Foto: Greet van Norde (BB-Facebook). Okapi Mhina werd in 2019 geboren.
Okapi Mhina neemt afscheid van Rotterdam. De in 2019 geboren dochter van M’buti is klaar om op eigen benen te staan en mag dat gaan doen in – hou je vast – de Verenigde Arabische Emiraten! De Golfstaten staan bekend om hun ruime, hypermoderne dierentuinen en doen ook mee aan de Europese fokprogramma’s. Diergaarde Blijdorp onderhoudt goede contacten met de VAE, in 2020 vertrokken bijvoorbeeld ook tien jonge pannenkoekschildpadden naar het Midden-Oosten.
In mei…
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Jongvolwassen witkopgier (uit 2021).
Leggen alle vogels een ei! Een bijzondere opbrengst is er dit jaar bij de gieren: de tussenstand bedraagt drie Rüppells gieren, een kapgier en twee witkopgieren! Vooral dat laatste is heugelijk, want tot vorig jaar lukte het nooit met die soort in Rotterdam. Een deel van dit succes is toe te schrijven aan het feit dat de verzorgers de eerste leg weghalen uit het nest en in de broedmachine plaatsen, en zo de ouders aansporen om een tweede ei te leggen. De winst is dit jaar zelfs zo groot, dat Blijdorp eigenlijk oudergieren tekort komt. Eén witkop en één Rüppells worden nu dan ook opgevoed door soortgenoten in Vogelpark Avifauna in Alphen. Vorig jaar gebeurde dat ook met een witruggier, hij is even geleden trouwens weer teruggekomen naar Rotterdam.
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Kuiforopendola.
Een stuk of drie pelikanen zijn uit het ei gekropen en beginnen nu voorzichtig hun territorium te verkennen. Druk bezig zijn ook de molonetispreeuwen in de Victoria Serre. Een tijdje terug hebben deze Zuidoost-Aziatische vogels extra nestgelegenheid gekregen en dat werpt nu zijn vruchten af, er wonen circa veertig spreeuwen in de Rivièrahal nu. Om de uitdijende groep wat ademruimte te geven, zijn de roodoorbuulbuuls weggehaald uit dit segment van de kas. De Victoria Serre moet het tevens stellen met een kuiforopendola minder, na het jammerlijke overlijden van het vrouwtje. Er zijn nog maar drie andere parken in Europa die werken met de soort, waarvan twee ook maar één individu hebben, dus het vinden van een nieuwe partner gaat lastig worden.
Apekool
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
De witkruinmangabeys zijn terug op hun vertrouwde stek. In 2018 vertrokken deze primaten uit de koepelkooi naast de gorilla’s om ruimte te maken voor gorillapuber Nasibu, maar nu hij eindelijk verhuisd is, stond dit verblijf weer leeg. Esperanza en de drie jonge mangabeys die sinds 2020 in de gorillakijkhut bivakkeren en sinds 2021 ook het mensapenverblijf mogen betreden, zijn nu weer verhuisd naar hun oude stek. Door deze overplaatsing hebben ze wat extra bewegingsruimte en het is bovendien ook leuker voor de bezoekers. Over kijkgenot gesproken: er is weer een tweeling geboren bij de ringstaartmaki’s bij het Oceanium. De moeder is ditmaal Ketaka, het alfavrouwtje. Beschuit met muisjes is er ook op een steenworp afstand, bij de Chileense poedoes, net als bij de bizons, Indische antilopen en Kaapse grondeekhoorns.
Komt dat zien!
Diergaarde Blijdorp kondigt aan dat de gerestaureerde Bergdierenrots deze zomer opgeleverd wordt. De feestelijke opening gaat samen met de viering van de 165e verjaardag van de Rotterdamse dierentuin. Blijdorp schrijft: ”het totale pandaverblijf is straks meer dan verdubbeld qua oppervlakte omdat ook het huidige pandaverblijf erbij wordt betrokken.” Of daarmee op een (semi)permanente brug naar het oude eiland gedoeld wordt, of dat de twee perken simpelweg visueel en functioneel op elkaar aansluiten, zal nog moeten blijken.
Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp). Aftredend bestuurslid Peter Biesta krijgt een portret van Blijdorp-directeur Erik Zevenbergen.
Een bescheiden Algemene Ledenvergadering voor de vereniging Vrienden van Blijdorp dit jaar. Door Blijdorp-directeur Erik Zevenbergen werden nog even geen nieuwe bouwplannen of projectschetsen gedeeld met de gegadigden. Wel was het voor de vereniging zelf een memorabele ALV. Voor het tweede jaar op rij vieren de Vrienden een groeiende vereniging, en hoe! In 2020 bedroeg de netto groei ‘maar’ 189 leden, in 2021 was dit 876 man! Een historisch record. Dit jaar werd ingeluid met 5.443 Vrienden en Vriendinnen op de teller. De verwachting is dat dit weer wat afslankt nu de Diergaarde zich in minder onstuimige vaarwateren bevindt. De VriendenBazaar was in 2021 goed voor een omzet van €340.000, flink meer dan begroot. Ook een kleine bestuurswissel: na zeventien jaar(!) legt Peter Biesta zijn rol als reiscoördinator naast zich neer. Wel blijft hij helpen bij de organisatie van meerdaagse verenigingsuitstapjes. Als eerbetoon aan zijn jarenlange inzet voor de vereniging mocht hij een erelidmaatschap van de Vrienden en een levenslang abonnement van Blijdorp in ontvangst nemen. Hij wordt opgevolgd door Hans Olthoff.
