Kort Nieuws #183

Stupiditeitenrubriek

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Eind oktober werd Blijdorp opgeschrokken door een paar extreem harde knallen. RTV Rijnmond meldt dat een paar kinderen van ongeveer tien jaar oud illegaal vuurwerk in de greppel van het olifantenverblijf gegooid hadden. Een ooggetuige meldt dat een parkmedewerker achter de scholieren aanging, maar de woordvoerder meldde nadien dat onderzoek naar de knallen niks opgeleverd heeft. Bij gebrek aan resten en verder bewijs is de politie niet ingeschakeld. De twee jonge olifanten in Blijdorp, Radjik en Maxi, zouden flink geschrokken zijn van het kabaal. De rust keerde echter alweer snel terug in de kudde.

Record

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook)

Een heleboel updates bij de neushoornleguanen in het Oceanium. In 2020 kreeg ons vrouwtje gezelschap van twee oude dochters en een onverwant mannetje. Dat gebeurde vrij halsoverkop, want hun oude opvangadres kon niet langer voor hen zorgen. Familie-liefde is bij deze grote hagedissen vrij beperkt, dus het was wel een ietwat gespannen situatie. De rust is nu wedergekeerd met het vertrek van een van de dochters naar Frankrijk. Tegelijkertijd is de relatie tussen het oude vrouwtje en de heer opgebloeid. Ze is weliswaar het oudste individu in heel Europa met 33 jaar op de teller, maar ze is een nieuwbakken moeder van drie! De jonkies zitten achter de schermen.

Komt dat zien

Foto: Greet van den Bergh (BB-Facebook)

Vogelfanaten opgelet: de inwoners van de Grote Vliegkooi zijn weer te bezichtigen! Nee, niet van dichtbij. De megavolière is al enige tijd niet toegankelijk voor bezoekers in verband met preventieve maatregelen tegen het coronavirus (2020-2022) en het griepvirus (begin 2020 en weer sinds 2021). De hinder is zelfs zo groot dat het complex op de slooplijst van Blijdorp is beland. Die werkzaamheden lijken echter nog wel even op zich te laten wachten, de laatste prognose is dat pas in 2024 begonnen wordt met de bouw van het nieuwe olifantenverblijf op deze plek. Als tussenoplossing zijn nu rondom de Grote Vliegkooi kijkplekken gecreëerd, zodat we toch nog eventjes kunnen genieten van alle verenpracht in de volière. Denk aan de wolnekooievaar, die maar in weinig dierentuinen gehouden wordt. Sinds de Grote Vliegkooi voor het laatst zichtbaar was, zijn ook Filipijnse eenden toegevoegd aan het bestand.

Pandapost

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Prem en Muna.

Vaarwel Fang-Pi! De rode panda is verhuisd naar het Tsjechische Ústí nad Labem. Oorspronkelijk kwam Fang-Pi naar Blijdorp omdat ze op doorreis naar India zou gaan. Daar zou ze onderdeel gaan uitmaken van een herintroductieproject. Om onbekende redenen is daar helaas toch vanaf gezien. Fang-Pi’s oude stek is nu het domein van de jongvolwassen zusjes Soma en Savita. Ook dit betreft weer een tijdelijke opvangsituatie, uiteindelijk zullen zij gekoppeld worden en op doorreis gaan. De naburige Bergdierenrots wordt overigens nog steeds bewoond door Kwina, Miyuko en hun koters Prem en Muna.

-> Update januari 2023: de verdeling van de twee verblijven is in feite omgedraaid. Excuus voor de vergissing!

Kuifmakaak

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Dunja (links) en Maria (rechts).

