Kort Nieuws #190

Blijdorp Bouwt

Foto: @AgainErick (Wikimedia Commons). Archieffoto.

De schop gaat weer in de grond in Diergaarde Blijdorp! Momenteel worden voorbereidingen getroffen voor de restauratie van de rendierenstal. Dit monumentale pand uit 1940, dat in de zuidelijke hoek van de dierentuin staat, zal in oude luister hersteld worden. In abonnementhoudersblad ‘De Giraffe’ laat Blijdorp weten dat de klus op z’n vroegst begin 2024 afgerond zal zijn. In de tussentijd worden de bosrendieren en moeraswallaby’s ondergebracht in het quarantaineverblijf in de spoorwegdriehoek, wat betekent dat ze alleen vanuit de trein zichtbaar zullen zijn (trajecten R’dam-S’dam, R’dam-Alexander & de HSL). Naar verluidt zal tegelijkertijd ook het oude berentheather hersteld wordt. Momenteel is dit betonnen terras bedolven onder wat aarde en beplanting, omdat het park worstelde met een invulling geven aan dit piepkleine verblijf. Al geruime tijd wordt gespeculeerd over het lot van de kleinschalige Europese en Australische themagebieden. Blijdorper Bende heeft begrepen dat de focus nu uitsluitend ligt op het toekomstbestendig maken van het bouwwerk. De verwachting is dan ook dat de bosrendieren en wallaby’s in ieder geval nog een paar jaar zullen blijven.

Welkom!

Foto: Míla Stehlík (biolib.cz). Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Chinese bospatrijs (Arborophila gingica), ook wel de Ricketts bospatrijs of withalsbospatrijs genoemd. Deze kleurrijke grondvogel deelt zijn natuurlijke leefgebied in de kustregio Jiangnan met onder andere het kuifhertje en de geelkeelgaailijster. Net als deze landgenoten gaat de Chinese bospatrijs gebukt onder habitatverlies en jacht, waardoor de soort als ‘gevoelig’ op de Rode Lijst staat. Hoewel er nog geen officieel populatiemanagement programma bestaat voor de Chinese bospatrijs in Europa, verloopt de fok in dierentuinen steeds beter. Blijdorp heeft recent twee jonge mannetjes uit Antwerpen opgevangen. Zij zullen binnenkort te zien zijn in de volière van de pruimkopparkieten en rijstvogels, in de Maleise Bosrand.

… En vaarwel!

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp herbergt niet langer de Himalaya-glansfazant, blijkt uit een rondgang van Blijdorper Bende. Jarenlang fokte Rotterdam erg succesvol met de kleurrijke vogels uit Centraal-Azië, maar vorig jaar overleed onverwachts het vrouwtje en bleef de haan alleen achter. Het is niet bekend of hij overleden of slechts verhuisd is. Met de naderende sluiting van hun oude verblijf, de Grote Vliegkooi, en met weinig zicht op uitbreiding van de nog wat bescheiden Himalaya-biotoop lijkt het onwaarschijnlijk dat de glansfazant op korte termijn terugkeert naar Rotterdam. De soort is nog in een vijftigtal Europese dierentuinen te bewonderen. De Vietnamfazanten in de Victoria Serre zijn nu de enige fazanten in het park dat eens begonnen is als fazanterie.

Klein dier, groot verlies

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook)

Eveneens een pijnlijk afscheid in de Krokodillenrivier. Onverwachts is de diadeemroodstaart overleden. Dit mannetje werd vorig jaar geleden geconfisqueerd door de douane, waarna hij opgevangen werd door Diergaarde Blijdorp. Het leek alsof hij in rap tempo revalideerde van zijn traumatische achtergrond, maar mogelijk worstelde hij toch met zijn gezondheid. Voor zover bekend was hij de enige van zijn soort in de Europese Unie. De diadeemroodstaart is afkomstig uit de bergweides van Noord-Afrika, over hun natuurlijke gedrag is weinig bekend.

Noodopvang

Foto: Frans van Arkel (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp verwelkomt een nieuw groepje poolvossen. Het zestal (drie mannetjes, drie vrouwtjes) woonde oorspronkelijk in een Oekraïense dierentuin, maar werd na de Russische invasie geëvacueerd naar een opvangcentrum in Polen. Daar konden ze niet permanent blijven, maar toevallig stond het poolvossenverblijf in Blijdorp sinds kort leeg. Eén plus één is twee! Gelukkig lijken ze zich helemaal thuis te voelen in Rotterdam, waar de energieke dieren heel wat bekijks trekken. Vier mogen hun oude dag in de Maasstad slijten, twee gaan nog op doorreis naar Ierland.

Dankjewel!

Foto: dejong.nl.

Ruggensteuntjes stelt Blijdorp altijd op prijs! De A. de Jong Foundation doneert 4.000 euro aan het dierenpark voor de vernieuwing van de Zuid-Amerikaanse volières. Op haar website schrijft de stichting: “[wij zetten ons in voor] het behoud van de natuurlijke wereld en het welzijn van dieren (…) en zijn al lang een bewonderaar van het werk dat Diergaarde Blijdorp verricht. De dierentuin heeft een indrukwekkende staat van dienst op het gebied van dierbehoud en educatie, en de inspanningen om bedreigde diersoorten te beschermen zijn altijd prioriteit geweest.” Het moederbedrijf van de stichting, A. de Jong Installatietechniek, is een vaste klant van Blijdorp en beheert verscheidende werktuigkundige installaties in de dierentuin. Naar verwachting worden de nieuwe volières voor de ara’s en ibissen medio 2024 opgeleverd.

Ontsnapt!

