Kort Nieuws #190

Blijdorp Bouwt

Foto: @AgainErick (Wikimedia Commons). Archieffoto.

De schop gaat weer in de grond in Diergaarde Blijdorp! Momenteel worden voorbereidingen getroffen voor de restauratie van de rendierenstal. Dit monumentale pand uit 1940, dat in de zuidelijke hoek van de dierentuin staat, zal in oude luister hersteld worden. In abonnementhoudersblad ‘De Giraffe’ laat Blijdorp weten dat de klus op z’n vroegst begin 2024 afgerond zal zijn. In de tussentijd worden de bosrendieren en moeraswallaby’s ondergebracht in het quarantaineverblijf in de spoorwegdriehoek, wat betekent dat ze alleen vanuit de trein zichtbaar zullen zijn (trajecten R’dam-S’dam, R’dam-Alexander & de HSL). Naar verluidt zal tegelijkertijd ook het oude berentheather hersteld wordt. Momenteel is dit betonnen terras bedolven onder wat aarde en beplanting, omdat het park worstelde met een invulling geven aan dit piepkleine verblijf. Al geruime tijd wordt gespeculeerd over het lot van de kleinschalige Europese en Australische themagebieden. Blijdorper Bende heeft begrepen dat de focus nu uitsluitend ligt op het toekomstbestendig maken van het bouwwerk. De verwachting is dan ook dat de bosrendieren en wallaby’s in ieder geval nog een paar jaar zullen blijven.

Welkom!

Foto: Míla Stehlík (biolib.cz). Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Chinese bospatrijs (Arborophila gingica), ook wel de Ricketts bospatrijs of withalsbospatrijs genoemd. Deze kleurrijke grondvogel deelt zijn natuurlijke leefgebied in de kustregio Jiangnan met onder andere het kuifhertje en de geelkeelgaailijster. Net als deze landgenoten gaat de Chinese bospatrijs gebukt onder habitatverlies en jacht, waardoor de soort als ‘gevoelig’ op de Rode Lijst staat. Hoewel er nog geen officieel populatiemanagement programma bestaat voor de Chinese bospatrijs in Europa, verloopt de fok in dierentuinen steeds beter. Blijdorp heeft recent twee jonge mannetjes uit Antwerpen opgevangen. Zij zullen binnenkort te zien zijn in de volière van de pruimkopparkieten en rijstvogels, in de Maleise Bosrand.

… En vaarwel!

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp herbergt niet langer de Himalaya-glansfazant, blijkt uit een rondgang van Blijdorper Bende. Jarenlang fokte Rotterdam erg succesvol met de kleurrijke vogels uit Centraal-Azië, maar vorig jaar overleed onverwachts het vrouwtje en bleef de haan alleen achter. Het is niet bekend of hij overleden of slechts verhuisd is. Met de naderende sluiting van hun oude verblijf, de Grote Vliegkooi, en met weinig zicht op uitbreiding van de nog wat bescheiden Himalaya-biotoop lijkt het onwaarschijnlijk dat de glansfazant op korte termijn terugkeert naar Rotterdam. De soort is nog in een vijftigtal Europese dierentuinen te bewonderen. De Vietnamfazanten in de Victoria Serre zijn nu de enige fazanten in het park dat eens begonnen is als fazanterie.

Klein dier, groot verlies

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook)

Eveneens een pijnlijk afscheid in de Krokodillenrivier. Onverwachts is de diadeemroodstaart overleden. Dit mannetje werd vorig jaar geleden geconfisqueerd door de douane, waarna hij opgevangen werd door Diergaarde Blijdorp. Het leek alsof hij in rap tempo revalideerde van zijn traumatische achtergrond, maar mogelijk worstelde hij toch met zijn gezondheid. Voor zover bekend was hij de enige van zijn soort in de Europese Unie. De diadeemroodstaart is afkomstig uit de bergweides van Noord-Afrika, over hun natuurlijke gedrag is weinig bekend.

Noodopvang

Foto: Frans van Arkel (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp verwelkomt een nieuw groepje poolvossen. Het zestal (drie mannetjes, drie vrouwtjes) woonde oorspronkelijk in een Oekraïense dierentuin, maar werd na de Russische invasie geëvacueerd naar een opvangcentrum in Polen. Daar konden ze niet permanent blijven, maar toevallig stond het poolvossenverblijf in Blijdorp sinds kort leeg. Eén plus één is twee! Gelukkig lijken ze zich helemaal thuis te voelen in Rotterdam, waar de energieke dieren heel wat bekijks trekken. Vier mogen hun oude dag in de Maasstad slijten, twee gaan nog op doorreis naar Ierland.

Dankjewel!

Foto: dejong.nl.

Ruggensteuntjes stelt Blijdorp altijd op prijs! De A. de Jong Foundation doneert 4.000 euro aan het dierenpark voor de vernieuwing van de Zuid-Amerikaanse volières. Op haar website schrijft de stichting: “[wij zetten ons in voor] het behoud van de natuurlijke wereld en het welzijn van dieren (…) en zijn al lang een bewonderaar van het werk dat Diergaarde Blijdorp verricht. De dierentuin heeft een indrukwekkende staat van dienst op het gebied van dierbehoud en educatie, en de inspanningen om bedreigde diersoorten te beschermen zijn altijd prioriteit geweest.” Het moederbedrijf van de stichting, A. de Jong Installatietechniek, is een vaste klant van Blijdorp en beheert verscheidende werktuigkundige installaties in de dierentuin. Naar verwachting worden de nieuwe volières voor de ara’s en ibissen medio 2024 opgeleverd.

Ontsnapt!

