ daarmee ver achter zich. ‘Het echte leven in de dierentuin’ is iedere zaterdag om 20.30 te zien op NPO1.

Buiten Blijdorp

Sumatraanse tijger Vanni is naar de eeuwige jachtvelden. In 2010 werd hij, samen met tweelingbroer Gio, geboren in Blijdorp als zoon van Hermes en Alia. In 2012 verhuisde hij naar het zonnige Benidorm, gevolgd door zijn transport naar Frankfurt in 2017. De laatste maanden takelde hij echter snel af. De boosdoener bleek een onbehandelbare maagtumor. Om verder lijden te voorkomen, is hij ingeslapen. Vanni heeft nooit jongen gehad en was tevens de laatste tijger die in Frankfurt woonde. De dierentuin geeft aan eerst te willen investeren in betere huisvesting. Eveneens overleden is tijgerin Binjai in de dierentuin van Melbourne. Zij kwam in 2002 ter wereld in Rotterdam als dochter van Hermes en Musi, met Sigli als tweelingzus. Binjai was al enkele jaren wat minder energiek dan voorheen. Op social media laat de Australische dierentuin weten: ”Als moeder van onze resterende tijgers, Hutan en Indrah, heeft ze een significante bijdrage geleverd aan het regionale fokprogramma voor deze kritiek bedreigde soort.”

Foto: Zoos Victoria (Facebook). Sumatraanse tijger Binjai.

Kort Nieuws #131

Niet Moeders Mooiste…

Foto: DierenPark Amersfoort

Een bijzondere nieuwe koudbloedige inwoner is aangekomen in Rotterdam: de Titicacakikker (Telmatobius culeus). Met een lengte van 15 centimeter zijn ze een tamelijk grote amfibie. Hun naam danken ze aan hun leefgebied, het Titicacameer in het Zuid-Amerikaanse Andesgebergte. Het water is erg rijk aan zuurstof: zodanig zelfs, dat de Titicacakikker al zijn benodigde zuurstof kan halen door het via zijn gladde huidflappen te absorberen – aan dit bizarre uiterlijk heeft hij overigens ook zijn minder flatteuze bijnaam ‘scrotumkikker’ te danken. In de afgelopen vijftien jaar zou de wilde populatie met meer dan 80% zijn afgenomen door een combinatie van bedreigingen, waaronder vervuiling en zijn status als lokale delicatesse. Zowel in 2015 als in 2016 zijn massa-sterftes vastgelegd, waarbij telkens duizenden kikkers te overlijden kwamen. Om dit unieke dier te beschermen, zijn in het verleden fokprogramma’s op touw gezet, maar voortplanting wilde pas in 2010 lukken in een Peruaanse dierentuin. Sinds 2016 is ook de dierentuin van Denver bij het project betrokken. Vorig jaar vertrok een grote lading Titicacakikkers vanuit Denver naar de dierentuin naar Chester, waarvandaan ze naar andere Europese dierentuinen verspreid zijn. Eerder dit jaar nam DierenPark Amersfoort er acht in ontvangst en nu zijn er dus tien in Rotterdam gearriveerd, waarvan een deel in het Natuurbehoudscentrum te zien zal zijn.

Jouw man, mijn man

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Blijdorp heeft zijn handen eraan vol: het fokprogramma van de Amoerpanters. De Amoerpanter is de meest zeldzame luipaardensoort ter wereld met slechts zestig exemplaren in het wild. Daarom is het extra belangrijk dat er in Europese dierentuinen een bufferpopulatie wordt gecreëerd, maar het fokprogramma wordt – net als de wilde populatie – geteisterd door een gebrek aan genetische diversiteit. Tot overmaat van ramp is er in het verleden één behoorlijk productief lid van het fokprogramma geweest dat achteraf gezien geen Amoerpanter was. Aan het EEP mogen alleen Amoerpanters meedoen die meer dan 65% raszuiver zijn. Alsof dat nog niet voor genoeg complicaties zorgt, moet er ook opgepast worden voor zwarte Amoerpanters: deze worden vaak niet geaccepteerd door hun soortgenoten. Dat laatste is het probleem in de Diergaarde, want toen in 2016 twee pantertjes dood ter wereld kwamen had eentje een zwarte vacht. Dit betekent dat zowel Vatne als Cema het recessieve gen voor de zwarte vachtkleur hebben en daarom mogen ze zich niet meer samen voortplanten. Het Vriendennieuws heeft laten weten dat Cema inmiddels verhuisd is naar een andere dierentuin. Binnenkort wordt er een vervangend mannetje verwacht. Hopelijk kan het dan eindelijk eens meezitten voor de Amoerpanter.

