Kort Nieuws #189

Oververhit

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Javari maakt kennis met een van de vrouwtjes.

Dat was even schrikken! Niemand staat graag in de file, laat staan als er een giraffe van vijf meter lang achterin zit. Dit overkwam de verzorgers van een Engelse dierentuin, die op 7 juli verantwoordelijk waren voor het transporteren van een jonge netgiraffe naar Diergaarde Blijdorp. Op de overdrukke A17 in Noord-Brabant kwam de colonne tot een stilstand, terwijl de temperatuur de 27 °C aantikte. Om te voorkomen dat het dier last van hittestress zou krijgen, heeft Rijkswaterstaat de verzorgers vervolgens over de vluchtstrook richting de Moerdijkbrug geëscorteerd. De keuze om bij deze temperatuur dieren te vervoeren kon op veel kritiek rekenen online; Diergaarde Blijdorp is niet ingegaan op het commentaar. In de Europese Unie geldt alleen een commercieel transportverbod voor dieren vanaf 35 °C. Of dierentuinen ook onder deze regeling vallen, is nu al bijna twintig jaar een juridisch grijs gebied. Gelukkig is Javari, zoals de jonge hengst heet, inmiddels heelhuids aangekomen in Diergaarde Blijdorp. Hij brengt zijn quarantainetijd door in De Ui en is dus al te zien. Blijdorp heeft enkele jaren de knip erop gehouden bij de giraffen om woningnood te voorkomen, maar het is de bedoeling dat Javari zich de komende jaren ontplooit tot een echte casanova.

Kassa!

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Vorig jaar was het al te lezen in het gemeentelijk coalitieakkoord, maar nu is het definitief: Rotterdam maakt 18 miljoen euro vrij voor de restauratie van de Rivièrahal in Diergaarde Blijdorp. Eind juni zetten Blijdorp-directeur Zevenbergen en D66-wethouder Kasmi hun handtekening onder dit eenmalige ruggensteuntje van de gemeente. Dit bedrag is niet genoeg om het complete pand in oude luister te herstellen – dat wordt begroot op vijftig miljoen euro – maar stelt het park wel in staat om te beginnen met de renovatie van de Victoria Serre. De tropenvleugel van de Rivièrahal wordt gekoesterd door veel bezoekers en huisvest een bijzonder scala aan bedreigde vogelsoorten, maar is bouwtechnisch een groot zorgenkindje. Blijdorp hoopt in 2024 of 2025 te beginnen met de werkzaamheden. De Rivièrahal is een beschermd rijksmonument en de Victoria Serre zal daarom weer meer gaan lijken op hoe de kas er anno 1940 uitzag. Vorig jaar deelde Blijdorper Bende al exclusieve bouwplannen.

Van het slot

Foto: Erik Simonis (BB-Facebook)

Hoera! Eindelijk lijkt de griepgolf bij wilde vogels in Nederland af te zwakken. De ophok- en afschermplicht is daarom sinds 6 juli alleen nog van toepassing in de Gelderse Vallei en de Brabants-Limburgse Peel, waar de pluimveedichtheid het hoogst is. Dat betekent dat je in Blijdorp voor het eerst in twee jaar tijd weer het Flamingo-Strand en de Grote Vijver kan opzoeken. Deze uitbraak van vogelgriep was de heftigste ooit in Europa. Hoewel dit virus, H5N1, voornamelijk rondging bij pluimvee en watervogels, is er geen fundamenteel verschil tussen vogelgriep en mensengriep. H5N1 is zeer gevaarlijk wanneer het overspringt op mensen en daarom werd de afgelopen twee jaar het zekere voor het onzekere genomen. Alleen de Grote Vliegkooi in het Aziatisch Moeras is nog steeds niet toegankelijk voor bezoekers, wat vermoedelijk te maken heeft met de staat van onderhoud van deze doorloopvolière. Naar verwachting wordt de Grote Vliegkooi in de loop van volgend jaar gesloopt om ruimte te maken voor de olifanten.

Stuiterballen

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Is ‘ie niet leuk? De kleine vicuña bruist van de energie. De ouders van de spruit zijn het ervaren koppel Kim en Pedro. De kleine oogt gezond, het geslacht is nog onbekend. Papa verblijft wel tijdelijk achter de schermen, hij zat de vrouwtjes te veel achterna in dit kwetsbare stadium. De vreugde is ook groot bij de Darwins nandoes. In de broedmachine zijn vier loopvogeltjes uit het ei gekropen, waarna ze direct teruggeplaatst zijn in het nest. Bij deze soort leggen de vrouwtjes hun eieren in één groot nest, waar de vader zich vervolgens over ontfermt. Inmiddels groeien de jongen als kool. Voor de zekerheid mogen ze nog eventjes geen kennis maken met hun toch wel onvoorspelbare huisgenoten.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium heeft een paar bijzondere nieuwe inwoners: drie Balabac-kantjils zijn nu te zien in het vogelverblijf. Deze bedreigde zoogdieren bewoonden voorheen het nachtdierenverblijf in het Aziëhuis. De exacte reden voor hun transport is niet bekendgemaakt. Diergaarde Blijdorp huisvest één van de slechts drie mannetjes die resteren in gevangenschap wereldwijd. Vorig jaar verwekte hij twee dochters, gehoopt wordt dat er dit jaar enkele mannetjes ter wereld komen. De kantjils delen hun nieuwe optrekje met geelkeelgaailijsters, roodoorbuulbuuls en roelroels. Een koppeltje Balispreeuwen heeft recentelijk juist het Natuurbehoudscentrum verruild voor de Van-Harencarspel-kooi in de Rivièrahal omwille van hun territoriale gedrag. In diezelfde kooi zijn tegenwoordig ook de Vietnamfazanten te zien die eerder in de Maleise Bosrand verbleven.

