Kort Nieuws #190

Blijdorp Bouwt

Foto: @AgainErick (Wikimedia Commons). Archieffoto.

De schop gaat weer in de grond in Diergaarde Blijdorp! Momenteel worden voorbereidingen getroffen voor de restauratie van de rendierenstal. Dit monumentale pand uit 1940, dat in de zuidelijke hoek van de dierentuin staat, zal in oude luister hersteld worden. In abonnementhoudersblad ‘De Giraffe’ laat Blijdorp weten dat de klus op z’n vroegst begin 2024 afgerond zal zijn. In de tussentijd worden de bosrendieren en moeraswallaby’s ondergebracht in het quarantaineverblijf in de spoorwegdriehoek, wat betekent dat ze alleen vanuit de trein zichtbaar zullen zijn (trajecten R’dam-S’dam, R’dam-Alexander & de HSL). Naar verluidt zal tegelijkertijd ook het oude berentheather hersteld wordt. Momenteel is dit betonnen terras bedolven onder wat aarde en beplanting, omdat het park worstelde met een invulling geven aan dit piepkleine verblijf. Al geruime tijd wordt gespeculeerd over het lot van de kleinschalige Europese en Australische themagebieden. Blijdorper Bende heeft begrepen dat de focus nu uitsluitend ligt op het toekomstbestendig maken van het bouwwerk. De verwachting is dan ook dat de bosrendieren en wallaby’s in ieder geval nog een paar jaar zullen blijven.

Welkom!

Foto: Míla Stehlík (biolib.cz). Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Chinese bospatrijs (Arborophila gingica), ook wel de Ricketts bospatrijs of withalsbospatrijs genoemd. Deze kleurrijke grondvogel deelt zijn natuurlijke leefgebied in de kustregio Jiangnan met onder andere het kuifhertje en de geelkeelgaailijster. Net als deze landgenoten gaat de Chinese bospatrijs gebukt onder habitatverlies en jacht, waardoor de soort als ‘gevoelig’ op de Rode Lijst staat. Hoewel er nog geen officieel populatiemanagement programma bestaat voor de Chinese bospatrijs in Europa, verloopt de fok in dierentuinen steeds beter. Blijdorp heeft recent twee jonge mannetjes uit Antwerpen opgevangen. Zij zullen binnenkort te zien zijn in de volière van de pruimkopparkieten en rijstvogels, in de Maleise Bosrand.

… En vaarwel!

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp herbergt niet langer de Himalaya-glansfazant, blijkt uit een rondgang van Blijdorper Bende. Jarenlang fokte Rotterdam erg succesvol met de kleurrijke vogels uit Centraal-Azië, maar vorig jaar overleed onverwachts het vrouwtje en bleef de haan alleen achter. Het is niet bekend of hij overleden of slechts verhuisd is. Met de naderende sluiting van hun oude verblijf, de Grote Vliegkooi, en met weinig zicht op uitbreiding van de nog wat bescheiden Himalaya-biotoop lijkt het onwaarschijnlijk dat de glansfazant op korte termijn terugkeert naar Rotterdam. De soort is nog in een vijftigtal Europese dierentuinen te bewonderen. De Vietnamfazanten in de Victoria Serre zijn nu de enige fazanten in het park dat eens begonnen is als fazanterie.

Klein dier, groot verlies

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook)

Eveneens een pijnlijk afscheid in de Krokodillenrivier. Onverwachts is de diadeemroodstaart overleden. Dit mannetje werd vorig jaar geleden geconfisqueerd door de douane, waarna hij opgevangen werd door Diergaarde Blijdorp. Het leek alsof hij in rap tempo revalideerde van zijn traumatische achtergrond, maar mogelijk worstelde hij toch met zijn gezondheid. Voor zover bekend was hij de enige van zijn soort in de Europese Unie. De diadeemroodstaart is afkomstig uit de bergweides van Noord-Afrika, over hun natuurlijke gedrag is weinig bekend.

Noodopvang

Foto: Frans van Arkel (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp verwelkomt een nieuw groepje poolvossen. Het zestal (drie mannetjes, drie vrouwtjes) woonde oorspronkelijk in een Oekraïense dierentuin, maar werd na de Russische invasie geëvacueerd naar een opvangcentrum in Polen. Daar konden ze niet permanent blijven, maar toevallig stond het poolvossenverblijf in Blijdorp sinds kort leeg. Eén plus één is twee! Gelukkig lijken ze zich helemaal thuis te voelen in Rotterdam, waar de energieke dieren heel wat bekijks trekken. Vier mogen hun oude dag in de Maasstad slijten, twee gaan nog op doorreis naar Ierland.

Dankjewel!

Foto: dejong.nl.

Ruggensteuntjes stelt Blijdorp altijd op prijs! De A. de Jong Foundation doneert 4.000 euro aan het dierenpark voor de vernieuwing van de Zuid-Amerikaanse volières. Op haar website schrijft de stichting: “[wij zetten ons in voor] het behoud van de natuurlijke wereld en het welzijn van dieren (…) en zijn al lang een bewonderaar van het werk dat Diergaarde Blijdorp verricht. De dierentuin heeft een indrukwekkende staat van dienst op het gebied van dierbehoud en educatie, en de inspanningen om bedreigde diersoorten te beschermen zijn altijd prioriteit geweest.” Het moederbedrijf van de stichting, A. de Jong Installatietechniek, is een vaste klant van Blijdorp en beheert verscheidende werktuigkundige installaties in de dierentuin. Naar verwachting worden de nieuwe volières voor de ara’s en ibissen medio 2024 opgeleverd.

Ontsnapt!