Babyboom
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
De geboortegolf van het voorjaar lijkt te zijn begonnen! Bijzonder is de geboorte van een vicuña in Diergaarde Blijdorp. De fok van deze ‘wilde alpaca’s’ blijft uitdagend, al gaat het de laatste jaren steeds beter in Rotterdam. In 2020 wist de kleine Evita wijd en zijd krantenkoppen te scoren. Dit jaar is de vader wederom Pedro, de moeder is Kim. En er zijn nog meer jonge hoefdieren te vinden in het park! In de Chinese Tuin zijn kuifhertjes Michelle en Peter de trotse ouders van ene Donghai geworden. Informeel wordt hij ook wel Ari genoemd. Een stukje verderop, in de Maleise Bosrand, is net voor Pasen nog een Indische antilope ter wereld gekomen. Tot slot nog een update vanaf de Afrikaanse Gierenrots. Tot nu toe is één Rüppells gier uit het ei gekropen in de broedmachine, inmiddels is hij of zij teruggezet bij het ouderpaar. Eind maart is ook een kapgiertje geboren. Traditiegetrouw nestelen deze kleine aaseters ín de kijkhut van de volière, wat natuurlijk leuk is voor de fotografen. Helaas moeten zij nog even geduld hebben, want de vogelgriep blijft oprukken bij Nederlandse landbouwbedrijven, wat betekent dat ook dierentuinen hun volières preventief gesloten moeten houden.
Ethiopië
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)
Een korte update vanuit het oude Roofdieren-Gebouw. Bij de gelada’s is nu een derde babybaviaan te bewonderen. De oudere halfbroertjes van de koter, Sifan en Kaj, verkennen hun verblijf steeds verder en stelen daarbij de harten van menig bezoeker. De familiegroep, aan de Rivièrahal-kant van het verblijf dus, wordt nu tevens vergezeld door de twee (mannelijke) blauwvleugelganzen. Voorheen leefden zij bij de geladamannen, aan de kant van de oude leeuwenterrassen dus. De exacte reden voor de overplaatsing is niet bekend. De geladabachelors hebben wel nog steeds gezelschap van enkele geelkeelfrankolijnen, al is laatst een van hen op transport gegaan naar Duitsland.
Nieuwe Wereld
Enkele nieuwsflitsen vanuit de Oceanium-Zijde van Diergaarde Blijdorp. Er is een nieuw bezoekerspad opgeleverd dat bezoekers achter de bizons langs leidt. Je mist met deze route weliswaar de prairiehondjes, maar het pad biedt enkele spectaculaire uitzichten op de bizonprairie. Er is ook absoluut geen gebrek aan thematisering, educatie en schitterende Noord-Amerikaanse flora. Chapeau! Verdrietig nieuws is er bij de ringstaartmaki’s bij het Oceanium. Een van Kyra’s jongen is bij een val dodelijk gewond geraakt. Van nature wordt in de maki-maatschappij veel gekibbeld over rangorde en dominantie. Daarbij raken omstanders dus ook wel eens gewond. Met haar tweede jong gaat het gelukkig goed. Tot slot nog een opmerkelijk filmpje van de Californische zeeleeuwen, gemaakt door een leerling van het Gemini College Lekkerkerk. Een jong mannetje, opgejaagd door haremleider Nick, weet voor de ogen van de bezoekers bijna uit het bassin te ontsnappen. Blijdorp geeft aan dat het dier in kwestie inmiddels apart gezet is. Klik HIER voor de video.
Buiten Blijdorp
Foto: Pairi Daiza (pairidaiza.eu). Kuifmangabey.
Toen gorilla Nasibu in maart afscheid nam van Diergaarde Blijdorp, spraken wij de hoop uit dat hij de zachtaardige opvoedstijl van Bokito met zich mee zou nemen. Zijn band met de vrouwtjes Uzuri en Gasira bloeit in ieder geval langzaam maar zeker op, dus wat dat betreft zijn de voortekenen rustig. Helaas lijkt hij ook Bokito’s neiging om op jonge leeftijd negatief in het nieuws te komen gekopieerd te hebben. Op 9 april heeft Nasibu een van de ‘onderhuurders’ van zijn verblijf in Pairi Daiza gedood. Het gaat om een mannelijke kuifmangabey, een apensoort die zowel in het wild als in dierentuinen best zeldzaam is. Extra zuur is dat Fito, zoals het slachtoffer heette, net een pril gezinnetje gesticht had. Zijn partner en kind zijn direct uit het verblijf gehaald.
Foto: Marja Troost-van Dam (BB-Facebook). Territoriaal gedrag tussen gorilla en mangabey in Blijdorp.
