Kort Nieuws #166

30 juli 202110 december 2021 blijdorpenaar Kort Nieuws Aziatisch Moeras, Aziëhuis, Balispreeuwen, Bass Rock, Blijdorper Bende, Buiten Blijdorp, Californische Zeeleeuw, Diergaarde Blijdorp, Eidereenden, Gierenrots, Giovanni van Bronckhorst, Groenvleugelduiven, Grot Vliegkooi, Hamerkop, Het echte leven in de dierentuin, Himalayaglansfazanten, Kapgieren, Kelpwoud, Krokodillenrivier, Kuifseriema, Maleise Bosrand, Maraboe, Mieren, Molonetispreeuwen, Muisvogels, Natuurbehoudscentrum, Noordzee, Oceanium, Palawan-Pauwfazanten, Purperglansspreeuwen, Rijstvogels, Rivièrahal, Roelroels, Savanne, Secretarisvogels, Sneeuwkaptapuit, Taman Indah, Victoria Serre, Vicuña's, Weverkopje, Witkruinmangabey, Zuid-Amerika, Zwarte Wouwen

Housewarming

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Aziatische reuzenmier (Camponotus nicobarensis). Deze insecten uit Zuidoost-Azië zijn te zien in het Aziëhuis, in het verblijf waar voorheen de bloedzuigerhagedis leefde. Mieren staan, hun enorme diversiteit ten spijt, zelden in de schijnwerpers. Dat, terwijl ze ecologisch gezien heel belangrijk zijn! Dat wordt ook geïllustreerd in Blijdorp: centraal in hun terrarium staat namelijk een mierenplant (Hydnophytum papuanum). Deze planten hebben van nature een holle stam, die zo geëvolueerd is omdat het een perfecte nestkamer is voor mierenkolonies. Als wederdienst beschermen de mieren de plant en de plant profiteert bovendien van het organische afval dat de mieren achterlaten.

Zogen en zorgen

*Foto:* **Leo Brentjes** *(BB-Facebook)*

Beschuit met muisjes op de Afrikaanse Savanne. Witkruinmangabey Casper is bevallen van een gezond jonkie. Het is het eerste kleintje voor vader Oda, die eind vorig jaar het stokje overnam van fokman Ignazio. Casper is een ervaren moeder en wordt vergezeld door twee oudere dochters. Geboortenieuws is er ook bij het Oceanium, waar twee Californische zeeleeuwen geboren zijn. Joost is de naam van het zoontje van June, de dochter van Toya heet Tycha. Het gaat goed met ze. Onduidelijk is hoe het gaat bij de vicuña’s. Daar waren enkele bezoekers getuige van het begin van een bevalling, maar het vrouwtje werd door de verzorgers naar het binnenverblijf geloosd. Sindsdien heerst radiostilte. Helaas zou dit niet de eerste keer zijn dat een bevalling bij de vicuña’s in het honderd loopt, al ging het in 2020 wél goed en scoorde pluizebol Evita toen krantenkoppen.

Leerplicht

*Foto:* **Greet van Norde** *(Vrienden van Blijdorp)*

De educatieborden bij de Gierenrots zijn gemoderniseerd. De nieuwe platen geven informatie weer over onder meer de pikorde bij kadavers, de lichaamsbouw van de gier en de gierencrisis in Afrika. De borden die hier voorheen stonden, waren verouderd. Zeker een stap in de goede richting!

Vogelvrij

*Foto:* **Luciënne de Gier** *(BB-Facebook)*

Een drukte van belang op de vogelafdeling. Niet alleen zijn de Victoria Serre en de Grote Vliegkooi voor het eerst sinds lange tijd weer toegankelijk, maar er zijn ook veel dieren verhuisd en geboren! De rijstvogels hebben het verblijf van de Komodovaraan verruild voor de frisse buitenlucht. Ze wonen nu in de kleine volière tegenover de bantengs, samen met de roelroels en pruimkopparkieten. Over de roelroels gesproken: deze soort is nu ook te zien in het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium. Ze lossen daar de Palawan-pauwfazanten af, dat echtpaar woont nu bij de jaarvogel in Taman Indah.

Kuikens zijn er bij de kuifseriema’s uit Zuid-Amerika, de eidereenden bij Bass Rock, de purperglansspreeuwen bij het Weverkopje, de sneeuwkaptapuiten in de Krokodillenrivier en de Himalayaglansfazanten in de Grote Vliegkooi. In de Victoria Serre wordt er druk genesteld bij de Balispreeuwen, molonetispreeuwen, groenvleugelduiven en bruine muisvogels. In de Gierenrots-volière hebben de kapgiertjes een tweede poging gewaagd, nadat hun eerste ei niet uitkwam. De aanhouder wint, zo blijkt: er is een jong gespot! De secretarisvogels zijn ook nog steeds bezig met nestelpogingen, maar tot op heden zonder kuikens. Bezoekers melden tevens dat de zwarte wouwen voor het eerst sinds de opening van dit verblijf in 2010 interesse tonen in voortplanting. Eerder dit jaar behaalde Diergaarde Blijdorp – voor de eerste keer in de geschiedenis van het park – voortplantingssucces bij de witrug- en witkopgieren. Jonge maraboes en hamerkoppen zijn daarentegen uitgebleven dit seizoen.