Zomerkriebels (1/2)

Foto: RTV Rijnmond (rijnmond.nl)

Heb jij ‘m gezien? Halverwege juni stond de Sumatraanse reuzenaronskelk (Amorphophallus titanum) in de Victoria Serre in bloei. Daarbij ondergaat deze plant binnen enkele dagen een spectaculaire transformatie. Uit een bescheiden groene knop verschijnt een tot wel drie meter lange bloeiwijze, waaraan de aronskelk zijn bijnaam ‘penisplant’ te danken heeft. Eerst gaan de vrouwelijke bloemen open, twee dagen later gevolgd door de mannelijke bloemen. De bloei van de reuzenaronskelk is niet alleen een lust voor het oog, maar gaat ook gepaard met een sterke aasgeur. Vermoedelijk lokt de plant hiermee kevers die als bestuivers dienen. Na enkele dagen verwelkt de bloem weer en begint de maandenlange transformatie tot vrucht. De bloei kost deze titanen zoveel energie dat ze het maar eens per decennium kunnen doen. Helaas heeft het niet mogen baten in Blijdorp, want momenteel staat alleen dit individu in bloei. Wel is er stuifmeel opgeslagen en ingevroren, zodat deze penisplant op een later moment alsnog z’n missie kan voltooien.

Zomerkriebels (2/2)

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Jonge wolnekooievaar.

Ook bij de vogels kan je merken dat het zonnetje schijnt! Allereerst de Victoria Serre, waar de kuikens uit Kort Nieuws #188 nu ook vergezeld worden door een jonge zwartnekvruchtenduif. Blijdorp fokte voor het laatst in 2020 met deze Zuidoost-Aziatische soort. Erg bijzonder is ook de geboorte van een wolnekooievaar in de Grote Vliegkooi. In dierentuinen verloopt de fok met deze kwetsbare draslandvogels uit India erg stroef. Dat heeft ervoor gezorgd dat in heel Europa slechts twintig individuen resteren nu, waarvan sommigen niet eens met een soortgenoot gehouden worden. Ieder kuiken telt dus! Bij het Weverkopje is inmiddels weer een nieuwe generatie grote textorwevers, groenhelmtoerako’s en purperglansspreeuwen te zien, terwijl in de Maleise Bosrand roodoorbuulbuuls en een Sumatraanse gaailijster uit het ei gekropen zijn.

Wereldreis

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

Bij sommige diersoorten in Blijdorp is het eeuwig een drukte van belang, zo ook bij de reuzengoerami’s in Taman Indah. In 2017/2018 schreven we al over ‘goerami-drama’, wat toen resulteerde in de dood van het oude, dominante individu. Later dat jaar kreeg het overgebleven mannetje weer gezelschap van een jonge soortgenoot. Eind goed al goed, zo leek het, totdat begin 2023 weer de vlam in de pan schoot. Krachtmetingen waren aan de orde van de dag, tijdelijke separaties met netten mochten niet baten. Uiteindelijk werd besloten om de voornaamste onruststoker achter de schermen te plaatsen – in het vijvertje waar ook de waterbananen uit Madagaskar staan, om precies te zijn. Het was de bedoeling dat dit dier op termijn een plekje elders in Europa zou krijgen, maar toen overleed vorige maand geheel onverwachts de achterblijver in Taman Indah… De relschopper is nu weer teruggekeerd naar zijn vertrouwde stekje. Wat een omzwervingen!

Onderzoekscentrum

Foto: Vrienden van Blijdorp (Facebook)

De verbouwing van de dierenkliniek is compleet! Dankzij een donatie van €82.500 van de vereniging Vrienden van Blijdorp gaat het ‘onderzoekscentrum’, zoals het Henri Martinhuis voortaan genoemd wordt, weer helemaal met de tijd mee. Via de publiekszaal kunnen bezoekers meekijken in de operatiezaal en het laboratorium. Informatie over veterinair, genetisch en ecologisch onderzoek wordt verstrekt via leesvoer en speelse puzzels. Kom vooral eens een kijkje nemen!