Mangabeys zijn veel kleiner dan gorilla’s. Toch staan mangabeys doorgaans hun mannetje, zo is ook te zien in Diergaarde Blijdorp, waar de gorilla’s hun onderkomen delen met enkele witkruinmangabeys. Ook hier is absoluut geen tekort aan spierballentaal tussen de gorilla’s en mangabeys. Het verschil is dat de Rotterdamse mangabeys doorgaans uit de buurt van de gorilla’s blijven door bijvoorbeeld in de bomen te klimmen, waar de zware gorilla’s veel minder in hun element zijn. Naar verluidt was Fito echter gewend om zich gewoon tussen de Belgische gorilla’s op de grond te begeven, de vegetarische zwaargewichten daar trokken zich nooit iets aan van Fito’s haantjesgedrag. Nieuwkomer Nasibu reageerde echter wel, fel zelfs, mogelijk deels doordat hij een nieuwbakken zilverrug is die druk ervaart om zijn vrouwtjes te verdedigen en te imponeren. Nasibu lijkt ook geschrokken te zijn van de aanvaring. Pairi Daiza is van plan om de kuifmangabeys in de toekomst opnieuw bij de gorilla’s te plaatsen.
Foto: Pairi Daiza (Facebook). Gorilla Nasibu in Pairi Daiza.
Aangezien Diergaarde Blijdorp geen enkele bezoeker mag ontvangen tijdens de kerstvakantie, moet het park andere manieren zoeken om hun duizenden inwoners te voeren. En daar komt de Blijdorp-loterij om de hoek kijken! Er zijn meer dan 250 prijzen te winnen, waaronder souvenirs en arrangementen, maar ook andere Rotterdamse bedrijven en organisaties bieden belevenissen aan. Dat, voor slechts €2,50 per lot! De trekking is op 5 januari en vindt plaats onder toeziend oog van de notaris. De prijswinnaars worden daarna per e-mail op de hoogte gesteld. Klik HIER voor meer informatie. En, voor zij die liever zelf bepalen wat ze met hun geld willen doen: neem eens een kijkje in de nieuwe webshop op blijdorp.nl. Verder kan je ook met aankopen die je elders doet het park helpen. Via deze speciale pagina op de website van de Vrienden van Blijdorp, kan je namelijk via het menu van Sponsorkliks online winkelen. Zo zorg je ervoor dat die bedrijven een deel van hun winst doneren aan de Vrienden.
Een tikkie trager
Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)
Vrolijk schildpaddennieuws! In de Krokodillenrivier hebben de verzorgers drie baby pannenkoekschildpadden gevonden, zo meldt de eindejaarsuitgave van het Vriendennieuws. Het zullen voorlopig de laatste jongen zijn voor deze groep, want de vrouwtjes zijn achter de schermen geplaatst, terwijl het publieksverblijf omgedoopt is tot man cave. Voor nu kruipen er namelijk genoeg schildpadjes met het DNA van deze individuen rond in Europa. Het laatste nieuws is dat één kleintje helaas overleden is aan een aangeboren afwijking, maar met de andere twee gaat het goed. Een soort waarmee wel gefokt mag worden, is de Egyptische landschildpad. Blijdorp had er al drie, waarvan er twee bij het Natuurbehoudscentrum te zien zijn, maar recentelijk zijn er zeven nieuwe dieren in ontvangst genomen, zo staat genoteerd in De Giraffe. Het betreft de voltallige groep van de dierentuin van Londen. Waarschijnlijk blijven er een paar in Rotterdam en gaan er een paar op doorreis. Daar wordt momenteel naar gekeken door de Diergaarde, want het Europese fokprogramma van deze kritiek bedreigde diersoort wordt hier gecoördineerd. Tel daar de geboorte van een spinschildpad in april en de geboorte van twee McCords doosschildpadden in februari bij op, en dan blijkt 2020 voor deze reptielen zo slecht nog niet te zijn geweest. Voor alle genoemde soorten geldt dat ze kritiek bedreigd zijn in hun voortbestaan.
Schubbenrubriek
Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook). Tarpoen.
Maar dat is niet het enige nieuws bij de koudbloedigen. Zoals de Vrienden het verwoorden: ”in het Oceanium is een ware stoelendans
gaande”. De Mangrove is verlost van vijf tarpoens, een permit en een paardmakreel. Stuk voor stuk waren deze dieren flink uit de klauwen gegroeid en zij komen beter tot hun recht bij de Haaientunnel. De leegte die zij achterlaten is opgevuld door de vier jonge koeneusroggen die dit jaar geboren waren, en eerder achter de schermen leerden om voedsel van de verzorgers aan te nemen. Ook zijn de neerkijkers uit het naburige ondiepe aquarium overgeheveld naar de koeneusroggen. Dat verblijf is op zijn beurt verrijkt met wat geelstaartdoktersvissen. Zij zaten eerst bij het Great Barrier Reef, maar moesten steeds meer hun best doen om niet verdrongen te worden door de andere soorten. Nu we het toch over het Oceanium hebben: de fluitkikkers zijn terug! Eerder dit jaar stierf het laatste hoogbejaarde individu van deze soort, die hun verblijf deelde met een helmbasilisk. De nieuwe groep komt uit Thoiry, nabij Parijs. De vijf volwassenen zijn inmiddels te zien bij het Caraïbisch Café, terwijl zes kleintjes achter de schermen zitten. Nadat menselijke consumptie, oprukkende menselijke activiteit en een enorme vulkaanuitbarsting de wilde populatie al flink geschaad hadden, trof de beruchte schimmelziekte Bd tussen 2000 en 2010 zowel Dominica als Montserrat, de twee laatste bastions van deze soort in het wild. Het was een ramp: er bestaat tegenwoordig geen levensvatbare populatie meer op Montserrat en slechts een handjevol resteert op Dominica. Kortom: voorlopig moet deze soort het hebben van fokprogramma’s in gevangenschap.