Kijkbuis

Het nieuwe seizoen van ‘Het echte leven in de dierentuin’ is een knalhit! Op zaterdag 17 juli, toen de eerste aflevering werd uitgezonden, werd de show qua kijkcijfers alleen verslagen door het NOS Journaal en het RTL Nieuws. De week erna bereikte het programma zelfs meer dan één miljoen kijkers. Het tv-programma over Diergaarde Blijdorp laat concurrenten zoals ‘Beat Me’ en ‘Lego Masters Australië’ daarmee ver achter zich. ‘Het echte leven in de dierentuin’ is iedere zaterdag om 20.30 te zien op NPO1.

Buiten Blijdorp

Sumatraanse tijger Vanni is naar de eeuwige jachtvelden. In 2010 werd hij, samen met tweelingbroer Gio, geboren in Blijdorp als zoon van Hermes en Alia. In 2012 verhuisde hij naar het zonnige Benidorm, gevolgd door zijn transport naar Frankfurt in 2017. De laatste maanden takelde hij echter snel af. De boosdoener bleek een onbehandelbare maagtumor. Om verder lijden te voorkomen, is hij ingeslapen. Vanni heeft nooit jongen gehad en was tevens de laatste tijger die in Frankfurt woonde. De dierentuin geeft aan eerst te willen investeren in betere huisvesting. Eveneens overleden is tijgerin Binjai in de dierentuin van Melbourne. Zij kwam in 2002 ter wereld in Rotterdam als dochter van Hermes en Musi, met Sigli als tweelingzus. Binjai was al enkele jaren wat minder energiek dan voorheen. Op social media laat de Australische dierentuin weten: ”Als moeder van onze resterende tijgers, Hutan en Indrah, heeft ze een significante bijdrage geleverd aan het regionale fokprogramma voor deze kritiek bedreigde soort.”

Foto: Zoos Victoria (Facebook). Sumatraanse tijger Binjai.

Kort Nieuws #158

13 december 202010 december 2021 blijdorpenaar Kort Nieuws Antilliaanse Leguaan, Arctica, Blijdorper Bende, Botanische Afdeling, Caraïbisch Café, Diergaarde Blijdorp, Dikhuidenvleugel, Krokodillenrivier, Maleise Bosrand, Natuurmuseum Rotterdam, Neushoornleguaan, Noord-Amerika, Oceanium, Palawan-Pauwfazanten, Poolvossen, Rivièrahal, Savanne, Slurfhondje, Witkruinmangabey, Zwarte Neushoorn

Leguaan: lief en leed

*Foto:* **Jop Kempkes** *(BB-Beheer/Facebook)*

Actie bij de leguanen! Tegenover de Mangrove in het Oceanium wonen twee dieren: een neushoornleguaan en een zwarte leguaan. Laatstgenoemde heeft Blijdorp onder zijn hoede genomen in 2011, toen hij opdook in een bananencontainer, en is de enige van zijn soort in West-Europa. De neushoornleguaan zit echter om een andere reden alleen: haar partner is in 2018 gestorven. Even leek het erop dat ze wellicht nog eieren van hem bij zich droeg, maar helaas is dat op niks uitgelopen. Nu, twee jaar later, krijgt ze toch weer gezelschap: twee oude dochters, allebei allang volwassen, zijn teruggekeerd. De bedoeling is dat het drietal binnenkort uitgebreid wordt met een mannetje. Vooralsnog gaat het er allemaal gemoedelijk aan toe. Duimen maar! Gelijk een update over de derde leguanensoort: de kleine Antilliaanse leguaan die eerder dit jaar uit het ei kroop, een Nederlands primeur, is Igie gedoopt. Er was een namenwedstrijd uitgeschreven op Sint Eustatius, waar de ouders van de spruit vandaan komen. Zij werden in 2018 namelijk ‘geëvacueerd’ met het regeringsvliegtuig toen bleek dat dit deel van Caraïbisch Nederland niet langer veilig was voor hen. De komst van de groene leguaan, van het Zuid-Amerikaanse vasteland, heeft op al acht eilanden geresulteerd in het uitroeien van de Antilliaanse soort, waaronder ook Sint Maarten. Op nog vijf andere eilanden, waaronder Sint Eustatius, zijn momenteel beide soorten te vinden, wat betekent dat alleen het eilandstaatje Dominica nog écht veilig te noemen is. Het Europese fokprogramma is in het leven geroepen op advies van het IUCN, de organisatie die de Rode Lijst bijhoudt.

Dikhuidje

*Foto:* **Peter Milano** *(BB-Facebook)*

De jonge zwarte neushoorn is inmiddels regelmatig te bewonderen in Rotterdam. Op 8 november, de verjaardag van vader Vungu, volgden 400.000 dierenliefhebbers live zijn geboorte via de webcams. Het kalf, een mannetje, stond binnen een half uur op en huppelde de volgende ochtend onvermoeibaar achter moeder Naima aan in de Dikhuidenvleugel van de Rivièrahal. Bij redelijk weer – het zijn en blijven tropische dieren – mag hij meestal rond 11 uur buitenspelen. Hij heeft inmiddels ook een naam gekregen: Nasor. Het is een verwijzing naar iets dat bijna een eeuw geleden plaatsvond. In 1931 ontving de Diergaarde namelijk voor het eerst een zwarte neushoorn: Kali, overgekomen uit Afrika. Waar het park echter geen enkel idee van had toen het transport werd geregeld, is dat ze een reisgenootje zou hebben: een achtjarig jongetje uit hedendaags Tanzania, Nasor geheten. Je kan je voorstellen dat Diergaarde Blijdorp met een mond vol tanden stond! De opbouw van de Rotterdamse samenleving was dan wel een stuk monotoner toentertijd, wat overigens helaas veelal resulteerde in nare blikken van bezoekers naar het kind, maar dit soort twijfelachtige pseudo-slavernijpraktijken werden gelukkig toch echt als achterhaald beschouwd. Na twee maanden werd het hechte duo, dat samen in de stal overnachtte, dan ook uit elkaar gehaald toen Nasor herenigd werd met zijn familie in Afrika. Nu, bijna honderd jaar later, draagt de jonge zwarte neushoorn dus zijn naam als eerbetoon.