Op het eerste gezicht

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

De toepaja’s in het Aziëhuis hebben een roemruchte reputatie: deze fascinerende ‘mix’ van knaagdieren en primaten hebben inmiddels meerdere ontsnappingspogingen ondernomen in Diergaarde Blijdorp. Tel daar maar nog eentje bij op nu! Door een klein gaatje in een scheidingswand wist het nieuwe vrouwtje veel eerder dan gepland kennis te maken met manlief. Gelukkig kunnen ze het goed vinden samen, er zijn zelfs al meerdere paringen gespot…

Buiten Blijdorp

Over liefde op het eerste gezicht gesproken: tijger Emas heeft er geen gras over laten groeien! De Sumatraanse tijger verruilde eind vorig jaar de polder voor het Duitse Frankfurt en mocht in maart kennismaken met vrouwelijke soortgenoot Cinta. En toen verschenen op 20 juni opeens twee kleine vlekjes op de nachtcamera’s! De kans is aanwezig dat de tweeling direct bij de eerste kennismaking verwekt is, want de draagtijd van tijgers duurt ongeveer drie maanden. Emas arriveerde in 2015 in Diergaarde Blijdorp, maar mocht zich al die tijd niet voortplanten. Het DNA van zijn toenmalige partner Alia was namelijk al rijkelijk vertegenwoordigd in het Europese stamboek. Het waarborgen van genetische diversiteit is extreem belangrijk voor de toekomstbestendigheid van het fokprogramma. In Rotterdam is momenteel alleen tijgerin Alia te zien, zij mag hier haar oude dag slijten.

Kort Nieuws #151

Afscheid

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Het verdriet is groot in Diergaarde Blijdorp: giraffeman Banio is overleden op 7 juni, bijna dertien jaar nadat hij in Tsjechië geboren werd. De dierentuin meldt dat dierenartsbezoekjes al langere tijd routine waren voor hem, maar dat zijn dood toch vrij onverwacht kwam. De Universiteit Utrecht bekommert zich om de zaak en uiteindelijk zullen delen van zijn lijf gebruikt worden voor educatieve doeleinden. Van nature worden giraffen ergens tussen de 10 en 15 jaar oud, waar in gevangenschap nog eens zo’n 10 jaar bovenop kan komen. Banio was sinds 2009 aanwezig in Rotterdam en heeft in totaal zestien jongen verwekt, waarvan alleen Khaleesi en Maartje nog niet uitgevlogen zijn. De zeven dames van de Blijdorp-kudde zullen door de Britse EEP-coördinator een nieuwe fokman toegewezen krijgen.

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook)

Het recent gepubliceerde Vriendennieuws vermeldt nog twee tragische sterftegevallen. Te beginnen bij de buren van de langnekken: hyenaman Kara, die kampte met een tumor in zijn mond, is overleden. In 2019 kwam hij naar Blijdorp. Hij was toen al een van de oudste hyena’s in Europa, maar de hoop was dat hij hier toch nog voor nageslacht kon zorgen. Omdat hij twee decennia geleden in Caïro geboren werd, was zijn bloedlijn waardevol voor de Europese populatie. Om een paring tot stand te kunnen brengen, vertrok de enige andere hyena die Blijdorp op dat moment had, mannetje Jelai, en kwam er een vrouwtje met de bijnaam ‘Bollie’ uit Frankrijk aan. Zij overleed echter onverwacht en hoewel ze spoedig vervangen werd door een ander vrouwtje uit Beekse Bergen, is het er niet meer van gekomen.

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Tot slot is ook nog een andere bekende Afrikaan niet meer: dwergnijlpaard Floris moest ingeslapen worden. Als jongvolwassene betrok hij in 2013 de Dikhuidenvleugel tezamen met soortgenoot Eveline, maar ook op latere leeftijd bleef voortplanting uit. Een trucje dat in zulke situaties toegepast wordt door verzorgers, is dat koppeltjes tijdelijk uit elkaar gehaald worden. Dat is een natuurlijkere vorm van huisvesting voor deze solitaire bosbewoners en wanneer ze dan uiteindelijk weer samen gezet worden, wil dat nog wel eens voortplantingsgedrag stimuleren. De reünie liep echter in het honderd en Floris kon na afloop niet goed meer lopen. Een röntgenfoto wees uit dat het ging om een gecompliceerde botbreuk, iets wat niet te genezen is.

‘Nieuw’

Foto: CCBC (silentforest.eu). Archieffoto.

Recentelijk heeft de Rotterdamse Diergaarde zijn jaarverslag van 2019 uitgegeven, en wat blijkt? Vorig jaar is er een nieuwe vogelsoort gearriveerd achter de schermen: de Sumatraanse gaailijster (Garrulax bicolor). Hun natuurlijke leefgebied mag dan wel het op een na grootste eiland van Zuidoost-Azië zijn, maar tientallen jaren van habitatvernietiging en illegale vangst voor de huisdierenmarkt eisen hun tol op de soort. De Sumatraanse gaailijster was een van de doelsoorten van de EAZA Silent Forest Campaign en met dank aan Europese dierentuinen kan er dit jaar een fokcentrum voor de soort opgezet worden ter plaatse, al ligt het project vooralsnog stil door de COVID-19-pandemie. Deze bedreigde vogelsoort wordt gehouden in twintig Europese dierentuinen en vanuit Chester Zoo wordt een fokprogramma (EEP) gecoördineerd. Of er plannen zijn om de soort ook voor de schermen te plaatsen, is niet bekend.