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer)

Diergaarde Blijdorp probeert de baardapengroep nieuw leven in te blazen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan! Eind vorig jaar werd het laatste vrouwtje, Trine, gekoppeld aan een nieuwe man. Helaas klikte het niet tussen de twee, Trine liet manlief alle hoeken van het verblijf zien. Gehoopt werd dat de komst van nog eens drie vrouwtjes uit Groot-Brittannië zou helpen met de groepsdynamiek. Aanvankelijk leek een soort gewapende vrede neer te dalen in de Maleise Bosrand, maar nu dondert het toch weer. Op 10 augustus ging het er zelfs zó hard aan toe, dat een van de baardapen van het eiland af stoof, rechtstreeks over de sloot en het schrikdraad heen! Nadat haar belagers naar binnen geloodst waren, keerde ze uit zichzelf weer terug naar het verblijf via een overhangende boom. Een verhaal met een staartje…

Beschuit alom

Foto: @celine_alders_photography (BB-Instagram)

De flamingokolonie barst uit zijn voegen! Inmiddels staat de teller op meer dan 150 individuen en een tiental koppeltjes zit nog op het nest. In het verblijf zijn tevens twee jonge noordelijke pijlstaarteenden uit het ei gekropen. Ook een bijzondere geboorte in de Victoria Serre: na enkele mislukte pogingen hebben de Barletts dolksteekduiven eindelijk een jong grootgebracht. Met veel geduld kan je schuwe gezinnetje spotten in het centrale segment van de kas. Dat geldt ook voor mevrouw Palawan-pauwfazant, die in het hoekje van de voederkooi op het eieren zit, en voor een reuzentoekan, die zich verschuilt in een nestholte. Geboortenieuws is er ook in het Hart van Afrika, waar een violette schildtoerako uitgevlogen is. Het jong groeit als kool. Dat geldt ook voor de drie jonge nandoes, die inmiddels zichtbaar zijn voor het publiek. Het vierde nandoekuiken heeft het helaas niet gered. Tot slot ook nog geboortenieuws in het Oceanium, waar dit jaar drie koeneusroggen het levenslicht zagen. Achter de schermen worden ze getraind om voer aan te nemen van de verzorgers, daarna worden ze bij hun ouders teruggeplaatst. Blijdorp is de Europese ‘hofleverancier’ van deze bijzondere vissen, in februari vertrokken nog vier jonkies naar Valencia.

Lastpakken

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Een opmerkelijke gast in de Victoria Serre! In de Facebookgroep van Blijdorper Bende verscheen deze foto van een loslopende kreefachtige. Biologen van de Universiteit Leiden hebben aan Blijdorper Bende bevestigd dat het gaat om een Amerikaanse rivierkreeft, vermoedelijk van de soort Orconectes virilis of Procambarus clarkii. In Nederland is de inheemse Europese rivierkreeft halverwege de 20ste eeuw vrijwel volledig verdwenen door de slechte waterkwaliteit, waarna de introductie van Amerikaanse rivierkreeften (en schimmelziektes) via de visserij en huisdierenhandel de genadeklap vormde. Het is niet duidelijk hoe deze exoot de Rivièrahal heeft weten te bereiken. Bezoekers die rivierkreeften spotten in Blijdorp worden gevraagd om er melding van te doen.

Betoverend

Foto: Sharon de Vink (BB-Facebook)

De kwallenhoek is definitief buiten gebruik genomen. De naburige lampen van de steureneducatie veroorzaakten sterke algengroei, waar de kwallen last van hadden. Herhaaldelijke aanpassingen mochten niet baten. De oorkwallen zijn nog steeds te zien in de plasticexpositie bij de uitgang van het Oceanium. De kwallenhoek is inmiddels afgeschermd met meer educatieve materialen over het steurenproject. Naar verwachting zal dit hoekje van het pand op termijn grondig in de lak gezet worden, want behalve de kwallenkoepels staan hier nóg twee afgetimmerde aquaria. Iets met die rivierkreeften, wellicht…?

Uitzwaaien

Foto: Samantha de Blij (BB-Facebook). Okapi Ngwani.

Bye bye! De servaltweeling uit 2020 heeft Rotterdam verruild voor… Singapore! De Zuidoost-Aziatische dierentuin handhaaft hoge welzijnsstandaarden en is zelfs lid van de EAZA (Europese dierentuinvereniging). Een iets grotere transportkist vertrok laatst richting Duitsland. Okapi Ngwani gaat een mooie toekomst tegemoet in Frankfurt. Tussen 2017 en 2021 heeft de hengst vijf veulens verwekt bij de Blijdorpse dames. Om genetische diversiteit te waarborgen worden nu nieuwe koppels samengesteld. Ook bij de Noord-Amerikaanse steppebizons staat een mannetje minder, maar helaas komt dat door een sterfgeval.

Vriendennieuws

Foto: Jan de Neijs (BB-Facebook)

De publicatie van de augustus-editie van Vriendennieuws nadert, wat betekent dat de juli-editie openbaar gemaakt is! De Vrienden melden een bijzonder transport bij de geelkeelgaailijsters. Blijdorp heeft elf van deze kritiek bedreigde zangvogels overgenomen van een particulier. Voorlopig verblijft de luidruchtige groep in de volière bij het Longhouse, uiteindelijk zal de fokcoördinator in Londen een permanent heenkomen zoeken voor hen. Leegloop is er juist bij de pinchéaapjes, met het vertrek van een jong mannetje en de dood van het stokoude fokvrouwtje (30 jaar!). In Rotterdam resteren nu het fokmannetje en twee pubers. Het is de bedoeling dat een nieuw koppeltje samengesteld wordt. Tot slot vermeldt het Vriendennieuws ook de dood van een kortsnuitzeepaardje, het vertrek van een Visaya-wrattenzwijn en het ‘uitvliegen’ van een koningspinguin naar Spanje. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!