Shoutout

*Foto:* **Diergaarde Blijdorp** *(DB-Facebook)*

Dankjewel, Dura Vermeer! Het bouwbedrijf schonk Diergaarde Blijdorp een nieuwe heftruck waarmee interne transporten door de tuin kunnen blijven doorgaan. Ze kwamen direct in actie toen ze hoorden dat de oude heftruck op sterven na dood was. De organisatie laat weten: ”Wij wensen het dierentuinpersoneel en natuurlijk de dieren veel goeds en hopen dat deze nieuwe heftruck en fruittaart daarbij zullen helpen.”

Bomen over bomen

De Blijdorpse botanisten zijn in hun nopjes met de komst van een aantal bijzondere planten uit Trompenburg Tuinen & Arboretum in Kralingen: wat mini-eiken. Het zijn nazaten van verschillende eikensoorten van over de hele wereld. Veel van de jonge bomen zijn opgekweekt uit zaden en stekken die afkomstig zijn van bomen uit het wild. Genetisch gezien zijn de bomen hierdoor zeer bruikbaar om hun soort in botanische tuinen voor uitsterven te behoeden. Eiken groeien langzaam, waardoor ze gevoelig zijn voor bedreigingen. En die zijn er volop: de laatste vijftig jaar zijn grote gebieden met eikenbos-ecosystemen verdwenen. Vaak spelen er meerdere factoren mee, maar klimaatverandering, het verdwijnen van roofdieren die planteters doden, loslopend vee en geïntroduceerde ziektes spelen allemaal mee. Momenteel staan de kleine boompjes achter de schermen. Het is de bedoeling dat zij in het voorjaar een plek in de buurt van het Oceanium krijgen.

Shuffle

Het voorjaar mag dan nog wel even op zich laten wachten, maar dat houdt de Palawan-pauwfazanten niet tegen! In het Natuurbehoudscentrum scharrelen weer twee kuikentjes rond van deze schitterende Filipijnse grondvogels. In mei was het ook al raak en die jongen wonen nu in de volière tegenover de bantengs. Ook de steppeslurfhondjes in de Krokodillenrivier hebben weer voor nageslacht gezorgd. Het is een tweeling. Elders op de Savanne is er juist verdriet: witkruinmangabey Ignazio is op 25-jarige leeftijd overleden. In 2009 kwam hij vanuit Rome naar Blijdorp, waar hij datzelfde jaar samen met de uit Spanje afkomstige Esperanza voor de eerste geboorte van een mangabey in Nederland zorgde. Later werd de groep uitgebreid met vrouwtje Casper en het drietal wist Rotterdam al snel om te toveren tot dé Europese hofleverancier van deze zeldzame diersoort. Iganzio’s troon wordt nu bekleed door ene Oda, uit Dublin. Omdat de wissel nogal wat commotie heeft gecreëerd, heeft de dierentuin een jong mannetje en drie vrouwtjes ‘op kamers’ laten gaan in het verblijf in de gorilla-kijkhut. De fokcoördinator in Barcelona zal een nieuw tehuis zoeken voor hen. Tot slot is de poolvossenpopulatie gegroeid, zij het niet door geboortenieuws maar door een verhuizing: uit Alicante is een jonge poolvos overgekomen. Het betreft een afgedankt huisdier dat daar in Primadomus beland was, de Spaanse vestiging van Stichting AAP. In het Arctische themagebied van Diergaarde Blijdorp waren al enkele soortgenoten van hem te vinden: een clubje heren op leeftijd, alsmede een ander opvangdier dat in september bij de groep gevoegd werd. Net als bijvoorbeeld bij de wasberen fokt de Diergaarde niet met deze soort, maar probeert de dierentuin het wilde vlammetje bij dit soort getekende individuen weer aan te wakkeren. Opmerkelijk detail: de nieuweling heeft blauwe ogen.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Kort Nieuws #149

20 mei 202010 december 2021 blijdorpenaar Kort Nieuws Aziatisch Moeras, Aziatische Olifanten, Aziëhuis, Blijdorper Bende, Caraïbisch Café, Cichliden, Diergaarde Blijdorp, Ezelspinguïns, Falklands, Gelada's, Gierenrots, Ibis-Volière, Kapgieren, Koningspinguïns, Kuifhoenderkoeten, Kuifseriema, Maleise Bosrand, Mangrove, Mantsjoerijse Kraanvogel, Natuurbehoudscentrum, Oceanium, Palawan-Pauwfazanten, Pinchéaapjes, Roofdieren-Gebouw, Savanne, Stokstaartjes, Taman Indah, Vietnamfazant, Vosmangoesten, WILDLANDS, Witwangfluiteenden, Zuid-Amerika, Zwarte Kuifmakaak, Zwartsnuithaai