Mutaties

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). Okapi Gerrit.

Het Vriendennieuws informeert ons over enkele wijzigingen in het bewonersbestand uit het eerste kwartaal van 2020 die dusver onopgemerkt waren gebleven. In het Afrikaanse themagebied zijn twee vrouwelijke klipdassen overleden, net als een vrouwelijk Visaya-wrattenzwijn en een mannelijke vissende kat in de Maleise Bosrand. Ook bij de vogels zijn er enkele sterfgevallen te betreuren: een mannelijke shamalijster en een mannelijke kroonparelhoender. Verder zijn er drie vrouwelijke kroeskoppelikanen vertrokken, is een vrouwelijke kuifhertje naar Polen verhuisd en is een vrouwelijke vissende kat op transport gegaan naar Griekenland. Ook is het duidelijk geworden dat okapi Gerrit, het eerste jong dat geboren werd in het Hart van Afrika (2017), eindelijk Rotterdam verruild heeft voor Lissabon. De Okapi-Volière wordt nu nog bewoond door mannetje Ngwani, de volwassen vrouwtjes Kamina en M’buti en hun kalfjes Kisala en Mhina. Tot slot vermeldt het Vriendennieuws ook nog de komst van twee wasberen uit Antwerpen.

Love is in the air

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Jonge banteng.

Verterende aanzichten alom. Het tweede bantengkalfje van het jaar is een feit: het is een dochter van Marieke. Ook bij de Californische zeeleeuwen zijn er nu twee pups ter wereld gekomen: June heeft er een dochter bij, Junia gedoopt, en Toya is bevallen van ene Sofie. Ook bij de witkruinmangabeys is het tweemaal raak en verder zijn er jongen te spotten bij de prairiehondjes, grondeekhoorns, wevervogels, geelkeelfrankolijnen, maraboes en moeraswallaby’s. In het Oceanium hebben alle koeneusrog-dames jongen voortgebracht, vier stuks. Het telg wordt achter de schermen aangeleerd om eten van de verzorgers aan te nemen, maar zal op termijn terugkeren naar de Mangrove. En, uhm, uit beeldmateriaal is gebleken dat ook de tapirs Ketiga en Pooh hun best doen om in een toekomstige geboorterubriek genoemd te worden…

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Jonge mangabey.

Kort Nieuws #142

Wat de pot schaft

Foto: @kosmo_photography (BB-Instagram)

De vele geschubde inwoners van het Oceanium kunnen weldra een significante vooruitgang in hun welzijn verwachten. Al jaren lang is het de standaard dat visvoer, ook voor plantetende soorten, gemaakt wordt van stoffen als vismeel, maïs, graan en soja: stuk voor stuk komen deze stoffen niet voor in hun natuurlijke dieet. Verder is het gebruikelijk om het voer te mixen met dierlijk gelatine, wat voor sommige plantetende vissen een uitdaging vormt. Al met al was er ruimte voor verbetering en Blijdorp sleutelt momenteel dan ook aan een eigen visvoer. Het uitgangspunt is het vervangen van dierlijke en landgeteelde ingrediënten door flora uit de zee. Verder wordt gelatine als bindmiddel vervangen door agar, een stof die bestaat uit zeewier. Om het welzijn van algenetende vissoorten te verbeteren, kan dit nieuwe ‘veganistische’ voer op kunstkoralen gesmeerd worden om zo natuurlijk graasgedrag te stimuleren.

Vergrijzing

Foto: @avd55photos (BB-Instagram)

Een sterke sterftegolf heeft aan de stokstaartjespopulatie van Diergaarde Blijdorp flinke schade aangericht. De afgelopen jaren waren deze kleine roofdiertjes op twee verschillende locaties in het park te zien: in de Krokodillenrivier en bij het Weverkopje. Op beide plekken wilde het echter maar niet lukken met de voortplanting en met het verstrijken van de tijd steeg ook de gemiddelde leeftijd van de stokstaartjes. Door ouderdom resteerde in de Krokodillenrivier slechts één dier, terwijl het overlijden van het mannetje bij het Weverkopje betekende dat er ook daar slechts één dier overbleef. Beide vrouwtjes houden elkaar nu gezelschap bij het Weverkopje. Er wordt gehoopt dat Blijdorp op korte termijn een nieuw groepje bestaande uit jonge dieren kan samenstellen en zo een geheel nieuwe start met de soort kan maken.