Hoera! Er is weer een jong te zien bij de kuifmakaken. Het werd ook wel weer eens tijd, want sinds Dunja’s eerste bevalling in 2020 zijn twee makaakjes dood ter wereld gekomen in Blijdorp. Er leven nu zes makaken in het Aziatisch Moeras, waaronder oma Maria en de trotse vader Kersen. De kuifmakaak is kritiek bedreigd in hun natuurlijke habitat, het noordoosten van het Indonesische eiland Sulawesi, door overbejaging. Overigens bestaat op het naburige eiland Bacan sinds de 19e eeuw een invasieve populatie. Blijdorp is een partner van de organisatie Selamatkan Yaki die zich inzet voor het oplossen van deze problematiek.

Inhaalronde

Foto: R. Traxl (zootierliste.de). Marmerkleurige zwaarddrager (archieffoto).

De laatste publicatie van Vriendennieuws van 2022 kan ieder moment op de deurmat vallen en dat betekent dat het vorige nummer weer openbaar is gemaakt op de website van de vereniging. Wil jij het tijdschrift kunnen lezen zodra het uitkomt? Word dan een Vriend en steun de Diergaarde! De Vrienden melden een verhuizing in de Rivièrahal: de oude mannelijke zwartnekvruchtenduif is achter de schermen geplaatst in afwachting van een nieuwe partner. Twee jongvolwassen kinderen van hem nemen zijn plekje in de Victoria Serre van hem over. Verder is Blijdorp de troste verzorger geworden van een vissensoort die is uitgestorven in het wild: de marmerkleurige zwaarddrager (Xiphophorus meyeri) uit Mexico. De bijdrage die Rotterdam hiermee levert aan de instandhouding van de soort is immens, al zijn er helaas geen plannen om de vissen een plekje voor de schermen te geven. Tot slot melden de Vrienden in het mutatieoverzicht de dood van een drieteenmeeuw, een bladstaartgekko, een ezelspinguïn, een bizon, een slurfhondje en een Indische antilope. Vertrokken zijn een Rüppells gier, een Himalaya-glansfazant en een groepje prairiehondjes. De aankomst van vier ganzen (soort onbekend) uit een vogelopvangcentrum completeert het rijtje.

Stoelendans

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). De kleine ploegschaarschildpad.

Een paar adreswijzigingen. Het driekoppige gezinnetje kuifherten dat voorheen bij de Chinese Tuin woonde, is overgeplaatst naar de Bergdierenrots. Als zoonlief Donghai (‘Ari’) eenmaal groot genoeg is om een partner te krijgen, mag hij zijn ouderlijk huis weer betrekken. Tot die tijd staat het oude verblijf leeg. Leegstand is er ook in de Krokodillenrivier: de doornstaartagame die eerst naast de slurfhondjes woonde, is één hok opgeschoven, naar dat van de pannenkoekschildpadden. Wat er met zijn oude stek gaat gebeuren, is onbekend. Over schildpadden gesproken: de kleinste ploegschaarschildpad heeft een eigen hoekje gekregen in hun verblijf in het Natuurbehoudscentrum. Qua ontwikkeling loopt dit individu achter op zijn soortgenootjes, hopelijk komt de rust hem ten goede. De ploegschaarschildpad is een kritiek bedreigde diersoort uit Madagaskar. Bij de buren ook een separatie: één jonge Komodovaraan is achter de schermen geplaatst na een ruzie met zijn familielid.

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Kuifhertjes.

