In de vroege ochtenduurtjes van 14 januari dromden de Vrienden van Blijdorp samen bij het Oceanium waar, met uitzicht op het Haaienbassin, directeur Erik Zevenbergen het nieuwe jaar van de Diergaarde inluidde. In een speech die volgens menig aanwezige zeker een applausje waard was, sloot hij 2017 af en onthulde hij de toekomstplannen van de dierentuin voor 2018 en de jaren die komen gaan. Op verzoek van de directeur delen we geen foto’s van de presentatie, afgezien van een paar kiekjes van Vrienden-voorzitter Marcel Kreuger.

2017 was zo slecht nog niet. Met 1,4 miljoen bezoekers trok het park iets minder bekijks dan in 2016, toen dat aantal rond de anderhalf miljoen lag. Er waren afgelopen jaar dan ook geen grote verblijven geopend. Qua dierennieuws was het echter een topjaar: twee jonge neushoorns, twee jonge okapi’s en een heleboel ander jong grut passeerden de revue. Tot de nieuwe diersoorten behoorden o.a. de slanke lori’s, belangers toepaja’s, de teugelijsvogel, buissnavelvissen en twee soorten pijlgifkikkers. Blijdorper Bende heeft publieksprijzen uitgedeeld aan de meest populaire gebeurtenissen: klik HIER om de uitslag te bekijken!

Hoewel het NRC haar uitspraken over de vermeende totale bouwstop van eind vorig jaar nog niet heeft teruggenomen, laat Erik Zevenbergen weten dat de dierentuin in het 55-jarige jubileumjaar van de Vrienden van Blijdorp niet stil zal zitten. De focus ligt op de stapsgewijze verbouwing van het Oceanium. Als tweede fase van dit project (met de transformatie van de Florida-Tunnel en Murenenhoek naar het Great Barrier Reef in 2016 als eerste fase) zal dit jaar het Natuurbehoudscentrum gerealiseerd worden. De plannen voor de verbouwing van de Zee van Cortez tot Natuurbehoudscentrum zijn grotendeels ongewijzigd gebleven. In dit gedeelte van het Oceanium worden in meerdere verblijven een selectie van de meest bedreigde diersoorten die de dierentuin rijk is ondergebracht.. Denk aan de Egyptische landschildpad, de doornstaartagame, de Annam-waterschildpad, de McCords slangenhalsschildpad (vuur)salamanders, het gilamonster, de krokodilstaarthagedis en de Antilliaanse leguaan, maar ook minder bedreigde soorten zoals als de renkoekoek. Langs een van de muren komt een nieuwe broedruimte. De nadruk zal hier liggen op het educatieve aspect, onder meer door de aanwezigheid van een ‘doe-tafel’ voor kinderen. Dit project wordt mogelijk gemaakt door een donatie van de Vrienden van Blijdorp die een groots bedrag van €100.000,- bedraagt.

‘Eiland Hoppen’, het onderdeel Oceanium 2.0 dat in de loop van 2018 en 2019 uit de grond zal worden gestampt, moet een beleving worden waar duidelijk moet worden hoe divers de verschillende eilanden van de uithoeken van de planeet zijn. Blijdorp hoopt nu een stukje van deze schoonheid naar Rotterdam te halen. Wie kent de prachtige natuurdocumentaires over bijvoorbeeld de Galapagoseilanden niet? Dit idee, dat al langer op tafel ligt, is verder uitgewerkt sinds vorige plannen bekend werden gemaakt. Dit project wordt echter meer nieuwbouw dan verbouw.

Het gebied Eiland Hoppen wordt grotendeels een aanbouw tegen de bestaande buitenmuren van het Oceanium. De bestaande kas voor de reuzenschildpadden wordt helemaal doorgetrokken tot aan het terrein waar momenteel geen dierenverblijven staan. In deze kas wordt de continentale indeling losgelaten, zoals ook al het geval is met het beoogde bestand van het te bouwen Natuurbehoudscentrum en de plaatsing van het Great Barrier Reef. Het nieuwe gebied wordt betreden na de Falklands, waar de pinguïns huizen.

Het eerste deel heeft als thema ‘Madagaskar’. Deze keuze lijkt te suggereren dat het plan om een Madagaskarbiotoop te creëren in de Grote Vijver definitief van de baan is. Een prominent onderdeel van dit stukje Madagaskar wordt een doorloopvolière voor ringstaartmaki’s in de buitenlucht, die uitsluitend te betreden zal zijn via het Oceanium. Uit de concepten die vertoond zijn tijdens de presentatie, kunnen we een idee krijgen hoe het geheel eruit zal zien ook, al kan er nog veel veranderen. Nogmaals, wij hebben geen toestemming om die beelden te delen en zullen het dus met een woordelijke omschrijving moeten doen.

In plaats van de bestaande afslag naar rechts na de ijsschotsen, gaat het nieuwe pad naar links na de schuifdeuren. Aan de wand wordt informatie gegeven over het unieke natuur op Madagaskar. In diezelfde gang zijn de binnenverblijven van de ringstaartmaki’s te zien. De groep ringstaartmaki’s die momenteel gehuisvest wordt op het eiland bij de Tijgerkreek, zal hier naartoe verhuizen. Er wordt nog gekeken of er bijvoorbeeld ook vari’s gehouden zullen worden. Die gang leidt vervolgens direct naar het doorloopverblijf van de lemuren.