De Downfall van Down Under

Foto: David Cook (flickr.com). Een van de drie ondersoorten van de bruine raafkaketoe komt alleen voor op Kangaroo Island nabij Adelaide. Meer dan 50% van het eiland, waaronder het gehele beschermde natuurgebied, is in vlammen opgegaan.

Diergaarde Blijdorp maakt zich sterk voor Australië. De bosbranden die het reusachtige eiland na de recordhitte van 2019 teisterden zijn weliswaar grotendeels gedoofd, maar de schade is enorm. Hoewel de branden geen record vestigden qua oppervlak, zijn de gevolgen erger dan ooit tevoren doordat voornamelijk de weelderige bossen van New South Wales getroffen zijn. Publiekslievelingen zoals de koala zijn grote delen van hun leefgebied kwijtgeraakt, maar minder bekende soorten (denk aan buideldassen, buidelmuizen, potoroes, suikereekhoorns, raafkaketoes, skinken, de kwaststaartrotskangoeroe…) hebben het er nog veel slechter vanaf gebracht. Ook dieren die aan de vuurhaard wisten te ontsnappen, zijn hun voedsel en territoria kwijtgeraakt. Voor het herstel van deze habitat is geld nodig: het merendeel van de lokale plantensoorten is niet brandbestendig en kan dus alleen met een beetje hulp terugkeren. Voor ieder verkocht entreekaartje in februari doneert Diergaarde Blijdorp dan ook een euro die ten goede komt aan lokale acties om de natuur een hart onder de riem te steken. Ook de vereniging Vrienden van Blijdorp draagt een steentje bij en doneert al het geld dat deze maand opgehaald wordt met de muntendonatie-verzamelaar in de Vriendenbazaar aan het goede doel.

Bouwput

Blijdorp is altijd in beweging! Momenteel wordt er weer geklust in het Natuurbehoudscentrum. Het zoutwateraquarium, een overblijfsel van de Zee van Cortez, wordt omgezet in een zoetwateraquarium. Nog voordat het Natuurbehoudscentrum geopend werd, was al bekend dat deze tank in de toekomst mogelijk onderdak zou kunnen bieden aan enkele grote cichliden. Toentertijd werd de damba (Paretroplus damii) als kandidaat genoemd: een vis die al snel 30 centimeter of langer kan worden van kop tot staart. Ze leven in rivieren in Noordwest-Madagaskar, waar ze zich voornamelijk voeden met slakken. Op de Rode Lijst staan ze als ‘kwetsbaar’ vermeld. Al sinds 2019 zijn ze achter de schermen aanwezig, wat Blijdorp de enige dierentuin op het Europese continent maakt met deze soort. Deze wissel betekent dat de drie Cortez doktersvissen, het duo bruine egelvissen en de zebramurene voortaan weer in de Mangrove-bak verblijven. Er heeft eveneens onderhoud plaatsgevonden aan het bezoekerspad bij de bizons, het bassin van de pinguïns en de barrière tussen de Nijlkrokodillen en pantserkrokodillen. Ook wordt er momenteel een kleine speeltuin aangelegd bij het terras van De Lepelaar.

Koddig

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Er is weer een langnekje geboren! Netgiraffe Maartje kwam eind januari met een salto en een plof ter wereld. Haar moeder is Anne, een vrouwtje uit 2003 en een ervaren moeder. Voorlopig blijft de kleine in het Savannehuis, vanwaar ze alvast nieuwsgierig gluurt naar haar torenhoge soortgenoten. Ondanks het stormachtige weer blijft ze daar lekker warm door het slimme ontwerp van het met duurzame materialen gebouwde pand (dat overigens een Afrikaanse kraal moet symboliseren en geen ui). De tussenwanden worden namelijk verwarmd door een houtsnipperkachel, waar lokaal snoeiafval wordt omgezet in groene energie. Overigens is dat niet al het geboortenieuws: in het Natuurbehoudscentrum heeft een paartje kotsovatocichliden eieren afgezet op een van de rotsen in het aquarium. Hoewel het onzeker is of de ouders de jongen in leven kunnen houden in de tank, is het een goed teken dat Blijdorp met deze bedreigde vissen kan kweken. De kotsovato wordt slechts in tien Europese dierentuinen gehouden. Overigens zal er weldra ook weer een kans ontstaan op baby hyena’s: er is recent een nieuw vrouwtje gearriveerd uit Safaripark Beekse Bergen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Kort Nieuws #139

Potentie

Foto: Jean-Luc Slijpen (BB-Facebook)