Kort Nieuws #158

Leguaan: lief en leed

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

Actie bij de leguanen! Tegenover de Mangrove in het Oceanium wonen twee dieren: een neushoornleguaan en een zwarte leguaan. Laatstgenoemde heeft Blijdorp onder zijn hoede genomen in 2011, toen hij opdook in een bananencontainer, en is de enige van zijn soort in West-Europa. De neushoornleguaan zit echter om een andere reden alleen: haar partner is in 2018 gestorven. Even leek het erop dat ze wellicht nog eieren van hem bij zich droeg, maar helaas is dat op niks uitgelopen. Nu, twee jaar later, krijgt ze toch weer gezelschap: twee oude dochters, allebei allang volwassen, zijn teruggekeerd. De bedoeling is dat het drietal binnenkort uitgebreid wordt met een mannetje. Vooralsnog gaat het er allemaal gemoedelijk aan toe. Duimen maar! Gelijk een update over de derde leguanensoort: de kleine Antilliaanse leguaan die eerder dit jaar uit het ei kroop, een Nederlands primeur, is Igie gedoopt. Er was een namenwedstrijd uitgeschreven op Sint Eustatius, waar de ouders van de spruit vandaan komen. Zij werden in 2018 namelijk ‘geëvacueerd’ met het regeringsvliegtuig toen bleek dat dit deel van Caraïbisch Nederland niet langer veilig was voor hen. De komst van de groene leguaan, van het Zuid-Amerikaanse vasteland, heeft op al acht eilanden geresulteerd in het uitroeien van de Antilliaanse soort, waaronder ook Sint Maarten. Op nog vijf andere eilanden, waaronder Sint Eustatius, zijn momenteel beide soorten te vinden, wat betekent dat alleen het eilandstaatje Dominica nog écht veilig te noemen is. Het Europese fokprogramma is in het leven geroepen op advies van het IUCN, de organisatie die de Rode Lijst bijhoudt.

Dikhuidje

Foto: Peter Milano (BB-Facebook)

De jonge zwarte neushoorn is inmiddels regelmatig te bewonderen in Rotterdam. Op 8 november, de verjaardag van vader Vungu, volgden 400.000 dierenliefhebbers live zijn geboorte via de webcams. Het kalf, een mannetje, stond binnen een half uur op en huppelde de volgende ochtend onvermoeibaar achter moeder Naima aan in de Dikhuidenvleugel van de Rivièrahal. Bij redelijk weer – het zijn en blijven tropische dieren – mag hij meestal rond 11 uur buitenspelen. Hij heeft inmiddels ook een naam gekregen: Nasor. Het is een verwijzing naar iets dat bijna een eeuw geleden plaatsvond. In 1931 ontving de Diergaarde namelijk voor het eerst een zwarte neushoorn: Kali, overgekomen uit Afrika. Waar het park echter geen enkel idee van had toen het transport werd geregeld, is dat ze een reisgenootje zou hebben: een achtjarig jongetje uit hedendaags Tanzania, Nasor geheten. Je kan je voorstellen dat Diergaarde Blijdorp met een mond vol tanden stond! De opbouw van de Rotterdamse samenleving was dan wel een stuk monotoner toentertijd, wat overigens helaas veelal resulteerde in nare blikken van bezoekers naar het kind, maar dit soort twijfelachtige pseudo-slavernijpraktijken werden gelukkig toch echt als achterhaald beschouwd. Na twee maanden werd het hechte duo, dat samen in de stal overnachtte, dan ook uit elkaar gehaald toen Nasor herenigd werd met zijn familie in Afrika. Nu, bijna honderd jaar later, draagt de jonge zwarte neushoorn dus zijn naam als eerbetoon.

Shoutout

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

Dankjewel, Dura Vermeer! Het bouwbedrijf schonk Diergaarde Blijdorp een nieuwe heftruck waarmee interne transporten door de tuin kunnen blijven doorgaan. Ze kwamen direct in actie toen ze hoorden dat de oude heftruck op sterven na dood was. De organisatie laat weten: ”Wij wensen het dierentuinpersoneel en natuurlijk de dieren veel goeds en hopen dat deze nieuwe heftruck en fruittaart daarbij zullen helpen.”