Rotterdam overzees
Een update uit Nepal! In 2017 bekostigde Diergaarde Blijdorp het installeren van een reeks cameravallen in het Aziatische bergstaatje, met als doel om meer te weten te komen over de lokale populatie rode panda’s. Duizenden foto’s heeft dat opgeleverd, waarop tientallen soorten vastgelegd zijn: denk aan nieuwsgierige makaken, zwarte beren, lynxen, luipaarden (zowel ‘normaal’ als met een zwarte vacht), parende muntjakken en natuurlijk wat klauterende rode panda’s. Maar, nu is er wel een heel bijzondere soort vastgelegd op beeld: een Bengaalse tijger. Het is de allereerste foto van een tijger in Ilam, de meest oostelijke streek van Nepal. Voorheen werd gedacht dat deze grote vleeseters in Nepal alleen langs de zuidwestelijke grens met India voorkwamen, in de laaglanden van het zogenaamde Terai Arc Landscape. Tevens is deze foto de hoogste waarneming van een tijger in Nepal ooit, op maar liefst 3.000 meter boven zeeniveau. In recente jaren werden in India en Bhutan al tijgers gespot op tot wel 4.000 meter hoogte. Hoewel het natuurlijk mooi is om te zien dat deze bedreigde diersoort herstellende is, maken wetenschappers zich ook zorgen. Biologen denken dat de tijger deze gebieden heeft kunnen koloniseren dankzij klimaatverandering. Mogelijk vormen ze een bedreiging voor andere zeldzame dieren die hier wél van origine voorkomen.
All I want for Christmas…
Een beetje liefde voor de hoefdieren: drie bedrijven hebben zich namelijk recentelijk ontfermd over hen! De bizonkudde is geadopteerd door de accuspecialisten van Hefra B.V. en het bedrijf Pixelzebra, dat zich bezighoudt met klantenservice, adopteerde (hoe kan het ook anders) drie vrouwelijke Chapmans zebra’s. Van Omme & De Groot, projectontwikkelaars, besloot dit jaar om geen relatiegeschenken te versturen, maar om zwarte neushoorns Naima en Nasor te adopteren. Bedankt allen! Daarnaast deelde kunstenaar Tommy Kleyn het volgende bericht online: ”Om Diergaarde Blijdorp te steunen roep ik Rotterdamse illustratoren, vormgevers en andere kunstenaars op om in hun portfolio te duiken en een werk online te koop aan te bieden. Op deze manier kunnen we samen bijdragen om Blijdorp de winter door te helpen! Ik stel ‘Wall Of Sound‘ ter beschikking.” Een mooi initiatief!
Nothing but mammals
Diergaarde Blijdorp intensiveert zijn rol in het fokprogramma van het kuifhertje. Voorheen beheerde de Rotterdamse dierentuin namelijk een European Studbook (ESB), maar dat is deze zomer overgegaan tot een European Endangered Species Programme (EEP). Hoewel het doel van beide soorten fokprogramma hetzelfde is, verschillen ze qua werkwijze. De stamboekhouder van een ESB houdt alle mutaties van een zekere soort in Europese dierentuinen bij: geboortes, sterftegevallen en verhuizingen. Dierentuinen kunnen het stamboek raadplegen voor advies. Als een dierentuinpopulatie kwetsbaar wordt bevonden of er actief nagedacht wordt over herintroductie, kan het overgaan tot een EEP. Hierbij wordt nauwlettender bekeken welke dieren zich met elkaar mogen voortplanten, maar ook bij andere kwesties kan de EEP-coördinator advies geven en doelen stellen. In november heeft EEP-coördinator Janno Weerman bijvoorbeeld speciale Best Practice Guidelines opgesteld voor het kuifhertje. Waarschijnlijk is hun relatief kleine populatiegrootte in gevangenschap de aanleiding geweest voor Blijdorp om zich grotere zorgen te maken over hun toekomst. Slechts 14 EAZA-leden houden de soort en al deze dieren zijn vrij nauw aan elkaar verwant, doordat er oorspronkelijk maar een handjevol dieren uit China geïmporteerd is. Diergaarde Blijdorp beheert ook de EEPs van de Aziatische olifant, de Rüppells gier, de Egyptische landschildpad en de rode panda. Voor die laatste soort beheert Blijdorp eveneens een Global Species Management Plan (GSMP), een mondiaal fokprogramma. Tip: de laatste weken hebben we de ‘Ontdek…’-pagina’s op het Blijdorper Bende Blog grotendeels geactualiseerd wat betreft officiële populatiegroottes, fokprogramma’s en IUCN-statussen. Sommige soorten, zoals de secretarisvogel, worden nu helaas ook als bedreigd gezien, terwijl nieuw onderzoek naar de wolnekooievaar en manoel juist gunstig uitvalt. Onder andere de giraffen en Amoerpanters hebben nieuwe fokcoördinators, dus er valt genoeg te lezen!