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer)

Diergaarde Blijdorp probeert de baardapengroep nieuw leven in te blazen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan! Eind vorig jaar werd het laatste vrouwtje, Trine, gekoppeld aan een nieuwe man. Helaas klikte het niet tussen de twee, Trine liet manlief alle hoeken van het verblijf zien. Gehoopt werd dat de komst van nog eens drie vrouwtjes uit Groot-Brittannië zou helpen met de groepsdynamiek. Aanvankelijk leek een soort gewapende vrede neer te dalen in de Maleise Bosrand, maar nu dondert het toch weer. Op 10 augustus ging het er zelfs zó hard aan toe, dat een van de baardapen van het eiland af stoof, rechtstreeks over de sloot en het schrikdraad heen! Nadat haar belagers naar binnen geloodst waren, keerde ze uit zichzelf weer terug naar het verblijf via een overhangende boom. Een verhaal met een staartje…

Beschuit alom

Foto: @celine_alders_photography (BB-Instagram)

De flamingokolonie barst uit zijn voegen! Inmiddels staat de teller op meer dan 150 individuen en een tiental koppeltjes zit nog op het nest. In het verblijf zijn tevens twee jonge noordelijke pijlstaarteenden uit het ei gekropen. Ook een bijzondere geboorte in de Victoria Serre: na enkele mislukte pogingen hebben de Barletts dolksteekduiven eindelijk een jong grootgebracht. Met veel geduld kan je schuwe gezinnetje spotten in het centrale segment van de kas. Dat geldt ook voor mevrouw Palawan-pauwfazant, die in het hoekje van de voederkooi op het eieren zit, en voor een reuzentoekan, die zich verschuilt in een nestholte. Geboortenieuws is er ook in het Hart van Afrika, waar een violette schildtoerako uitgevlogen is. Het jong groeit als kool. Dat geldt ook voor de drie jonge nandoes, die inmiddels zichtbaar zijn voor het publiek. Het vierde nandoekuiken heeft het helaas niet gered. Tot slot ook nog geboortenieuws in het Oceanium, waar dit jaar drie koeneusroggen het levenslicht zagen. Achter de schermen worden ze getraind om voer aan te nemen van de verzorgers, daarna worden ze bij hun ouders teruggeplaatst. Blijdorp is de Europese ‘hofleverancier’ van deze bijzondere vissen, in februari vertrokken nog vier jonkies naar Valencia.

Lastpakken

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Een opmerkelijke gast in de Victoria Serre! In de Facebookgroep van Blijdorper Bende verscheen deze foto van een loslopende kreefachtige. Biologen van de Universiteit Leiden hebben aan Blijdorper Bende bevestigd dat het gaat om een Amerikaanse rivierkreeft, vermoedelijk van de soort Orconectes virilis of Procambarus clarkii. In Nederland is de inheemse Europese rivierkreeft halverwege de 20ste eeuw vrijwel volledig verdwenen door de slechte waterkwaliteit, waarna de introductie van Amerikaanse rivierkreeften (en schimmelziektes) via de visserij en huisdierenhandel de genadeklap vormde. Het is niet duidelijk hoe deze exoot de Rivièrahal heeft weten te bereiken. Bezoekers die rivierkreeften spotten in Blijdorp worden gevraagd om er melding van te doen.

Betoverend

Foto: Sharon de Vink (BB-Facebook)

De kwallenhoek is definitief buiten gebruik genomen. De naburige lampen van de steureneducatie veroorzaakten sterke algengroei, waar de kwallen last van hadden. Herhaaldelijke aanpassingen mochten niet baten. De oorkwallen zijn nog steeds te zien in de plasticexpositie bij de uitgang van het Oceanium. De kwallenhoek is inmiddels afgeschermd met meer educatieve materialen over het steurenproject. Naar verwachting zal dit hoekje van het pand op termijn grondig in de lak gezet worden, want behalve de kwallenkoepels staan hier nóg twee afgetimmerde aquaria. Iets met die rivierkreeften, wellicht…?

Uitzwaaien

Foto: Samantha de Blij (BB-Facebook). Okapi Ngwani.

Bye bye! De servaltweeling uit 2020 heeft Rotterdam verruild voor… Singapore! De Zuidoost-Aziatische dierentuin handhaaft hoge welzijnsstandaarden en is zelfs lid van de EAZA (Europese dierentuinvereniging). Een iets grotere transportkist vertrok laatst richting Duitsland. Okapi Ngwani gaat een mooie toekomst tegemoet in Frankfurt. Tussen 2017 en 2021 heeft de hengst vijf veulens verwekt bij de Blijdorpse dames. Om genetische diversiteit te waarborgen worden nu nieuwe koppels samengesteld. Ook bij de Noord-Amerikaanse steppebizons staat een mannetje minder, maar helaas komt dat door een sterfgeval.

Vriendennieuws

Foto: Jan de Neijs (BB-Facebook)

De publicatie van de augustus-editie van Vriendennieuws nadert, wat betekent dat de juli-editie openbaar gemaakt is! De Vrienden melden een bijzonder transport bij de geelkeelgaailijsters. Blijdorp heeft elf van deze kritiek bedreigde zangvogels overgenomen van een particulier. Voorlopig verblijft de luidruchtige groep in de volière bij het Longhouse, uiteindelijk zal de fokcoördinator in Londen een permanent heenkomen zoeken voor hen. Leegloop is er juist bij de pinchéaapjes, met het vertrek van een jong mannetje en de dood van het stokoude fokvrouwtje (30 jaar!). In Rotterdam resteren nu het fokmannetje en twee pubers. Het is de bedoeling dat een nieuw koppeltje samengesteld wordt. Tot slot vermeldt het Vriendennieuws ook de dood van een kortsnuitzeepaardje, het vertrek van een Visaya-wrattenzwijn en het ‘uitvliegen’ van een koningspinguin naar Spanje. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!

