Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Noord-Afrikaanse doornstaartagame (Uromastyxacanthinura). Deze soort is sinds kort te zien in de Krokodillenrivier, in het verblijf waar voorheen een Soedanese schildhagedis woonde. Doornstaartagamen worden gekenmerkt door vrij veel uiterlijke diversiteit tussen individuen en danken hun naam aan hun stekelige staart. Het zijn echte woestijnspecialisten die lang zonder water kunnen. Ze graven diepe holen, waar de temperatuur gematigder is. Naar verluidt blokkeren ze met hun stevige staart de ingang van hun hol als ze aangevallen worden.
Logeerpartij
Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)
In de hoofdstad wordt het Artis-Aquarium gerenoveerd en dat betekent dat ook de inwoners tijdelijk moeten uitwijken. In de juni-uitgave van het Vriendennieuws, dat recentelijk online geplaatst is, wordt medegedeeld dat Rotterdam voorlopig onderdak biedt aan enkele Atlantische pijlstaartroggen, een stierkophaai en vier luipaardhaaien. De haaien zijn geplaatst bij hun soortgenoten in het Kelpwoud-bassin, in de hoop dat er voor nageslacht gezorgd wordt. De Krokodillenrivier is verrijkt met een giraffemeerval, een Senegalese kwastvinsnoek en een Afrikaanse longvis. De eerstgenoemde is slechts een tijdelijke logé, maar de twee oervissen mogen hun oude dag in Blijdorp slijten. Helaas heeft dat voor de longvis niet lang mogen duren, want het dier is bezweken aan een tumor. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende altijd even met het delen van de updates uit het Vriendennieuws. Wil je dit kwartaalblad kunnen lezen zodra het gepubliceerd wordt? Word dan lid van de vereniging!
Manege
Eveneens tijdelijk aanwezig in Blijdorp is het kortsnuitzeepaardje. Tijdens een storm eerder dit jaar was een viertal aangespoeld en door de dierenambulance naar de Diergaarde gebracht om te revalideren. Het gaat goed met ze en momenteel wordt gewerkt aan de benodigde papieren om ze weer terug te brengen naar de Noordzee.
Diverse pluimage
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
Ook de vogelafdeling zit niet stil. De Braziliaanse tangara is voor het eerst sinds de aanvang van de coronapandemie weer te bezichtigen in de Victoria Serre. Met hun felrode verenkleed is het ongetwijfeld een van de kleurrijkste vogeltjes in de Diergaarde. Tijdelijk afwezig in de Okapi-Volière zijn de kroonparelhoenders. Het Vriendennieuws sprak nog over de komst van een mannetje, maar bronnen melden dat beide dieren kort na de publicatie van het blad overleden zijn. Een vrouwelijke soldatenara, een van de acrobaten van de Vrije Vlucht Voorstellingen, heeft het park verlaten om in het buitenland gekoppeld te worden aan een mannetje. Er wordt nog gezocht naar een nieuwe hamerkop, omdat het vrouwtje in de Gierenrots-volière onverwachts gestorven is. Ook wordt in deze volière gerouwd om een mannelijke witruggier en is een vrouwelijke maraboe uitgezwaaid naar Hongarije. Wel zijn de witkopgieren weer te zien, zij zaten eerst achter de schermen met hun dochter. In de Eurazië-biotoop is een flamingovrouwtje bezweken op 61-jarige leeftijd. Beter nieuws is er bij de kroeskoppelikanen en koningspinguïns, daar zijn kuikens uit het ei gekropen.
Meer mutaties
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
Ook een drukte van belang bij de zoogdieren. Blijdorp wacht op de komst van een nieuwe mannelijke Mhorr-gazelle uit Spanje, nadat Jengo in september 2020 overleed. Eind 2019 kwam hij vanuit Berlijn naar de Maasstad. Ook zijn twee jonge bokjes van deze in het wild uitgestorven antilopen verzonden naar ZOO Planckendael. Het park heeft tevens afscheid genomen van vier ringstaartmaki’s. Het betreft (vermoedelijk) de zogenaamde ‘Iza-clan’. In 2018 kwamen deze dames uit Apenheul om samen met hun metgezellen, de Kanto-clan, het nieuwe doorloopverblijf bij het Oceanium te betrekken. Al snel bleek dat deze twee familiegroepen niet door één deur konden en medio 2020 werden Iza en haar dochters definitief achter de schermen geplaatst. Een overlijdensbericht is er bij de baardapen, waar het oude mannetje zijn laatste adem uitgeblazen heeft. Verder zijn ook een wasbeer en een prairiehond gestorven.
