Kort Nieuws #190

Blijdorp Bouwt

Foto: @AgainErick (Wikimedia Commons). Archieffoto.

De schop gaat weer in de grond in Diergaarde Blijdorp! Momenteel worden voorbereidingen getroffen voor de restauratie van de rendierenstal. Dit monumentale pand uit 1940, dat in de zuidelijke hoek van de dierentuin staat, zal in oude luister hersteld worden. In abonnementhoudersblad ‘De Giraffe’ laat Blijdorp weten dat de klus op z’n vroegst begin 2024 afgerond zal zijn. In de tussentijd worden de bosrendieren en moeraswallaby’s ondergebracht in het quarantaineverblijf in de spoorwegdriehoek, wat betekent dat ze alleen vanuit de trein zichtbaar zullen zijn (trajecten R’dam-S’dam, R’dam-Alexander & de HSL). Naar verluidt zal tegelijkertijd ook het oude berentheather hersteld wordt. Momenteel is dit betonnen terras bedolven onder wat aarde en beplanting, omdat het park worstelde met een invulling geven aan dit piepkleine verblijf. Al geruime tijd wordt gespeculeerd over het lot van de kleinschalige Europese en Australische themagebieden. Blijdorper Bende heeft begrepen dat de focus nu uitsluitend ligt op het toekomstbestendig maken van het bouwwerk. De verwachting is dan ook dat de bosrendieren en wallaby’s in ieder geval nog een paar jaar zullen blijven.

Welkom!

Foto: Míla Stehlík (biolib.cz). Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Chinese bospatrijs (Arborophila gingica), ook wel de Ricketts bospatrijs of withalsbospatrijs genoemd. Deze kleurrijke grondvogel deelt zijn natuurlijke leefgebied in de kustregio Jiangnan met onder andere het kuifhertje en de geelkeelgaailijster. Net als deze landgenoten gaat de Chinese bospatrijs gebukt onder habitatverlies en jacht, waardoor de soort als ‘gevoelig’ op de Rode Lijst staat. Hoewel er nog geen officieel populatiemanagement programma bestaat voor de Chinese bospatrijs in Europa, verloopt de fok in dierentuinen steeds beter. Blijdorp heeft recent twee jonge mannetjes uit Antwerpen opgevangen. Zij zullen binnenkort te zien zijn in de volière van de pruimkopparkieten en rijstvogels, in de Maleise Bosrand.

… En vaarwel!

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp herbergt niet langer de Himalaya-glansfazant, blijkt uit een rondgang van Blijdorper Bende. Jarenlang fokte Rotterdam erg succesvol met de kleurrijke vogels uit Centraal-Azië, maar vorig jaar overleed onverwachts het vrouwtje en bleef de haan alleen achter. Het is niet bekend of hij overleden of slechts verhuisd is. Met de naderende sluiting van hun oude verblijf, de Grote Vliegkooi, en met weinig zicht op uitbreiding van de nog wat bescheiden Himalaya-biotoop lijkt het onwaarschijnlijk dat de glansfazant op korte termijn terugkeert naar Rotterdam. De soort is nog in een vijftigtal Europese dierentuinen te bewonderen. De Vietnamfazanten in de Victoria Serre zijn nu de enige fazanten in het park dat eens begonnen is als fazanterie.

Klein dier, groot verlies

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook)

Eveneens een pijnlijk afscheid in de Krokodillenrivier. Onverwachts is de diadeemroodstaart overleden. Dit mannetje werd vorig jaar geleden geconfisqueerd door de douane, waarna hij opgevangen werd door Diergaarde Blijdorp. Het leek alsof hij in rap tempo revalideerde van zijn traumatische achtergrond, maar mogelijk worstelde hij toch met zijn gezondheid. Voor zover bekend was hij de enige van zijn soort in de Europese Unie. De diadeemroodstaart is afkomstig uit de bergweides van Noord-Afrika, over hun natuurlijke gedrag is weinig bekend.

Noodopvang

Foto: Frans van Arkel (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp verwelkomt een nieuw groepje poolvossen. Het zestal (drie mannetjes, drie vrouwtjes) woonde oorspronkelijk in een Oekraïense dierentuin, maar werd na de Russische invasie geëvacueerd naar een opvangcentrum in Polen. Daar konden ze niet permanent blijven, maar toevallig stond het poolvossenverblijf in Blijdorp sinds kort leeg. Eén plus één is twee! Gelukkig lijken ze zich helemaal thuis te voelen in Rotterdam, waar de energieke dieren heel wat bekijks trekken. Vier mogen hun oude dag in de Maasstad slijten, twee gaan nog op doorreis naar Ierland.

Dankjewel!

Foto: dejong.nl.

Ruggensteuntjes stelt Blijdorp altijd op prijs! De A. de Jong Foundation doneert 4.000 euro aan het dierenpark voor de vernieuwing van de Zuid-Amerikaanse volières. Op haar website schrijft de stichting: “[wij zetten ons in voor] het behoud van de natuurlijke wereld en het welzijn van dieren (…) en zijn al lang een bewonderaar van het werk dat Diergaarde Blijdorp verricht. De dierentuin heeft een indrukwekkende staat van dienst op het gebied van dierbehoud en educatie, en de inspanningen om bedreigde diersoorten te beschermen zijn altijd prioriteit geweest.” Het moederbedrijf van de stichting, A. de Jong Installatietechniek, is een vaste klant van Blijdorp en beheert verscheidende werktuigkundige installaties in de dierentuin. Naar verwachting worden de nieuwe volières voor de ara’s en ibissen medio 2024 opgeleverd.

Ontsnapt!