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer)

Diergaarde Blijdorp probeert de baardapengroep nieuw leven in te blazen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan! Eind vorig jaar werd het laatste vrouwtje, Trine, gekoppeld aan een nieuwe man. Helaas klikte het niet tussen de twee, Trine liet manlief alle hoeken van het verblijf zien. Gehoopt werd dat de komst van nog eens drie vrouwtjes uit Groot-Brittannië zou helpen met de groepsdynamiek. Aanvankelijk leek een soort gewapende vrede neer te dalen in de Maleise Bosrand, maar nu dondert het toch weer. Op 10 augustus ging het er zelfs zó hard aan toe, dat een van de baardapen van het eiland af stoof, rechtstreeks over de sloot en het schrikdraad heen! Nadat haar belagers naar binnen geloodst waren, keerde ze uit zichzelf weer terug naar het verblijf via een overhangende boom. Een verhaal met een staartje…

Beschuit alom

Foto: @celine_alders_photography (BB-Instagram)

De flamingokolonie barst uit zijn voegen! Inmiddels staat de teller op meer dan 150 individuen en een tiental koppeltjes zit nog op het nest. In het verblijf zijn tevens twee jonge noordelijke pijlstaarteenden uit het ei gekropen. Ook een bijzondere geboorte in de Victoria Serre: na enkele mislukte pogingen hebben de Barletts dolksteekduiven eindelijk een jong grootgebracht. Met veel geduld kan je schuwe gezinnetje spotten in het centrale segment van de kas. Dat geldt ook voor mevrouw Palawan-pauwfazant, die in het hoekje van de voederkooi op het eieren zit, en voor een reuzentoekan, die zich verschuilt in een nestholte. Geboortenieuws is er ook in het Hart van Afrika, waar een violette schildtoerako uitgevlogen is. Het jong groeit als kool. Dat geldt ook voor de drie jonge nandoes, die inmiddels zichtbaar zijn voor het publiek. Het vierde nandoekuiken heeft het helaas niet gered. Tot slot ook nog geboortenieuws in het Oceanium, waar dit jaar drie koeneusroggen het levenslicht zagen. Achter de schermen worden ze getraind om voer aan te nemen van de verzorgers, daarna worden ze bij hun ouders teruggeplaatst. Blijdorp is de Europese ‘hofleverancier’ van deze bijzondere vissen, in februari vertrokken nog vier jonkies naar Valencia.

Lastpakken

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Een opmerkelijke gast in de Victoria Serre! In de Facebookgroep van Blijdorper Bende verscheen deze foto van een loslopende kreefachtige. Biologen van de Universiteit Leiden hebben aan Blijdorper Bende bevestigd dat het gaat om een Amerikaanse rivierkreeft, vermoedelijk van de soort Orconectes virilis of Procambarus clarkii. In Nederland is de inheemse Europese rivierkreeft halverwege de 20ste eeuw vrijwel volledig verdwenen door de slechte waterkwaliteit, waarna de introductie van Amerikaanse rivierkreeften (en schimmelziektes) via de visserij en huisdierenhandel de genadeklap vormde. Het is niet duidelijk hoe deze exoot de Rivièrahal heeft weten te bereiken. Bezoekers die rivierkreeften spotten in Blijdorp worden gevraagd om er melding van te doen.

Betoverend

Foto: Sharon de Vink (BB-Facebook)

De kwallenhoek is definitief buiten gebruik genomen. De naburige lampen van de steureneducatie veroorzaakten sterke algengroei, waar de kwallen last van hadden. Herhaaldelijke aanpassingen mochten niet baten. De oorkwallen zijn nog steeds te zien in de plasticexpositie bij de uitgang van het Oceanium. De kwallenhoek is inmiddels afgeschermd met meer educatieve materialen over het steurenproject. Naar verwachting zal dit hoekje van het pand op termijn grondig in de lak gezet worden, want behalve de kwallenkoepels staan hier nóg twee afgetimmerde aquaria. Iets met die rivierkreeften, wellicht…?

Uitzwaaien

Foto: Samantha de Blij (BB-Facebook). Okapi Ngwani.

Bye bye! De servaltweeling uit 2020 heeft Rotterdam verruild voor… Singapore! De Zuidoost-Aziatische dierentuin handhaaft hoge welzijnsstandaarden en is zelfs lid van de EAZA (Europese dierentuinvereniging). Een iets grotere transportkist vertrok laatst richting Duitsland. Okapi Ngwani gaat een mooie toekomst tegemoet in Frankfurt. Tussen 2017 en 2021 heeft de hengst vijf veulens verwekt bij de Blijdorpse dames. Om genetische diversiteit te waarborgen worden nu nieuwe koppels samengesteld. Ook bij de Noord-Amerikaanse steppebizons staat een mannetje minder, maar helaas komt dat door een sterfgeval.

Vriendennieuws

Foto: Jan de Neijs (BB-Facebook)

De publicatie van de augustus-editie van Vriendennieuws nadert, wat betekent dat de juli-editie openbaar gemaakt is! De Vrienden melden een bijzonder transport bij de geelkeelgaailijsters. Blijdorp heeft elf van deze kritiek bedreigde zangvogels overgenomen van een particulier. Voorlopig verblijft de luidruchtige groep in de volière bij het Longhouse, uiteindelijk zal de fokcoördinator in Londen een permanent heenkomen zoeken voor hen. Leegloop is er juist bij de pinchéaapjes, met het vertrek van een jong mannetje en de dood van het stokoude fokvrouwtje (30 jaar!). In Rotterdam resteren nu het fokmannetje en twee pubers. Het is de bedoeling dat een nieuw koppeltje samengesteld wordt. Tot slot vermeldt het Vriendennieuws ook de dood van een kortsnuitzeepaardje, het vertrek van een Visaya-wrattenzwijn en het ‘uitvliegen’ van een koningspinguin naar Spanje. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!