Kamergenoten

Oplettende bezoekers kunnen nu een diersoort spotten in Blijdorp die er voor de sluiting nog niet was: nieuw in de Rotterdamse Diergaarde is de Edwards’ fazant (Lophura edwardsi), een verblijfsgenoot van de kroonduiven, blauwe eksters en roodsnavelkitta’s bij het Aziëhuis. De Edwards’ fazant is een kritiek bedreigde vogelsoort uit Centraal-Vietnam, waar ze sinds 2000 niet in het wild waargenomen zijn. Hun leefgebied is rap geslonken door het gebruik van chemische wapens die vegetatie doodden tijdens de Vietnamoorlog in de jaren ’60-’70 en de resterende snippers bos staan onder druk door oprukkende menselijke activiteit. Het is goed mogelijk dat de soort alleen nog voortleeft in gevangenschap, hun fokprogramma (EEP) wordt gecoördineerd vanuit Praag. Het zijn schitterende dieren: qua lichaamsbouw doen ze het meest denken aan de goudfazanten, al komt hun verenkleed meer overeen met dat van een Himalayaglansfazant. Hun romp is donker met een blauw-groene glans en hun huid, zichtbaar bij hun poten en rond hun ogen, is rood. Een witte kuif maakt het plaatje af. Momenteel heeft Blijdorp alleen een mannetje: of er nog een vrouwelijke soortgenoot komt, die overigens veel bruiner van kleur zou zijn, is niet bekend.

Titaan op wielen

*Foto: **Ineke Salvaterra-Dames** (BB-Facebook)*

Vandaag was het tijd voor een monsterklus: olifant Timber is verhuisd naar WILDLANDS Adventure Zoo in Emmen. Daar volgt hij Mekong op, een bul die deze week Nederland heeft verruild voor Zwitserland. Timber werd in 1998 in Blijdorp geboren als zoon van Ramon en Khaing Phyo Phyo, maar moest het jaar erop noodgedwongen verhuizen samen met zijn moeder en nog drie olifanten vanwege een machtsstrijd binnen de olifantengroep. In 2007 keerde hij, heel wat kilo’s zwaarder, terug naar Rotterdam. Bij Bangka verwekte hij Faya en Sunay; bij Douanita dochter Tonya en de in Tsjechië geboren Sita; en bij Trong Nhi dochter Nhi Linh. Faya is inmiddels alweer tien jaar: zo oud was moeder Bangka ook toen Faya geboren werd. Het is dus niet uit te sluiten dat Timber binnenkort met Faya zou paren en zo op incestueuze wijze nog een kind zou verwekken. Het vervoeren van een mannelijke olifant is mogelijk de meest uitdagende verhuizing die denkbaar is binnen de dierentuinwereld en Timber werd dan ook al enige tijd getraind voor zijn transport. Uiteindelijk heeft hij maar één middagje in de zwaar verstevigde transportkist gestaan en inmiddels is hij vermoedelijk alweer uitgestapt in het prachtige en moderne olifantenverblijf in Emmen. De leegte in Blijdorp wordt weldra opgevuld door de in 2005 geboren Fahim uit het Belgische Bellewaerde. Hij ziet er wat jonger uit, maar dat komt doordat hij bij een stoeipartij zijn slagtanden is kwijtgeraakt.

Corona-Update

*Foto: **Diergaarde Blijdorp** (blijdorp.nl). Directeur Zevenbergen schenkt 500 kaartjes aan het personeel van het Maasstad Ziekenhuis.*

Nadat het giraffenverblijf voorbijkwam in de videoclip van rapper Josylvio en zangeres DO en de aanvoerdersband van Feyenoord kortstondig aan directeur Zevenbergen overhandigd werd, kwam het corona-rariteitenkabinet vandaag tot een einde. De abonnementhouders mochten weer, met een speciale verwelkoming door burgemeester Aboutaleb! ”Diergaarde Blijdorp heeft actief de samenwerking gezocht met de Veiligheidsregio om samen te werken aan een veilige heropening. De enorme inzet van alle medewerkers om dit voor elkaar te krijgen was hartverwarmend. Ik ben blij dat Blijdorp, als Rotterdams icoon, weer heel veel mensen een veilig en ontspannen dagje uit kan bieden.” Om de bezoekersaantallen in te perken, moest er online een tijdsslot gereserveerd worden: iets dat vanaf maandagochtend om 10 uur kon. Nog voor 10 uur was de digitale wachtrij om de website te betreden al duizenden gegadigden lang, wat betekende dat de servers van blijdorp.nl vrijwel direct bezweken. Mensen die vooraan stonden werden zonder reden weer gedegradeerd naar 4000ste of verloren mid-reservering hun verbinding. Gelukkig kalmeerde de chaos later op de dag en kon het merendeel van de geïnteresseerden alsnog een entreebewijs bemachtigen. Vermoedelijk mogen niet-abonnementhouders per 2 juni weer langskomen en vanaf dat moment kan ook begonnen worden met het wegwerken van de 4.500 kaartjes die door Blijdorp aan zorgpersoneel en kwetsbare kinderen gedoneerd zijn tijdens de actie ‘Samen Sterk’…

Veel lief, een beetje leed

*Foto: **Cor de Gier** (BB-Facebook). De jonge kuifmakaak.*

Tijdens de sluiting is er heel wat geboortenieuws onopgemerkt gebleven. Zo is er in een van de volières bij het Aziëhuis een Bengaalse oehoe uit het ei gekropen en ook elders in de Maleise Bosrand, bij de bantengs, is het raak: de geboorte van een stiertje, de zoon van moeder Joke, betekent dat er nu drie generaties van deze wilde rundersoort rondstappen. Dat, en het is vermoedelijk het eerste jong van de mannelijke banteng die eind vorig jaar uit Burgers’ Zoo overkwam. In het Aziatisch Moeras is er ook nieuw leven te bewonderen in de vorm van een kuifmakaakje. Het jong, waarvan het geslacht nog onbekend is, is het eerste jong van moeder Dunja. De vader van de nieuwe spruit is Kersen. Helaas ook minder vrolijk nieuws: de oudgediende kuifmakaak Leontien, die met haar 15 jaar heel wat kwaaltjes onder de leden had, is overleden. Bij de buren van de kuifmakaken, de Mantsjoerijse kraanvogels, is er een ei gespot. Op de Afrikaane Savanne is het fokresultaat bij de gieren inmiddels uitgebreid met twee kritiek bedreigde kapgiertjes.