Trifacta

Foto: Jim Louwerens (BB-Facebook)

Kort nadat de Gemeenteraad in maart dit jaar akkoord ging om Blijdorp te helpen met de restauratie van de laatste paar Van Ravesteyn-rijksmonumenten die daar behoefte aan hebben, doneerde de Rijksoverheid vier miljoen euro ten behoeve van deze onderneming, als onderdeel van een grotere investering in Nederlandse cultuur en erfgoed. Als laatste bestuurslaag komt nu ook de provincie Zuid-Holland over de brug, met een subsidie van meer dan anderhalve ton voor de Bergdierenrots in het specifiek. In februari dit jaar vroeg Blijdorp al een vergunning aan voor dit specifieke project, wat doet vermoeden dat de Bergdierenrots wellicht het eerste monument zal zijn om aangepakt te worden. Overigens is er nog geen aankondiging geweest dat deze vergunningsaanvraag goedgekeurd is.

Op eigen poten

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). Mboshi.

Binnenkort zal Blijdorp weer drie okapi’s tellen. Mboshi, die op de valreep van 2017 ter wereld kwam als eerste jong van M’buti, is laatst vertrokken naar de Franse dierentuin La Teste. Daar komt hij overigens een oude bekende tegen: okapi Rab, die er maar niet in slaagde om te sjansen met zijn vrouwelijke soortgenoten, ging hem in 2018 voor. Binnenkort zal ook het langverwachte transport van okapi Gerrit, in 2017 geboren als Kamina’s zesde jong, niet lang meer op zich laten wachten. Voor hem is een plaatsje gevonden in Lissabon. Overigens is Blijdorp alweer in blijde verwachting: Kamina is uitgerekend voor september. Leuk feitje is dat ze tot nu toe altijd om en om bevallen is van mannetjes en vrouwtjes.

‘Project P’: hoe gaat het nu met…

Foto: Bruce Beehler (Australian Geographic)

De voortekenen zijn gunstig! Weinig bezoekers weten het, maar eind 2016 kwam er een heel bijzonder dierentransport aan in Blijdorp: dat van vier Raggi’s paradijsvogels uit de dierentuin van San Diego. Daarmee werd Diergaarde Blijdorp de tweede dierentuin in Europa om deze prachtige vogelsoort uit Nieuw-Guinea te huisvesten, nadat het Vogelpark Walsrode vier jaar daarvoor al een aantal had ontvangen, eveneens uit Amerika. Van de vier paradijsvogels die Blijdorp in ontvangst heeft genomen, zijn er nog drie over: een vrouwtje en twee mannen. Het is de bedoeling dat deze stressgevoelige soort ooit voor de schermen een plekje krijgt, maar voorlopig mogen ze in alle rust wat jaartjes achter de schermen verblijven. Het vrouwtje heeft nu een onbevrucht ei gelegd, zo meldt het Vriendennieuws. De verwachting is dat de mannetjes volgend jaar geslachtsrijp worden: zouden we uiteindelijk jonge paradijsvogeltjes kunnen zien? Overigens is het de dieren in Walsrode al gelukt om zich voort te planten, wat éxtra hoopgevend is.

