Op 14 januari gaf Diergaarde Blijdorp de eerste nieuwjaarslezing sinds de presentatie van het Masterplan 2050. De bijeenkomst stond in het teken van het toelichten en onderbouwen van de nieuwe toekomstvisie van de dierentuin. Als kers op de taart lichtte de Diergaarde het tipje van de sluier op wat betreft de concrete uitvoering en realisatie van de veelbelovende doelstellingen. Directeur Erik Zevenbergen benadrukt het belang van samenwerking, zowel met andere organisaties als met de achterban: “Je kan wel een koploper zijn, maar daar heb je weinig aan als je niemand in de achteruitkijkspiegel ziet.”
Asian Corridors
Deelproject ‘Taman Indah 2.0’ is het onderdeel van het Masterplan 2050 dat als eerste van de grond zal komen. De bouwplannen verkeren al in een gevorderd stadium, eerder deze maand berichtte ZooFlits namelijk al dat er vergunningaanvragen ingediend zijn bij de gemeente. Helaas moeten de fans het nog steeds zonder plattegronden of concrete toezeggingen stellen. Het basisidee is nog altijd om een riant verblijf voor jongvolwassen mannetjesolifanten te realiseren op de huidige locatie van de kamelenweide en Grote Vliegkooi. Om deze te verbinden met het bestaande perk wordt in de huidige bamboevallei een ‘oliduct’ aangelegd over het bezoekerspad.
De bijbehorende binnenverblijven worden waarschijnlijk tegen de vervallen Vleermuizengrot aan gebouwd. Dat pand wordt meteen opgelapt en zal gaan dienen als binnenverblijf voor de François’ langoeren. Zij krijgen vanzelfsprekend ook een buitenverblijf. Ingewijden melden dat Blijdorp nog steeds speelt met ideeën voor meer van zulke ‘satellietverblijfjes’ rondom het olifantenperk. Primaten, hoefdieren, schildpadden en otters zijn terugkerende suggesties. Ook komt er waarschijnlijk een nieuw horecapunt, al is het nog niet helemaal duidelijk of deze langs de zuidrand of juist in de noordoostelijke hoek van het geheel komt.
Coördinerende rol
Een korte update over impactgebied ‘Himalayan Peaks’ uit het Masterplan 2050. Blijdorp speelt al jarenlang een centrale rol bij de fok van rode panda’s in gevangenschap en zet de laatste jaren steeds meer in op het onderzoeken en beschermen van hun wilde soortgenootjes. Onderdeel daarvan is een herbebossingsproject in Oost-Nepal. Om dat initiatief kracht bij te zetten, gaat in 2024 een langgekoesterde wens in vervulling: rechts van de Bergdierenrots, achter het monumentale educatiegebouw, komt een kleine bomenkwekerij. Hier worden bezoekers uitgenodigd om een boompje in Nepal te adopteren. Met deze toevoeging is Himalayan Peaks voorlopig compleet.
En dat is niet het enige botanische nieuwtje. Een belangrijke ontwikkeling voor een van de tien impactsoorten van Diergaarde Blijdorp, de Rwandese warmwaterlelie. Dit kleine waterplantje is uitgestorven in het wild door habitatvernietiging en irrigatie, maar leeft voort in gevangenschap. Teneinde van een uiteindelijke herintroductie wil de Rotterdamse dierentuin bijdragen aan het grootschalig vermeerderen van de plant. Dit jaar wordt achter de schermen een kleine kas speciaal hiervoor ingericht. Blijdorp beheert de Nationale Plantencollectie van de waterleliefamilie.
Het is officieel geen impactsoort van Blijdorp, maar het is wel een icoon van het dierenrijk: de Aziatische leeuw. Directeur Zevenbergen deelt het heugelijke nieuws dat verzorger Jos Hartog sinds kort optreedt als de coördinator van het Europese populatiemanagement programma (EEP). Dit heeft verder geen directe consequenties, maar betekent wel dat het stamboek voortaan kan profiteren van de expertise die Rotterdam heeft met de erfelijke neurologische aandoening ataxie. Diergaarde Blijdorp overziet in totaal nu zeven Europese fokprogramma’s, waarmee het de Nederlandse recordhouder is.
Rijksmonumenten
Het ‘oppoetsen van de parel’ is ook een belangrijk component van het Masterplan 2050. Diergaarde Blijdorp gaat in 2024 werk maken van de broodnodige restauratie de monumentale rendierenstal in de zuidelijke hoek van het park. In de spoorwegdriehoek wordt momenteel de laatste hand gelegd aan een logeeradres voor de bosrendieren en moeraswallaby’s. Zevenbergen laat weten dat het park meteen de looproute van de ‘Wallaby-Walkabout’ gaat veranderen. Ook ziet de dierentuin de kans om de dakpannen van álle monumentale stalgebouwen te vervangen door sierlijke shingles, geproduceerd op authentieke wijze.