*Foto: **Patty Kloosterman** (BB-Facebook). ”De jongen van vorig jaar zijn er ook nog, dus het is een dolle boel!”*

Ook aan de andere kant van de dierentuin heeft de burgerlijke stand niet stilgestaan: bij het Caraïbisch Café zijn er weer twee pinchéaapjes geboren. Vrijwel een precies een jaar geleden gebeurde dat voor het eerst bij deze kritiek bedreigde primaten en deze jongen wonen nog altijd in bij hun ouders. Pinchéaapjes vormen van nature (familie)groepjes van tot wel tien dieren, waarbij alleen een dominant paar zich mag voortplanten. Alle groepsleden dragen hun steentje bij aan de opvoeding. Een stukje verderop in het Oceanium zijn de pinguïns massaal tot voortplanting overgegaan. Bij de ezelspinguïns, te onderscheiden van de koningspinguïns doordat ze kleiner zijn, hebben zelden zóveel koppels kiezelnestjes gebouwd. Sowieso is het feit dat er in Rotterdam jaarlijks foksucces is een unicum binnen Europa. Bij de Palawan-pauwfazanten, inwoners van het Natuurbehoudscentrum, lopen twee pluizige jongen mee met de moeder. Dat ook de kuifseriema’s en de kuifhoenderkoeten in de Zuid-Amerikaanse volières op het nest zitten, stemt hoopvol dat dit tafereel zich ook daar zal voordoen.

Huizenruil

*Foto: **Luciënne de Gier** (BB-Facebook). Gelada-vrouwtjes.*

Dat de transporten tussen verschillende dierentuinen de laatste weken stilvielen, betekent niet dat er binnen Blijdorp niet geschoven is met de invulling van verblijven. De meest opvallende wissel heeft plaatsgevonden in het Afrika-themagebied: de stokstaartjes en vosmangoesten zijn van verblijf geruild. Nouja: enkelvoud, bij beide soorten is er nog maar één dier over. Bij de vosmangoesten is het in 2019 gearriveerde vrouwtje gestikt in haar eten en het mannetje heeft de afgelopen tijd veel gewicht verloren. Daardoor kon hij uit zijn verblijf tegenover de zebra’s klauteren en ook toen de verzorgers hem overplaatsten naar het buitenverblijf van de stokstaartjes, bij het Weverkopje, wist hij te ontsnappen. Totdat hij wat aangesterkt is, blijft hij dus in het binnenverblijf in de Okapi-Kas. Wat de andere verhuizingen betreft: drie jongvolwassen geladamannetjes, verwekt door Hagos toen hij nog de haremheer was, zijn herenigd met hun vader bij de vrijgezellengroep. Ze lagen in de clinch met de nieuwe haremheer, Salto. Hun introductie tot hun vader, hun halfbroer Pim en het jonge mannetje Jaba (en de onderhuurders, de geelkeelfrankolijnen) verliep vlekkeloos. In de Zuid-Amerikaanse sectie zijn de witwangfluiteenden verhuisd van de ibisvolière naar de naburige aravolière. In het Oceanium zijn de sierlijke Geophagus sveni-cichliden overgeplaatst naar het voormalige piranha-aquarium, waar tegenwoordig kaaimansnoeken, zoetwaterroggen en een zuignapmeerval wonen. Ze zijn al druk in de weer met het claimen van stenen om hun eieren op af te zetten: iets wat hier vermoedelijk beter zal lukken dan bij hun voormalige verblijfsgenoten, de dwergkaaiman en zilveren arowana’s. Er heeft nog een tweede verhuizing plaatsgevonden in het Oceanium: de zwartsnuithaai die eerder dit jaar achter de schermen geboren werd, een wereldprimeur voor Blijdorp, is inmiddels verhuisd naar het ondiepe Mangrove-bassin! Hier wonen onder andere ook neerkijkers, bruine egelvissen, zebramurenes en een jonge pijlstaartrog.

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook). Stokstaartje in zijn nieuwe verblijf.

Natuurbehoudscentrum: de Ark is Geopend!

10 februari 201930 december 2020 blijdorpenaar 》 Blijdorp Bouwt [Archief], Vrienden van Blijdorp Achoque, Antilliaanse Leguaan, Archief: opknapbeurt Oceanium (2016-2019), Balispreeuwen, Blijdorper Bende, Bromelia's, Californische Lintslangen, Cichliden, Coloradopadden, Diergaarde Blijdorp, Doktersvissen, Egyptische Landschildpad, Filipijnse Zeilhagedis, Gilamonster, Kogelvissen, Krokodilstaartjes, McCords slangenhalsschildpad, Natuurbehoudscentrum, Oceanium, Palawan-Pauwfazanten, Pannenkoekschildpad, Primula's, Roodoorbuulbuuls, Shamalijsters, Spinschildpad, Tandkarpers, Vrienden van Blijdorp, Vuursalamanders

*Foto: **Vrienden van Blijdorp** (vriendenvanblijdorp,nl). Het ‘glazen huis’*

Vandaag was het dan zover: vele maanden aan zwoegen werden beëindigd met een ruk aan een gordijntje. Het Natuurbehoudscentrum, gesitueerd in de zaal waar voorheen een stukje woestijn werd gesimuleerd in de vorm van de Zee van Cortez, is een feit. Het Natuurbehoudscentrum, hoewel misschien klein in formaat, belichaamt de taakstelling van Diergaarde Blijdorp. Uiteraard is een onvergetelijk dagje uit iets waar de dierentuin naar streeft, maar wanneer puntje bij paaltje komt, gaat het om de conservatie van de mondiale biodiversiteit. Werkelijk iets om trots op te zijn.