Bomen over bomen

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

De Blijdorpse botanisten zijn in hun nopjes met de komst van een aantal bijzondere planten uit Trompenburg Tuinen & Arboretum in Kralingen: wat mini-eiken. Het zijn nazaten van verschillende eikensoorten van over de hele wereld. Veel van de jonge bomen zijn opgekweekt uit zaden en stekken die afkomstig zijn van bomen uit het wild. Genetisch gezien zijn de bomen hierdoor zeer bruikbaar om hun soort in botanische tuinen voor uitsterven te behoeden. Eiken groeien langzaam, waardoor ze gevoelig zijn voor bedreigingen. En die zijn er volop: de laatste vijftig jaar zijn grote gebieden met eikenbos-ecosystemen verdwenen. Vaak spelen er meerdere factoren mee, maar klimaatverandering, het verdwijnen van roofdieren die planteters doden, loslopend vee en geïntroduceerde ziektes spelen allemaal mee. Momenteel staan de kleine boompjes achter de schermen. Het is de bedoeling dat zij in het voorjaar een plek in de buurt van het Oceanium krijgen.

Shuffle

Het voorjaar mag dan nog wel even op zich laten wachten, maar dat houdt de Palawan-pauwfazanten niet tegen! In het Natuurbehoudscentrum scharrelen weer twee kuikentjes rond van deze schitterende Filipijnse grondvogels. In mei was het ook al raak en die jongen wonen nu in de volière tegenover de bantengs. Ook de steppeslurfhondjes in de Krokodillenrivier hebben weer voor nageslacht gezorgd. Het is een tweeling. Elders op de Savanne is er juist verdriet: witkruinmangabey Ignazio is op 25-jarige leeftijd overleden. In 2009 kwam hij vanuit Rome naar Blijdorp, waar hij datzelfde jaar samen met de uit Spanje afkomstige Esperanza voor de eerste geboorte van een mangabey in Nederland zorgde. Later werd de groep uitgebreid met vrouwtje Casper en het drietal wist Rotterdam al snel om te toveren tot dé Europese hofleverancier van deze zeldzame diersoort. Iganzio’s troon wordt nu bekleed door ene Oda, uit Dublin. Omdat de wissel nogal wat commotie heeft gecreëerd, heeft de dierentuin een jong mannetje en drie vrouwtjes ‘op kamers’ laten gaan in het verblijf in de gorilla-kijkhut. De fokcoördinator in Barcelona zal een nieuw tehuis zoeken voor hen. Tot slot is de poolvossenpopulatie gegroeid, zij het niet door geboortenieuws maar door een verhuizing: uit Alicante is een jonge poolvos overgekomen. Het betreft een afgedankt huisdier dat daar in Primadomus beland was, de Spaanse vestiging van Stichting AAP. In het Arctische themagebied van Diergaarde Blijdorp waren al enkele soortgenoten van hem te vinden: een clubje heren op leeftijd, alsmede een ander opvangdier dat in september bij de groep gevoegd werd. Net als bijvoorbeeld bij de wasberen fokt de Diergaarde niet met deze soort, maar probeert de dierentuin het wilde vlammetje bij dit soort getekende individuen weer aan te wakkeren. Opmerkelijk detail: de nieuweling heeft blauwe ogen.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Kort Nieuws #124

Ontsnapt! Soort van…

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Ze zijn misschien oud, maar ze halen nog steeds apenstreken uit: de ringstaartmaki’s in de Grote Vijver. In 2010 kwam een tiental lemuren uit Apenheul naar Rotterdam om daar hun oude dag te slijten. Ringstaartmaki’s besteden een groot deel van de dag aan onderlinge verhoudingen – niet geheel ongelijk aan mensen volgens sommigen – dus zo nu en dan kan het nogal botsen tussen twee dieren. Dat bleek eind vorig jaar het geval toen de verzorgers opeens een dier minder telden. Met een bootje gingen ze de vijver op, op zoek naar hun verstekeling. Uiteindelijk werd ze gevonden onder een graspol aan de oever. De hereniging was echter geen hartelijke: de drie dominante oudjes hadden het voorzien op haar en wisten ook de rest van de groep op te hitsen. De drenkeling bleek ook nog eens een flinke wond onder haar oksel te hebben. Binnen is ze daarvoor behandeld en stapsgewijs weer bij haar soortgenoten gezet, wat dusver een succes lijkt.