Buiten Blijdorp

Foto: ZOO Planckendael (Facebook)

ZOO Planckendael rouwt om Aziatische olifant Yu Yu Yin. De 44-jarige dikhuid overleed onverwachts aan acute spijsverteringsproblemen. Yu Yu Yin werd geboren in een houtwerkkamp in Myanmar en verhuisde eind jaren ’80 naar Ouwehands Dierenpark Rhenen. Van 1995 tot 1999 verbleef ze in Diergaarde Blijdorp. Hoewel de verzorgers in die periode erg blij waren met de geboorte van Yu Yu Yins enige gezonde jong, Maxim, was het niet één en al pais en vree. Er speelde namelijk een hevige ruzie tussen enerzijds olifant Irma en haar nageslacht en anderzijds het Rhenense trio Tin Tin Htoo, Yu Yu Yin en Khaing Phyo Phyo. De vriendinnen vertrokken daarom naar Port Lympne, gevolgd door Antwerpen en uiteindelijk Planckendael. Tin Tin overleed in 2005 tijdens een bevalling en in 2018 werden nierfalen Phyo Phyo fataal. Tevergeefs probeerde Yu Yu Yin zich toen als oudste lid van de Mechelense kudde nog te ontfermen over Phyo Phyo’s pasgeboren zoontje, Tarzen. Yu Yu Yin leeft voort in haar zoon Maxim, die in het Tsjechische Ostrava drie vrouwtjes het hof probeert te maken momenteel.

Foto: Jeroen Verwimp (Dierentuinen Onze Hobby). Aziatische olifant Yu Yu Yin (1979-2023).

Kort Nieuws #181

Bevolkingsregister

Foto: Mike Rodenburg (BB-Facebook)

Eindelijk! Na eerdere pogingen die op de valreep sneuvelden, is in augustus voor het eerst een secretarisvogel uit het ei gekropen in Diergaarde Blijdorp. Ook voor de ouderdieren is het een primeur, maar het ouderschap lijkt hen goed te vergaan. Omstreeks november gaat het jong op eigen kracht de Gierenrots-volière verkennen, verwachten de verzorgers. De secretarisvogel is een bedreigde diersoort uit de savannes van Afrika. Hoewel de verentooi op hun kop hen een ietwat stoffige naam heeft opgeleverd, is de secretarisvogel een geduchte roofvogel. Het is een havikachtige die geëvolueerd is tot een hoofdzakelijk grondbewonend bestaan met een breed scala aan jachttechnieken. De secretarisvogel werd in 2018 verkozen tot ‘Leukste Nieuwe Diersoort’ bij de Blijdorper Bende Awards.

Als kool

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook). Jonge kroonduif (archieffoto).

Nog meer heugelijke kuikens! In de Okapi-Volière is Blijdorp in zijn nopjes met de geboorte van een aantal marmertalingen. Deze moerasvogel uit het Middellandse Zeegebied en het Midden-Oosten staat als kwetsbaar op de Rode Lijst. Bezoekers melden daarnaast dat er weer een ’treintje’ geelkeelfrankolijntjes rondhobbelt in dit verblijf. Een stukje verderop, in de Victoria Serre van de Rivièrahal, zijn een Sclaters kroonduif en een reuzentoekan uitgevlogen. En kleine vogels worden groot: acht Afrikaanse maraboes zijn verhuisd van de holding bij de oude vogelshow naar Zie-ZOO in Brabant.

Una paloma… azul?

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Ook geboortenieuws bij de Zuid-Amerikanen. Bij de hyacinthara’s is dit jaar weer een ei succesvol uitgebroed. Met een beetje geluk kan je de kleine al zien zitten in de nestkast. Het kuiken uit 2021 staat op het punt om te verhuizen naar een andere dierentuin, meldt Blijdorp. Ook bij de pinchéaapjes in het Oceanium zijn twee pubers uitgevlogen: eentje naar Santillana del Mar, Spanje, en eentje naar Longleat, Groot-Brittannië. Gezinsuitbreiding is er voor de tweede keer dit jaar bij de vicuña’s. De gelukkige ouders zijn wederom Pedro en Kim. De kudde telt nu vijf van deze ‘wilde alpaca’s’. Bij hun verblijfsgenoten, de nandoes, zijn jongen helaas uitgebleven dit jaar.

Andere koers

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp heeft na meer dan 35 jaar afscheid genomen van de bonte muskaatduif. Deze kustvogel uit Zuidoost-Azië bewoonde tot voor kort de Grote Vliegkooi in het Aziatisch Moeras. De exacte aanleiding voor het verdwijnen van de soort uit het bestand is niet bekend bij Blijdorper Bende. De Grote Vliegkooi is al enige tijd niet toegankelijk voor bezoekers in verband met preventieve maatregelen tegen het coronavirus (2020-2022) en het griepvirus (begin 2020 en weer sinds 2021).

Vacatures!

Blijdorper Bende is op zoek naar twee nieuwe teamleden! Heb je een passie voor fotografie en lijkt het je gaaf om de regie over onze fotowedstrijden te nemen? Of wil je je creativiteit uitleven op onze Instagram? Check snel de uitgebreide omschrijving!

Vriendelijk

Foto: A. Kantorovich (zootierliste.de). Archieffoto.