*Foto: **Greet van Norde** (vriendenvanblijdorp.nl)*

Voorafgaand aan de opening van het Natuurbehoudscentrum mocht Marcel Kreuger namens de Vrienden van Blijdorp, de geldschieters van het project, even het woord voeren. Er werd stilgestaan bij wijlen Henk Zwartepoorte, in vele opzichten een onvergetelijk man. In de decennia dat hij actief was voor Diergaarde Blijdorp, slaagde hij erin om met vele uiterst zeldzame schildpaddensoorten te fokken. Misschien nog wel belangrijker was zijn bereidheid om deze kennis te delen met de wereld, waarmee hij organisaties als de Turtle Survival Alliance van grote dienst was. Omdat in de Diergaarde de middelen ontbraken om zijn volledige visie te verwezenlijken, zette hij de Stichting ReHerp op touw. Na zijn overlijden is een belangrijke drijfveer achter natuurbescherming weggevallen. ReHerp zal dan ook een groot deel van zijn collectie terugsturen naar hun bakermat, Blijdorp. Mary Vriens, huidige voorzitter van ReHerp en vrouw van Henk, mocht dan ook een gedenkplaat voor Henk onthullen in het Natuurbehoudscentrum en twee Egyptische landschildpadden vrijlaten in hun nieuwe onderkomen.

*Foto: **Jop Kempkes** (BB-Facebook/Beheer)*

Nog niet het gehele Natuurbehoudscentrum is af. Naar verwachting zal het nog een aantal weken duren totdat alle diersoorten te zien zijn. Een van de soorten die nu wel al aanwezig is, is dus de Egyptische landschildpad, in de wetenschap bekend als Testudo kleinmanni. Het IUCN merkt hem aan als kritiek bedreigd en de populatie krimpt nog altijd, omdat de Egyptische en Libische autoriteiten niet in staat zijn om de vernietiging van zijn leefgebied en de illegale huisdierenhandel een halt toe te roepen. De Egyptische landschildpad is een geboren overlever: zijn geringe grootte – de maximale schildlengte bedraagt nog geen vijftien centimeter – betekent dat hij niet veel voedingsstoffen nodig heeft en zijn lichaamskleur zorgt ervoor dat hij wegvalt tegen zijn omgeving. Het verblijf van de Egyptische landschildpad is direct bij binnenkomst een blikvanger. Het is op zich een vrij simplistisch opgezet onderkomen, maar de sporadische planten en rotsen bieden de dieren meer dan genoeg mogelijkheden om zich te verstoppen. Blijdorp had al een zevental van deze dieren achter de schermen, een gedeelte zal daar ook blijven. Het EEP van deze soort wordt sinds kort ook beheerd vanuit Diergaarde Blijdorp.

De overburen van de Egyptische landschildpadden zijn de San Francisco-lintslangen. Het verblijf is een kunstwerkje op zich: het is een zeer divers verblijf, met waterige gebieden, drogere hooglanden, vele boomstronken en rotsspleten en wat hogere beplanting. Op zich zijn lintslangen een vrij talkrijke groep dieren, maar van deze specifieke variant wordt gedacht dat er nog maar een paar duizend exemplaren leven in het wild.

De achterste zijde van het glazen huis is bestemd voor een stelling met terraria zoals je die wellicht ook achter de schermen zou aantreffen: het doet enigszins denken aan het Publiekslab. Het zijn stuk voor stuk verblijfjes die zo ingericht zijn dat ze makkelijk aangepast kunnen worden om onderdak te bieden aan verschillende soorten. Reptielenliefhebbers opgelet, hier zullen een aantal zeer zeldzame soorten te vinden zijn. Momenteel is de enige inwoner een jonge pannenkoekschildpad, wiens ouders vertoeven in de Krokodillenrivier. Volgens de bordjes kunnen we in de komende weken ook kleine McCordsslangenhalsschildpadden en spinschildpadden verwachten. Deze twee soorten zijn al een aantal jaar exclusief achter de schermen te vinden. Ook wordt hier met zeldzame planten gewerkt, momenteel is één terrarium toegewezen aan bromelia’s en in de nabije toekomst komen er ook primula’s – Diergaarde Blijdorp beheert van deze twee planten de Nationale Plantencollectie.

*Foto: **Wikipedia**. Archieffoto van de Cyprinodon longidorsalis*

Aan de voorkant van het glazen huis zijn drie aquaria opgesteld. Hoewel de filters hiervan momenteel nog op gang moeten komen en de aquaria nog leeg staan, weten we dat hier een aantal zeer zeldzame vissensoorten komen. Zo komt er een Mexicaanse rivierhabitat waar de La Palma tandkarper (Cyprinodon longidorsalis) een plekje krijgt. Het verhaal van dit visje kent zijn gelijke niet. Hij komt uit een rivier in Noordoost-Mexico, de Ojo de Agua la Presa – of beter gezegd, één kleine sectie van deze rivier. Een slootje dat bekend staat als Charco La Palma, met een oppervlakte van 10 vierkante meter en maximaal 1,5 meter diep: mogelijk het kleinste verspreidingsgebied van alle gewervelden. Als gevolg van opdroging door irrigatie is deze soort in 1994 in het wild uitgestorven. Ook een andere Mexicaanse vissensoort, de Zoogoneticus tequila, is overgekomen uit Aquazoo Düsseldorf. Doordat invasieve vissensoorten zijn uitgezet in zijn natuurlijke habitat, was hij bijna uitgestorven. Gelukkig lijken beschermingsmaatregelen hun vruchten af te werpen, maar voorlopig is de situatie alsnog dusdanig penibel dat deze soort voor de zekerheid achter de schermen blijft. Hetzelfde geldt voor de Allodontichthys polylepis, die functioneel is uitgestorven in het wild.