Odins optrekje op de schop

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Het verblijf van de Komodovaranen in het Aziëhuis is weer in gebruik genomen. Diergaarde Blijdorp laat weten dat de afgelopen twee maanden kleine aanpassingen zijn gemaakt aan het perk, terwijl de varaan in de tussentijd vertoefde in het oude verblijf in de Rivièrahal. Toen in 2012 de Komodovaranen hun nieuwe stek in gebruik namen, bleek al snel dat het Aziëhuis zo zijn gebreken had. Een groot pluspunt was dat de dieren konden zwemmen en een handige toevoeging was de mogelijkheid voor de verzorgers om het verblijf in tweeën te delen, mochten de dieren elkaar even niet zien zitten. De keerzijden waren dat het verblijf kleiner was (al helemaal als het rolluik het verblijf in tweeën deelde) en dat de dieren niet konden graven. Voor dat laatste is nu de mogelijkheid gecreëerd en er zijn ook extra UV-lampen geplaatst. Blijdorp rekent kennelijk op jongen, want ze zeggen expliciet dat het verblijf ook ontsnappingsproof is gemaakt voor kleine Komodo’s. Momenteel is er overigens alleen een mannetje, Odin geheten, aanwezig, tezamen met een flinke groep kwetterende rijstvogels. De Komododame is begin dit jaar op verzoek van de stamboekhouder verhuisd. Of de keuze om het verblijf op te lappen betekent dat Eilandhoppen definitief van de baan is, is onduidelijk.

Wisselen van de wacht

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Wolodja.

Todz was nog niet vetrokken naar Parc Zoo du Reynou in Frankrijk, of er stond al een nieuwe poolcarnivoor op de stoep van de Diergaarde: ijsbeerman Wolodja, zeven jaartjes jong. Op twee-jarige leeftijd emigreerde hij van zijn geboorteplaats Moskou naar de dierentuin van Berlijn, waar hij zijn taak als fokman succesvol volbracht heeft. Na een tussenstop in Ouwehands’ Dierenpark kwam hij nog net op tijd voor Vaderdag aan in Rotterdam. Nieuwsgierig kijken hij en zijn oudere date, Olinka, alvast naar elkaar in hun Arctische onderkomen. Hopelijk kunnen we uiteindelijk weer op een kille februari-dag massaal in de rij staan om de eerste stapjes van pluizige ijsbeerjongen in de buitenlucht te aanschouwen. Overigens hoeven de nieuwe verzorgers van Todz daar niet op te hopen: die dierentuin heeft nu twee mannetjes.

Buiten Blijdorp

Foto: Reformatorisch Dagblad Archief (rd.nl). Khaing Phyo Phyo en de pasgeboren Timber

In het Belgische dierenpark Planckendael markeerde de vierde dag van juni één jaar zonder olifant Khaing Phyo Phyo, nadat zij daar in 2018 vroegtijdig werd ingeslapen vanwege ernstige nierfalen. Phyo Phyo kwam in 1981 ter wereld in de oerwouden van Myanmar, waarna ze werd gekocht door Ouwehands’ Dierenpark. In 1995 kwam ze naar Rotterdam en hier werd ze in ’98 de moeder van Timber, met Ramon als partner. Het was geenszins een gemakkelijke bevalling, omdat Phyo Phyo alleen perste wanneer de dierenarts haar baarmoeder via de darmen masseerde. Timber zou later de vader van Faya, Trong Nhi en Sunay worden, de huidige drie jonge leden van de Blijdorpse olifantengroep. Later verhuisde Phyo Phyo nog een aantal keer en in 2009 zorgde ze zelfs voor de allereerste olifantengeboorte in België, met Kai-Mook in Antwerpen. Ze was al lange tijd ziek en haar laatste zoon, de in 2018 geboren Tarzen, kon ze niet eens zelf voorzien van melk. Hij was al zwak bij de geboorte en is, ondanks verwoede pogingen van verzorgers en dierenartsen, niet lang na het overlijden van zijn moeder in zijn slaap gestorven. Overigens leefde Phyo Phyo in Planckendael samen met een oude bekende: Yu Yu Yin, van 1995 tot ’99 aanwezig in Blijdorp. Ze heeft zich altijd als tante ontfermd over de jongen en kleinkinderen van Phyo Phyo.