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer)

Diergaarde Blijdorp probeert de baardapengroep nieuw leven in te blazen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan! Eind vorig jaar werd het laatste vrouwtje, Trine, gekoppeld aan een nieuwe man. Helaas klikte het niet tussen de twee, Trine liet manlief alle hoeken van het verblijf zien. Gehoopt werd dat de komst van nog eens drie vrouwtjes uit Groot-Brittannië zou helpen met de groepsdynamiek. Aanvankelijk leek een soort gewapende vrede neer te dalen in de Maleise Bosrand, maar nu dondert het toch weer. Op 10 augustus ging het er zelfs zó hard aan toe, dat een van de baardapen van het eiland af stoof, rechtstreeks over de sloot en het schrikdraad heen! Nadat haar belagers naar binnen geloodst waren, keerde ze uit zichzelf weer terug naar het verblijf via een overhangende boom. Een verhaal met een staartje…

Beschuit alom

Foto: @celine_alders_photography (BB-Instagram)

De flamingokolonie barst uit zijn voegen! Inmiddels staat de teller op meer dan 150 individuen en een tiental koppeltjes zit nog op het nest. In het verblijf zijn tevens twee jonge noordelijke pijlstaarteenden uit het ei gekropen. Ook een bijzondere geboorte in de Victoria Serre: na enkele mislukte pogingen hebben de Barletts dolksteekduiven eindelijk een jong grootgebracht. Met veel geduld kan je schuwe gezinnetje spotten in het centrale segment van de kas. Dat geldt ook voor mevrouw Palawan-pauwfazant, die in het hoekje van de voederkooi op het eieren zit, en voor een reuzentoekan, die zich verschuilt in een nestholte. Geboortenieuws is er ook in het Hart van Afrika, waar een violette schildtoerako uitgevlogen is. Het jong groeit als kool. Dat geldt ook voor de drie jonge nandoes, die inmiddels zichtbaar zijn voor het publiek. Het vierde nandoekuiken heeft het helaas niet gered. Tot slot ook nog geboortenieuws in het Oceanium, waar dit jaar drie koeneusroggen het levenslicht zagen. Achter de schermen worden ze getraind om voer aan te nemen van de verzorgers, daarna worden ze bij hun ouders teruggeplaatst. Blijdorp is de Europese ‘hofleverancier’ van deze bijzondere vissen, in februari vertrokken nog vier jonkies naar Valencia.

Lastpakken

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Een opmerkelijke gast in de Victoria Serre! In de Facebookgroep van Blijdorper Bende verscheen deze foto van een loslopende kreefachtige. Biologen van de Universiteit Leiden hebben aan Blijdorper Bende bevestigd dat het gaat om een Amerikaanse rivierkreeft, vermoedelijk van de soort Orconectes virilis of Procambarus clarkii. In Nederland is de inheemse Europese rivierkreeft halverwege de 20ste eeuw vrijwel volledig verdwenen door de slechte waterkwaliteit, waarna de introductie van Amerikaanse rivierkreeften (en schimmelziektes) via de visserij en huisdierenhandel de genadeklap vormde. Het is niet duidelijk hoe deze exoot de Rivièrahal heeft weten te bereiken. Bezoekers die rivierkreeften spotten in Blijdorp worden gevraagd om er melding van te doen.

Betoverend

Foto: Sharon de Vink (BB-Facebook)

De kwallenhoek is definitief buiten gebruik genomen. De naburige lampen van de steureneducatie veroorzaakten sterke algengroei, waar de kwallen last van hadden. Herhaaldelijke aanpassingen mochten niet baten. De oorkwallen zijn nog steeds te zien in de plasticexpositie bij de uitgang van het Oceanium. De kwallenhoek is inmiddels afgeschermd met meer educatieve materialen over het steurenproject. Naar verwachting zal dit hoekje van het pand op termijn grondig in de lak gezet worden, want behalve de kwallenkoepels staan hier nóg twee afgetimmerde aquaria. Iets met die rivierkreeften, wellicht…?

Uitzwaaien

Foto: Samantha de Blij (BB-Facebook). Okapi Ngwani.

Bye bye! De servaltweeling uit 2020 heeft Rotterdam verruild voor… Singapore! De Zuidoost-Aziatische dierentuin handhaaft hoge welzijnsstandaarden en is zelfs lid van de EAZA (Europese dierentuinvereniging). Een iets grotere transportkist vertrok laatst richting Duitsland. Okapi Ngwani gaat een mooie toekomst tegemoet in Frankfurt. Tussen 2017 en 2021 heeft de hengst vijf veulens verwekt bij de Blijdorpse dames. Om genetische diversiteit te waarborgen worden nu nieuwe koppels samengesteld. Ook bij de Noord-Amerikaanse steppebizons staat een mannetje minder, maar helaas komt dat door een sterfgeval.

Vriendennieuws

Foto: Jan de Neijs (BB-Facebook)

De publicatie van de augustus-editie van Vriendennieuws nadert, wat betekent dat de juli-editie openbaar gemaakt is! De Vrienden melden een bijzonder transport bij de geelkeelgaailijsters. Blijdorp heeft elf van deze kritiek bedreigde zangvogels overgenomen van een particulier. Voorlopig verblijft de luidruchtige groep in de volière bij het Longhouse, uiteindelijk zal de fokcoördinator in Londen een permanent heenkomen zoeken voor hen. Leegloop is er juist bij de pinchéaapjes, met het vertrek van een jong mannetje en de dood van het stokoude fokvrouwtje (30 jaar!). In Rotterdam resteren nu het fokmannetje en twee pubers. Het is de bedoeling dat een nieuw koppeltje samengesteld wordt. Tot slot vermeldt het Vriendennieuws ook de dood van een kortsnuitzeepaardje, het vertrek van een Visaya-wrattenzwijn en het ‘uitvliegen’ van een koningspinguin naar Spanje. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!