Wederom is het Natuurbehoudscentrum een stukje gegroeid: een aantal kikkervisjes van de Titicacakikker (Telmatobius culeus) is sinds kort hier te zien. Hoewel ze een stuk groter zijn dan de jonge koudbloedigen die Nederlandse slootjes kennen, vallen ze in het niet vergeleken met hun volwassen evenbeelden. Eenmaal volgroeid bereikt de Titicacakikker namelijk een lengte van vijftien centimeter. Het is opmerkelijk dat deze kikkers ook als volwassenen niet het water verruilen voor het droge: van nature leven ze in het Zuid-Amerikaanse Titicacameer, waar het water zo rijk aan zuurstof is dat de dieren via hun huidflappen adem kunnen halen. Deze bestaanswijze ligt echter onder vuur door milieuvervuiling: zowel in 2015 als in 2016 zijn golven van massasterfte vastgelegd, waarbij telkens duizenden kikkers te overlijden kwamen. In de afgelopen vijftien jaar is de wilde populatie met ruimschoots 80% geslonken, wat betekent dat de Titicacakikker een kritiek bedreigde diersoort is. Pas in 2010 slaagde een Peruaanse dierentuin voor het eerst erin om te fokken van deze soort en in 2016 heeft een deel van dat groepje zijn weg gevonden naar de dierentuin van Chester. Eerder ontving DierenPark Amersfoort er acht vanuit het Verenigd Koninkrijk en deze zomer werden er tien naar Rotterdam verzonden. Samen met hun buren, de inheemse vuursalamanders, lijkt er zo weer een mooi amfibieënhoekje te ontstaan in het Oceanium, zoals dat eens ook het geval was in de Rivièrahal.

Kennismakingen

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Bloeien er deze winter nieuwe romances op in de Diergaarde? Inmiddels heeft de recent gearriveerde hyenaman Kara gezelschap gekregen van een Française. Een officiële naam heeft ze niet, al noemen de verzorgers haar liefkozend ‘Bollie’ naar haar postuur. Na een korte quarantaineperiode doorgebracht te hebben in de seperatiekooien onder het bezoekersvlonder mag ze inmiddels de kleine buitenperken bezoeken, maar tot een formele introductie is het nog niet gekomen. Kara is een mannetje op leeftijd, maar zijn bloedlijn is zeer waardevol voor de toekomstige gezondheid van het fokprogramma, wat betekent dat er enige haast geboden is. Aan de andere kant van de Savanne zijn ook maatregelen getroffen om te voorkomen dat een van de inwoners van de dierentuin een eenzame kerst heeft. Het zit namelijk al enige tijd tegen bij de vosmangoesten: alweer meer dan een jaar geleden arriveerde er een mannelijke compagnon voor het duo vrouwtjes. De kennismaking stemde hoopvol, maar onverwachts stierf het jongere vrouwtje en de ander was te oud om zich voort te planten. Sindsdien is het mangoestenbestand afgezakt naar één, maar nu heeft de heer eindelijk weer gezelschap gekregen van een vrouwtje. De eerste paringen werden al snel waargenomen – duimen maar! Tot slot vernemen we via de decembereditie van het Vriendennieuws dat er in juli een mannelijke Balispreeuw gearriveerd is uit Berlijn.

Blijdorper Baby’s

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Liefhebbers van de categorie ‘klein en pluizig’ opgelet: de bankivahoenders hebben voor nageslacht gezorgd. Pas enkele weken bewonen ze de volière tegenover de bantengs en Indische antilopen, maar kennelijk valt hun nieuwe optrekje wel in de smaak. Het Vriendennieuws informeert ons verder over mogelijk geboortenieuws uit de aravolière: daar zou gepiep gehoord zijn bij de nestkast van de hyacinthara’s. Meer zekerheid bestaat er bij het Falklands-segment in het Oceanium, waar de eindstand dit jaar is uitgekomen op twee jonge koningspinguïns en drie ezelspinguïns. Ook werden de verzorgers in september verblijd met het aanzicht van een jonge McCordsslangenhalsschildpad die uit zijn ei kroop.

Afscheid

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

De kudde netgiraffes is weer ietsjes gekrompen. De laatste jaren wordt Blijdorp door de stamboekhouder geïnstrueerd om de fok te matigen, om de genetische diversiteit van de populatie in gevangenschap te waarborgen. Was de groep een paar jaar terug een van de grootste van het continent, nu staat de teller op ‘slechts’ zeven door het vertrek van twee leden. Giraffe Imke, in 2016 ter wereld gekomen als dochter van wijlen Marian, gaat nu als Malou door het leven in Zürich. Na twee dagen in een transporttrailer doorgebracht te hebben was ze, een beetje wankel en vermoeid, de eerste langnek in 60 jaar tijd die de Zwitserse stad betreedt. Inmiddels heeft ze gezelschap gekregen van soortgenoot Jahi uit Artis en nog een ander jong vrouwtje uit Polen. Giraffe Imara, in 2018 geboren als dochter van Cristel, is naar Serengeti-Park Hodenhagen te Denemarken verhuisd. De mutatierubriek van het Vriendennieuws stelt ons verder op de hoogte van het vertrek van twee mannelijke Egyptische landschildpadden, een paartje slurfhondjes, een vrouwelijke maraboe, twee mannelijke grondeekhoorns en een vrouwelijke mangabey. Verder is bekend geworden dat de vijf eieren van de kritiek bedreigde pantserkrokodillen niet levensvatbaar waren, maar er is goede hoop dat een toekomstig legsel wel uit zal komen. Tot de sterftegevallen van het derde kwartaal van 2019 behoren de Indiase brilslang, twee ezelspinguïns, een vrouwelijke koningspinguïn, twee vrouwelijke zeekoeten, een bejaarde ringstaartmaki, een flamingo, een Indische antilope en een poolvos.