Buiten Blijdorp

Foto: ZOO Planckendael (Facebook)

ZOO Planckendael rouwt om Aziatische olifant Yu Yu Yin. De 44-jarige dikhuid overleed onverwachts aan acute spijsverteringsproblemen. Yu Yu Yin werd geboren in een houtwerkkamp in Myanmar en verhuisde eind jaren ’80 naar Ouwehands Dierenpark Rhenen. Van 1995 tot 1999 verbleef ze in Diergaarde Blijdorp. Hoewel de verzorgers in die periode erg blij waren met de geboorte van Yu Yu Yins enige gezonde jong, Maxim, was het niet één en al pais en vree. Er speelde namelijk een hevige ruzie tussen enerzijds olifant Irma en haar nageslacht en anderzijds het Rhenense trio Tin Tin Htoo, Yu Yu Yin en Khaing Phyo Phyo. De vriendinnen vertrokken daarom naar Port Lympne, gevolgd door Antwerpen en uiteindelijk Planckendael. Tin Tin overleed in 2005 tijdens een bevalling en in 2018 werden nierfalen Phyo Phyo fataal. Tevergeefs probeerde Yu Yu Yin zich toen als oudste lid van de Mechelense kudde nog te ontfermen over Phyo Phyo’s pasgeboren zoontje, Tarzen. Yu Yu Yin leeft voort in haar zoon Maxim, die in het Tsjechische Ostrava drie vrouwtjes het hof probeert te maken momenteel.

Foto: Jeroen Verwimp (Dierentuinen Onze Hobby). Aziatische olifant Yu Yu Yin (1979-2023).

Kort Nieuws #187

Groot gemis (1/2)

Foto: Jolanda Berkelmans (BB-Facebook). Gorilla Bokito (1996-2023)

Hoe gaat met het de gorilla’s in Blijdorp? Na de dood van Bokito heeft de familie enkele dagen achter de schermen doorgebracht. Inmiddels lijken de mensachtigen weer hun normale gang te gaan, maar de verzorgers houden de situatie nauwlettend in de gaten. Rotterdam telt nu twee vrouwelijke gorilla’s (Aya en Tamani), plus hun respectievelijk drie- en tweekoppige kinderschares. In afwezigheid van een dominante zilverrug bestaat het risico dat deze twee takken met elkaar in conflict komen. Gelukkig lijkt dat vooralsnog niet aan de orde. Of, en zo ja wanneer, er verhuizingen plaatsvinden, wordt uiteindelijk bepaald door de Europese fokcoördinator in Apenheul. Daarbij speelt mee dat de genen van zowel Aya als Tamani al rijkelijk vertegenwoordigd zijn in het fokprogramma. Ruimte voor extra gorillababy’s is er eigenlijk niet. Ook telt de gorillagroep momenteel drie jonge mannetjes (Aybo, Thabo en Ajabu), die onder nieuw leiderschap wellicht verstoten worden. Het is een complexe puzzel.

Groot gemis (2/2)

Foto: AD. Said Kasmi heeft als wethouder de portefeuille onderwijs, cultuur en evenementen.

De dood van Bokito hangt niet alleen als een donkere wolk boven Blijdorp zelf. Binnen mum van tijd was het overlijden van de imposante gorilla voorpaginanieuws in heel Nederland. Veel mensen vragen zich niet alleen af hoe het nu verder moet met de mensapen in Rotterdam, maar ook hoe ze de herinnering aan Bokito levend kunnen houden. Op social media werd al snel gevraagd naar een standbeeld, ofwel in het park zelf ofwel ergens prominent in de stad. Blijdorp-directeur Zevenbergen reageerde terughoudend in de media: “Als iedereen dat wil, is het prima. Maar je kan ook zeggen: doe een bijdrage aan natuurbehoud. Dat helpt de soortgenoten van Bokito in het wild.” Ook D66-wethouder Kasmi gaf aan dat hij geen heil zag in een standbeeld als daar bij Blijdorp geen draagvlak voor was.

Foto: vandaagenmorgen.nl. Benvenido van Schaik.

Desalniettemin diende Benvenido van Schaik namens Leefbaar Rotterdam op 13 april een motie in bij de gemeenteraad om deze mogelijkheid te verkennen. Van Schaik is een bekende naam voor veel Blijdorp-fans: tijdens de coronapandemie stelde de zelfverklaard fortuynist zich wisselvallig en provocerend op en sprak hij zich fel uit tegen de dierentuin. Tijdens een korte toespraak in het stadhuis stelde Van Schaik dat Bokito jarenlang als toeristische trekpleister gediend had, en dat Bokito “net als de rest van de Club van 27” een “rafelig randje” had. Van Schaik kon op weinig steun vanuit de zaal rekenen. De politiek mag zich helemaal niet zo direct bezighouden met welke kunst er in de stad verschijnt, klonk het veelal. Daarvoor bestaan immers commissies en richtlijnen. Uiteindelijk stemden alleen Leefbaar Rotterdam en coalitiegenoot DENK vóór de motie, net als één lid van de Volt-fractie. Het plan werd van tafel geveegd door zowel de andere coalitiepartijen (VVD en D66) als de gemeentelijke oppositie (GroenLinks, PvdA, BIJ1, Partij voor de Dieren, ChristenUnie, SP, 50PLUS en het tweede Volt-raadslid). De raadsleden van het CDA en Forum voor Democratie waren niet aanwezig tijdens de vergadering.