Verenrubriek
Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook)
De feestdagen zijn een goed moment om terug te blikken op het voortplantingssucces bij de vogels. De eindstand bij Bass Rock bedraagt één papegaaiduiker, drie eidereenden, drie zeekoeten en vier drieteenmeeuwen. Geen slecht resultaat! De rode ibissen hebben ook hun best gedaan, want die kolonie is dit jaar met maar liefst 19 dieren uitgebreid. Binnenkort zal een flink deel van de groep weggevangen worden voor een verhuizing naar Frankrijk. Het hyacinthara-jong uit 2019 ging hen voor. De verzorgers hopen dat zijn ouders in 2021 wederom succes zullen hebben in de Zuid-Amerikaanse volière, nu hun kroost uit 2020 alweer uitgevlogen is. Het is bewonderenswaardig dat het tegenwoordig allemaal op rolletjes lijkt te lopen bij deze grote papegaaien, want voorafgaand aan 2016 viel er weinig te berichten over het liefdesleven van het echtpaar. Ook in het Oceanium was er bescheiden succes: één ezelspinguïn en twee koningspinguïns. Dat is minder dan in voorgaande jaren, maar er was dan ook de nodige onrust dit jaar met defecte koelsystemen, verbouwingen en verhuizingen. In het najaar is bij beide pinguïnsoorten één ouder dier overleden, dus de groepsgrootte is vrij constant. Waarschijnlijk zal de ‘winst’ volgend jaar weer wat groter zijn. De reuzentoekans in de Rivièrahal hebben dit jaar ook een kuiken groot weten te brengen, zo weet het Vriendennieuws te vermelden.
Vrienden voor het leven
Foto: Robert Post (BB-Facebook). Archieffoto.
Het mutatieoverzicht van het Vriendennieuws stelt ons op de hoogte van enkele sterfgevallen die dusver nog niet vermeld waren op Blijdorper Bende. In Noord-Amerika zijn in de loop van het derde kwartaal van 2020 een wasbeer en een poolvos overleden. Beide dieren waren al goed bejaard. Zoals al eens in eerdere editie van Kort Nieuws vermeld werd, geldt voor deze twee soorten dat er ieder jaar weer mensen zijn die jonge individuen weten te bemachtigen en als huisdier proberen te houden. Aanvankelijk schattig, maar als ze ouder worden… Het is het welbekende verhaal en vaak komen dit soort afgedankte dieren terecht bij Stichting AAP. Zij kampen echter regelmatig met ruimtegebrek en dan springt Diergaarde Blijdorp graag bij. Daarom wordt er ook niet gefokt met ze. Ook is er een overlijdensbericht voor een vrouwelijke ringstaartmaki. Verder is Californische zeeleeuw Toos helaas opgenomen in het mutatieoverzicht. Ze is 24 jaar oud geworden, een respectabele leeftijd. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp hebben wij een paar weken gewacht met het delen van de nieuwtjes uit het Vriendennieuws. Wil jij direct op de hoogte worden gebracht van de actualiteit? Word dan lid van de vereniging!
Koolhydraten
Heb je wel eens een smoothie met tarwegras op? Het schijnt zeer voedzaam te zijn, al drinken de meeste mensen het niet per se voor de smaak. In Diergaarde Blijdorp is het plantje echter niet aan te slepen, want het is het nieuwe lievelingskostje van de gelada’s. Zoals je vast niet ontgaan zal zijn, hebben deze dieren vakkundig ieder grassprietje rondom het Roofdieren-Gebouw opgegeten sinds ze hier in 2018 werden losgelaten. De dieren kregen vanaf het begin al extra groenvoer en bij het inzaaien van het gras was gekozen voor een van de meest onvernietigbare grassoorten van Nederland, maar het mocht niet baten. Het is een gemis voor de dieren, want van nature grazen ze dag in, dag uit op de hoogvlaktes van Ethiopië. Zitten, plukken, eten, een stukje opschuiven, weer plukken, weer eten. Het is zo’n prominente bezigheid dat deze soort geen rode derrière geëvolueerd heeft om de dames te imponeren, zoals hun nauwste verwanten, de bavianen, maar een rode borst. De botanisten van Blijdorp hebben echter iets gevonden op de grasschaarste. Achter de schermen zaaien ze bakken in met tarwegraszaadjes en na een kleine week kunnen de platen bij de gelada’s geplaatst worden, om daar met precisie geplunderd te worden. Abonnementhoudersblad De Giraffe meldt dat er inmiddels een hele kas gewijd is aan de grasvoorziening van de gelada’s. Oh, en nu we het toch over de botanische afdeling hebben: zij houden er tegenwoordig een eigen podcast op na, ‘BlijdorpOpGroen’. Zeker een aanrader!