Winters Blijdorp

De countdown tot Kerstmis is begonnen en dat betekent dat de Diergaarde weldra weer een metamorfose zal ondergaan. Vanaf 8 december zal het voorplein van de Rivièrahal een maand lang extra winters aangekleed worden met een zweefmolen, oud-Hollands ballen werpen, kampvuren en vanzelfsprekend gelegenheid tot het kopen van stroopwafels, apfelstrudel en glühwein. Verschillende stukjes van het park, zoals de Grote Vijver en de Chinese Tuin, worden extra mooi verlicht. Klik voor de gehele planning HIER!

Botanisch Blijdorp

Foto: Hortus Botanicus Leiden (hortusleiden.nl). De Statia morning glory (ipomoea sphenophylla).

Bij de lokale natuur valt momenteel weinig kleurenpracht waar te nemen, maar in de tropische panden van Blijdorp stralen de planten nog in volle glorie. In het wandrek van het Natuurbehoudscentrum staan tegenwoordig enkele Gratix’ Venusschoentjes (Paphiopedilum gratrixianum). Eens waren ze verspreid in grote lappen regenwoud in China en noordelijk Indochina, maar minder dan 250 individuele plantjes resteren daar tegenwoordig – slechts een tiende van wat er een decennium geleden nog was. De grootste boosdoener is ontbossing: wie op satellietfoto’s inzoomt op deze regio, ziet dat er hier nog maar weinig ongerepte stukken woud zijn. Gelukkig wordt deze kritiek bedreigde soort succesvol gekweekt door botanisten. Ook heeft Blijdorp via de Leidse Hortus Botanicus zaadjes ontvangen van een van de zeldzaamste bloemensoorten van het Koninkrijk der Nederlanden: de Statia morning glory (Ipomoea sphenophylla). Wanneer deze plantjes tussen december en april in bloei staan, worden de zachtroze bloemen nog voor zonsopkomst geopend en sluiten deze weer rond het middaguur. Ze werden als uitgestorven beschouwd, maar in de jaren ’90 werden een paar exemplaren gevonden bij een olieterminal op Sint Eustatius. Sinds de ontdekking van verdere populaties in noordelijke bossen is het de officiële bloem van het eiland geworden. Ook heeft Blijdorp twee vleesetende planten uit Madagaskar ontvangen: de Madagaskarbekerplant (Nepenthes madagascariensis) en de Masoanabekerplant (Nepenthes masoalensis). Ze zijn allebei erg zeldzaam en tevens bedreigd in hun voortbestaan. Ze zijn bestemd voor de Madagaskar-sectie van de toekomstige Eilandhoppen-uitbreiding van het Oceanium.

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). De Gratix’ Venusschoen (Paphiopedilum gratrixianum).

Kort Nieuws #129

Au Revoir!

Foto: Dinie Smit (BB-Smit). ”Kan zomaar zijn dat dit mijn laatste foto’s van hem zijn. Vandaag nog maar een poosje genoten van hem!”

Het zit er nu écht aan te komen: ijsbeer Todz gaat Rotterdam achter zich laten. Het is alweer een lange tijd geleden dat hij en zijn tweelingzusje Sizzel voor het eerst kennis maakten met hun buitenverblijf: van die pluizige puppy-grote beertjes is weinig over. In oktober vorig jaar arriveerde Sizzel al in een Duitse dierentuin en nu is de bestemming van Todz bekend: Parc Zoo du Reynou, in Frankrijk. Daar is een spiksplinternieuw verblijf in gereedheid gebracht voor de komst van twee Nederlandse ijsberen: onze Todz en mannetje Nanu uit AquaZoo Friesland (geboren in Denemarken). Het ga je goed, Todz!

Sierlijk

-> Edit 01-09-2019: Later is bekend geworden dat de twee matamata’s beide op hoge leeftijd overleden zijn kort na elkaar. Voorlopig komen er geen nieuwe matamata’s.

Foto: chrysemys.nl. Archieffoto.

Verandering in Amazonica: waar tot voor kort een tweetal matamata’s zat, zijn nu sieraardschildpadden (Rhinoclemmys pulcherrima) te vinden. De trouwere bezoeker herinnert zich misschien wel dat deze soort hier in het verleden al eens te zien was, in 2014 deelden zij namelijk kortstondig dit verblijf met de matamata’s. Waarom de laatstgenoemde soort nu niet meer te zien is, is onbekend daar Blijdorp er geen uitspraak over heeft gedaan. De matamata is een schildpaddensoort die qua bizarheid moeilijk te evenaren is, maar de sieraardschildpad is desalniettemin een interessante soort, afkomstig uit Centraal-Amerika. Ze zijn erg actief en staan bekend om de mooie tekeningen op hun schild en gezicht.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Stichting RAVON (ravon.nl). Archieffoto.