Buiten Blijdorp

Foto: ZOO Planckendael (Facebook)

ZOO Planckendael rouwt om Aziatische olifant Yu Yu Yin. De 44-jarige dikhuid overleed onverwachts aan acute spijsverteringsproblemen. Yu Yu Yin werd geboren in een houtwerkkamp in Myanmar en verhuisde eind jaren ’80 naar Ouwehands Dierenpark Rhenen. Van 1995 tot 1999 verbleef ze in Diergaarde Blijdorp. Hoewel de verzorgers in die periode erg blij waren met de geboorte van Yu Yu Yins enige gezonde jong, Maxim, was het niet één en al pais en vree. Er speelde namelijk een hevige ruzie tussen enerzijds olifant Irma en haar nageslacht en anderzijds het Rhenense trio Tin Tin Htoo, Yu Yu Yin en Khaing Phyo Phyo. De vriendinnen vertrokken daarom naar Port Lympne, gevolgd door Antwerpen en uiteindelijk Planckendael. Tin Tin overleed in 2005 tijdens een bevalling en in 2018 werden nierfalen Phyo Phyo fataal. Tevergeefs probeerde Yu Yu Yin zich toen als oudste lid van de Mechelense kudde nog te ontfermen over Phyo Phyo’s pasgeboren zoontje, Tarzen. Yu Yu Yin leeft voort in haar zoon Maxim, die in het Tsjechische Ostrava drie vrouwtjes het hof probeert te maken momenteel.

Foto: Jeroen Verwimp (Dierentuinen Onze Hobby). Aziatische olifant Yu Yu Yin (1979-2023).

Kort Nieuws #188

Blijdorp Bouwt!

Foto: Vrienden van Blijdorp (Facebook)

De schep gaat weer in de grond in Rotterdam! De verbouwing van de Zuid-Amerikaanse volières is in volle gang. Na twee decennia lang weer en wind te hebben verduurd, is het tijd om de houten steunbalken en fragiele netten te vervangen. Enkele oude palen van het RET-stadsvervoer van tien meter lang worden nieuw leven in blazen, zoals eerder ook al werd gedaan bij het naburige makiverblijf. Ook wordt steviger gaas gebruikt, zodat baldadige inwoners in de toekomst geen problemen meer opleveren. Behalve deze bouwtechnische wijzigingen, plús het wegnemen van fysiek contact tussen mens en dier, blijft de opzet ongeveer hetzelfde. Het is de bedoeling dat het geheel in december opgeleverd wordt. Tot die tijd bivakkeren de oude inwoners van de volière achter de schermen – met uitzondering van de witwangfluiteenden, zij zwemmen tegenwoordig rond in de Okapi-Volière.

Hyena-hiaat

Foto: Marian de Neijs (BB-Facebook)

Groots geboortenieuws op de Savanne! Twee gevlekte hyena’s zagen in mei het levenslicht. Aanvankelijk ervoer moeder Kaidi best veel stress, wat zich uitte in het continu verplaatsen van haar pups. De verzorgers waren dan ook bezorgd of de kleintjes dit kwetsbare stadium wel zouden doorstaan. Een maand verder lijken die zorgen gelukkig ongegrond. Worden dit dan toch de eerste succesvolle hyenajongen in Rotterdam sinds 2016? Je kan je steentje bijdragen door het prille gezin een beetje rust te gunnen: als het druk is op het vlonder, kom dan later terug. Namens de hyena’s, alvast bedankt!

Beschuit in overvloed

Foto: Angelique Blijleven (BB-Facebook)

De hyena’s zijn niet de enige zoogdieren waar je op kraamvisite kan gaan. De maki-groep bij het Oceanium is dit jaar uitgebreid met zes prille ringstaartjes: een tweeling van alfavrouwtje Ketaka, een tweeling bij haar jongere zus Kyra, plus jongen bij oudere zus Kely en moeder-overste Kanto. De geslachten zijn nog onbekend. Even verderop, bij de bizons, zijn twee meisjes geboren. In het Europese themagebied ontfermt ervaren moeder Rita zich over een vrouwelijk bosrendiertje. Geboortes zijn er ook bij de poedoes en Indische antilopen.

Longen van de Aarde

Diergaarde Blijdorp is van plan om vanaf 1 januari 2024 geheel rookvrij te zijn. Momenteel worden peuken en vapes in een groot deel van het park nog getolereerd, maar in samenwerking met de Hartstichting wil de dierentuin deze de komende zes maanden geheel uitbannen. In 2018 nam de Gemeenteraad Rotterdam al de motie ‘Rookvrij Blijdorp’ aan, ingediend door DENK en gesteund door GroenLinks, PvdA, NIDA, SP, CU-SGP, Partij voor de Dieren, 50PLUS en een deel van de VVD-fractie.

Naar de haaien (1/2)

Foto: Oceanogràfic Valencia. Jonge zandbankhaaien.

Wildvang is tegenwoordig gelukkig een zeldzaamheid in de dierentuinwereld, met één grote uitzondering: vissen. Gevaarlijke filters, complexe huisvestingseisen en hongerige verblijfsgenoten belemmeren het voortplantingssucces van veel vissensoorten in gevangenschap. Diergaarde Blijdorp behoort tot een select groepje Europese organisaties dat hier op korte termijn verandering in wil brengen. De afgelopen jaren kreeg Blijdorp al een voorproefje van zulk succes met de zwartsnuithaaien, maar dat bleek een kortstondige doorbraak toen het vrouwtje in 2021 helaas overleed. Blijdorp gaat het nu proberen met hun verblijfsgenoten, de zandbankhaaien. Laatst zijn drie extra individuen van deze soort verwelkomd, enkele jaren geleden geboren in het Oceanogràfic Valencia. Hopelijk zijn deze zwaargewichten over enkele jaren net zo succesvol als hun kleine buren uit de Noordzee, de hondshaaien. Enkele maanden geleden heeft Rotterdam die groep nieuw leven in geblazen met de aankomst van drie vrouwtjes uit het Dolfinarium Harderwijk, wat zich nu al vertaalt naar een heleboel nieuwe eieren, te zien in het Publiekslab!