Buiten Blijdorp

Foto: ZOO Planckendael (Facebook)

ZOO Planckendael rouwt om Aziatische olifant Yu Yu Yin. De 44-jarige dikhuid overleed onverwachts aan acute spijsverteringsproblemen. Yu Yu Yin werd geboren in een houtwerkkamp in Myanmar en verhuisde eind jaren ’80 naar Ouwehands Dierenpark Rhenen. Van 1995 tot 1999 verbleef ze in Diergaarde Blijdorp. Hoewel de verzorgers in die periode erg blij waren met de geboorte van Yu Yu Yins enige gezonde jong, Maxim, was het niet één en al pais en vree. Er speelde namelijk een hevige ruzie tussen enerzijds olifant Irma en haar nageslacht en anderzijds het Rhenense trio Tin Tin Htoo, Yu Yu Yin en Khaing Phyo Phyo. De vriendinnen vertrokken daarom naar Port Lympne, gevolgd door Antwerpen en uiteindelijk Planckendael. Tin Tin overleed in 2005 tijdens een bevalling en in 2018 werden nierfalen Phyo Phyo fataal. Tevergeefs probeerde Yu Yu Yin zich toen als oudste lid van de Mechelense kudde nog te ontfermen over Phyo Phyo’s pasgeboren zoontje, Tarzen. Yu Yu Yin leeft voort in haar zoon Maxim, die in het Tsjechische Ostrava drie vrouwtjes het hof probeert te maken momenteel.

Foto: Jeroen Verwimp (Dierentuinen Onze Hobby). Aziatische olifant Yu Yu Yin (1979-2023).

Kort Nieuws #187

Groot gemis (1/2)

Foto: Jolanda Berkelmans (BB-Facebook). Gorilla Bokito (1996-2023)

Hoe gaat met het de gorilla’s in Blijdorp? Na de dood van Bokito heeft de familie enkele dagen achter de schermen doorgebracht. Inmiddels lijken de mensachtigen weer hun normale gang te gaan, maar de verzorgers houden de situatie nauwlettend in de gaten. Rotterdam telt nu twee vrouwelijke gorilla’s (Aya en Tamani), plus hun respectievelijk drie- en tweekoppige kinderschares. In afwezigheid van een dominante zilverrug bestaat het risico dat deze twee takken met elkaar in conflict komen. Gelukkig lijkt dat vooralsnog niet aan de orde. Of, en zo ja wanneer, er verhuizingen plaatsvinden, wordt uiteindelijk bepaald door de Europese fokcoördinator in Apenheul. Daarbij speelt mee dat de genen van zowel Aya als Tamani al rijkelijk vertegenwoordigd zijn in het fokprogramma. Ruimte voor extra gorillababy’s is er eigenlijk niet. Ook telt de gorillagroep momenteel drie jonge mannetjes (Aybo, Thabo en Ajabu), die onder nieuw leiderschap wellicht verstoten worden. Het is een complexe puzzel.

Groot gemis (2/2)

Foto: AD. Said Kasmi heeft als wethouder de portefeuille onderwijs, cultuur en evenementen.

De dood van Bokito hangt niet alleen als een donkere wolk boven Blijdorp zelf. Binnen mum van tijd was het overlijden van de imposante gorilla voorpaginanieuws in heel Nederland. Veel mensen vragen zich niet alleen af hoe het nu verder moet met de mensapen in Rotterdam, maar ook hoe ze de herinnering aan Bokito levend kunnen houden. Op social media werd al snel gevraagd naar een standbeeld, ofwel in het park zelf ofwel ergens prominent in de stad. Blijdorp-directeur Zevenbergen reageerde terughoudend in de media: “Als iedereen dat wil, is het prima. Maar je kan ook zeggen: doe een bijdrage aan natuurbehoud. Dat helpt de soortgenoten van Bokito in het wild.” Ook D66-wethouder Kasmi gaf aan dat hij geen heil zag in een standbeeld als daar bij Blijdorp geen draagvlak voor was.

Foto: vandaagenmorgen.nl. Benvenido van Schaik.

Desalniettemin diende Benvenido van Schaik namens Leefbaar Rotterdam op 13 april een motie in bij de gemeenteraad om deze mogelijkheid te verkennen. Van Schaik is een bekende naam voor veel Blijdorp-fans: tijdens de coronapandemie stelde de zelfverklaard fortuynist zich wisselvallig en provocerend op en sprak hij zich fel uit tegen de dierentuin. Tijdens een korte toespraak in het stadhuis stelde Van Schaik dat Bokito jarenlang als toeristische trekpleister gediend had, en dat Bokito “net als de rest van de Club van 27” een “rafelig randje” had. Van Schaik kon op weinig steun vanuit de zaal rekenen. De politiek mag zich helemaal niet zo direct bezighouden met welke kunst er in de stad verschijnt, klonk het veelal. Daarvoor bestaan immers commissies en richtlijnen. Uiteindelijk stemden alleen Leefbaar Rotterdam en coalitiegenoot DENK vóór de motie, net als één lid van de Volt-fractie. Het plan werd van tafel geveegd door zowel de andere coalitiepartijen (VVD en D66) als de gemeentelijke oppositie (GroenLinks, PvdA, BIJ1, Partij voor de Dieren, ChristenUnie, SP, 50PLUS en het tweede Volt-raadslid). De raadsleden van het CDA en Forum voor Democratie waren niet aanwezig tijdens de vergadering.