Alweer kan er een klusje afgevinkt worden van Blijdorps to-do-list: dankzij de vereniging Vrienden van Blijdorp is de Falklandsbiotoop in het Oceanium uitgebreid met wat voorheen de pinguïncrèche was. Het idee achter deze sectie was dat hier pinguïns met de hand grootgebracht konden worden als de ouders daar niet in slaagden. Van dat scenario is echter (gelukkig) niks werkelijkheid geworden, wat betekende dat er een lege ruimte langzaam aan het afbrokkelen was. In het kader van de Vriendencampagne ‘Alle bee(s)tjes helpen’, ook wel de flitsactie genoemd, is dit verblijf nu opgefleurd en sluit het feilloos aan op de rest van het pinguïnverblijf. Wanneer het broedseizoen van start gaat, hebben de stelletjes een extra plek om even afstand te nemen van de immer uitdijende kolonie – Blijdorp is een van de weinige dierentuinen waar de koningspinguïns en ezelspinguïns ieder jaar tot broeden overgaan. In dit nieuwe stukje verblijf kunnen de nieuwsgierige pinguïns helemaal naar het glas waggelen: wie kijkt er nu eigenlijk naar wie?
Kan jij je favorieten nog vinden? Wederom hebben wat vogels van zetel geruild. De Mantsjoerijse kraanvogels hebben afscheid genomen van de Amoer en hun kamergenoten, de pelikanen, en huizen nu bij de entree van het Aziatisch Moeras. Hier hebben ze meer ruimte om al wadend in het slijk van de rivierbodem te speuren naar tussendoortjes. De witnekkraanvogels, die hier voorheen leefden, zijn een stukje opgeschoven naar de Moerasvolière. Sinds de Stellers zeearenden naar Arctica zijn verplaatst, zijn eerder ook de kwakken uit de Grote Vliegkooi hier ingetrokken. Daar blijft het niet bij: in de volière tegenover de bantengs en Indische antilopen zijn nu niet slechts pruimkopparkieten en driekleureekhoorns te vinden, maar ook de bankivahoenderen. Hoewel die naam je wellicht weinig zegt, klinkt hun gedomesticeerde variant je waarschijnlijk wel bekend in de oren: de kip.
Lief en leed…
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Balispreeuw.
Editie drie van het Vriendennieuws heldert weer het een en ander op wat de mutaties in Blijdorp betreft. Te beginnen bij de geboortes die dusver grotendeels onopgemerkt zijn gebleven door het dagelijkse publiek. Deze zomer zijn de verzorgers verblijd met drie jonge Balispreeuwen, twee McCordsslangenhalsschildpadden en een duo koeneusroggen: de Rotterdamse Diergaarde staat bekend om het foksucces met deze dieren. Minder voorspelbaar was de komst van een kleine pijlstaartrog. De uk werd gespot op de bodem van het haaienbassin, waar zijn ouders wonen. Omdat hij het waarschijnlijk niet gered zou hebben tussen de grote vissen aldaar, heeft hij nu onderdak gevonden in de Mangrove. Bij de ingang van het Oceanium ook bijzonder geboortnieuws: dit broedseizoen is goed geweest voor twee jonge papegaaiduikers. Het eerste ei is door de verzorgers weggehaald uit het nest en in de broedmachine gelegd, waarna de moeder een tweede ei legde en deze zelf uitbroedde. Ook is de groep belangers toepaja’s flink uitgedijd sinds de komst van een volwassen mannetje. Helaas zijn er ook wat dieren overleden, waaronder de bejaarde zeeleeuw Tessa. Door ernstige mankementen aan haar lever weigerde ze te eten, waarna ze is geëuthanaseerd. Ook bongoman Kito is na een kort ziekbed dood gevonden in zijn stal. Tot de verdere sterftegevallen in mei behoren een mannelijke flamingo, een mannelijke kaaimaneteju, een vrouwelijk bosrendier en een mannelijke bijeneter.
… Komen en gaan
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). ”Dag Jelai, goede reis!”
Ook de flinke collectie transportkisten vergaart geen stof. Zo is hyenaman Jelai inmiddels vertrokken naar Kroatië en via het Vriendennieuws weten we dat het deze zomer ook een drukte van belang was. Een groepje dames bestaande uit een Rüppells gier en een tweetal maraboes heeft de Gierenrots verruild voor het buitenland. Twee mannelijke hutia’s hebben een nieuw tehuis gevonden in Hannover en een vrouwelijke pannenkoekschildpad huist inmiddels in Salzburg. Tot slot is meneer de Mhorr-gazelle, Flip, naar Berlijn verhuisd. Dat brengt ons gelijk tot de laatste en tevens kleinste sectie van het mutatieoverzicht: de ontvangsten. Flip is namelijk van positie geruild met de Berlijnse bok, die inmiddels aan het hoofd staat van de Blijdorp-kudde. Ook zijn er twee mannelijke Rüppells gieren gearriveerd. Wil je voortaan ook direct de laatste stand van zaken weten? Word dan een Vriend van Blijdorp en ontvang hun kwartaalblad!