Natuurbehoud

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook)

Blijdorp zet een tandje bij qua natuurbescherming! Het park neemt de coördinatorrol op zich voor een zesde fokprogramma: het EAZA Ex-situ Programma (EEP) van de kroeskoppelikaan. Al jarenlang is Rotterdam de Europese ‘hofleverancier’ van deze grote watervogels, dus toen Poznań Zoo aangaf dat zij het fokprogramma niet langer wilden beheren, was Blijdorp eigenlijk de gedoodverfde opvolger. Als EEP-coördinator bepaalt Blijdorp niet alleen welke pelikanen zich mogen voortplanten en welke transporten er plaatsvinden, maar stelt de dierentuin ook huisvestingsrichtlijnen en educatieadviezen op. Vorig jaar was Blijdorp al betrokken bij een onderzoek naar de herintroductie van de pelikaan in de Lage Landen, waar deze soort in de 15e eeuw werd uitgeroeid. Momenteel broedt de kroeskoppelikaan alleen nog in de Balkan, het Midden-Oosten en Centraal-Azië, waar veel populaties onder druk staan. Er bestaan in Europa momenteel 463 officiële fokprogramma’s. Met verantwoordelijkheid voor zes daarvan is Blijdorp nu de koploper binnen Nederland. Voor zij die het zich afvragen: de Europese recordhouder is momenteel Praag, met negentien fokprogramma’s, op de hielden gevolgd door Jersey Zoo (18) en Chester Zoo (17).

Ontsnapt!

Foto: Karlijn Westdijk (BB-Facebook). Op 23 april: “net geen Zeeland meer, maar hij is weer in de goede richting aan het vliegen.”

Een ander fokprogramma dat Diergaarde Blijdorp overziet, is dat van de Rüppells gier. In de Gierenrots-volière zitten meerdere van deze aaseters momenteel op het nest, maar dat is niet wat de gemoederen de laatste tijd bezighoudt. Medio april is één jongvolwassen individu ontsnapt uit een separatiekooi bij de oude vogelshow, nadat noodweer het net beschadigd had. Nou heeft Blijdorper Bende in de loop der jaren al best vaak bericht over vogels die het ruime sop kiezen (een gier, een ara en een caracara in 2020, een ibis en een gier in 2019, een ara in 2017…), maar dit dier maakt het wel érg bont. Vorige week dinsdag werd hij gespot op Voorne-Putten en twee dagen later werd hij gesignaleerd op Schouwen-Duiveland, maar afgelopen zondag bevond hij zich alweer rondom Eindhoven. De dierentuin vraagt om waarnemingen door te geven aan gier@diergaardeblijdorp.nl.

Voorspoed

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Zijn ze niet lief? Blijdorper Bendelid Cor de Gier wist dit prille gezinnetje in de Grote Vliegkooi te fotograferen. Vorig jaar legden de Filipijnse eenden ook al eieren, maar het is niet bekend of die jongen ook succesvol grootgebracht zijn. Deze grote moerasvogels worden in hun natuurlijke leefgebied bedreigd door jacht en het verdwijnen van hun habitat. Zo’n dertig Europese dierentuinen huisvesten deze soort. Geboortenieuws is er ook bij de kuifhertjes in de Chinese Tuin. Het kleine hoefdiertje verstopt zich meestal, dus goed zoeken! Zijn oudere broer, Donghai, woont tegenwoordig ‘op kamers’ in de Himalaya-biotoop.

Apenstreken

Foto: @ingedevriesphotography (BB-Instagram). Jonge gelada.

Hoera! Zowel bij de gelada’s als bij de witkruinmangabeys is nieuw leven te bewonderen. Gelada Jaba, bekend van de tv-serie ‘Het Echte Leven in de Dierentuin’, heeft zich voor het tweede jaar op rij bewezen als vader. De moeder is Helena. Het is de eerste keer dat zij zelfstandig een jong grootbrengt in Rotterdam. Bij de mangabeys op de Savanne zijn de gelukkige ouders Oda en Quinny. Ook voor Quinny is dit de eerste keer dat zij het moederschap op zich neemt. Spannend!

ALV 2023

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Hyacinthara’s.

Vorig weekend organiseerden de Vrienden van Blijdorp hun jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Daar heeft Blijdorp laten weten vaart te zetten achter de renovatie van de Zuid-Amerikaanse volières. De verwachting is dat de hyacinthara’s, kuifseriema’s, witwangfluiteenden, reuzentoekan, rode ibissen, kuifhoenderkoeten, bahamapijlstaarten en roodschoudertalingen nog maar enkele weken op hun huidige stek te zien zijn. De aanleiding voor de werkzaamheden is de erbarmelijke staat van onderhoud van het complex. Het huidige plan is dat de nieuwe volières op dezelfde plek herbouwd worden en dus niet wezenlijk groter worden. Wel worden de volières hoger dan nu het geval is. Ook gaan de verblijven van ‘doorloop’ naar ‘langsloop’, om het risico op overspringende ziektes tussen mens en dier te verminderen. De werkzaamheden zullen naar verwachting een paar maanden duren.

Belevenissen

Je hoeft je voorlopig niet te vervelen in Diergaarde Blijdorp! Na een zeer geslaagde Koningsdag ging Blijdorp vandaag alweer van start met de Afval Awareness Week. De komende dagen kan je een exclusief kijkje achter de schermen nemen bij de afvalsorteringslocatie in de dierentuin. De rondleidingen worden verzorgd door Renewi en worden elke dag van 13.00 tot 15.00 uur gegeven (20 minuten per tour). In het Caraïbisch Café kan je knutselen met afval en er is een speciale speurtocht. Meer informatie vind je HIER. Vanaf de meivakantie is het daarnaast mogelijk om op je telefoon een interactief spel te spelen, ‘Blijdorp the Game’. Het doel van het spel is om de ‘Grote Graaier’ te vinden en te verslaan en zo de biosfeer te beschermen. Download de app gratis in de App Store of via Google Play!