Natuurbehoud

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook)

Blijdorp zet een tandje bij qua natuurbescherming! Het park neemt de coördinatorrol op zich voor een zesde fokprogramma: het EAZA Ex-situ Programma (EEP) van de kroeskoppelikaan. Al jarenlang is Rotterdam de Europese ‘hofleverancier’ van deze grote watervogels, dus toen Poznań Zoo aangaf dat zij het fokprogramma niet langer wilden beheren, was Blijdorp eigenlijk de gedoodverfde opvolger. Als EEP-coördinator bepaalt Blijdorp niet alleen welke pelikanen zich mogen voortplanten en welke transporten er plaatsvinden, maar stelt de dierentuin ook huisvestingsrichtlijnen en educatieadviezen op. Vorig jaar was Blijdorp al betrokken bij een onderzoek naar de herintroductie van de pelikaan in de Lage Landen, waar deze soort in de 15e eeuw werd uitgeroeid. Momenteel broedt de kroeskoppelikaan alleen nog in de Balkan, het Midden-Oosten en Centraal-Azië, waar veel populaties onder druk staan. Er bestaan in Europa momenteel 463 officiële fokprogramma’s. Met verantwoordelijkheid voor zes daarvan is Blijdorp nu de koploper binnen Nederland. Voor zij die het zich afvragen: de Europese recordhouder is momenteel Praag, met negentien fokprogramma’s, op de hielden gevolgd door Jersey Zoo (18) en Chester Zoo (17).

Ontsnapt!

Foto: Karlijn Westdijk (BB-Facebook). Op 23 april: “net geen Zeeland meer, maar hij is weer in de goede richting aan het vliegen.”

Een ander fokprogramma dat Diergaarde Blijdorp overziet, is dat van de Rüppells gier. In de Gierenrots-volière zitten meerdere van deze aaseters momenteel op het nest, maar dat is niet wat de gemoederen de laatste tijd bezighoudt. Medio april is één jongvolwassen individu ontsnapt uit een separatiekooi bij de oude vogelshow, nadat noodweer het net beschadigd had. Nou heeft Blijdorper Bende in de loop der jaren al best vaak bericht over vogels die het ruime sop kiezen (een gier, een ara en een caracara in 2020, een ibis en een gier in 2019, een ara in 2017…), maar dit dier maakt het wel érg bont. Vorige week dinsdag werd hij gespot op Voorne-Putten en twee dagen later werd hij gesignaleerd op Schouwen-Duiveland, maar afgelopen zondag bevond hij zich alweer rondom Eindhoven. De dierentuin vraagt om waarnemingen door te geven aan gier@diergaardeblijdorp.nl.

Voorspoed

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Zijn ze niet lief? Blijdorper Bendelid Cor de Gier wist dit prille gezinnetje in de Grote Vliegkooi te fotograferen. Vorig jaar legden de Filipijnse eenden ook al eieren, maar het is niet bekend of die jongen ook succesvol grootgebracht zijn. Deze grote moerasvogels worden in hun natuurlijke leefgebied bedreigd door jacht en het verdwijnen van hun habitat. Zo’n dertig Europese dierentuinen huisvesten deze soort. Geboortenieuws is er ook bij de kuifhertjes in de Chinese Tuin. Het kleine hoefdiertje verstopt zich meestal, dus goed zoeken! Zijn oudere broer, Donghai, woont tegenwoordig ‘op kamers’ in de Himalaya-biotoop.

Apenstreken

Foto: @ingedevriesphotography (BB-Instagram). Jonge gelada.

Hoera! Zowel bij de gelada’s als bij de witkruinmangabeys is nieuw leven te bewonderen. Gelada Jaba, bekend van de tv-serie ‘Het Echte Leven in de Dierentuin’, heeft zich voor het tweede jaar op rij bewezen als vader. De moeder is Helena. Het is de eerste keer dat zij zelfstandig een jong grootbrengt in Rotterdam. Bij de mangabeys op de Savanne zijn de gelukkige ouders Oda en Quinny. Ook voor Quinny is dit de eerste keer dat zij het moederschap op zich neemt. Spannend!

ALV 2023

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Hyacinthara’s.

Vorig weekend organiseerden de Vrienden van Blijdorp hun jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Daar heeft Blijdorp laten weten vaart te zetten achter de renovatie van de Zuid-Amerikaanse volières. De verwachting is dat de hyacinthara’s, kuifseriema’s, witwangfluiteenden, reuzentoekan, rode ibissen, kuifhoenderkoeten, bahamapijlstaarten en roodschoudertalingen nog maar enkele weken op hun huidige stek te zien zijn. De aanleiding voor de werkzaamheden is de erbarmelijke staat van onderhoud van het complex. Het huidige plan is dat de nieuwe volières op dezelfde plek herbouwd worden en dus niet wezenlijk groter worden. Wel worden de volières hoger dan nu het geval is. Ook gaan de verblijven van ‘doorloop’ naar ‘langsloop’, om het risico op overspringende ziektes tussen mens en dier te verminderen. De werkzaamheden zullen naar verwachting een paar maanden duren.

Belevenissen

Je hoeft je voorlopig niet te vervelen in Diergaarde Blijdorp! Na een zeer geslaagde Koningsdag ging Blijdorp vandaag alweer van start met de Afval Awareness Week. De komende dagen kan je een exclusief kijkje achter de schermen nemen bij de afvalsorteringslocatie in de dierentuin. De rondleidingen worden verzorgd door Renewi en worden elke dag van 13.00 tot 15.00 uur gegeven (20 minuten per tour). In het Caraïbisch Café kan je knutselen met afval en er is een speciale speurtocht. Meer informatie vind je HIER. Vanaf de meivakantie is het daarnaast mogelijk om op je telefoon een interactief spel te spelen, ‘Blijdorp the Game’. Het doel van het spel is om de ‘Grote Graaier’ te vinden en te verslaan en zo de biosfeer te beschermen. Download de app gratis in de App Store of via Google Play!

Leegloop

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Poolvos Arti.

Verdriet bij de poolvossen. In korte tijd zijn beide mannetjes overleden. Zowel Arti als Blacky kwamen in 2020 naar Blijdorp via Stichting AAP, het Nederlandse opvangpunt voor exotische ‘huisdieren’. De exacte achtergrond van beide poolvossen is dan ook onduidelijk en de dieren kampten bij aankomst al met verschillende kwaaltjes, waaronder moeite met bewegen en herhaaldelijke ontstekingen. Pijnstillers maakten al enkele maanden onderdeel uit van hun dieet. Voorlopig staat hun verblijf in het midden van de Arctica-biotoop leeg.