Naar de haaien (2/2)

Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)

Het runnen van een serieus fokprogramma betekent ook lastige keuzes maken. Blijdorp is al enkele jaren ontevreden met de stand van zaken in het grote Kelpwoud-bassin. Het bevolkingsregister van dit aquarium staat eigenlijk eeuwig in de min, een handjevol jonge stierkophaaien in de loop der jaren daargelaten. De Diergaarde hoopt dat de vergrijzende inwoners elders beter tot hun recht komen. Inmiddels heeft het park afscheid genomen van vier luipaardhaaien en vier stierkophaaien, die in het Oceanogràfic Valencia ongetwijfeld een mooie toekomst tegemoet gaan. In het Kelpwoud-aquarium zwemmen nu alleen nog vier luipaardhaaien rond die Blijdorp tijdelijk verzorgt vanwege de verbouwing van het Artis-Aquarium. Wat er op lange termijn gebeurt met dit hoekje van het Oceanium staat nog niet vast. Mogelijk wordt dit flinke bassin in de strijd gegooid voor de fok van andere bedreigde diersoorten, zoals het langverwachte fokprogramma voor de vleet.

Gevonden vogels

Foto: Bert van Duijn (BB-Facebook).

Eigenlijk begon het park de hoop al op te geven, maar ze is terecht! De vrouwelijke Rüppells gier die in april wist te ontsnappen uit een separatiekooi is begin mei gevangen door een valkenier in de buurt van het Duitse Leipzig. Inmiddels heeft de fokcoördinator voor deze kritiek bedreigde diersoort een mooi heenkomen voor haar gevonden in Berlijn. Ondertussen zitten haar soortgenootjes in Rotterdam niet stil: dit jaar zijn maar liefst tien Rüppells gieren uit het ei gekropen in de Maasstad! Door de eerste leg naar de broedmachine te verplaatsen, worden de ouders aangemoedigd om een tweede ei te leggen. De biologische ouders van dit recordbrekende tiental bevinden zich in Blijdorp en Avifauna, maar om deze generatie liefdevol groot te brengen, zijn er inmiddels zelfs aasetertjes ondergebracht bij kinderloze koppels in DierenPark Amersfoort en Safaripark Beekse Bergen! Het gaat daarbij zowel om Rüppells gieren als om duo’s van verwante gierensoorten, waaronder zelfs een man-man-koppel in Avifauna. Ondertussen gaat het ook vlot bij de witruggieren, witkopgieren én kapgieren in Blijdorp. Wordt vervolgd!

Vrienden voor het leven

Foto: Jean-Luc Sleijpen (BB-Facebook). Groenhelmtoerako.

Met de publicatie van de zomereditie van het Vriendennieuws is maart-uitgave openbaar gemaakt. Wat blijkt? Eind 2022 is een McCords doosschildpad uit het ei gekropen achter de schermen. Jongen bij deze kritiek bedreigde Aziaten zijn altijd meer dan welkom! Bijzonder is ook de geboorte van nog twee Komodovaranen en de aankomst van een tweede dwergkoraalduivel. Verder laten de Vrienden weten dat een heleboel jonge vogels van vorig jaar uitgevlogen zijn naar andere parken. De kroon spant een transport naar Singapore, bestaande uit maar liefst twee geelkeelgaailijsters, drie pruimkopparkieten, vier groenhelmtoerako’s, één grijze bananeneter, twee Palawan-pauwfazanten en acht ezelspinguïns. Oh ja, én de vijftien muisvogels waar we het in Kort Nieuws #186 al over hadden. Het exacte mutatieoverzicht kan je HIER teruglezen. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!

Kiss & Bye

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Tapir Krissy naast haar moeder Pooh.

Vaarwel Krissy! De tot ‘Leukste Geboorte van 2021‘ verkozen Maleise tapir gaat een mooie toekomst tegemoet in ZOO Płock. Ook kleine panda’s worden groot: het is tijd voor de tweeling van ’22 om het ouderlijk nest te verlaten. Mannetje Prem is met Krissy meegereisd naar Polen en vrouwtje Muna is inmiddels heelhuids aangekomen in GaiaZOO, Limburg. Precies op tijd, want naar verluidt zijn papa Miyuko en mama Kwina alweer in blijde verwachting… Minder spraakmakend maar wel bijzonder is het transport van twee zeepaardjes. Eindbestemming: de Oosterschelde! Zij waren dit voorjaar aangespoeld op het strand en naar Blijdorp gebracht om aan te sterken. Beelden van de operatie zijn HIER te zien. Er zijn ook een paar interne verhuizingen te melden: een groepje mannelijke sneeuwkaptapuiten zijn ingetrokken in de Krokodillenrivier. Ze moeten nog een beetje wennen aan alle bewegingsvrijheid en hun geschubde onderburen, maar vermoedelijk doen ze binnen afzienbare tijd hun bijnaam ‘lawaaimakers’ weer eer aan. Er is ook een vrouwelijke violette schildtoerako verhuisd naar de kas, waar al een mannetje aanwezig was. Duimen maar! Een vrijgezelle shamalijster vertoeft voorlopig in de kleine volière tegenover de bantengs.

Kraanvogels op een kiertje

Foto: Céline Alders (BB-Facebook). Twee vrouwtjes hebben een ei in hetzelfde nest gelegd – interessant!