Leegloop

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Poolvos Arti.

Verdriet bij de poolvossen. In korte tijd zijn beide mannetjes overleden. Zowel Arti als Blacky kwamen in 2020 naar Blijdorp via Stichting AAP, het Nederlandse opvangpunt voor exotische ‘huisdieren’. De exacte achtergrond van beide poolvossen is dan ook onduidelijk en de dieren kampten bij aankomst al met verschillende kwaaltjes, waaronder moeite met bewegen en herhaaldelijke ontstekingen. Pijnstillers maakten al enkele maanden onderdeel uit van hun dieet. Voorlopig staat hun verblijf in het midden van de Arctica-biotoop leeg.

Gebroken hart

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Okapi Kisala.

Wie recentelijk het Hart van Afrika opgezocht heeft, zal het opgevallen zijn dat er nog maar drie okapi’s rondstappen. Eind maart heeft Kisala (2019) de Maasstad verruild voor Antwerpen. De Rotterdamse okapi-groep verandert de komende tijd waarschijnlijk nog wel een paar keer van samenstelling, want ook voor de hengst Ngwani en de jongvolwassen Mhina bestaan transportplannen. Het is de bedoeling dat alleen M’buti blijft in Blijdorp en dat zij uiteindelijk gekoppeld wordt aan een nieuw mannetje. Door periodiek nieuwe stelletjes te vormen, wordt de genetische diversiteit binnen het fokprogramma gewaarborgd.

Samenwerking & Onderzoek

Foto: Diergaarde Blijdorp (LinkedIn). Dr. Filipe Cunha, docent gedragsecologie in Wageningen.

Het is een onmisbaar onderdeel van de wetenschap: congressen en symposia. Diergaarde Blijdorp is momenteel bezig met de transitie van klassieke dierentuin naar instituut voor wereldwijd natuurbehoud, wat samengaat met het faciliteren van meer onderzoek. Enkele weken terug organiseerde Blijdorp dan ook een Research Symposium om de laatste inzichten en toekomstige uitdagingen te bespreken met wetenschappers uit heel Europa. Het is de bedoeling dat dit een jaarlijks evenement wordt. De drie lezingsthema’s dit jaar waren ‘veterinair’, ‘gedrag’ en ‘genetica’, met tussendoor nog verschillende posterpresentaties door studenten en praatjes door bedrijven en universiteiten. Het smaakt naar meer!

Blijdorp Bouwt

Foto: Cobie Kievit van den Steenoven (BB-Facebook). Het oude caviaverblijf.

In de lente is het tijd voor de grote schoonmaak! Blijdorp lijkt definitief de handdoek in de ring te gooien wat betreft de cavia’s. De cavia’s zijn een verhaal met een lach en een traan in Blijdorp: baby booms werden steevast gevolgd door schurft-uitbraken. Vorig jaar overleden zowel de laatste wilde cavia als de laatste huiscavia. De hekwerken zijn nu weggehaald, hun oude optrekje tegenover de poedoes is veranderd in een botanisch plantsoen. Bij andere knaagdieren, de prairiehondjes, zijn de hekken juist verhoogd. Ieder jaar weer weten er enkele prairiehondjes te ontsnappen uit hun verblijf in het Noord-Amerikaanse themagebied. Veelal gaat dat om jonge dieren die uit de kolonie gezet worden door dominantere individuen. Blijdorp heeft de voornaamste ontsnappingsroutes de nu in kaart gebracht en heeft die delen van de muur grondig verbouwd. Het zal moeten blijken of deze meesterontsnappers zich dit keer wél laten bedwingen… Ook is het bezoekerspad in de Okapi-Volière vernieuwd. Het oude pad, dat bestond uit gerecycled rubber, heeft plaatsgemaakt voor een semi-verhard grindpad.

Foto: Cobie Kieviet van der Steenoven (Facebook). De nieuwe toegang tot de prairiehondjes.

Foto: Cobie Kiviet van der Steenoven (Facebook). Het nieuwe pad bij de okapi’s.

Zie ze vliegen

Foto: Annemieke de Wit (BB-Facebook). Witruggier.

Wie langs Diergaarde Blijdorp rijdt, kan meestal al een klein voorproefje krijgen van de dierentuin: zij het Amazonica vanuit de trein, Taman Indah vanaf de Stadhoudersweg of de pelikanen vanaf de Van Aerssenlaan. Nu zijn enkele inwoners echter wel érg ver van huis te vinden: afgelopen woensdag werd een witruggier gevonden in Rotterdam-Overschie, gevolgd door een caracara in de buurt van Leidschenveen en nu zou ook een blauwgele ara waargenomen zijn buiten de grenzen van het park. Ontsnappingen van diverse pluimage, al met al. Alle drie de vogels zouden onder normale omstandigheden optreden bij de Vrije Vlucht Voorstellingen, die vanwege de COVID-19-maatregelen niet doorgaan. Toch is het belangrijk dat er regelmatig geoefend wordt en daarbij kan het dus wel eens fout gaan. Voor de dieren is het fantastisch: zelfs in de grootste volière kan het natuurlijk gedrag van sommige soorten immers niet volledig nagebootst worden.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Een blauwgele ara.