Foto: Annemieke de Wit (BB-Facebook). Rüppells gier.
Foto: Vrienden van Blijdorp (vriendenvanblijdorp,nl). Het ‘glazen huis’
Vandaag was het dan zover: vele maanden aan zwoegen werden beëindigd met een ruk aan een gordijntje. Het Natuurbehoudscentrum, gesitueerd in de zaal waar voorheen een stukje woestijn werd gesimuleerd in de vorm van de Zee van Cortez, is een feit. Het Natuurbehoudscentrum, hoewel misschien klein in formaat, belichaamt de taakstelling van Diergaarde Blijdorp. Uiteraard is een onvergetelijk dagje uit iets waar de dierentuin naar streeft, maar wanneer puntje bij paaltje komt, gaat het om de conservatie van de mondiale biodiversiteit. Werkelijk iets om trots op te zijn.
Foto: Greet van Norde (vriendenvanblijdorp.nl)
Voorafgaand aan de opening van het Natuurbehoudscentrum mocht Marcel Kreuger namens de Vrienden van Blijdorp, de geldschieters van het project, even het woord voeren. Er werd stilgestaan bij wijlen Henk Zwartepoorte, in vele opzichten een onvergetelijk man. In de decennia dat hij actief was voor Diergaarde Blijdorp, slaagde hij erin om met vele uiterst zeldzame schildpaddensoorten te fokken. Misschien nog wel belangrijker was zijn bereidheid om deze kennis te delen met de wereld, waarmee hij organisaties als de Turtle Survival Alliance van grote dienst was. Omdat in de Diergaarde de middelen ontbraken om zijn volledige visie te verwezenlijken, zette hij de Stichting ReHerp op touw. Na zijn overlijden is een belangrijke drijfveer achter natuurbescherming weggevallen. ReHerp zal dan ook een groot deel van zijn collectie terugsturen naar hun bakermat, Blijdorp. Mary Vriens, huidige voorzitter van ReHerp en vrouw van Henk, mocht dan ook een gedenkplaat voor Henk onthullen in het Natuurbehoudscentrum en twee Egyptische landschildpadden vrijlaten in hun nieuwe onderkomen.
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)
Nog niet het gehele Natuurbehoudscentrum is af. Naar verwachting zal het nog een aantal weken duren totdat alle diersoorten te zien zijn. Een van de soorten die nu wel al aanwezig is, is dus de Egyptische landschildpad, in de wetenschap bekend als Testudo kleinmanni. Het IUCN merkt hem aan als kritiek bedreigd en de populatie krimpt nog altijd, omdat de Egyptische en Libische autoriteiten niet in staat zijn om de vernietiging van zijn leefgebied en de illegale huisdierenhandel een halt toe te roepen. De Egyptische landschildpad is een geboren overlever: zijn geringe grootte – de maximale schildlengte bedraagt nog geen vijftien centimeter – betekent dat hij niet veel voedingsstoffen nodig heeft en zijn lichaamskleur zorgt ervoor dat hij wegvalt tegen zijn omgeving. Het verblijf van de Egyptische landschildpad is direct bij binnenkomst een blikvanger. Het is op zich een vrij simplistisch opgezet onderkomen, maar de sporadische planten en rotsen bieden de dieren meer dan genoeg mogelijkheden om zich te verstoppen. Blijdorp had al een zevental van deze dieren achter de schermen, een gedeelte zal daar ook blijven. Het EEP van deze soort wordt sinds kort ook beheerd vanuit Diergaarde Blijdorp.
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)
De overburen van de Egyptische landschildpadden zijn de San Francisco-lintslangen. Het verblijf is een kunstwerkje op zich: het is een zeer divers verblijf, met waterige gebieden, drogere hooglanden, vele boomstronken en rotsspleten en wat hogere beplanting. Op zich zijn lintslangen een vrij talkrijke groep dieren, maar van deze specifieke variant wordt gedacht dat er nog maar een paar duizend exemplaren leven in het wild.
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)
De achterste zijde van het glazen huis is bestemd voor een stelling met terraria zoals je die wellicht ook achter de schermen zou aantreffen: het doet enigszins denken aan het Publiekslab. Het zijn stuk voor stuk verblijfjes die zo ingericht zijn dat ze makkelijk aangepast kunnen worden om onderdak te bieden aan verschillende soorten. Reptielenliefhebbers opgelet, hier zullen een aantal zeer zeldzame soorten te vinden zijn. Momenteel is de enige inwoner een jonge pannenkoekschildpad, wiens ouders vertoeven in de Krokodillenrivier. Volgens de bordjes kunnen we in de komende weken ook kleine McCordsslangenhalsschildpadden en spinschildpadden verwachten. Deze twee soorten zijn al een aantal jaar exclusief achter de schermen te vinden. Ook wordt hier met zeldzame planten gewerkt, momenteel is één terrarium toegewezen aan bromelia’s en in de nabije toekomst komen er ook primula’s – Diergaarde Blijdorp beheert van deze twee planten de Nationale Plantencollectie.