Blijdorp is in zijn nopjes met de geboorte van een witnekkraanvogel in het Aziatisch Moeras. Voortplanting bij deze majestueuze vogels is een zeldzaamheid in gevangenschap, soms zijn er zelfs jaren waarin er geen enkele witnekkraanvogel wordt geboren in de dierentuinwereld. Ook de verzorgers in Rotterdam moesten even in de boeken duiken om hun geheugen op te frissen… Interne bronnen melden tevens dat de wolnekooievaars en nimmerzaten in de Grote Vliegkooi aan het baltsen zijn, wat ook maar zelden voorkomt. Blijkt het Aziatisch Moeras op zijn oude dag toch nog een geslaagd onderkomen voor deze zeldzame dieren? De fok bij die andere langpoten, de flamingo’s, verloopt in ieder geval voor het tweede jaar op rij soepel. De eerste eieren kunnen ieder moment uitkomen. Geboortenieuws is er ook bij de geelkeelfrankolijnen in de Okapi-Volière, de Sumatraanse gaailijsters in de Maleise Bosrand en de Balispreeuwen, molonetispreeuwen, kroonduiven en geelkeelgaailijsters in de Victoria Serre. Nu we het toch over eieren hebben: Diergaarde Blijdorp meldt eveneens de geboorte van twee kritiek bedreigde Egyptische landschildpadden.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De witnekkraanvogels bewonen de kleine moerasvolière tegenover de kuifmakaken.

Kort Nieuws #184

Welkom

Foto: piranha-info.com. Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de luipaardcactusmeerval (Pseudacanthicus leopardus). Een klein groepje is uitgezet in het bassin van de dwergkaaiman. Het is een soort uit de familie der pantsermeervallen, bodembewonende zoetwatervissen met zuignapmondjes. Daarmee schrapen ze algen van rotsen en eten ze kleine ongewervelden. Pantsermeervallen worden in de aquariumhandel ook wel pleco’s genoemd. Als je er eentje adopteert, check dan altijd om welke soort het gaat: sommige kunnen erg groot worden en zijn dan lastig te verzorgen.

De grote inhaalslag

Dit is het laatste nieuwsbericht dat in 2022 zal verschijnen op het Blijdorper Bende Blog. Fijne feestdagen toegewenst, lieve lezers! Zodat iedereen up-to-date het nieuwe jaar ingaat, is deze nieuwskatern extra lang en delen we nog wat nieuwtjes die we eerder over het hoofd zagen. Daarbij delen we ook wat informatie uit de meest recente uitgave van het Vriendennieuws, die normaliter pas over een paar maanden openbaar zouden worden. Graag vragen we van jullie een kleine wederdienst: overweeg om in 2022 lid te worden, schenk een geliefde een lidmaatschap als cadeau of doe een kleine donatie aan Blijdorp. Dankjewel!

Groot klein nieuws

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook). Blijdorp fokte een paar jaar geleden ook al met de kantjils.

Te beginnen bij een zege in de Maleise Bosrand: er zijn afgelopen zomer twee Balabac-kantjils geboren in Diergaarde Blijdorp! Dat is erg bijzonder, want de vader van de kleintjes is een van slechts twee fokmannetjes voor deze bedreigde soort in heel Europa. Het is dus erg belangrijk dat hij zijn genen doorgeeft. Beide kalfjes zijn vrouwelijk, maar hopelijk kan hij volgend jaar wat zonen verwekken. Blijdorp heeft drie fokvrouwtjes waarmee hij potentieel gekoppeld kan worden. Met in totaal zes individuen herbergt Rotterdam eigenhandig ongeveer de helft van alle kantjils in gevangenschap wereldwijd. Een paar van deze nachtactieve ‘dwergherten’ zijn te zien in het nachtdierenhok in het Aziëhuis.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het is nooit bekend gemaakt waarom de bladstaartgekko’s achter de schermen zitten, maar mogelijk is luchtvochtigheid in het NBC het probleem.

Het is gemakkelijk om de kluts kwijt te raken in het Natuurbehoudscentrum. Het is een eeuwig komen en gaan van dieren! Dit jaar hebben is een roodoorbuulbuul uitgevlogen hier. Achter de schermen is tevens een kritiek bedreigde Annam-waterschildpad uit het ei gekropen, mogelijk dat hij uiteindelijk voor de schermen geplaatst wordt. Al enkele jaren zijn de Annam-waterschildpadden niet zichtbaar voor bezoekers. De totale afwezigheid van de bladstaartgekko’s is tevens nog altijd een groot gemis onder bezoekers. De dieren lijken het achter de schermen echter naar hun zin te hebben, met laatst zelfs een onverwachtse geboorte.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Wel te zien zijn een heleboel pasgeboren Maleise wandelende bladeren (goed zoeken!) en een paar jonge gilamonsters. Blijdorp heeft de smaak aardig te pakken met de laatstgenoemde soort: dit jaar zijn een aantal gila’s uitgevlogen naar andere parken en laatst zijn wederom zeven gila-eieren uitgekomen. Het zijn de enige gilamonsters die dit jaar geboren zijn in de dierentuinwereld. De teller staat nu op zeventien gilamonsters in Blijdorp, waarmee het park de grootste populatie ter wereld herbergt.

Vogelvlucht (deel 1)

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Slechts een handjevol dierentuinen houdt papegaaiduikers.

Ook in de grote volières is het makkelijk om de tel kwijt te raken tijdens het broedseizoen. Uiteindelijk een bescheiden resultaat op de klippen van Bass Rock, het vogelverblijf bij de entree van het Oceanium. Eén jonge papegaaiduiker is toegevoegd aan de kolonie, net als drie zeekoeten. De opbrengst bij de Falklands lag iets lager dan normaal met drie koningspinguïns en één ezelspinguïn, maar daar zijn de verzorgers niet rouwig om. Er is juist sprake van actief populatiebeheer om overbevolking te voorkomen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De laatste blauwgele ara’s zijn op transport gegaan.

Een bewogen jaar bij de Zuid-Amerikaanse vogels. Er waren ‘gebruikelijke’ succesjes bij de hyacinthara’s, rode ibissen en kuifseriema’s; voor de jonge seriema en een deel van de ibissen is alweer een nieuw tehuis gevonden, net als voor een hyacinthara (uit ’21). Dat mag ook wel, want de volgende baby-hyacinth is alweer onderweg! Minder opvallend, maar wel uniek was de geboorte van een witwangfluiteend. Toch was het vooral een jaar van afschalen: Blijdorp heeft dit jaar afscheid genomen van de laatste geelvleugelara’s, blauwgele ara’s en groenvleugelara’s. Achter de schermen is nog maar één soldatenara aanwezig. Deze soorten werden gehouden bij de Vrije Vlucht Voorstellingen, maar deze vogelshow zal niet terugkeren.