Een nieuwe uitgave van Vriendennieuws is weer op de deurmat gevallen, wat betekent dat het vorige nummer nu openbaar gemaakt is op vriendenvanblijdorp.nl. De nieuwtjes die hieronder volgen zijn (grotendeels) afkomstig uit deze juni-editie. Wil jij het tijdschrift kunnen lezen zodra het uitkomt? Word dan lid van de vereniging en steun de Diergaarde! Nieuw in Diergaarde Blijdorp is de Filipijnse eend (Anas luzonica). Twee mannetjes en vier vrouwtjes uit Avifauna wonen nu in de Grote Vliegkooi. Het is een relatief grote en zware watervogel, met een sober maar sierlijk verenkleed. De Filipijnse eend staat als kwetsbaar op de Rode Lijst, omdat de afgelopen decennia steeds meer belangrijke kolonies weggevaagd zijn door de jacht en het droogleggen van moerasgebieden. Er is geen formeel fokprogramma, maar er leven circa zestig Filipijnse eenden verspreid over een twintigtal Europese dierentuinen.

Stormschade

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook)

Begin 2022 werd Nederland geteisterd door stormen Corrie, Dudley, Eunice en Franklin. Dat heeft één inwoner van Diergaarde Blijdorp met haar leven moeten bekopen, onthult het Vriendennieuws. Het prille echtpaar hamerkop, dat vorig jaar samengesteld werd, was bij aanvang van het stormseizoen bezig met het bouwen van een nest. De vrouwelijke hamerkop was vastberaden om haar nest te bewaken tijdens het noodweer, maar bij een extreme windstoot viel het complete vlechtwerk op de grond en raakte ze eronder bedolven. Een complexe pootbreuk was het resultaat, met geen perspectief op herstel. De dierenarts moest besluiten om haar uit haar lijden te verlossen.

When it rains, it pours

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Het is bijna niet te geloven, maar het blijft maar tegenzitten bij de baardapen. Eind vorig jaar schreven wij al over het wegvallen van twee seniore groepsleden en de onfortuinlijke dood van de baby van Trine. Daar komen nu nog eens twee sterfgevallen bovenop: vrouwtje Elly is ingeslapen op 32-jarige leeftijd. Haar artrose begon extreme vormen aan te nomen en was waarschijnlijk erg pijnlijk. Ook het laatste mannetje is doodgegaan. Dat betekent dat Trine eenzaam overbleef. Aan dat isolement is gelukkig snel een einde gekomen, want recent is een potentiële partner aangekomen. Vooralsnog laat Trine hem overigens alle hoeken van het eiland zien, dus op korte termijn lijkt verdere groepsuitbreiding onwaarschijnlijk.

Wisseltruc

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Het nieuwe mannetje.

Het wil nog niet vlotten bij de Vietnamfazanten in de Maleise Bosrand. Het Vriendennieuws meldt dat de haan overleden is na een lang ziekbed. Gelukkig kon binnen enkele maanden een nieuw mannetje gevonden voor vrouwlief en het lijkt te boteren tussen de twee. Kuikens lijken in dit jaargetij onwaarschijnlijk, maar de verzorgers kijken al halsreikend uit naar het volgende broedseizoen. De Vietnamfazant is een kritiek bedreigde diersoort die mogelijk uitgestorven is in het wild. Gelukkig bestaat er een vrij robuuste bufferpopulatie in gevangenschap. In 2022 werd de eerste stap gezet richting herintroductie, met het opsturen van zes Vietnamfazanten uit Europa naar Singapore. Het is de bedoeling dat hun kuikens opgestuurd worden naar een fokcentrum in Vietnam, en dat hún kuikens uitgezet worden in het wild.

Hoe nu verder?

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Helaas is er nog maar één Mantsjoerijse kraanvogel aanwezig in Blijdorp. Een kwaadaardige tumor is het vrouwtje fataal geworden. Het is erg lastig om een nieuwe partner voor manlief te vinden. In Rotterdam leven de Mantsjoerijse kraanvogels in een openluchtverblijf, wat alleen werkt als de inwoners bij de geboorte geleewiekt worden. Die methode is nu verboden, wat betekent dat de ‘vleugellamme’ populatie in dierentuinland vergrijst en uitsterft. Het is een stap in de juiste richting wat betreft welzijn, maar betekent ook dat het huidige kraanvogelverblijf in het Aziatische Moeras z’n beste tijd wel gehad heeft…

Bliksemronde

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Dat was in de eerste helft van 2022 niet het enige afscheid. Het Vriendennieuws meldt de dood van een mannelijke bizon, twee vrouwelijke bantengs, een mannelijke papegaaiduiker, een mannelijke grondeekhoorn, een Rüppells gier, een kwak, een pelikaan en twee hutia’s. Een hele rits jongvolwassen vogels heeft Rotterdam verlaten: drie Balispreeuwen, een kuifseriema, een Palawan-pauwfazant, een Sumatraanse gaailijster, een kroonduif, een reuzentoekan en twee Himalayaglansfazanten. Ook verloopt de kweek met de zeldzame La Palma tandkarpers die achter de schermen zitten spoedig: een groepje is vertrokken naar Münster. De veterinaire school in Barneveld heeft een paartje zomertortels opgestuurd naar Blijdorp. Een groot transport uit Deltapark Neeltje Jans completeert het mutatieoverzicht: acht zeebaarzen, twee tarbotten, vier groene zeedonderpadden, drie ‘gewone’ zeedonderpadden en negen rode paardenanemonen hebben een plekje gekregen in het Oceanium.

Komt dat zien!