Foto: vajuu.com

Kort Nieuws #127

Lief en Leed op de Gierenrots

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Eerder zette Diergaarde Blijdorp ze in het zonnetje: een paartje Rüppells gieren dat aan het nestelen was. Het vrouwtje is in 2011 zelf in de volière geboren en vloog sindsdien mee met de Vrije Vlucht Voorstellingen. Het ei was eind januari gelegd en de verwachting was dan ook dat ze tegen het einde van maart voor het eerst moeder zou worden, maar helaas heeft dat niet zo mogen zijn: het ei is niet uitgekomen en de webcam is dan ook offline gehaald. De kapgieren lijken er wel in geslaagd zijn en naar verluidt zijn elders in de volière de zwarte wouwen en secretarisvogels aanstalten aan het maken tot nestelen. Beide soorten hebben zich niet eerder voortgeplant in Rotterdam.

Natuurbehoudscentrum

Foto: John van Hagen (Diergaarde Blijdorp Fans-Facebook)

Het Natuurbehoudscentrum is alweer verrijkt met een nieuwe diersoort! Drie gilamonsters hebben recentelijk hun nieuwe terrarium betrokken. Het is de zestiende dierensoort om toegevoegd te worden aan het nieuwste stukje Oceanium. Het gilamonster is een groot reptiel afkomstig uit de Noord-Amerikaanse Sonorawoestijn dat tot wel zestig centimeter lang kan worden. Hun verblijf is dan ook ingericht met veel zand, stenen en enkele cactussen. Vergelijkbaar met slangen eet het gilamonster slechts sporadisch, maar hij kan in één keer tot wel een derde van zijn eigen lichaamsmassa verorberen. Meestal gaat het om eieren of aas, maar wanneer het gilamonster een grote prooi tegen het lijf loopt, is hij een geduchte carnivoor: met zijn sterk geconcentreerde gif kan hij vertrouwen op een uiterst pijnlijke beet. Voor mensen is het zeker geen fijne ervaring om gebeten te worden door een gilamonster, maar het is niet dodelijk. Hoewel het geen bedreigde diersoort is, merkt het IUCN hem wel aan als ‘gevoelig’ door een snel verlies van leefgebied.

Savanne-Situatie

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Het is een drukte van belang op de Grote Vlakte. De flinke kudde netgiraffen is uitgebreid met nieuw leven: de in 2011 geboren Kimberley is voor de derde keer moeder geworden. Het is een vrolijk, gezond en energiek meisje dat de komende tijd, samen met haar moeder, nog even apart wordt gehouden van de rest van de kudde. De teller staat nu weer op tien giraffen, nadat Kayin (eveneens een nakomeling van Kimberley) laatst vertrokken is naar ZooParc Overloon. Overigens trok de Savanne ook om een hele andere reden de aandacht van menig Blijdorp-bezoeker afgelopen weken: even leek het erop dat de Diergaarde bezig was om het zebraverblijf te verbinden met de rest van de Savanne. De woordvoerster heeft inmiddels laten weten dat het gaat om een ingreep om de waterkwaliteit te verbeteren en dat er geen sprake is van een connectie tussen de twee perken.

Emigreren

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook). Wanda in Rotterdam.

Zwarte neushoorn Wanda is inmiddels heelhuids aangekomen in de Hongaarse Gyor Zoo. Wanda is inmiddels best een oude dame, maar heeft nooit voor nageslacht gezorgd. Haar menstruatiecyclus is nogal onregelmatig en ze heeft dan ook behoefte aan een rustige leefomgeving: hopelijk kan haar nieuwe onderkomen dat aan haar bieden. De verzorgers die meegingen om het transport te begeleiden kregen overigens als souvenir een t-shirt mee van hun Hongaarse collega’s. Met het vertrek van Wanda krijgen Naima en haar (inmiddels vrij grote) kalf Mara meer bewegingsvrijheid.

Prille Pinguïns?

Foto: Patty Kloosterman (DB-Facebook).