Eind 2024 begint ook een andere restauratie: die van de Victoria Serre. De oostelijke vleugel van de Rivièrahal doet al sinds 1940 dienst en smacht naar grootschalig onderhoud. Zevenbergen benadrukt dat het botanische aspect leidend wordt in de vernieuwde tropenvleugel. Verwacht dus een heleboel spectaculaire en zeldzame plantensoorten. De vogelcollectie wordt iets soberder. Welke soorten precies moeten wijken, staat nog niet vast. Dit project wordt gefinancierd met de 18 miljoen euro subsidie die de gemeente Rotterdam heeft vrijgemaakt voor de restauratie van de Rivièrahal.
Zuid-Amerika
Ook het lot van de Oceanium-zijde van de Diergaarde werd kort aangestipt. Hier worden momenteel dieren uit Noord-Amerika en Zuid-Amerika gehouden, maar Blijdorp wil hier de komende jaren minder nadruk op gaan leggen. De directie acht het niet reëel dat de Diergaarde zich kan ontplooien tot een hoofdrolspeler qua natuurbehoud in deze regio.
Maar ja, toen die knoop werd doorgehakt zat de dierentuin net middenin een renovatie van de ara- en ibisvolières… Het hing al een tijdje in de lucht, maar voor het eerst zegt de Diergaarde nu expliciet dat de Zuid-Amerikaanse vogels mogelijk niet terugkeren naar het vernieuwde complex. Waarschijnlijk wordt er een Centraal- of West-Afrikaanse draai aan gegeven. Hier is in de ontwerpfase al rekening mee gehouden.
Ook een korte update vanuit de gesloten vlinderkoepel Amazonica. Het uitplaatsen van de huidige inwoners is in volle gang. Directeur Zevenbergen geeft aan dat de dierentuin het gebouw het liefst behoudt. Inspecties zijn dan ook nog volop gaande. Potentieel kan de koepel dan het startpunt worden voor het impactgebied African Jungle.
Vrienden van Blijdorp
De nieuwjaarslezing maakt onderdeel uit van de traditionele reeks winterlezingen van de Vrienden van Blijdorp. Voorzitter Marcel Kreuger geeft toe dat de vereniging nog op zoek is naar welke rol deze trouwe supportersgroep kan spelen bij de nieuwe ambities van Diergaarde Blijdorp. Concreet laat hij weten dat de Vrienden de herintroductie van een groepje zeeschildpadden rondom Florida gaan bekostigen. In december spoelden in korte tijd meerdere van deze tropische dieren ernstig verzwakt aan in Nederland. Vermoedelijk speelt klimaatverandering hierbij een rol. Momenteel zijn zij achter de schermen aan het revalideren. Er gaat te zijner tijd ook een kleine filmploeg mee om de reddingsactie te documenteren.
Een andere terugkerende gift van de Vrienden van Blijdorp wordt de zogeheten ‘Irmabijdrage’. De afgelopen jaren bekostigden de Vrienden systematisch de zorg voor seniore olifant Irma, die in 2023 op 53-jarige leeftijd overleed. Ter nagedachtenis aan deze iconische inwoner wil de vereniging dat geld voortaan steken in kleine dierenwelzijnsinitiatieven in de Diergaarde. Welke vorm dat in 2024 gaat aannemen, staat nog niet vast.
Wil jij onderdeel uitmaken van de touwtrekkers van ontwikkeling in Diergaarde Blijdorp, en als eerste op de hoogte zijn van nieuwe ontwikkelingen in de dierentuin? Check dan de vereniging Vrienden van Blijdorp!
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Alternatieve versie van het vlekkenplan, verkregen als persmateriaal naar aanleiding van de nieuwjaarslezing. Het voornaamste verschil met de afbeelding op de nieuwjaarslezing is dat op deze plattegrond een tweede stukje ‘African Jungle’ ingetekend staat op de huidige locatie van het Hart van Afrika, de westvleugel van de Rivièrahal & de Oewanja Lodge. Bij de nieuwjaarslezing werden deze locaties opgenomen in ‘African Plains’. De soortenselectie op deze kaart vertegenwoordigt niet de collectie zoals deze er na de implementatie van het masterplan zal uitzien.
Diergaarde Blijdorp is van plan om vanaf 1 januari 2024 geheel rookvrij te zijn. Momenteel worden peuken en vapes in een groot deel van het park nog getolereerd, maar in samenwerking met de Hartstichting wil de dierentuin deze de komende zes maanden geheel uitbannen. In 2018 nam de Gemeenteraad Rotterdam al de motie ‘Rookvrij Blijdorp’ aan, ingediend door DENK en gesteund door GroenLinks, PvdA, NIDA, SP, CU-SGP, Partij voor de Dieren, 50PLUS en een deel van de VVD-fractie.