*Foto: **Ron DeCloux** (AquaInfo). Archieffoto van de Paretroplus menarambo*

Een tweede aquarium staat in het thema van Madagaskar. Zo gaat Blijdorp mangaraharacichliden voor de schermen houden. Van deze soort werd gedacht dat hij in het wild uitgestorven was, met alleen nog drie mannetjes in de dierentuin van Londen. Gelukkig werd bij een expeditie nog een klein groepje vrouwtjes aangetroffen dat vervolgens naar Europa getransporteerd is, waardoor de toekomst van de reservepopulatie in gevangenschap nu in ieder geval veilig gesteld lijkt. Ook gaat de Diergaarde werken met de bedreigde Malagassische soorten Pachypanchax sakaramyi, Pachypanchax menarambo, Paretroplus menarambo, Paretroplus damii en Paretroplus kieneri. Welke hiervan precies voor en achter de schermen komen, is nog niet duidelijk. Het derde aquarium gaat onderdak bieden aan achoque’s (Ambystoma dumerilii), een kritiek bedreigd broertje van de axolotl-salamander.

*Foto: **Jop Kempkes** (BB-Facebook/Beheer). Het nieuwe vogelverblijf biedt vele landschapselementen waarachter de stressgevoelige inwoners desgewenst kunnen ontkomen aan het publiek.*

Het centrale glazen huis, dat alleen toegankelijk zal zijn wanneer er vrijwilligers aanwezig zijn, is omgeven door nog een aantal verblijven. Het enige verblijf buiten het glazen huis dat momenteel in gebruik is genomen, is dat voor Aziatische zangvogels. Eigenlijk is dit het voormalige grondeekhoornverblijf met enkele lichte aanpassingen. Het koppeltje Balispreeuwen uit Taman Indah heeft hier zijn intrede gedaan, samen met een paartje roodoorbuulbuuls. In de nabije toekomst worden er shamalijsters en Palawan-pauwfazanten toegevoegd aan dat lijstje. Naast dit verblijf is een groot beeldscherm geplaatst waar bezoekers meer kunnen leren over de diverse conservatieprojecten waar de Diergaarde deel aan neemt.

*Foto: **Jop Kempkes** (BB-Facebook/Beheer). Het krokodillenstaartjesverblijf in wording.*

Nog vier andere Zee van Cortez-verblijven maken een terugkeer in een nieuw jasje. De Coloradopadden houden hun oude stek, de gilamonsters nemen een oud slangenverblijf nabij de ingang over. Een oud verblijf naast de toegang tot het Kelpwoud wordt momenteel geschikt gemaakt voor de Filipijnse zeilhagedissen, een paar oude bekenden van Blijdorp. Daartegenover is het oude zoutwateraquarium terug te vinden. Momenteel zijn hier alleen een drietal Cortez doktersvissen een een paartje egelvissen aan te treffen. Nieuw zijn de momenteel nog leegstaande verblijven voor Antilliaanse groene leguanen, ploegschaarschildpadden, krokodilstaarthagedissen en vuursalamanders, alsmede de nieuwe ruimte met broedmachines.

Kort gezegd: het Natuurbehoudscentrum is nog alles behalve af en dat zal het ook nooit echt zijn. Zijn inwoners zullen komen en gaan zoals natuurbeschermingsorganisaties dat nodig achten. We zullen nog veel horen van dit stukje Oceanium…

Diersoorten onder vuur: Blijdorp springt bij

17 mei 201812 juni 2020 blijdorpenaar Dierennieuws, Wetenschap & Conservatie (in situ) Antilliaanse Leguaan, Balispreeuwen, Blijdorper Bende, Caraïbisch Café, Diergaarde Blijdorp, EAZA, Indische Blauwrug, Longhouse, Natuurbehoudscentrum, Oceanium, Palawan-Pauwfazanten, Rivièrahal, Roodoorbuulbuuls, Shamalijsters, Silent Forest Campagne, Stichting RAVON, stichting STENAPA, Tropenvleugel, Victoria Serre

Natuurbehoud staat bovenaan de agenda van Diergaarde Blijdorp. Niet alleen wordt er met talloze diersoorten doelmatig gefokt, vier internationale fokprogramma’s worden ook beheerd vanuit de dierentuin. Dit zijn de stamboeken van de Aziatische olifanten, de kuifhertjes, de rode panda’s en sinds kort die van de Egyptische landschildpad. Bovendien zijn er zelfs drie diersoorten die hun voortbestaan te danken hebben aan de inspanningen van Blijdorp. Van tijd tot tijd worden enkele projecten in de schijnwerpers gezet, om de schrijnende situatie van deze dieren onder de aandacht te brengen. Ook dit jaar zijn er twee campagne’s waar Blijdorp extra aandacht aan schenkt.