De ezelspinguïns hebben vlinders in hun buik. Achterin het Falklands-verblijf wordt er druk gestapeld met steentjes en kiezeltjes om een liefdesnestje op z’n Antarctisch te maken. Als er koppels daadwerkelijk tot voortplanting zijn overgegaan, zullen de eieren waarschijnlijk eind april gelegd worden, wat betekent dat de jongen in juli uit het ei kruipen. Ook bij hun grotere verblijfsgenoten, de koningspinguïns, is het broedseizoen van start gegaan. In tegenstelling tot de ezelspinguïns, worden eieren bij hen uitgebroed door ze op de voeten van de ouders te leggen en warm te houden onder een huidplooi. Diergaarde Blijdorp is een van de weinige dierentuinen in Europa waar vrijwel jaarlijks gefokt wordt met deze koudeliefhebbers.

Geschuif in Azië

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Het wordt weer speuren als je op zoek gaat naar specifieke vogelsoorten in het Azië-gedeelte: de afgelopen tijd zijn er heel wat soorten van onderkomen gewisseld. Zo zijn er nu pruimkopparkieten te zien in Taman Indah, in het voormalige verblijf van de Balispreeuwen. Deze pruimkopparkieten worden vergezeld door de kleinere rijstvogels. Deze soort werd voorheen in het Aziëhuis gehouden, als onderhuurders van de indrukwekkende Komodovaranen. Met oog op de bouw van een nieuw Komodo-perk volgend jaar zijn de varanen inmiddels terugverhuisd naar hun oude stek in de Rivièrahal, omdat is gebleken dat het verblijf in het Aziëhuis niet optimaal is. Inmiddels is dit hele verblijf dus leeggehaald. Wat hier in de toekomst komt, is niet bekend.

Tengels thuis!

Foto: Stephen de Boer (BB-Facebook). ”Ja hoor, mensen geven weer slechte dingen!”

Het is een doorn in het oog van de Blijdorpse dierenverzorgers: bezoekers die dieren voederen. Elk dier in Blijdorp heeft zijn eigen specifieke dieet, dus het is niet wenselijk dat de dieren extra groenvoer uit de berm krijgen. Erger nog zijn dieren die gevoerd worden met menselijk snoep of chocolade – hier kunnen de dieren ernstig ziek van worden. Wegens een toenemend aantal van dit soort incidenten probeert Blijdorp het bij de prairiehondjes eens op een andere manier: in plaats van te waarschuwen voor het gevaar dat de dieren lopen, wordt op de mensen zelf gefocust. Het gebeurd regelmatig dat mensen bij de prairiehondjes gebeten worden wanneer ze ze willen aaien, waarna het slachtoffer een tetanusprik moet halen. Door te waarschuwen voor dit vooruitzicht, merkt het park dat mensen het uitreiken van handen vaker achterwege laten. Er wordt gekeken hoe dit principe bij andere verblijven toegepast kan worden. Dus onthoud: een ware dierenvriend voedert niet, vlinders niet aanraken, het gras is voor de dieren, staar niet naar gorilla’s, klim niet op balustrades, tik niet op ruiten en een prairiehond-lik = tetanusprik.

Nog meer geboortes!

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Bij de antilopen zijn twee jongen te melden. Een van deze ukkies is bij de Mhorr-gazellen te zien. De Mhorr-gazelle is een uiterst bedreigd hoefdier, hoogstwaarschijnlijk zelfs uitgestorven in in het wild. Ze zijn gebouwd om te gedijen in de brute Sahara, waar voedsel, water en beschutting zeldzaam zijn. De soort is volledig afhankelijk van fokprogramma’s in dierentuinen. Deze zijn al jaren lang succesvol, maar een gebrek aan genetische diversiteit dreigt een probleem te worden. Een stukje verderop in Blijdorp is ook een bijzonder jong te vinden: er is een bongo geboren! Dit gebeurt zelden in de Diergaarde, met de laatste geboorte daterend uit 2016. Het is een mannetje dat Lucah is gedoopt.

Foto: Greet van Norde (BB-Facebook)