Deze volièreconstructie, die bij de presentatie ook wel het ‘Eric Hille’-verblijf werd genoemd, komt op de locatie van het huidige manenwolvenverblijf. Momenteel woont er één jong vrouwtje van deze soort in Rotterdam en het lijkt er niet op dat er in de nabije toekomst een soortgenoot voor haar kan worden gevonden, noch kan ze ergens anders in Blijdorp gehouden worden, dus waarschijnlijk zal zij naar een andere dierentuin verhuizen. Dit verblijf zal niet goed zichtbaar zijn vanaf het hoofdpad dat langs deze volière loopt en dus niet ‘overvloeien’ in het aangrenzende themagebied Zuid-Amerika.

Het pad in het doorloopverblijf maakt een rondje door de volière en gaat vervolgens weer naar binnen. Dan kom je terecht in een ruimte die is afgeschermd van de andere twee derde van de nieuwe kas. De precieze invulling van deze ruimte is nog niet bekend, maar op de ontwerpen is rekening gehouden met enkele verblijven voor kleine diersoorten die er geplaatst kunnen worden en het feit dat dit gedeelte van de kas wordt afgescheiden van de rest, zou kunnen betekenen dat er ook wordt nagedacht over het houden van vogels.

Via het ‘Komodo Ranger Station’, een educatief punt dat ook als sluis tussen de twee delen van de kas zal fungeren, kom je in de ruimte die zal worden toegewijd aan het Indonesische eiland Komodo en aan de Galapagoseilanden. Zoals voor de hand ligt, zullen de Komodovaranen en Galapagos reuzenschildpadden hier centraal staan. Opmerkelijk is dat er alweer geïnvesteerd wordt in een onderkomen voor de Komodovaranen – in 2012 hebben de Vrienden van Blijdorp immers nog een nieuw verblijf gefinancierd in het Aziëhuis. Dit verblijf bleek eigenlijk slechter dan hun oude onderkomen in de Rivièrahal.

In het oude verblijf konden ze graven, het was aangekleed met echte planten en er was meer loopruimte voor het paartje. In het Aziëhuis joegen de twee elkaar op en wanneer het rolluik naar beneden was om de varanen te scheiden, waren de twee ruimtes alsnog kleiner dan wenselijk. De grote nadelen van de Rivièrahal zijn echter dat de stookkosten de pan uit reizen, er geen gedeelte is om te zwemmen en het, daar het niet op biotoop is ingedeeld, veel te wensen overlaat op educatief gebied. Hopelijk zal het onderkomen in het Oceanium het beste van twee werelden combineren. Zo wordt in het ontwerp aangegeven dat de twee varanen standaard gescheiden worden gehouden en kunnen ze er zwemmen. Wat er gebeurt met de oude verblijven van de Komodovaranen, staat nog niet vast.

Visueel worden de twee helften gescheiden van elkaar met beplanting. Er wordt nagedacht om het verder van elkaar te splitsen door nog een hut met educatie over de Galapagos te maken langs het pad. Deze route gaat overwegend langs de buitenbocht van de kas, al komt er misschien een korte route die in het hoogseizoen open gaat. Het verblijf voor de schildpadden, in tweeën gesplitst door het bezoekerspad, maar dat via een verbinding onder het pad langs alsnog in één geheel vormt, wordt verder aangekleed met water en gestolde ‘lavastromen’.

Dan over die andere monsterklus, aan de andere kant van de Diergaarde: de restauratie van het Roofdieren-Gebouw. Al meerdere jaren wordt daar nu gewerkt aan een verblijf voor gelada’s, maar door vele problemen die veroorzaakt werden door de status als rijksmonument van dat gebouw en de grootschalige budgetoverschrijdingen kwam de bouw meerdere malen helemaal stil te liggen. Het einde is gelukkig in zicht, zo laat Erik Zevenbergen weten: de binnenverblijven zijn gebruiksklaar! Dat mag ook wel, want binnenkort komt een tweede groep gelada’s aan in Rotterdam en die zullen voorlopig daar worden ondergebracht. Medio 2016 kwam er al een harem aan, die sindsdien wordt gehouden in een achter de schermen verblijf bij het Henri Martinhuis.

Het oorspronkelijke idee was om in het verblijf van de samengevoegde roofdierterrassen een hooglandbiotoop te laten zien en in het verblijf aan de andere kant meer een rotsachtig verblijf te maken. Er waren wel enkele rotsen gepland aan de kant van de roofdierterrassen, maar op verzoek van de stamboekhouder van de gelada’s zullen hier nu twee extra rotsen bij komen, om aan de (klim)behoeften van de dieren te voorzien. De Vrienden van Blijdorp zullen dit met een gift van €50.000,- mogelijk maken. Verder moet de netconstructie nog gemaakt worden en moet het nodige aankleden gedaan worden. Het nieuwe geladaverblijf moet in de eerste helft van dit jaar geopend worden.

Twee andere aangekondigde verbouwingen (het zou Rotterdam immers niet zijn) zullen bij de Savanne plaatsvinden. Het kijkpunt over zowel het zebra- als giraffeverblijf bij de Lelievijver-fontein wordt onder handen genomen. De Koedoekraam wordt vervangen door een verbeterd horecapunt om de knooppunten zoals de Lepelaar en de Oewanja Lodge te ontzien op drukke dagen. De route van het treintje wordt ook enigszins verlegd om voor minder overlast te zorgen.

Al met al, 2018 belooft als vanouds een prachtig jaar te worden voor Blijdorp.