Tropische Nederlanders

Weinig mensen staan erbij stil, maar de Nederlandse natuur bestaat uit meer dan alleen de Veluwe, de Oostvaardersplassen en de Biesbosch; Caraïbisch Nederlands is biologische schatkist. Een van de bijzondere inheemse dieren is de Antilliaanse groene leguaan. Deze bedreigde reptielensoort komt, zoals zijn naam al weggeeft, van nature voor op de Antillen. Daar wordt de soort helaas weggevaagd door ontbossing, aanrijdingen en confrontaties met huisdieren. De grootste bedreiging voor de soort is echter zijn veelvoorkomende neefje, de ‘normale’ groene leguaan. Deze komt van nature niet voor op de eilanden maar is er door de mens wel geïntroduceerd. De twee soorten kruisen geregeld en zo ontstaat een onvruchtbare hybride die op termijn de soort fataal kan worden. Zo is de soort recentelijk uitgestorven op Sint Maarten.

Diergaarde Blijdorp gaat binnenkort een steentje bijdragen aan het fokprogramma van deze soort. Dat is hard nodig, want er zijn slechts twee andere dierentuinen in Europa die de soort houden. Momenteel huisvest Blijdorp één mannetje, dat al langere tijd bij het Caraïbisch Café wordt ondergebracht. In samenwerking met stichting RAVON en de stichting STENAPA zijn nu vier wilde Antilliaanse groene leguanen van Sint Eustatius overgebracht naar Nederland. Hier kunnen zij, onder begeleiding van gerenommeerde reptielenexperts, veilig voor nageslacht zorgen. Dankzij de inspanningen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Algemene Zaken mochten de dieren en de dierverzorgster van Blijdorp vanaf Sint-Maarten meevliegen naar Rotterdam met minister-president Rutte in het regeringsvliegtuig. De reeds aanwezige leguaan en zijn vier nieuwe soortgenoten krijgen binnenkort een geoptimaliseerd verblijf in het nieuwe Natuurbehoudscentrum in het Oceanium, waar zij de komende jaren zullen blijven. Mogelijk zullen ze later naar andere dierentuinen verhuizen om nieuwe fokkoppels samen te stellen. Hopelijk verbetert de situatie in het wild en kunnen de jongen van deze leguanen ooit weer terug naar de Caraïben.

Zangers in nood

*Foto: **EAZA** (silentforest.eu). Vogelmarkt in Indonesië.*

Als onderdeel van de EAZA Silent Forest Campagne vraagt de Diergaarde momenteel aandacht voor de bedreigde zangvogels van Zuidoost-Azië. Elk jaar worden daar miljoenen vogels gevangen om op de markt verhandeld te worden als huisdier, eten of statussymbool. Het houden van zangvogels om mee te doen met zangcompetities is eveneens een diepgewortelde traditie in Indonesië, Maleisië en Indochina. Ook internationaal bestaat veel vraag naar zangvogels als huisdier en handelaren verdienen veel geld aan de illegale handel. Het merendeel van de gevangen dieren overlijdt binnen enkele dagen door erbarmelijke omstandigheden waarin zij terecht komen. Er zijn zo’n 850 zangvogelsoorten in de regio die als biologische hotspot bekend staat. Momenteel is de situatie dusdanig uit de hand aan het lopen, dat het IUCN de status van de zangvogels veel sneller moet aanpassen dan gebruikelijk is bij bedreigde diersoorten. Volgens de EAZA ”verdwijnen bepaalde vogelsoorten sneller dan wij bevatten.”

Blijdorp draagt bij aan de twee fronten waarop de EAZA de strijd wil aangaan: conservatie en educatie. Door middel van fokprogramma’s moet de toekomst van de vogelsoorten veilig worden gesteld. Zo staat Blijdorp bekend om zijn succes met de Balispreeuw, een kritiek bedreigde soort: in 30 jaar tijd zijn er een kleine 200 exemplaren geboren in Rotterdam. Het merendeel van de zangvogels in de dierentuin wordt momenteel gehouden in de Victoria Serre van de Rivièrahal, zoals de Indische blauwrug. Ter gelegenheid van de actie worden er daarnaast ook Balispreeuwen, roodoorbuulbuuls, shamalijsters en Palawan-pauwfazanten ondergebracht in de volière bij het Longhouse. In het Longhouse wordt namelijk momenteel een expositie gehouden over de Silent Forest Campagne.

Daarnaast ondersteunt Blijdorp met geld en kennis verschillende ‘in situ’ projecten, binnen het leefgebied van de dieren zelf dus. Op Java en Sumatra behoedt Blijdorp, door het ondersteunen van lokale fokprogramma’s en door het geven van voorlichting, de geelkruinbuulbuuls en de zwartwitte lijstergaaien voor uitsterven. Soortgelijke maatregelen worden getroffen op Nias, waar de Niasbeo centraal staat. Men hoopt ook om op korte termijn de eerste in gevangenschap gefokte dieren uit te zetten. Verder worden parkwachters betaald om een eiland voor de kust van Sumatra te beschermen en in West-Java wordt onderzoek gedaan naar de status van bedreigde soorten en de gezondheid van het oerwoud. Tot slot worden Balispreeuwen, die onderschept zijn op de markt, weer vrijgelaten en gemonitord op het toeristische eiland Bali. Wil je deze projecten een steuntje in de rug geven? Koop dan een van de producten in de Zee van ZOOvenirs waarvan de opbrengst gaat naar de Silent Forest Campagne of lever een oude verrekijker in bij het Longhouse zodat parkwachters ze kunnen hergebruiken. Neem ook eens een kijkje op de website van de campagne, waar meer wordt uitgelegd over de verschillende projecten.

Blijdorper Bende Blog!

Als 't over Blijdorp gaat!

Palawan-Pauwfazanten