Neem bijvoorbeeld de gieren: deze aaseters kunnen onder gunstige omstandigheden tot wel 300 kilometer op een dag afleggen (da’s een enkeltje Blijdorp-Londen), terwijl ze hun vleugels bijna nooit hoeven te slaan. Dat komt doordat ze haarfijn kunnen aanvoelen hoe de windstromen staan. Van vele kilometers hoog in de lucht speuren ze het landschap af op de karkassen van overleden dieren, waar ze zich vervolgens tegoed aan doen. Voor een mens klinkt het niet als een smakelijk karwij, maar zo spelen gieren wel een zeer belangrijke rol bij het in de kiem smoren van ziekte-uitbraken. Wanneer gieren in een natuurreservaat boven een kadaver cirkelen, trekt dat echter al snel de aandacht van de parkwachters. Daarom worden gestroopte olifanten en ander groot wild tegenwoordig vaak vergiftigd: een fenomeen dat vele gierenlevens heeft geëist. In de afgelopen twaalf jaar zijn de gierenpopulaties van Afrika met meer dan 90% geslonken en daarom coördineert Diergaarde Blijdorp een Europees fokprogramma voor de Rüppells gier en stak het in 2019 tienduizend euro in onderzoek naar de witkopgier in Mozambique. Voortplanting gebeurt vooral in de Gierenrots-doorloopvolière, zo beamen twee jonge kapgieren en twee jonge Rüppells gieren dit jaar. Jongen die uitgevlogen zijn, maar nog even moeten wachten op een nieuw onderkomen, mogen vaak meedoen aan de vogelshow. Dit jaar fungeerde een koppeltje witruggieren bij de Vrije Vlucht Voorstellingen tevens als adoptiegezin voor een Rüppells-kuiken uit de broedmachine.

Om de ontsnapte gier maken de verzorgers zich niet zoveel zorgen: wanneer de honger over een paar dagen toeslaat, is de kans groot dat hij terugkeert naar Blijdorp. Voor grote aaseters valt er in de Randstad immers niet veel te beleven. Hetzelfde geldt voor de ara’s: zij gaan er wel vaker vandoor en snoepen dan van wat er zoal aan de lokale bomen groeit. Uiteindelijk wint de heimwee naar hun soortgenoten echter meestal. Of de caracara vrijwillig terugkeert, is een stuk minder zeker: Nico Roest laat aan het AD weten dat de Amerikaan zich in principe in leven zou kunnen houden door het kostje van buizerds af te pakken. ”In een ideaal scenario loopt hij ergens een schuurtje in en kan de deur daarna gesloten worden.” In 2016 ging deze caracara ook al eens op ontdekkingstocht: toen werd hij teruggevonden op een golfbaan net buiten Rotterdam-Schiebroek. Als je de vogel met rode poten en een zwart-wit verenpark ziet, kan je bellen met de Algemene Dienst op 010 4431 481. Voor alle genoemde vogels geldt dat ze zich niet echt bekommeren om mensen of honden, maar een kat in het nauw kan natuurlijk rare sprongen maken. Gun het dier daarom zijn ruimte en wacht op instructies van het personeel.

Foto: Harry Ros (BB-Facebook). De ontsnapte bergcaracara.

Kort Nieuws #153

Blijdorp moet blijven!

Donkere wolken pakken zich samen boven Diergaarde Blijdorp. De dierentuin krabbelt op na de corona-sluiting, maar de littekens zijn duidelijk zichtbaar: 8,5 miljoen euro aan omzet is het park tijdens de sluiting misgelopen en de 1,7 miljoen aan noodsteun, verstrekt in het kader van de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid, is niet genoeg om het gat in de begroting te dichten. ”Dat is er niet eentje van tonnen, maar van miljoenen”, verklaart directeur Zevenbergen. ”Het kan dan ook niet anders of we moeten moeilijke keuzes maken. Dit heeft niet alleen betrekking op de projecten van ons Masterplan, die met externe financiering konden worden gerealiseerd, maar zeker ook op de inrichting van onze organisatie. We moeten onze kosten meer mee kunnen laten veren met de opbrengsten.” Momenteel wordt zelfs kantoorpersoneel ingezet om de bezoekersstroom in goede banen te leiden, om zo de kosten te drukken. In de tussentijd is Blijdorp met een nieuwe publiekscampagne gekomen: #ikbeneenBlijdorpert. T-Shirts met dit motto zijn nu al online verkrijgbaar (over een weekje ook in de souvenirwinkel) en bijpassende raamposters zullen inbegrepen zijn bij de nieuwe uitgave van abonnementhoudersblad De Giraffe. Hang ‘m op, deel een foto ervan op #Blijdorpert en maak kans op een gratis shirt. Iedere nieuwe abonnee, Vriendenlid, donateur of zakelijk sponsor is een stapje richting financieel herstel, enneh… Mochten er Raadsleden, Statenleden of Kamerleden meelezen: we rekenen natuurlijk ook op jullie betrokkenheid bij natuurbehoud. Als er 10 miljoen naar de Efteling kan, is er toch nog wel wat te vergeven voor de goede zaak?

Ontsnapt!

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Ontsnapte aap bovenop de Okapi-Volière.

Kuifmakaken zijn primaten van het Zuidoost-Aziatische eiland Sulawesi: toen een van deze zwartgekleurde apen rondklauterde in het Hart van Afrika, gingen de alarmbellen dan ook af. Haar escapade heeft even geduurd, maar uiteindelijk liep het jonge vrouwtje een van de vangkooien rondom de Okapi-Volière in. Eigenlijk weet niemand hoe ze de verdwijntruc heeft laten plaatsvinden en voordat het ‘huisarrest’ van de makakengroep een week later tot een einde kwam, was er voor de zekerheid dan ook flink gesnoeid in het Aziatisch Moeras…

Kroko-Kinders

Foto: Remko Heijmans (BB-Facebook). ”Nieuw leven!”