 Vogelvlucht (deel 2)

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De geboorte van een secretarisvogel dit jaar was een primeur.

In de Gierenrots-volière, op de Savanne, zijn dit jaar voor de verandering geen maraboes uitgevlogen. Zij bleven wat langer in het winterverblijf vanwege de nestbouw van de secretarisvogels. Behalve de jonge secretaris zijn dit jaar drie Rüppells gieren, één kapgier en twee witkopgieren uitgevlogen. Voor twee daarvan, een witkop en een Rüppells, waren geen geschikte pleegouders beschikbaar in Blijdorp en daarom zijn zij ‘geadopteerd’ door Vogelpark Avifauna. Nu we het toch over de Gierenrots hebben: laatst is de volière weer opengesteld voor bezoekers. Door wat kleine aanpassingen zijn bezoekers nu te allen tijde afgeschermd van de vogels. Er geldt namelijk nog altijd een afschermplicht in verband met de griepepidemie onder watervogels en pluimvee in Europa.

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook). Weinig dierentuinen hebben zoveel succes met de violette schildtoerako als Blijdorp.

En wat is er dit jaar gebeurd in de Okapi-Volière? Een heleboel! Niet alleen was er een ware ‘baby boom’ bij de muisvogels, geelkeelfrankolijnen en driekleurglansspreeuwen, maar ook de violette schildtoerako’s hebben maar liefst twee nestjes met twee jongen grootgebracht. De groenhelmtoerako’s zijn ook weer van de partij met twee kuikens. De zomertortels hebben twee eieren uitgebroed en er waren ook twee legsels bij de sneeuwkaptapuiten, de recentste daarvan was goed voor maar liefst drie kuikens! Oh, en dan waren er ook nog de vier kleine marmertalingen bij de vijver. Helaas suggereren nieuwe bronnen dat zij het niet gered hebben. De klad zat er dit jaar ook weer in bij de vergrijzende groep bijeneters en zwaluwen, met wederom nul eieren. Zout in de wonden is de recente dood van een van de twee hoppen.

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook). De eerste jonge flamingo’s sinds 2004.

Drie gezonde purperglansspreeuwen bij de buren, bij het Weverkopje, zijn een schrale troost. De aanwas bij de textorwevers zelf bedraagt vijf à tien kuikens, waar de verzorgers genoegen mee nemen. In de Krokodillenrivier zijn (voor zover bij ons bekend) dit jaar geen vogels uitgevlogen. Daar staat tegenover dat op het Flamingo-Strand maar liefst twaalf van deze roze langpoten uit het ei kropen, plus broedsucces bij de Baers witoogeenden én de noordelijke pijlstaarten!

 Vogelvlucht (deel 3)

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). De kolonie molinettispreeuwen bereikte dit jaar recordgrootte.

Grotendeels hetzelfde liedje als altijd in de Victoria Serre: Balispreeuwen, muisvogels, roodoorbuulbuuls en kroonduiven alom. Het liedje, of beter gezegd het oorverdovende getjirp, van de molinettispreeuwen klinkt echter luider dan ooit tevoren: de kolonie is meer dan verdubbeld in grootte dit jaar, tot een zestigtal vogels! Er zijn al een paar kandidaten gevonden voor het opvangen van de nieuwe generaties. Totdat het zover is, voorkomen de verzorgers handmatig dat er nog meer eieren uitkomen.

Foto: Shirley Kroos (BB-Facebook). De nieuwsgierige jonge shama’s stalen de show in de Victoria Serre deze zomer.

Met zo’n imposante zwerm zou je bijna vergeten dat ook de geelkeelgaailijsters (3x) en de shamalijsters (10x) een erg productief broedseizoen achter de rug hebben. De meeste shama’s zijn al doorverhuisd. Op de valreep van 2022 ook nog een langverwacht kuiken bij de manenduiven. Er waren ook onsuccesvolle broedpogingen bij de irenabuulbuuls, zwartnekvruchtenduiven en dolksteekduiven, maar wie weet pakt dat beter uit in 2023. Blijdorp gaat het nieuwe seizoen in met vijf reuzentoekans, na een jaar met twee sterfgevallen en één geboorte.

Uitzwaaien

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)

Sumatraanse tijger Emas laat de polder achter zich. In Duitsland heeft de fokcoördinator een vrouwtje gevonden waarmee hij zich mag voortplanten. Voorlopig blijft ons vrouwtje Alia, inmiddels al aardig op leeftijd, alleen achter in de Tijgerkreek. Eveneens vertrokken naar de oosterburen zijn twee kuifhertjes. Het betreft het koppel dat tot voor kort in het ‘bosverblijf’ van de Himalaya-biotoop verbleef. Op deze plek hadden de dieren veel last van stress.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Dan nog een paar oude nieuwtjes die we niet eerder gemeld hadden op het Blijdorper Bende Blog. In mei heeft Rotterdam afscheid genomen van vicuña Evita (2020), zij is inmiddels helemaal ingeburgerd in Berlijn. Het nieuwe Vriendennieuws meldt het vertrek van verschillende jongvolwassenen, waaronder een violette schildtoerako, een Visaya-wrattenzwijn, twee slurfhondjes en twee Balispreeuwen. In het mutatieoverzicht staan tevens zes kortsnuitzeepaardjes: dit betreft opvangdieren die, na een uitgebreid revalidatieproces, deze zomer in het volste geheim teruggeplaatst zijn in de Oosterschelde.

In memoriam

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De doodsoorzaak van de koedoeman is niet bekend gemaakt.