Voor het eerst zijn de jonge Komodovaranen te zien in Blijdorp! Het tweetal heeft een plekje gekregen in het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium, tegenover het grote Madagaskar-aquarium. De tweeling was een toevalstreffer: toen de eieren gelegd werden, had de fokcoördinator nog geen toestemming gegeven voor het laten uitkomen ervan. Eigenlijk zouden de eieren daarom geruimd worden, maar ze werden nog enige tijd in de broedmachine gehouden om de embryonale ontwikkeling te bestuderen. Blijdorp neemt internationaal het voortouw bij het onderzoeken van de voortplanting van de bedreigde Komodovaraan. Toen kwam, op het nippertje, opeens toch een positief fokadvies binnen vanuit Chester… Slechts twee keer eerder werden er ‘draakjes’ geboren in de Benelux, beide keren in Rotterdam. Blijdorper Bendelid Jean-Luc Sleijpen schoot de onderstaande beelden.

Kort Nieuws #165

Donzig

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Bijzonder geboortenieuws uit de Maleise Bosrand: de Sumatraanse gaailijsters hebben voor nageslacht gezorgd. Een primeur voor Blijdorp! Het jong is inmiddels al uitgevlogen, al heeft hij de zangpatronen van zijn ouders nog niet helemaal onder de knie en bedelt hij regelmatig om voer bij zijn ouders. De Sumatraanse gaailijster is een bedreigde diersoort die in 25 Europese dierentuinen wordt gehouden. In het wild lijden ze onder habitatvernietiging ten behoeve van palmolieproductie en vangst voor de lokale huisdierenhandel. Het was één van de hoofdrolspelers voor de EAZA Silent Forest Campaign, waarbij Europese dierentuinen geld ophaalden voor natuurbehoud. €69.000 daarvan wordt gestoken in de realisatie van een fokcentrum voor de Sumatraanse gaailijster in samenwerking met Yayasan Ekosistem Lestari.

Donzig (deel 2)

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

In het Hart van Afrika hebben de hoppen een kuiken gekregen. Deze oranje neefjes van de neushoornvogel zijn holenbroeders die meestal nestelen in oude boomstammen, maar ze kunnen zich ook schikken naar andere habitattypes. Dat laten ‘onze’ hoppen goed zien: ze maken gebruik van de nestwand van de bijeneters! Het is het eerste jong voor dit van origine Belgische koppeltje. De hop wordt vrij territoriaal rond de paartijd en scheidt een sterke, vieze geur uit om pottenkijkers op een afstandje te houden. Hun huisbazen, de bijeneters, vertonen vooralsnog weinig tekenen van nesteldrang, eerder baltsgedrag ten spijt.

-> Update: helaas blijkt het om een vals alarm te gaan. De hop heeft tot nu toe alleen onbevruchte eieren gelegd.

Baby Boom

Foto: Greet van Norde (BB-Facebook)

En dat is niet het enige! In de Krokodillenrivier-kas hebben de Kaapse klipdassen weer pups. In het Aziëhuis is weer een jonge slanke lori gespot – de vierde sinds 2017 – en bij het Weverkopje leeft een kleine groenhelmtoerako. In het Oceanium is, net als de twee voorgaande jaren, een pinchétweeling geboren. Als we het toch over jonge dieren hebben: een update over de babyolifant. Het jonge bulletje is Radjik gedoopt. Dat is de naam van een stadje op het Indonesische eiland Bangka, wat natuurlijk tevens de naam van Radjiks moeder is. De kleine doerak banjert vrijwel iedere dag naar hartenlust rond over het buitenverblijf.

Belevenissen

Ervaar de dierentuin eens op een andere manier. Van 17 juli t/m 21 augustus wordt op NPO1 een nieuw seizoen van ‘Het echte leven in de dierentuin’ uitgezonden, dat zich afspeelt in Diergaarde Blijdorp. De opnames vonden grotendeels in de loop van de coronasluiting plaats en hebben onder andere de bevalling van zwarte neushoorn Naima van dichtbij gevolgd. Daarnaast is Blijdorp op 10 juli het decor voor het ‘A Day At The Park‘, een exclusieve silent disco. De muziek wordt verzorgd door Boris Ross en Franky Rizardo. Door het gebruik van koptelefoons is er geen geluidsoverlast en krijgen de dieren zelf weinig mee van de festiviteiten. Klik HIER voor meer informatie.

Blijdorp Bouwt

De werkzaamheden aan het Aziëhuis zijn afgerond. De houten vloer is verwijderd en vervangen door linoleum. Ook zijn de twee kleine terraria langs de ‘binnenbocht’ behouden gebleven, in tegenstelling tot eerdere speculaties. Wel zijn ze geheel opnieuw ingericht en afgewerkt. Er zitten nog geen dieren in, al weet de podcast ‘Blijdorp Op Groen’ te melden dat er plannen zijn voor een mierenkolonie in één van de twee hokken. Voorafgaand aan het geklus zaten hier Maleise wandelende bladeren en een bloedzuigerhagedis, al hebben hier eerder ook neushoornboomslangen en krokodilstaarthagedissen gewoond.

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)

Dierenvrienden maken zich hard voor Blijdorp

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Hoewel het aantal zwarte neushoorns verdubbeld is sinds 1995, is dit nog steeds geen tiende van wat er een halve eeuw geleden in Afrika leefde.

Nederlandse dierentuinen dreigen dit jaar 70% van hun inkomsten mis te lopen: een financiële aderlating die geen enkel bedrijf zou kunnen incasseren. Diergaarde Blijdorp uit Rotterdam is op zich een gezonde organisatie, zo bleek uit het recent verschenen jaarverslag: in 2019 boekte de dierentuin een winst van 1,8 miljoen. Normaliter zou dit bedrag later weer in nieuwe bouwprojecten gestopt worden, maar de pandemie stak daar een stokje voor: ”Als gevolg van de sluiting van Blijdorp zijn alle geplande investeringen en onderhoudswerkzaamheden stilgelegd”, zo luidt het. Diergaarde Blijdorp heeft tijdens de sluiting immers 8,5 miljoen euro aan omzet misgelopen en zelfs met de huidige overheidsregelingen moeten alle zeilen de komende tijd bijgezet worden, zo maakten enkele doorgerekende scenario’s in het jaarverslag duidelijk: ”Bij een sluiting van 3 maanden zijn de tijdelijke noodmaatregelen onvoldoende om de komende 12 maanden door te komen (…). Door Blijdorp worden er momenteel gesprekken gevoerd met banken en andere partijen over mogelijke steun.” Juist in deze zware tijden is het hartverwarmend dat de vereniging Vrienden van Blijdorp bijspringt: een lichtpuntje in de duisternis.