Zoals eerder al eens gemeld is, hebben de drie vrouwelijke klipdassen in de Krokodillenrivier inmiddels een achtkoppige kinderschare gerealiseerd. Je zou bijna denken dat hun koudbloedige overburen er jaloers op waren: er is een nestje nijlkrokodillen uitgekomen. Het is de derde keer sinds 2015 dat de verzorgers er blijkbaar niet in geslaagd zijn om de eieren uit het verblijf te verwijderen. Er bestaat namelijk al een overschot aan nijlkrokodillen in gevangenschap en Blijdorp fokt daarom niet doelgericht met de gigantische reptielen. De koters blijven voorlopig gewoon bij hun ouders en vermoedelijk zullen hun aantallen snel teruglopen. Hoewel nijlkrokodillen territoriaal waken over hun nesten, verdwijnen hun oudergevoelens namelijk al snel nadat de kleintjes te water gaan. Van de vorige twee nesten zijn er geen overlevers.

Boomgaarde

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook). Niet alleen zijn er momenteel traliestinkzwammen te vinden in de Chinese Tuin, maar bij het Amazonica-plein staan enkele Noord en Midden-Amerikaanse zonnebloemen in bloei!

Je zou het bijna vergeten, maar Blijdorp is niet alleen een Diergaarde, maar ook een botanische tuin. Sterker nog: Blijdorp mag zichzelf sinds kort een Arboretum noemen, nu ze als eerste Nederlandse bomencollectie het internationaal erkende level II keurmerk van ArbNet hebben ontvangen. ArbNet is een wereldwijd netwerk van meer dan 2.000 geregistreerde bomencollecties, waarvan er slechts 391 in deze categorie vallen. Blijdorp bevindt zich nu in de tweede van de vier niveaus , wat inhoudt in dat er meer dan 100 soorten bomen en struiken geregistreerd staan, er vakkundige medewerkers zijn en er een bijdrage is met educatieve programma’s en activiteiten die gericht zijn op het behoud en de bescherming van bomen. ArbNet heeft als doel om professionele bomencollecties in kaart te brengen en in stand te houden voor wetenschappelijk onderzoek en natuurbescherming. Daarnaast promoten en bevorderen zij het aanplanten, bestuderen en de bescherming van bomensoorten. Eerder werd Blijdorp als eerste Nederlandse dierentuin lid van de prestigieuze Botanic Gardens Conservation International (BGCI), een organisatie waartoe ook onder andere de Hortus Botanicus Leiden behoort.

Aangebrande friet

De Himalaya: een ijzige streek die je niet snel zou associëren met hitte. Des te zorgwekkender waren de rookpluimen die vanuit dit themagebied opstegen begin juli… Er is een korte maar hevige brand geweest in het herentoilet van de Toko Tjitjak. De brandweer vermoedt dat kortsluiting de boosdoener is geweest. Tegen de tijd dat zij ter plekke waren, was de vuurzee gelukkig al ingedamd. Er zijn geen slachtoffers gevallen en er was ook geen sprake van gevaar voor de dieren. De schade aan het oostelijke uiteinde van het rijksmonument is echter vrij substantieel: bezoekers kunnen voorlopig dan ook geen gebruik maken van de bezoekersfaciliteiten hier.

Stokoud

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De laatste der Mohikanen is niet meer: het enige resterende stokstaartje is een natuurlijke dood gestorven. Hoewel stokstaartjes zeker niet bekend staan als lastige dieren om mee te fokken – in tegendeel zelfs – heeft Blijdorp maar weinig geluk gehad met de Zuidwest-Afrikaanse carnivoortjes. Vermoedelijk zijn er af en toe wel jongen geboren in de Krokodillenrivier, maar deze zouden gedood zijn door een jaloers vrouwtje. Daarom werd één paartje uiteindelijk gescheiden van de rest en in het nieuwe verblijf bij het Weverkopje geplaatst. De gemiddelde leeftijd van de stokstaartjes was toen echter al dusdanig gestegen dat het niet lang meer duurde voordat bij beide groepen slechts één vrouwtje overbleef, die elkaar op hun oude dag gezelschap mochten houden bij het Weverkopje. Het bestand liep uiteindelijk terug tot één dier, die haar laatste maanden heeft gesleten op het leegstaande vosmangoesten-eiland. De Diergaarde hoopt op termijn met een schone lei te beginnen. Oh ja, over die vosmangoesten gesproken: nadat ook daar een sterftegolf heeft plaatsgevonden, is het overgebleven mannetje Mickey nu aan het herstellen van wormen in het ex-stokstaartenperk in de Krokodillenrivier. Volg je ‘m nog?

Buiten Blijdorp

In Rotterdam zijn we inmiddels wel gewend aan kleine mensapen: de gorillagroep bestaat immers niet alleen uit zilverrug Bokito, de vrouwtjes Aya en Tamani en oma Annet, maar ook uit vier jongen! Sterker nog, wie het Europese stamboek bekijkt, kan overal DNA uit de Maasstad terugvinden. Zo ook in Beekse Bergen: daar is Tuena, een dochter van Bokito en Tamani uit 2009, op 15 juli moeder geworden. Ze blijkt een liefdevolle en beschermende moeder te zijn en ze zit bovendien goed in haar vel: ze heeft er zelf voor gekozen om gewoon in het buitenverblijf te bevallen, om 9 uur ’s ochtends. Pas één keer eerder werd er een gorilla geboren in de dierentuin van Hilvarenbeek. Het was de eerste zwangerschap voor Tuena, maar gelukkig heeft ze in haar kindertijd al over de schouder van Tamani kunnen meekijken toen zusje Tonka geboren werd. Dat is een erg waardevol leermoment voor gorilla’s. Voor Tamani is het ‘omaschap’, zij het op een afstandje, niks nieuws: haar zoon Thomas, verwekt door ene Ashmar, werd in 2019 al eens vader in Duitsland. Voor Bokito is de nieuwe spruit wel zijn eerste kleinkind.