Helaas zijn er dit jaar ook weer een paar weduwes en weduwnaren bijgekomen in Blijdorp. Na jarenlang succes is de fok bij de Himalaya-glansfazanten opeens stilgevallen met de dood van het vrouwtje. Manlief is naar verluidt achter de schermen geplaatst. Bij de grote koedoes is het mannetje gestorven. Zonde, want de jonge bok heeft zich nooit kunnen bewijzen als vader. Ingewijden melden dat Blijdorp momenteel nadenkt over de toekomst van de resterende koedoes in de dierentuin, omdat de kudde steeds vaker ruzie heeft met de giraffen. Het Vriendennieuws meldt verder het overlijden van een slanke lori, een koningspinguïn, een Balispreeuw, een textorwever en een flamingo. Nog recenter is de onverwachtse dood van vicuña Marion, in april van dit jaar geboren, en de dood van de laatste huiscavia.

Dier zoekt dier

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Elders is Blijdorp druk bezig met het samenstellen van nieuwe koppeltjes. Er is een mannelijke toepaja in ontvangst genomen om het vrouwtje in het Aziëhuis gezelschap te houden. Ook de wallaby’s hebben weer een heer in hun midden (uit Wildlands Emmen), al zit de groep voorlopig aan de anticonceptie. De onvruchtbare bongobok is op transport gegaan naar Tsjechië. Ons overgebleven vrouwtje heeft nu gezelschap van een jongedame uit GaiaZOO en het verblijf kan weer eventjes mee dankzij een kleine facelift. Rotterdam is nog in afwachting van een nieuwe bongoman om de dames het hof te maken. Er zijn sinds 2019 geen bongo’s geboren in Rotterdam.

Botanisch Blijdorp

De plantenkundigen in Diergaarde Blijdorp zitten niet stil. Op de Savanne zijn nieuwe bomen aangeplant. Ondergronds zijn speciale structuren van kunststof aangebracht die de wortels moeten beschermen tegen het gewicht van giraffen. Hieronder zie je hoe de transplantatie eraan toeging.

Kort Nieuws #183

Stupiditeitenrubriek

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Eind oktober werd Blijdorp opgeschrokken door een paar extreem harde knallen. RTV Rijnmond meldt dat een paar kinderen van ongeveer tien jaar oud illegaal vuurwerk in de greppel van het olifantenverblijf gegooid hadden. Een ooggetuige meldt dat een parkmedewerker achter de scholieren aanging, maar de woordvoerder meldde nadien dat onderzoek naar de knallen niks opgeleverd heeft. Bij gebrek aan resten en verder bewijs is de politie niet ingeschakeld. De twee jonge olifanten in Blijdorp, Radjik en Maxi, zouden flink geschrokken zijn van het kabaal. De rust keerde echter alweer snel terug in de kudde.

Record

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook)

Een heleboel updates bij de neushoornleguanen in het Oceanium. In 2020 kreeg ons vrouwtje gezelschap van twee oude dochters en een onverwant mannetje. Dat gebeurde vrij halsoverkop, want hun oude opvangadres kon niet langer voor hen zorgen. Familie-liefde is bij deze grote hagedissen vrij beperkt, dus het was wel een ietwat gespannen situatie. De rust is nu wedergekeerd met het vertrek van een van de dochters naar Frankrijk. Tegelijkertijd is de relatie tussen het oude vrouwtje en de heer opgebloeid. Ze is weliswaar het oudste individu in heel Europa met 33 jaar op de teller, maar ze is een nieuwbakken moeder van drie! De jonkies zitten achter de schermen.

Komt dat zien

Foto: Greet van den Bergh (BB-Facebook)

Vogelfanaten opgelet: de inwoners van de Grote Vliegkooi zijn weer te bezichtigen! Nee, niet van dichtbij. De megavolière is al enige tijd niet toegankelijk voor bezoekers in verband met preventieve maatregelen tegen het coronavirus (2020-2022) en het griepvirus (begin 2020 en weer sinds 2021). De hinder is zelfs zo groot dat het complex op de slooplijst van Blijdorp is beland. Die werkzaamheden lijken echter nog wel even op zich te laten wachten, de laatste prognose is dat pas in 2024 begonnen wordt met de bouw van het nieuwe olifantenverblijf op deze plek. Als tussenoplossing zijn nu rondom de Grote Vliegkooi kijkplekken gecreëerd, zodat we toch nog eventjes kunnen genieten van alle verenpracht in de volière. Denk aan de wolnekooievaar, die maar in weinig dierentuinen gehouden wordt. Sinds de Grote Vliegkooi voor het laatst zichtbaar was, zijn ook Filipijnse eenden toegevoegd aan het bestand.

Pandapost

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Prem en Muna.

Vaarwel Fang-Pi! De rode panda is verhuisd naar het Tsjechische Ústí nad Labem. Oorspronkelijk kwam Fang-Pi naar Blijdorp omdat ze op doorreis naar India zou gaan. Daar zou ze onderdeel gaan uitmaken van een herintroductieproject. Om onbekende redenen is daar helaas toch vanaf gezien. Fang-Pi’s oude stek is nu het domein van de jongvolwassen zusjes Soma en Savita. Ook dit betreft weer een tijdelijke opvangsituatie, uiteindelijk zullen zij gekoppeld worden en op doorreis gaan. De naburige Bergdierenrots wordt overigens nog steeds bewoond door Kwina, Miyuko en hun koters Prem en Muna.

-> Update januari 2023: de verdeling van de twee verblijven is in feite omgedraaid. Excuus voor de vergissing!

Kuifmakaak

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Dunja (links) en Maria (rechts).