Gebroken hart

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Okapi Kisala.

Wie recentelijk het Hart van Afrika opgezocht heeft, zal het opgevallen zijn dat er nog maar drie okapi’s rondstappen. Eind maart heeft Kisala (2019) de Maasstad verruild voor Antwerpen. De Rotterdamse okapi-groep verandert de komende tijd waarschijnlijk nog wel een paar keer van samenstelling, want ook voor de hengst Ngwani en de jongvolwassen Mhina bestaan transportplannen. Het is de bedoeling dat alleen M’buti blijft in Blijdorp en dat zij uiteindelijk gekoppeld wordt aan een nieuw mannetje. Door periodiek nieuwe stelletjes te vormen, wordt de genetische diversiteit binnen het fokprogramma gewaarborgd.

Samenwerking & Onderzoek

Foto: Diergaarde Blijdorp (LinkedIn). Dr. Filipe Cunha, docent gedragsecologie in Wageningen.

Het is een onmisbaar onderdeel van de wetenschap: congressen en symposia. Diergaarde Blijdorp is momenteel bezig met de transitie van klassieke dierentuin naar instituut voor wereldwijd natuurbehoud, wat samengaat met het faciliteren van meer onderzoek. Enkele weken terug organiseerde Blijdorp dan ook een Research Symposium om de laatste inzichten en toekomstige uitdagingen te bespreken met wetenschappers uit heel Europa. Het is de bedoeling dat dit een jaarlijks evenement wordt. De drie lezingsthema’s dit jaar waren ‘veterinair’, ‘gedrag’ en ‘genetica’, met tussendoor nog verschillende posterpresentaties door studenten en praatjes door bedrijven en universiteiten. Het smaakt naar meer!

Blijdorp Bouwt

Foto: Cobie Kievit van den Steenoven (BB-Facebook). Het oude caviaverblijf.

In de lente is het tijd voor de grote schoonmaak! Blijdorp lijkt definitief de handdoek in de ring te gooien wat betreft de cavia’s. De cavia’s zijn een verhaal met een lach en een traan in Blijdorp: baby booms werden steevast gevolgd door schurft-uitbraken. Vorig jaar overleden zowel de laatste wilde cavia als de laatste huiscavia. De hekwerken zijn nu weggehaald, hun oude optrekje tegenover de poedoes is veranderd in een botanisch plantsoen. Bij andere knaagdieren, de prairiehondjes, zijn de hekken juist verhoogd. Ieder jaar weer weten er enkele prairiehondjes te ontsnappen uit hun verblijf in het Noord-Amerikaanse themagebied. Veelal gaat dat om jonge dieren die uit de kolonie gezet worden door dominantere individuen. Blijdorp heeft de voornaamste ontsnappingsroutes de nu in kaart gebracht en heeft die delen van de muur grondig verbouwd. Het zal moeten blijken of deze meesterontsnappers zich dit keer wél laten bedwingen… Ook is het bezoekerspad in de Okapi-Volière vernieuwd. Het oude pad, dat bestond uit gerecycled rubber, heeft plaatsgemaakt voor een semi-verhard grindpad.

Foto: Cobie Kieviet van der Steenoven (Facebook). De nieuwe toegang tot de prairiehondjes.

Foto: Cobie Kiviet van der Steenoven (Facebook). Het nieuwe pad bij de okapi’s.

Kort Nieuws #182

Blijdorp Bouwt

Foto: Esmee Maat (Facebook)

Er wordt druk geklust in de Gierenrots-volière van Diergaarde Blijdorp. Sinds oktober 2021 geldt in Nederland een ophok- en afschermplicht voor vogels die vatbaar zijn voor het griepvirus H5N1. Daarom zijn vrijwel alle doorloopvolières in de dierentuin al geruime tijd gesloten voor bezoekers (met uitzondering van de Okapi-Volière en de Victoria Serre, waar het risico nihil is). De huidige griepgolf onder watervogels is de heftigste ooit in Europa en werd, tot overmaat van ramp, voorafgegaan door soortgelijke langdurige uitbraken. Eerder dit jaar hakte Blijdorp daarom de knoop door: doorloopverblijven worden uitgefaseerd. De ibisvolière, de Grote Vliegkooi en de kleine moerasvolière stonden al op de slooplijst, wat betekent dat alleen voor de Gierenrots en het Flamingo-Strand een oplossing gevonden moet worden. Voor de Gierenrots komt dat nu in de vorm van een totale overkapping van het bezoekerspad met houten schotten en gaas. De kapgieren en hamerkoppen die jarenlang in de bezoekershut nestelden, zullen een nieuwe stek moeten vinden…

Op z’n kop

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

Betoverend: in het Publiekslab zijn sinds kort tien gestreepte scheermesvisjes (Aeoliscus strigatus) te zien. Hele dagen zwemmen ze met hun kop naar beneden gericht, om zo kleine diertjes uit het water te zuigen. Bij gevaar verstoppen ze zich tussen stekelig koraal of zee-egels. Van nature leven ze rondom koraalriffen in het Indo-Pacifisch gebied. De afgelopen jaren zijn aquariumhouders in heel Europa zich gaan inspannen om te kweken met het scheermesvisje, een spannende ontwikkeling!

Caviacommotie

Foto: Danny Noorman (BB-Facebook). Wilde cavia.