Foto: Safaripark Beekse Bergen (nu.nl)

Kort Nieuws #146

Ontsnapt!

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Nijlganzen, roodwangschildpadden, muskusratten: er zijn best wat ongewone dieren te vinden in en rondom de slootjes van menig stadspark. Toch trok één verschijning laatst wel erg de aandacht: is dat een otter? Dat is juist: wie een frisse neus haalt in het Vroesenpark, loopt nu de kans op een encounter met Igor, de otterman die normaal gesproken in de Chinese Tuin van Blijdorp verblijft. Hoe hij exact naar buiten geklauterd is, is onduidelijk, maar vrouwtje Jacky en de kleine Jacco hebben het hem in ieder geval niet nagedaan. Het lijkt erop dat hij nog wel even op vrije voeten blijft, want otters zijn heer en meester in het water. Daar komt nog eens bij kijken dat er momenteel geen mankracht beschikbaar is om hem in het nauw te drijven. De hoop is dan ook dat hij in een van de vallen met eten erin zal wandelen, maar vooralsnog neemt hij genoegen met de vis die hij er zelf kan vangen. Dat het hem inmiddels al een week goed afgaat, is logisch: zijn soortgenoten zijn ook te vinden in Nationaal Park Weeribben-Wieden, de wateren van noordelijk Nederland en zelfs her en der in het Groene Hart! Is de otter nu ook permanent terug in Rijnmond?

Nec dulce et decorum est…

Foto: Taman Indonesia

Aansluitend op recente besluiten van het kabinet is de heropeningsdatum van Blijdorp opgeschoven. Noemde de Diergaarde vanochtend nog 28 april als streefdatum, inmiddels staat op blijdorp.nl dat de maatregel ‘voor onbepaalde tijd’ van kracht is. Neem voor vragen over de geldigheid van eerder geboekte kaartjes en over financiële compensatie contact op met de Diergaarde zelf. Het goede nieuws is dat Diergaarde Blijdorp, net als de meeste andere grote namen in de dierentuinwereld, best wat noodfondsen achter de hand heeft om deze financiële klap mee op te vangen. Zolang het hoogseizoen niet getroffen wordt, is de schade te overzien. Het bespreken van dit onderwerp kan natuurlijk niet zonder toe te geven dat veel kleinere dierentuinen zoals De Oliemeulen en Berkenhof wel degelijk in geldnood verkeren. Zoovaria heeft een actie op touw gezet om ook hen door de crisis heen te helpen, klik HIER als je geïnteresseerd bent in bijspringen. Veel parkjes hebben ook zelf acties op touw gezet, zo is Blijdorper Bende nu de trotse adoptant van een rijstvogel in Taman Indonesia! Als je de Rotterdamse Diergaarde mist, hoef je je overigens niet te vervelen voorlopig: onder de noemer #OndertussenInBlijdorp plaatst de dierentuin regelmatig updates op YouTube!

Kleine hoorntjes…

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Jonge Mhorr-gazelle (archieffoto).

Beschuit met muisjes voor de buren van de leeuwen: de Mhorr-gazelles hebben weer een jong in hun midden. De kleine meid, Mandy, drinkt naar behoren bij haar ervaren moeder Sipke en ook de kennismaking met haar soortgenoten, waaronder haar in oktober uit Berlijn overgekomen vader, Jengo, verliep goed. Er zijn slechts twintig dierentuinen in Europa die deze kritiek bedreigde antilopensoort houden, wat lange tijd hun enige toevluchtsoord was: in de jaren ’70 werd het laatste handjevol dieren overgebracht naar Spanje om de soort voor uitsterving te behoeden. Inmiddels zijn er ongeveer 300 nazaten van hen in dierentuinen te vinden, voor het grootse deel in Europa, en in 2015 werd een poging gedaan tot herintroductie in het wild. Met subsidie van het UNESCO Mens- en Biosfeerprogramma werd sinds 2008 een groepje Mhorr-gazelles in een omheind gebied van 600 hectare in de Westelijke Sahara op touw gezet. Hoewel zwerfhonden en stropers het gezelschap na hun vrijlating in 2015 al snel halveerden, is toen gebleken dat deze dieren uit gevangenschap alsnog beschikken over een bewonderenswaardig overlevingsinstinct. Wordt vervolgd!

… En kleine geweitjes!

Nog meer geboortenieuws bij de hoefdieren: er is weer een klein kuifhertje ter wereld gekomen. Het kersverse gezin verblijft aan de rand van de Chinese Tuin en hun dochter is Stella gedoopt. De geschiedenis van het kuifhert in Blijdorp begint in 1992, het jaar van het grote dierentransport vanuit Shanghai. In ruil voor de belofte dat Blijdorp uiteindelijk een gorillagroepje zou terugsturen, kwamen enkele unieke soorten uit China over. Het merendeel van die soorten zou later door sterfte en verhuizingen weer uit het bestand verdwijnen, maar deze kuifhertjes lagen ten grondslag aan een mateloos succesvol Europese fokprogramma. Al in 1995 sloegen de kuifhertjes er voor het eerst in een jong groot te brengen. Sinds 2015 heeft Blijdorp dan ook dankbaar de taak van stamboekhouder op zich genomen, waarmee de dierentuin de kuifhertjes van dertien andere parken overziet.

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). Jong kuifhertje (archieffoto).