Hoera! Er is weer een jong te zien bij de kuifmakaken. Het werd ook wel weer eens tijd, want sinds Dunja’s eerste bevalling in 2020 zijn twee makaakjes dood ter wereld gekomen in Blijdorp. Er leven nu zes makaken in het Aziatisch Moeras, waaronder oma Maria en de trotse vader Kersen. De kuifmakaak is kritiek bedreigd in hun natuurlijke habitat, het noordoosten van het Indonesische eiland Sulawesi, door overbejaging. Overigens bestaat op het naburige eiland Bacan sinds de 19e eeuw een invasieve populatie. Blijdorp is een partner van de organisatie Selamatkan Yaki die zich inzet voor het oplossen van deze problematiek.

Inhaalronde

Foto: R. Traxl (zootierliste.de). Marmerkleurige zwaarddrager (archieffoto).

De laatste publicatie van Vriendennieuws van 2022 kan ieder moment op de deurmat vallen en dat betekent dat het vorige nummer weer openbaar is gemaakt op de website van de vereniging. Wil jij het tijdschrift kunnen lezen zodra het uitkomt? Word dan een Vriend en steun de Diergaarde! De Vrienden melden een verhuizing in de Rivièrahal: de oude mannelijke zwartnekvruchtenduif is achter de schermen geplaatst in afwachting van een nieuwe partner. Twee jongvolwassen kinderen van hem nemen zijn plekje in de Victoria Serre van hem over. Verder is Blijdorp de troste verzorger geworden van een vissensoort die is uitgestorven in het wild: de marmerkleurige zwaarddrager (Xiphophorus meyeri) uit Mexico. De bijdrage die Rotterdam hiermee levert aan de instandhouding van de soort is immens, al zijn er helaas geen plannen om de vissen een plekje voor de schermen te geven. Tot slot melden de Vrienden in het mutatieoverzicht de dood van een drieteenmeeuw, een bladstaartgekko, een ezelspinguïn, een bizon, een slurfhondje en een Indische antilope. Vertrokken zijn een Rüppells gier, een Himalaya-glansfazant en een groepje prairiehondjes. De aankomst van vier ganzen (soort onbekend) uit een vogelopvangcentrum completeert het rijtje.

Stoelendans

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). De kleine ploegschaarschildpad.

Een paar adreswijzigingen. Het driekoppige gezinnetje kuifherten dat voorheen bij de Chinese Tuin woonde, is overgeplaatst naar de Bergdierenrots. Als zoonlief Donghai (‘Ari’) eenmaal groot genoeg is om een partner te krijgen, mag hij zijn ouderlijk huis weer betrekken. Tot die tijd staat het oude verblijf leeg. Leegstand is er ook in de Krokodillenrivier: de doornstaartagame die eerst naast de slurfhondjes woonde, is één hok opgeschoven, naar dat van de pannenkoekschildpadden. Wat er met zijn oude stek gaat gebeuren, is onbekend. Over schildpadden gesproken: de kleinste ploegschaarschildpad heeft een eigen hoekje gekregen in hun verblijf in het Natuurbehoudscentrum. Qua ontwikkeling loopt dit individu achter op zijn soortgenootjes, hopelijk komt de rust hem ten goede. De ploegschaarschildpad is een kritiek bedreigde diersoort uit Madagaskar. Bij de buren ook een separatie: één jonge Komodovaraan is achter de schermen geplaatst na een ruzie met zijn familielid.

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Kuifhertjes.

Drie nieuwe vogels in Blijdorp, vrijwel nergens anders te zien

Het getjirp in de Rotterdamse dierentuin klinkt weer iets luider. Blijdorp is in zijn nopjes met de aankomst van drie nieuwe vogelsoorten, zo melden ingewijden op Zootierliste. Blijdorper Bende kan deze claims nu bevestigen. En dat zijn niet zomaar wat huismussen: vrijwel nergens anders in Europa kan je deze zangvogels bewonderen.

Foto: @rick_zoophotography (BB-Instagram). Diadeemroodstaart.

De diadeemroodstaart (Phoenicurus moussieri) is de nieuwe huisgenoot van de steppeslurfhondjes, de geliefde insecteneters die naast de krokodillen wonen. Hij vervangt hier de sneeuwkaptapuiten, die overgeplaatst zijn naar het Weverkopje. Deze mannelijke roodstaart is, voor zover bekend, de enige van zijn soort binnen de Europese Unie. Van nature leven ze langs de bergachtige Noord-Afrikaanse kust, van Marokko tot Libië. Hier nestelen ze vooral in doornig struikgewas, vanwaar ze hun vrij grillige liedje zingen.

Foto: F. Spangenberg (zootierliste.de). Bruinkopgors (archieffoto).

De andere vogels verblijven vooralsnog achter de schermen. Het betreft drie zwartkopgorzen (Emberiza melanocephala) en vier bruinkopgorzen (Emberiza bruniceps). De zwartkopgors wordt slechts in één andere dierentuin ter wereld gehouden, in Amerika. Van de bruinkop bestond al een kleine Europese populatie van tien andere dieren. Deze twee gele vogeltjes zijn elkaars nauwste nog levende verwanten, alleen de kleur van hun hoofd verschilt duidelijk. De zwartkop komt iets westelijker voor, met een broedgebied in het Oostelijke Middellandse Zeegebied, Iran en de Kaukasus. De bruinkop broedt net aan de andere kant van de Kaspische Zee, in Centraal-Azië. Beide vogelsoorten overwinteren in India, wederom met een oost-west splitsing. Het zijn echte graslandbewoners, waar ze dagenlang naar zaden speuren. Ze bouwen hun nesten ook vlak boven de grond.

Geen van deze soorten verkeert in acute nood in het wild, wat betekent dat Blijdorp ze normaliter niet snel zou toevoegen aan het bestand. Nood breekt echter wet: ingewijden melden dat de dieren afkomstig zijn uit een inbeslagname door de douane op Schiphol. Ze lijken overigens in goede gezondheid te verkeren.

Foto: Rob van Bemmelen (waarneming.nl). Af en toe duikt de zwartkopgors ook op in Nederland. Of het gaat om ontsnapte ‘huisdieren’ of natuurlijke dwaalgasten, is niet helemaal duidelijk.