Diergaarde Blijdorp neemt afscheid van de wilde cavia’s. Na de dood van het laatste individu is hun verblijf bij dat van de huiscavia’s getrokken. Correctie: huiscavia, enkelvoud, want ook dat groepje is door natuurlijk verloop nogal geslonken. De cavia’s zijn een verhaal met een lach en een traan in Blijdorp: baby booms werden steevast gevolgd door schurft-uitbraken. Het is niet bekend of de maatregelen bedoeld zijn om dit probleem eindelijk te verhelpen. Of er een speciale reden was om specifiek bij de wilde cavia’s de handdoek in de ring te gooien, is eveneens onbekend. Wilde cavia’s zijn vrij zeldzaam in dierentuinen, terwijl de huiscavia een gedomesticeerde soort is.

Buitenspelen

Foto: Marja Troost-van Dam (BB-Facebook)

Is het niet aandoenlijk? De pasgeboren Maxi (vernoemd naar zijn opa, aan vaderskant) mag steeds vaker zijn buitenverblijf verkennen. Het gaat goed met hem en nieuwbakken moeder Faya lijkt steeds meer te wennen aan het ouderschap. Oma Bangka en overgrootoma Irma houden voortdurend een oogje in het zeil. Ook de vorig jaar geboren Radjik lijkt in zijn nopjes met dit speelkameraadje. Een kiekje van de olifantenfamilie wilden we jullie niet ontzeggen!

Bitterzoet

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). Ngwani is de vader van alle okapi’s die sinds 2017 geboren zijn in Blijdorp.

Verhuizingen horen erbij in de dierentuinwereld. Drie bekende Blijdorp-bewoners nemen binnenkort afscheid van de Maasstad om genetische diversiteit te waarborgen. Allereerst okapi Mhina (2019): zoals wij in mei al deelden, is het de bedoeling dat zij naar de Verenigde Arabische Emiraten vertrekt. De Golfstaten staan bekend om hun ruime, hypermoderne dierentuinen en doen ook mee aan Europese fokprogramma’s. Ook haar vader, Ngwani, gaat op transport. Zijn reistijd zal overigens wat korter zijn, hij gaat naar Frankfurt. In Blijdorp resteren dan de okapi-vrouwtjes M’buti, Mayala en Kisala. Een stukje verderop, bij de Dikhuidenvleugel, wordt ook een transport voorbereid. Zwarte neushoorn Mara (2017) is oud genoeg om gekoppeld te worden en zal binnenkort uitvliegen naar het Duitse Krefeld. Met het vertrek van Mara komt ruimte vrij voor een mannetje van deze kritiek bedreigde diersoort.

Dierentuinen maken het verschil

Foto: Casper Douma (WWF-NL)

Wow! Vorig jaar schreven we voor het eerst over ‘RoffaReefs’, de drijvende kraamkamers voor koraalvissen die Diergaarde Blijdorp ontwikkelt. Wie had kunnen denken dat ze nú al hun weg gevonden zouden hebben naar de natuur? In samenwerking met het WWF en Dive Friends zijn enkele prototypes geplaatst in het oudste zeereservaat te wereld, Bonaire National Marine Park in Caraïbisch Nederland. Als er meer vissen rondzwemmen bij het rif, helpt dat met het in toom houden van algen en sponzen. Door klimaatverandering dreigen zij het koraal te verdringen: naar schatting is de Aarde al 50% van haar koraal verloren, wat rond 2030 (bij +1,5 °C) naar verwachting opgelopen zal zijn tot 90%. Dat, terwijl een kwart van al het zeeleven direct afhankelijk is van koraalriffen…

Massa(re)productie

Foto: @heerenga_fotografie (BB-Instagram)

Deze zomer zijn weer vier koeneusroggen geboren in Diergaarde Blijdorp! Daarmee is Rotterdam, waar in 2010 de Europese primeur behaald werd, nog altijd de onbetwiste koploper in de fok met deze vissensoort. De kleintjes zijn achter de schermen grootgebracht en zijn laatst teruggeplaatst in hun geboortebassin. De koeneusrog staat sinds 2020 als kwetsbaar op de Rode Lijst door systematische overbevissing, met een populatieafname van 40% in slechts drie generaties (veertig jaar).

Bekroning

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook). Koningspinguïns.

De Rotterdamse kolonie koningspinguïns is dit jaar weer uitgebreid met twee kuikens! Ze groeien als kool, inmiddels verklapt alleen hun bruine donskleed hun leeftijd nog. De opbrengst bij hun onderhuurders, de ezelspinguïns, bedraagt dit jaar één jong. Het zijn kleinere getallen dan we gewend zijn, maar om woningnood te voorkomen zijn er dit jaar wat eieren weggehaald bij de ouders. Blijdorp is de Europese ‘hofleverancier’ van deze twee vogelsoorten.

Restjes

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook). Palawan-pauwfazant.

Enkele mini-mutaties: de Palawan-pauwfazanten zijn terugverhuisd naar het Natuurbehoudscentrum. In Taman Indah hadden de dieren erg veel stress. Elders in het Oceanium juist een inwoner minder: er is nu nog maar één arowana te zien bij de kaaiman. Zijn metgezel had in de loop der jaren een veelvoud aan littekens en mankementen opgelopen, van kwaliteit van leven was eigenlijk al enige tijd geen sprake meer. Om maar op een vrolijke noot te eindigen: recent was er weer voortplantingssucces bij de Indische antilopen in de Maleise Bosrand!

Buiten Blijdorp

Foto: Darragh Kane (irishmirror.ie)

Hoera! In Ierland is voor het eerst een Indische neushoorn geboren, en de trotse moeder is niemand minder dan ‘onze’ Zwatra. In 2012 kwam ze ter wereld als dochter van Namaste en Fanindra en in 2015 vetrok ze naar Frankrijk, waar ze omgedoopt werd tot Maya, alvorens haar transport naar het Zuid-Ierse Fota in 2020. Het jong is een mannetje, de vader van de spruit heet Jamil. Er loopt een namenwedstrijd voor het kleintje. Een halfzusje van Zwatra, Karuna, is nog altijd in Blijdorp te zien, al vertrekt ze waarschijnlijk op korte termijn. Daarmee zou de Indische neushoorn uit Holland verdwijnen.