Het nieuwste stukje Oceanium blijft zich ontwikkelen. Het zoutwater-aquarium, een herinnering aan de Zee van Cortez die hier voorheen nagebootst werd, telt nu ook weer een zebramurene. Voordat de verbouwing begon, was deze hier ook al aanwezig. Hij deelt zijn aquarium met drie Cortez doktersvissen en twee bruine egelvissen. Aan de andere kant van het Natuurbehoudscentrum is nu ook een langverwachte inwoner te vinden: de vuursalamander (Salamandra salamandra). In tegenstelling tot veel dieren, die middels camouflage zo min mogelijk proberen op te vallen, heeft de vuursalamander onmiskenbare felgele vlekken op zijn lichaam. Van nature komen ze voor in heuvelachtige streken met vochtige bodem en veel kreekjes in heel West-Europa, waaronder Zuid-Limburg. De vuursalamanderpopulatie is sterk afgenomen: sinds 1999 met een verbluffende 99,9%. De schuldige is een schimmel die de huid van salamanders levend opeet. In Nederland zijn het niet meer dan een paar individuen die nog voortbestaan en de uitbraak heeft zich inmiddels verspreid naar onze buurlanden. Stichting RAVON heeft een aantal dieren veiliggesteld en is een fokprogramma begonnen in gevangenschap. Blijdorp heeft een aantal nakomelingen uit dit programma ontvangen. De meeste worden gehuisvest in een gemodificeerde container achter de schermen, maar nu zijn ze dus ook te zien in het Natuurbehoudscentrum. Of de Diergaarde gaat fokken met de dieren, hangt af van wat Stichting RAVON als wenselijk aangeeft.

Shuffle

Foto: Sabine Buchholz (BB-Facebook)

Wederom wordt er geschoven met de vogels in het Aziatische themagebied. De Himalayaglansfazanten, al jaren een vertrouwd gezicht in de Grote Vliegkooi, zijn overgeplaatst naar de Maleise Bosrand, waar ze de voormalige oehoe-volière bewonen. De bankivahoenders zijn, na een tijdje in Taman Indah gezeten te hebben, weer teruggekeerd naar de volière bij het Longhouse nu de tropische zangvogels, daar geplaatst in het kader van de EAZA Silent Forest Campagne, verhuisd zijn. Het overplaatsen van vogelsoorten vindt plaats om leegstand in bepaalde volières te voorkomen en bevordert daarnaast de voortplanting bij sommige soorten.

Wijzer

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)

Verdwalen is verleden tijd in Blijdorp! Sinds kort zijn door het gehele park deze nieuwe wegwijzers geplaatst in de typische Blijdorp-huisstijl. De meeste dieren staan erop aangegeven, maar ook de continenten, wat biotopen, restaurants, speeltuinen, de zie-allesroute en nog veel meer nuttige locaties zijn gemakkelijker dan ooit te vinden. Niet dat Blijdorper Bendeleden vaak verdwalen, maar toch…

Harten Stelen

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Er kan weer genoten worden van nieuwe kleintjes in Blijdorp. Nadat de kleine giraffe Khaleesi kennis maakte met haar soortgenoten in het buitenverblijf, was het feest op de Prairie: daar is een bizon bevallen van een meisje, Gina geheten. De moeder is gemakkelijk te herkennen aan haar hoorns: eentje staat omhoog, de ander omlaag. Wat eerder, in april, ging de ooievaar op bezoek bij de kuifhertjes in de Chinese Tuin en het jong, Simone, is nu regelmatig te zien op ontdekkingstocht door haar verblijf. Ook bij de vogels is het raak: bij de wevervogels is het een drukte van belang met mannetjes die nestjes knutselen en vrouwtjes die hun jongen voeren. Ook bij de maraboes wordt er druk gebroed.

Buiten Blijdorp

Verdrietig nieuws bereikt ons vanuit Polen. In de dierentuin van Warschau heeft takin Benny zijn laatste adem uitgeblazen. In 2004 werd hij geboren op de Takinrots, waar hij tot 2012 bleef. Zijn oude perk had toen z’n beste tijd wel gehad en was in vergetelheid geraakt, maar in Polen was hij opeens een ster: de wortelliefhebber, daar bekend onder zijn koosnaampje ‘Benek’, werd een van de meest geliefde en gefotografeerde dieren van de dierentuin. Op zijn hoge leeftijd begon zijn gebit hem in de steek te laten, al wist goede medische zorg zijn leven nog wat te rekken. De dierentuin geeft aan op zoek te gaan naar een nieuw mannetje om Beneks twee vriendinnetjes gezelschap te houden.

Foto: Warszawskie ZOO (Facebook)