Uitzwaaien

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)

Kleine Blijdorpers worden groot, zo ook bongo Kai. Alweer meer dan twee jaar geleden werd een tamelijk vergeten stukje Diergaarde verblijd met zijn geboorte. Werkelijk verblijd, want voortplanting bij deze bosantilope, ook wel ’s werelds mooiste antilope genoemd, is zeker geen garantie. In oktober vorig jaar is hij verhuisd naar het Deense Givskud Zoo. Het Vriendennieuws laat weten dat in die periode eveneens een mannelijk kuifhertje en een moeraswallaby zijn vertrokken naar de oosterburen, drie dames koeneusroggen en een maraboe naar Frankrijk zijn verhuisd en een François’ langoer-man verkast is naar Pairi Daiza.

”Nalatenschap”

Foto: Karin Seltenrijch (BB-Facebook)

Ongetwijfeld heb je haar eens wel zien zitten: het opmerkelijke dier dat de neushoornleguaan wordt genoemd. Ze verblijft in het stukje Antillen van het Oceanium, tegenover de mangrovebak. Het verblijf doet overigens eerder aan als een woestijngebied, maar dat moet het ook zijn: in het wild zijn ze te vinden in droge regio’s van het eiland Hispaniola (verdeeld tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek), waar ze steeds zeldzamer worden. Al enige tijd heeft Blijdorp alleen een vrouwtje van deze soort, nadat haar partner ingeslapen werd. Het lijkt er nu op dat hij toch zal voortleven: het Vriendennieuws laat weten dat het vrouwtje mogelijk eieren draagt. Wordt (hopelijk) vervolgd!

Poedoe-Perikelen

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

De komende tijd wordt het een komen en gaan in het Zuid-Amerika continent, in het specifiek bij het stukje Andes: momenteel verblijft hier één Chileense poedoe. Deze zal binnenkort het park verlaten om ruimte te maken voor twee jonge broertjes. Eén van die mannetjes zal uiteindelijk doorreizen naar een ander park en het overgebleven mannetje krijgt dan gezelschap van een vrouwtje.

Oceanium-Update

Het Publiekslab en het nieuwe Natuurbehoudscentrum tonen enige overeenkomst: beide zalen van het Oceanium zijn, op de verblijven zelf na, niet gethematiseerd en vrijwilligers zijn er volop aanwezig om te vertellen over de dieren. Helaas zijn de deuren van het Publiekslab al sinds augustus vorig jaar gesloten. De verzorgers ontdekten toen een parasiet in het systeem en bij nadere inspectie bleek dat hij wijdverspreid door alle aquaria aanwezig was. Hoewel de schade onder de dieren naar verluidt beperkt is gebleven, moest het hele aquariumrek tegen de vlakte gegooid worden. Sindsdien is er op het oog weinig vooruitgang geboekt, maar bronnen melden dat de zaal in april weer open moet gaan. Dan nog een klein nieuwtje vanuit Platform Zeezicht. ”Is dat het platform bij de zeeleeuwen?” Nee, een bekende naam is het niet voor menig Blijdorp-bezoeker. Platform Zeezicht is het tussenstukje tussen de Amazone-aquaria en het pinguïnverblijf in het Oceanium. Leuk voor de jongere bezoekers is de nieuwe quiz die daar nu te doen is, waardoor ze spelenderwijs wat te weten komen over de gevolgen van zwerfafval en plastic op het leven in de zee.