Kort Nieuws #178

Track & trace

Foto: Greet van Norde (BB-Facebook). Okapi Mhina werd in 2019 geboren.

Okapi Mhina neemt afscheid van Rotterdam. De in 2019 geboren dochter van M’buti is klaar om op eigen benen te staan en mag dat gaan doen in – hou je vast – de Verenigde Arabische Emiraten! De Golfstaten staan bekend om hun ruime, hypermoderne dierentuinen en doen ook mee aan de Europese fokprogramma’s. Diergaarde Blijdorp onderhoudt goede contacten met de VAE, in 2020 vertrokken bijvoorbeeld ook tien jonge pannenkoekschildpadden naar het Midden-Oosten.

In mei…

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Jongvolwassen witkopgier (uit 2021).

Leggen alle vogels een ei! Een bijzondere opbrengst is er dit jaar bij de gieren: de tussenstand bedraagt drie Rüppells gieren, een kapgier en twee witkopgieren! Vooral dat laatste is heugelijk, want tot vorig jaar lukte het nooit met die soort in Rotterdam. Een deel van dit succes is toe te schrijven aan het feit dat de verzorgers de eerste leg weghalen uit het nest en in de broedmachine plaatsen, en zo de ouders aansporen om een tweede ei te leggen. De winst is dit jaar zelfs zo groot, dat Blijdorp eigenlijk oudergieren tekort komt. Eén witkop en één Rüppells worden nu dan ook opgevoed door soortgenoten in Vogelpark Avifauna in Alphen. Vorig jaar gebeurde dat ook met een witruggier, hij is even geleden trouwens weer teruggekomen naar Rotterdam.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Kuiforopendola.

Een stuk of drie pelikanen zijn uit het ei gekropen en beginnen nu voorzichtig hun territorium te verkennen. Druk bezig zijn ook de molonetispreeuwen in de Victoria Serre. Een tijdje terug hebben deze Zuidoost-Aziatische vogels extra nestgelegenheid gekregen en dat werpt nu zijn vruchten af, er wonen circa veertig spreeuwen in de Rivièrahal nu. Om de uitdijende groep wat ademruimte te geven, zijn de roodoorbuulbuuls weggehaald uit dit segment van de kas. De Victoria Serre moet het tevens stellen met een kuiforopendola minder, na het jammerlijke overlijden van het vrouwtje. Er zijn nog maar drie andere parken in Europa die werken met de soort, waarvan twee ook maar één individu hebben, dus het vinden van een nieuwe partner gaat lastig worden.

Apekool

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De witkruinmangabeys zijn terug op hun vertrouwde stek. In 2018 vertrokken deze primaten uit de koepelkooi naast de gorilla’s om ruimte te maken voor gorillapuber Nasibu, maar nu hij eindelijk verhuisd is, stond dit verblijf weer leeg. Esperanza en de drie jonge mangabeys die sinds 2020 in de gorillakijkhut bivakkeren en sinds 2021 ook het mensapenverblijf mogen betreden, zijn nu weer verhuisd naar hun oude stek. Door deze overplaatsing hebben ze wat extra bewegingsruimte en het is bovendien ook leuker voor de bezoekers. Over kijkgenot gesproken: er is weer een tweeling geboren bij de ringstaartmaki’s bij het Oceanium. De moeder is ditmaal Ketaka, het alfavrouwtje. Beschuit met muisjes is er ook op een steenworp afstand, bij de Chileense poedoes, net als bij de bizons, Indische antilopen en Kaapse grondeekhoorns.

Komt dat zien!

Diergaarde Blijdorp kondigt aan dat de gerestaureerde Bergdierenrots deze zomer opgeleverd wordt. De feestelijke opening gaat samen met de viering van de 165e verjaardag van de Rotterdamse dierentuin. Blijdorp schrijft: ”het totale pandaverblijf is straks meer dan verdubbeld qua oppervlakte omdat ook het huidige pandaverblijf erbij wordt betrokken.” Of daarmee op een (semi)permanente brug naar het oude eiland gedoeld wordt, of dat de twee perken simpelweg visueel en functioneel op elkaar aansluiten, zal nog moeten blijken.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Kort Nieuws #171

Breaking

Update 19.15: ietwat onverwachts is op de webcams op blijdorp.nl te zien dat er een okapi geboren is in het Hart van Afrika. De Diergaarde heeft nog niks bericht. We proberen momenteel uit te vogelen wie de moeder is, al gaat het vermoedelijk om M’buti. Dit zou haar derde jong zijn na Mhina (2019) en Mboshi (2017), en de vijfde okapi die ooit in dit verblijf geboren is. De vader is Ngwani. 

-> Update 22 november: Diergaarde Blijdorp heeft bevestigd dat de bovenstaande informatie correct is.

Uitstel…

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook)

In tegenstelling tot wat de dierentuin van Kopenhagen eerder liet weten, begeeft Aziatische olifant Fahim zich nog altijd op Nederlandse grond. Het is niet helemaal duidelijk wat de reden voor de vertraging van zijn vertrek is. Er wordt door fans druk gespeculeerd over problemen met zijn papierwerk, of medische testen die niet de gewenste uitslag zouden geven, of belemmerende coronaregels. Blijdorper Bende kan vooralsnog niks bevestigen, maar we houden jullie op de hoogte. Klik HIER voor ons eerdere bericht.

… Maar geen afstel!