Afbeelding: ontwerp nieuwe volière Flamingo-Strand. Klik HIER voor groot formaat.

De Vrienden van Blijdorp vormen al decennialang een trouwe achterban die helpt met geld en goede wil. Soms komt dat neer op spectaculaire giften, zoals vlinderkoepel Amazonica, maar vaak helpen ze ook met kleine ondernemingen. Neem bijvoorbeeld het overnetten van het Flamingo-Strand: al enkele jaren houden de Vrienden een potje geld gereed voor dit plan, waar de Welstandscommissie overigens recentelijk, na jaren van gesteggel, eindelijk goedkeuring voor heeft gegeven. Ook nu steken de Vrienden Blijdorp een hart onder de riem: ”Als vereniging komen wij in actie en zamelen wij de komende tijd 75.000 euro in om de Diergaarde te steunen, om zo ervoor te zorgen dat een aantal belangrijke projecten door kunnen gaan.”

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Visaya-wrattenzwijnen zijn de enige varkens waarbij de mannetjes tijdens de paartijd verschillende kapsels kunnen krijgen, van hanenkammen tot slordige bloempotkapsels.

Het geld komt ten goede aan meerdere operaties. Zo wordt het Natuurbehoudscentrum dankzij deze bijdrage weer wat groter: het grote aquarium, een overblijfsel uit de tijd dat stukje Oceanium nog de Zee van Cortez werd genoemd, wordt overgeschakeld van zout op zoet water. Zo kunnen hier binnenkort enkele zeldzame cichliden uit Madagaskar rondzwemmen. Bij de Dikhuidenvleugel van de Rivièrahal moet ook het een en ander gebeuren: omdat hier later dit jaar een jong neushoorntje verwacht wordt, wordt er aan het buitenverblijf gesleuteld. Zo kan het qua dierenwelzijn weer wat jaartjes vooruit en is het bestendig tegen een extra stel denderde pootjes. Een andere kritiek bedreigde diersoort die erop vooruit gaat, is het Visaya-wrattenzwijn. Nadat ze op vier andere eilanden uitgeroeid werden, komen ze nu alleen nog voor op twee Filipijnse eilandjes: Panay en Negros. Uit angst dat ze ook daar uitsterven, wordt er in Europese dierentuinen gefokt met de soort. Dit verblijf doet echter al sinds de jaren ’90 dienst en het perk kan wel een opfrisser gebruiken. Zo is het eigenlijk niet meer van deze tijd dat bezoekers zó dichtbij de varkens kunnen komen, dat is te riskant voor mens en dier. Ook wordt het verblijf ietsjes ruimer door een nieuwe kijkplek te creëren vanaf het Amoer-vlonder bij de pelikanen.

Foto: Annemieke de Wit (BB-Facebook). In vijftien jaar tijd is het aantal witkopgieren in Afrika gedaald met 96% doordat stropers karkassen vergiftigen. Een eerdere gieren-crisis in India resulteerde daar in een explosieve stijging van het aantal zwerfhonden en rabiësbesmettingen.

Tot slot wordt er met het geld ook ter plekke, in situ, geholpen: in 2019 doneerde Blijdorp meer dan €140.000 aan natuurbeschermingsprojecten, waarvan ongeveer een derde ten goede kwam aan de rode panda. Verder ontving de Asian Nature Conservation Foundation (olifanten) €15.000 van Blijdorp, gingen er donaties van €10.000 naar het WWF (klimaatonderzoek ijsberen) en Alterra (witkopgieren), nam NCF India (jaarvogels) €7.500 in ontvangst en gingen er in Afrika sommen van tussen de vier- en vijfduizend euro naar het Okapi Conservation Project, WAPCA (mangabeys) en het Ruaha Carnivore Project (leeuwen). Ook waren er fondsen van ongeveer tweeduizend euro voor de Wildlife Conservation Society (gorilla’s), Selamatkan Yaki (kuifmakaken), Indian Rhino Vision 2020 (Indische neushoorns), de Rhino Dog Squad (zwarte neushoorns), het Rhino Sanctuary in Mkomazi (zwarte neushoorns), de EAZA Silent Forest Campaign (Aziatische zangvogels), de Universiteit van Pisa (gelada’s), Madagasikara Voakajy (Malagassische natuur) en STENAPA (zeeschildpadden). Het Fundacion Proyecto Titi (pinchéaapjes) en Wae Wuul Reserve Protection Programme (Komodovaranan) konden beide rekenen op duizend euro steun, met tot slot nog €16.500 voor noodhulp van verscheidende aard, met onder andere de Turtle Surival Alliance als ontvanger. Collectief zijn de leden van de wereldwijde dierentuinorganisatie WAZA met $350 miljoen per jaar de derde grootste geldschieters voor natuurbehoud, na The Nature Conservancy en het WWF. Binnen de komende tien jaar hoopt Blijdorp zijn jaarlijkse natuurbeschermingsfonds uit te breiden tot een miljoen euro, maar met deze ondersteuning hopen de Vrienden van Blijdorp in ieder geval te kunnen bereiken dat er dit jaar geen projecten afgelast hoeven te worden.