Foto: Wikipedia. Archieffoto van de Cyprinodon longidorsalis
Aan de voorkant van het glazen huis zijn drie aquaria opgesteld. Hoewel de filters hiervan momenteel nog op gang moeten komen en de aquaria nog leeg staan, weten we dat hier een aantal zeer zeldzame vissensoorten komen. Zo komt er een Mexicaanse rivierhabitat waar de La Palma tandkarper (Cyprinodon longidorsalis) een plekje krijgt. Het verhaal van dit visje kent zijn gelijke niet. Hij komt uit een rivier in Noordoost-Mexico, de Ojo de Agua la Presa – of beter gezegd, één kleine sectie van deze rivier. Een slootje dat bekend staat als Charco La Palma, met een oppervlakte van 10 vierkante meter en maximaal 1,5 meter diep: mogelijk het kleinste verspreidingsgebied van alle gewervelden. Als gevolg van opdroging door irrigatie is deze soort in 1994 in het wild uitgestorven. Ook een andere Mexicaanse vissensoort, de Zoogoneticus tequila, is overgekomen uit Aquazoo Düsseldorf. Doordat invasieve vissensoorten zijn uitgezet in zijn natuurlijke habitat, was hij bijna uitgestorven. Gelukkig lijken beschermingsmaatregelen hun vruchten af te werpen, maar voorlopig is de situatie alsnog dusdanig penibel dat deze soort voor de zekerheid achter de schermen blijft. Hetzelfde geldt voor de Allodontichthys polylepis, die functioneel is uitgestorven in het wild.
Foto: Ron DeCloux (AquaInfo). Archieffoto van de Paretroplus menarambo
Een tweede aquarium staat in het thema van Madagaskar. Zo gaat Blijdorp mangaraharacichliden voor de schermen houden. Van deze soort werd gedacht dat hij in het wild uitgestorven was, met alleen nog drie mannetjes in de dierentuin van Londen. Gelukkig werd bij een expeditie nog een klein groepje vrouwtjes aangetroffen dat vervolgens naar Europa getransporteerd is, waardoor de toekomst van de reservepopulatie in gevangenschap nu in ieder geval veilig gesteld lijkt. Ook gaat de Diergaarde werken met de bedreigde Malagassische soorten Pachypanchax sakaramyi, Pachypanchax menarambo, Paretroplus menarambo, Paretroplus damii en Paretroplus kieneri. Welke hiervan precies voor en achter de schermen komen, is nog niet duidelijk. Het derde aquarium gaat onderdak bieden aan achoque’s (Ambystoma dumerilii), een kritiek bedreigd broertje van de axolotl-salamander.
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer). Het nieuwe vogelverblijf biedt vele landschapselementen waarachter de stressgevoelige inwoners desgewenst kunnen ontkomen aan het publiek.
Het centrale glazen huis, dat alleen toegankelijk zal zijn wanneer er vrijwilligers aanwezig zijn, is omgeven door nog een aantal verblijven. Het enige verblijf buiten het glazen huis dat momenteel in gebruik is genomen, is dat voor Aziatische zangvogels. Eigenlijk is dit het voormalige grondeekhoornverblijf met enkele lichte aanpassingen. Het koppeltje Balispreeuwen uit Taman Indah heeft hier zijn intrede gedaan, samen met een paartje roodoorbuulbuuls. In de nabije toekomst worden er shamalijsters en Palawan-pauwfazanten toegevoegd aan dat lijstje. Naast dit verblijf is een groot beeldscherm geplaatst waar bezoekers meer kunnen leren over de diverse conservatieprojecten waar de Diergaarde deel aan neemt.
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer). Het krokodillenstaartjesverblijf in wording.
Nog vier andere Zee van Cortez-verblijven maken een terugkeer in een nieuw jasje. De Coloradopadden houden hun oude stek, de gilamonsters nemen een oud slangenverblijf nabij de ingang over. Een oud verblijf naast de toegang tot het Kelpwoud wordt momenteel geschikt gemaakt voor de Filipijnse zeilhagedissen, een paar oude bekenden van Blijdorp. Daartegenover is het oude zoutwateraquarium terug te vinden. Momenteel zijn hier alleen een drietal Cortez doktersvissen een een paartje egelvissen aan te treffen. Nieuw zijn de momenteel nog leegstaande verblijven voor Antilliaanse groene leguanen, ploegschaarschildpadden, krokodilstaarthagedissen en vuursalamanders, alsmede de nieuwe ruimte met broedmachines.
Kort gezegd: het Natuurbehoudscentrum is nog alles behalve af en dat zal het ook nooit echt zijn. Zijn inwoners zullen komen en gaan zoals natuurbeschermingsorganisaties dat nodig achten. We zullen nog veel horen van dit stukje Oceanium…