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Het lijkt erop dat gevlekte hyena Kaidi eindelijk gezelschap gaat krijgen van een soortgenoot. Alweer bijna twee jaar geleden kwam zij vanuit Safaripark Beekse Bergen naar Diergaarde Blijdorp, als beoogde partner voor Kara. Helaas overleed dit mannetje kort na haar aankomst. Extra pijnlijk, want hij was genetisch gezien van grote waarde voor het Europese fokrpogramma. Afijn, sindsdien leeft Kaidi alleen, maar vrijdag verschenen foto’s van een transportkist in het hyenaverblijf op het internet. Er is nog geen informatie beschikbaar over de nieuwkomer. Kaidi is te herkennen aan wat fikse littekens die ze heeft overgehouden aan haar tijd in Hilvarenbeek, waar ze tevens al een paar keer moeder geworden is.

Logeren

Elders op de Savanne zijn de witkruinmangabeys tijdelijk niet te zien. Hun verblijf wordt opgeknapt. Wat de werkzaamheden precies inhouden en wanneer Oda, Casper en haar drie jongen weer te zien zullen zijn, is niet bekend.

Inhaalronde

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De septemberuitgave van het Vriendennieuws is online geplaatst. Wat blijkt? Dit jaar is het voortplantingssucces bij de witruggieren niet tot één kuiken beperkt gebleven! Een tweede kuiken is uiteindelijk liefdevol opgevoed door een koppel Rüppells gieren in Avifauna. Een kuiken was er dit seizoen ook bij de pruimkopparkieten in de Maleise Bosrand, al wordt daar ook gerouwd om de dood van de vader. De opbrengst van de eidereenden bij Bass Rock bedraagt dit jaar één jong. Verderop in het Oceanium werd deze zomer de geboorte van vier koeneusroggen gevierd. Een vrouwelijk slurfhondje completeert dit lijstje ‘vergeten geboortes’. Verder was het vertrek van een slurfhondje naar Leipzig dusver nog niet genoemd op het Blijdorper Bende Blog, net als de verhuizing van een mannelijke maraboe naar de Canarische Eilanden.

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het haaienjong uit 2020.

Het mutatielijstje noemt ook nog enkele sterfgevallen. In de lente is de mannelijke moeraswallaby overleden, gevolgd door een vrouwelijke koningspinguïn. Een grotere impact heeft de dood van de vrouwelijke zwartsnuithaai in het Oceanium. In 2020 behaalde Blijdorp een mondiaal primeur door te fokken met deze roofvissen en in 2021 lukte dat nog een keer. Even leek het erop dat Rotterdam de Europese ‘hofleverancier’ van deze imposante dieren zou worden, maar die droom lijkt nu in duigen te vallen. Een rekensommetje met de (geschatte) leeftijd van het dier leert dat ouderdom wel eens de boosdoener geweest zou kunnen zijn. Bij de Haaientunnel zwemt nu nog één mannelijke zwartsnuithaai rond.

Zorgenkindjes

Foto: Silvana Bouman (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp schoot in mei de Rotterdamse haven te hulp, zo schrijft het Vriendennieuws. In een pakketje, afkomstig uit Singapore, bleek een ernstig verzwakte gekko (soort onbekend) verstopt te zitten. Inmiddels is het diertje aangesterkt en is hij losgelaten in Amazonica, waar hij zich vermoedelijk helemaal thuis voelt tussen de weelderige beplanting. Het Vriendennieuws verklapt overigens ook dat de Diergaarde nadenkt over het maken van enkele aanpassingen aan de vlinderkoepel. Steeds meer luchtkussens in het dak raken lek tijdens noodweer. Van een doorbraak van beide zeilen is gelukkig nog geen sprake, maar de isolerende werking neemt hierdoor wel drastisch af. Op termijn moet er hoe dan ook iets aangepast worden.

Vletenvloot

Foto: Peter Verhoog (wwf.nl). Wilde vleet.

Het Wereld Natuur Fonds (WWF), ARK Natuurontwikkeling en Diergaarde Blijdorp zijn een nieuw partnerschap aangegaan, weet het Vriendennieuws. Deze organisaties, die eerder al samenwerkten om de steur terug te brengen naar de Rijn, oriënteren zich nu op een soortgelijk project voor de vleet (Dipturus spp. flossada & intermedius). Ooit kwamen deze reusachtige roggen ‘bij de vleet’ voor in de Noordzee, maar dat is helaas niet meer zo. De manier waarop het WWF en ARK dat willen veranderen, is door in gevangenschap te fokken met de vleet en de jonge roggen vervolgens uit te zetten. Het Oceanium is de faciliteit van voorkeur hiervoor. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!

Dinoflippers

De Europese dierentuinvereniging, EAZA, heeft voor het eerst Best Practice Guidelines voor zeeschildpadden gepubliceerd. Dit document, 58 pagina’s lang, stelt onder andere dat deze reptielen alleen in aquaria gehouden moeten worden als het gaat om gewonde individuen die niet meer vrijgelaten kunnen worden. Ook roept de EAZA op tot onderzoek naar het (mogelijke) belang van UV-licht voor de gezondheid van zeeschildpadden. Verder wordt er veel informatie gegeven over huisvestingseisen en over technieken om medische controles mogelijk te maken. De Best Practice Guidelines zijn samengesteld door de Sea Turtle Working Group, waarvan ‘onze’ Mark de Boer de voorzitter is. Diergaarde Blijdorp fungeert als nationaal opvang- en rehabilitatiecentrum voor aangespoelde zeeschildpadden. In het Oceanium zijn een groene zeeschildpad en een karetschildpad te bewonderen.

Kritiek bedreigd

In de Maleise Bosrand is laatst een Visaya-wrattenzwijn ter wereld gekomen. De kleine is regelmatig te zien en leeft samen met zijn/haar ouders, CJ en Olga, alsmede twee oudere zussen uit 2019. Blijdorper Bendelid Greet van Norde maakte de onderstaande foto. Zeg nu zelf: is het geen knapperd?