Kleine beetjes maken veel: dat hebben de Vrienden van Blijdorp keer op keer bewezen. Wil jij onderdeel zijn van de club die Blijdorp uit de brand probeert te helpen? Met een contributie van nog geen 50 euro help je niet alleen daarmee, maar ontvang je per jaar ook vier magazines met exclusieve behind-the-scenes verhalen en kan je ieder jaar vele interessante lezingen gratis bijwonen waarbij je je vragen kan stellen aan Blijdorp-medewerkers en natuurexperts. Klik HIER om naar de website van de Vrienden te gaan voor meer info en onthoud: vrienden maken het verschil.

Foto: Coby van Hespen (BB-Facebook). Niet alleen coördineert Blijdorp het Europese fokprogramma van de rode panda, maar ze zijn ook nog eens nauw betrokken bij de Noord-Amerikaanse, Australische, Japanse, Indiase en Chinese fokprogramma’s. In geen enkele dierentuin is zoveel voortplantingssucces geweest als in de Rotterdamse Diergaarde.

Kort Nieuws #149

Kamergenoten 

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

Oplettende bezoekers kunnen nu een diersoort spotten in Blijdorp die er voor de sluiting nog niet was: nieuw in de Rotterdamse Diergaarde is de Edwards’ fazant (Lophura edwardsi), een verblijfsgenoot van de kroonduiven, blauwe eksters en roodsnavelkitta’s bij het Aziëhuis. De Edwards’ fazant is een kritiek bedreigde vogelsoort uit Centraal-Vietnam, waar ze sinds 2000 niet in het wild waargenomen zijn. Hun leefgebied is rap geslonken door het gebruik van chemische wapens die vegetatie doodden tijdens de Vietnamoorlog in de jaren ’60-’70 en de resterende snippers bos staan onder druk door oprukkende menselijke activiteit. Het is goed mogelijk dat de soort alleen nog voortleeft in gevangenschap, hun fokprogramma (EEP) wordt gecoördineerd vanuit Praag. Het zijn schitterende dieren: qua lichaamsbouw doen ze het meest denken aan de goudfazanten, al komt hun verenkleed meer overeen met dat van een Himalayaglansfazant. Hun romp is donker met een blauw-groene glans en hun huid, zichtbaar bij hun poten en rond hun ogen, is rood. Een witte kuif maakt het plaatje af. Momenteel heeft Blijdorp alleen een mannetje: of er nog een vrouwelijke soortgenoot komt, die overigens veel bruiner van kleur zou zijn, is niet bekend.

Titaan op wielen

Foto: Ineke Salvaterra-Dames (BB-Facebook)

Vandaag was het tijd voor een monsterklus: olifant Timber is verhuisd naar WILDLANDS Adventure Zoo in Emmen. Daar volgt hij Mekong op, een bul die deze week Nederland heeft verruild voor Zwitserland. Timber werd in 1998 in Blijdorp geboren als zoon van Ramon en Khaing Phyo Phyo, maar moest het jaar erop noodgedwongen verhuizen samen met zijn moeder en nog drie olifanten vanwege een machtsstrijd binnen de olifantengroep. In 2007 keerde hij, heel wat kilo’s zwaarder, terug naar Rotterdam. Bij Bangka verwekte hij Faya en Sunay; bij Douanita dochter Tonya en de in Tsjechië geboren Sita; en bij Trong Nhi dochter Nhi Linh. Faya is inmiddels alweer tien jaar: zo oud was moeder Bangka ook toen Faya geboren werd. Het is dus niet uit te sluiten dat Timber binnenkort met Faya zou paren en zo op incestueuze wijze nog een kind zou verwekken. Het vervoeren van een mannelijke olifant is mogelijk de meest uitdagende verhuizing die denkbaar is binnen de dierentuinwereld en Timber werd dan ook al enige tijd getraind voor zijn transport. Uiteindelijk heeft hij maar één middagje in de zwaar verstevigde transportkist gestaan en inmiddels is hij vermoedelijk alweer uitgestapt in het prachtige en moderne olifantenverblijf in Emmen. De leegte in Blijdorp wordt weldra opgevuld door de in 2005 geboren Fahim uit het Belgische Bellewaerde. Hij ziet er wat jonger uit, maar dat komt doordat hij bij een stoeipartij zijn slagtanden is kwijtgeraakt.

Corona-Update

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Directeur Zevenbergen schenkt 500 kaartjes aan het personeel van het Maasstad Ziekenhuis.

Nadat het giraffenverblijf voorbijkwam in de videoclip van rapper Josylvio en zangeres DO en de aanvoerdersband van Feyenoord kortstondig aan directeur Zevenbergen overhandigd werd, kwam het corona-rariteitenkabinet vandaag tot een einde. De abonnementhouders mochten weer, met een speciale verwelkoming door burgemeester Aboutaleb! ”Diergaarde Blijdorp heeft actief de samenwerking gezocht met de Veiligheidsregio om samen te werken aan een veilige heropening. De enorme inzet van alle medewerkers om dit voor elkaar te krijgen was hartverwarmend. Ik ben blij dat Blijdorp, als Rotterdams icoon, weer heel veel mensen een veilig en ontspannen dagje uit kan bieden.” Om de bezoekersaantallen in te perken, moest er online een tijdsslot gereserveerd worden: iets dat vanaf maandagochtend om 10 uur kon. Nog voor 10 uur was de digitale wachtrij om de website te betreden al duizenden gegadigden lang, wat betekende dat de servers van blijdorp.nl vrijwel direct bezweken. Mensen die vooraan stonden werden zonder reden weer gedegradeerd naar 4000ste of verloren mid-reservering hun verbinding. Gelukkig kalmeerde de chaos later op de dag en kon het merendeel van de geïnteresseerden alsnog een entreebewijs bemachtigen. Vermoedelijk mogen niet-abonnementhouders per 2 juni weer langskomen en vanaf dat moment kan ook begonnen worden met het wegwerken van de 4.500 kaartjes die door Blijdorp aan zorgpersoneel en kwetsbare kinderen gedoneerd zijn tijdens de actie ‘Samen Sterk’…

Veel lief, een beetje leed

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De jonge kuifmakaak.