Zonnebaden

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

”Is die echt?” Het is een veelgehoorde vraag in de Krokodillenrivier. Doodstil kunnen ze op hun stukje strand liggen, de drie gigantische Nijlkrokodillen van Blijdorp. Uiteraard spreekt vooral het dier dat normaliter neerstrijkt vlak voor de bezoekersruit tot de verbeelding. In de loop der jaren hebben de kroko’s ieder hun favoriete plekjes op de kade verworven, maar door daar dag in, dag uit te liggen hebben ze flinke kuilen gecreëerd. Om ze wat beter zichtbaar te maken, moest er het een en ander opgehoogd worden, maar dat betekent dat ze toch echt even van hun plekjes zouden moeten wijken. Het had flink wat voeten in de aarde om een van de strandjes te ontruimen, maar tegen een schadevergoeding bestaande uit een lekkere snack zei de groep natuurlijk geen nee.

Komodo-Commotie

Foto: Anja Theunissen (BB-Facebook)

In 2012 bliezen de Vrienden van Blijdorp het Aziëhuis, tot dan toe een stallencomplex, nieuw leven in. Sindsdien is het gebouw constant in ontwikkeling geweest: soorten kwamen en gingen. Zo zijn er tegenwoordig vleesetende planten te zien waar aanvankelijk schuttersvissen zaten, hebben de krokodilstaarhagedissen plaats gemaakt voor wandelende bladeren, is er een nachtverblijf gerealiseerd voor slanke lori’s en is een reptielenterrarium vervangen door een verblijf voor toepaja’s. Terwijl her en der dus ‘kinderziekten’ verholpen werden, bleef er één hekelpunt over: het verblijf van de Komodovaranen. Het was het klapstuk van het Aziëhuis, maar eigenlijk werkte het niet goed voor de dieren. Vandaar dat Blijdorp binnenkort een nieuw onderkomen gaat realiseren bij het Oceanium, als onderdeel van Eiland-Hoppen. Het lijkt er nu op dat we ze tot die tijd niet meer gaan zien: het verblijf staat leeg en ook het soortbordje is weggehaald. Dat betekent niet dat ze niet meer in Rotterdam aanwezig zijn: al langere tijd verbleef het mannetje in het oude verblijf in de Rivièrahal en zo nu en dan zou ging hij naar de Maleise Bosrand om het vrouwtje te dekken. Of het vrouwtje nu permanent is ingetrokken bij de man, is niet bekend. Een tijdje terug werd immers al bekend dat Blijdorp binnenkort van vrouwtje zou wisselen, dus mogelijk is ze naar een andere dierentuin en doet een toekomstige Komodo-dame gewoon haar intrede in het Aziëhuis.

Kattenkwaad

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Nu iedereen zich vergaapt aan de leeuwenwelpjes (die je dankzij DIT filmpje van Blijdorp nu ook uit elkaar kan houden), zou je bijna vergeten hoe het met de andere grote katachtigen in het park gesteld is. Voor de Sumatraanse tijgers geldt nog steeds een fokverbod. In principe zouden Emas en Alia een goed koppeltje zijn, maar de Europese dierentuinen zitten simpelweg vol. Alia heeft inmiddels een implantaat gekregen waardoor ze zo nu en dan wel op bezoek kunnen gaan bij elkaar en zo zichzelf kunnen bezighouden. Ook van de Amoerpanters hoeven we niet veel te verwachten de komende tijd. Zo zeldzaam dat ze zijn, momenteel zijn weinig dierentuinen op zoek naar nieuwe aanwas. Daarnaast mogen Cema en Vatne ook niet meer met elkaar fokken, want toen er in 2016 een paar welpjes dood ter wereld kwamen, was een hiervan zwart. Blijkbaar hebben Cema en Vatne allebei het recessieve gen voor de zwarte vachtkleur, maar zwarte Amoerpanters zijn niet bepaald bevorderlijk voor het fokprogramma: vaak worden ze verstoten door de ouderdieren. Momenteel hoopt de Diergaarde dat de stamboekhouder een vervanger kan regelen voor Cema.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Soms kunnen de herenigingen tussen Alia en Emas er heftig aan toegaan… (archieffoto)