Tijdens de sluiting is er heel wat geboortenieuws onopgemerkt gebleven. Zo is er in een van de volières bij het Aziëhuis een Bengaalse oehoe uit het ei gekropen en ook elders in de Maleise Bosrand, bij de bantengs, is het raak: de geboorte van een stiertje, de zoon van moeder Joke, betekent dat er nu drie generaties van deze wilde rundersoort rondstappen. Dat, en het is vermoedelijk het eerste jong van de mannelijke banteng die eind vorig jaar uit Burgers’ Zoo overkwam. In het Aziatisch Moeras is er ook nieuw leven te bewonderen in de vorm van een kuifmakaakje. Het jong, waarvan het geslacht nog onbekend is, is het eerste jong van moeder Dunja. De vader van de nieuwe spruit is Kersen. Helaas ook minder vrolijk nieuws: de oudgediende kuifmakaak Leontien, die met haar 15 jaar heel wat kwaaltjes onder de leden had, is overleden. Bij de buren van de kuifmakaken, de Mantsjoerijse kraanvogels, is er een ei gespot. Op de Afrikaane Savanne is het fokresultaat bij de gieren inmiddels uitgebreid met twee kritiek bedreigde kapgiertjes.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). ”De jongen van vorig jaar zijn er ook nog, dus het is een dolle boel!”

Ook aan de andere kant van de dierentuin heeft de burgerlijke stand niet stilgestaan: bij het Caraïbisch Café zijn er weer twee pinchéaapjes geboren. Vrijwel een precies een jaar geleden gebeurde dat voor het eerst bij deze kritiek bedreigde primaten en deze jongen wonen nog altijd in bij hun ouders. Pinchéaapjes vormen van nature (familie)groepjes van tot wel tien dieren, waarbij alleen een dominant paar zich mag voortplanten. Alle groepsleden dragen hun steentje bij aan de opvoeding. Een stukje verderop in het Oceanium zijn de pinguïns massaal tot voortplanting overgegaan. Bij de ezelspinguïns, te onderscheiden van de koningspinguïns doordat ze kleiner zijn, hebben zelden zóveel koppels kiezelnestjes gebouwd. Sowieso is het feit dat er in Rotterdam jaarlijks foksucces is een unicum binnen Europa. Bij de Palawan-pauwfazanten, inwoners van het Natuurbehoudscentrum, lopen twee pluizige jongen mee met de moeder. Dat ook de kuifseriema’s en de kuifhoenderkoeten in de Zuid-Amerikaanse volières op het nest zitten, stemt hoopvol dat dit tafereel zich ook daar zal voordoen.

Huizenruil

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Gelada-vrouwtjes.

Dat de transporten tussen verschillende dierentuinen de laatste weken stilvielen, betekent niet dat er binnen Blijdorp niet geschoven is met de invulling van verblijven. De meest opvallende wissel heeft plaatsgevonden in het Afrika-themagebied: de stokstaartjes en vosmangoesten zijn van verblijf geruild. Nouja: enkelvoud, bij beide soorten is er nog maar één dier over. Bij de vosmangoesten is het in 2019 gearriveerde vrouwtje gestikt in haar eten en het mannetje heeft de afgelopen tijd veel gewicht verloren. Daardoor kon hij uit zijn verblijf tegenover de zebra’s klauteren en ook toen de verzorgers hem overplaatsten naar het buitenverblijf van de stokstaartjes, bij het Weverkopje, wist hij te ontsnappen. Totdat hij wat aangesterkt is, blijft hij dus in het binnenverblijf in de Okapi-Kas. Wat de andere verhuizingen betreft: drie jongvolwassen geladamannetjes, verwekt door Hagos toen hij nog de haremheer was, zijn herenigd met hun vader bij de vrijgezellengroep. Ze lagen in de clinch met de nieuwe haremheer, Salto. Hun introductie tot hun vader, hun halfbroer Pim en het jonge mannetje Jaba (en de onderhuurders, de geelkeelfrankolijnen) verliep vlekkeloos. In de Zuid-Amerikaanse sectie zijn de witwangfluiteenden verhuisd van de ibisvolière naar de naburige aravolière. In het Oceanium zijn de sierlijke Geophagus sveni-cichliden overgeplaatst naar het voormalige piranha-aquarium, waar tegenwoordig kaaimansnoeken, zoetwaterroggen en een zuignapmeerval wonen. Ze zijn al druk in de weer met het claimen van stenen om hun eieren op af te zetten: iets wat hier vermoedelijk beter zal lukken dan bij hun voormalige verblijfsgenoten, de dwergkaaiman en zilveren arowana’s. Er heeft nog een tweede verhuizing plaatsgevonden in het Oceanium: de zwartsnuithaai die eerder dit jaar achter de schermen geboren werd, een wereldprimeur voor Blijdorp, is inmiddels verhuisd naar het ondiepe Mangrove-bassin! Hier wonen onder andere ook neerkijkers, bruine egelvissen, zebramurenes en een jonge pijlstaartrog.

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook). Stokstaartje in zijn nieuwe verblijf.