Aangezien Diergaarde Blijdorp geen enkele bezoeker mag ontvangen tijdens de kerstvakantie, moet het park andere manieren zoeken om hun duizenden inwoners te voeren. En daar komt de Blijdorp-loterij om de hoek kijken! Er zijn meer dan 250 prijzen te winnen, waaronder souvenirs en arrangementen, maar ook andere Rotterdamse bedrijven en organisaties bieden belevenissen aan. Dat, voor slechts €2,50 per lot! De trekking is op 5 januari en vindt plaats onder toeziend oog van de notaris. De prijswinnaars worden daarna per e-mail op de hoogte gesteld. Klik HIER voor meer informatie. En, voor zij die liever zelf bepalen wat ze met hun geld willen doen: neem eens een kijkje in de nieuwe webshop op blijdorp.nl. Verder kan je ook met aankopen die je elders doet het park helpen. Via deze speciale pagina op de website van de Vrienden van Blijdorp, kan je namelijk via het menu van Sponsorkliks online winkelen. Zo zorg je ervoor dat die bedrijven een deel van hun winst doneren aan de Vrienden.
Een tikkie trager
Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)
Vrolijk schildpaddennieuws! In de Krokodillenrivier hebben de verzorgers drie baby pannenkoekschildpadden gevonden, zo meldt de eindejaarsuitgave van het Vriendennieuws. Het zullen voorlopig de laatste jongen zijn voor deze groep, want de vrouwtjes zijn achter de schermen geplaatst, terwijl het publieksverblijf omgedoopt is tot man cave. Voor nu kruipen er namelijk genoeg schildpadjes met het DNA van deze individuen rond in Europa. Het laatste nieuws is dat één kleintje helaas overleden is aan een aangeboren afwijking, maar met de andere twee gaat het goed. Een soort waarmee wel gefokt mag worden, is de Egyptische landschildpad. Blijdorp had er al drie, waarvan er twee bij het Natuurbehoudscentrum te zien zijn, maar recentelijk zijn er zeven nieuwe dieren in ontvangst genomen, zo staat genoteerd in De Giraffe. Het betreft de voltallige groep van de dierentuin van Londen. Waarschijnlijk blijven er een paar in Rotterdam en gaan er een paar op doorreis. Daar wordt momenteel naar gekeken door de Diergaarde, want het Europese fokprogramma van deze kritiek bedreigde diersoort wordt hier gecoördineerd. Tel daar de geboorte van een spinschildpad in april en de geboorte van twee McCords doosschildpadden in februari bij op, en dan blijkt 2020 voor deze reptielen zo slecht nog niet te zijn geweest. Voor alle genoemde soorten geldt dat ze kritiek bedreigd zijn in hun voortbestaan.
Schubbenrubriek
Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook). Tarpoen.
Maar dat is niet het enige nieuws bij de koudbloedigen. Zoals de Vrienden het verwoorden: ”in het Oceanium is een ware stoelendans
gaande”. De Mangrove is verlost van vijf tarpoens, een permit en een paardmakreel. Stuk voor stuk waren deze dieren flink uit de klauwen gegroeid en zij komen beter tot hun recht bij de Haaientunnel. De leegte die zij achterlaten is opgevuld door de vier jonge koeneusroggen die dit jaar geboren waren, en eerder achter de schermen leerden om voedsel van de verzorgers aan te nemen. Ook zijn de neerkijkers uit het naburige ondiepe aquarium overgeheveld naar de koeneusroggen. Dat verblijf is op zijn beurt verrijkt met wat geelstaartdoktersvissen. Zij zaten eerst bij het Great Barrier Reef, maar moesten steeds meer hun best doen om niet verdrongen te worden door de andere soorten. Nu we het toch over het Oceanium hebben: de fluitkikkers zijn terug! Eerder dit jaar stierf het laatste hoogbejaarde individu van deze soort, die hun verblijf deelde met een helmbasilisk. De nieuwe groep komt uit Thoiry, nabij Parijs. De vijf volwassenen zijn inmiddels te zien bij het Caraïbisch Café, terwijl zes kleintjes achter de schermen zitten. Nadat menselijke consumptie, oprukkende menselijke activiteit en een enorme vulkaanuitbarsting de wilde populatie al flink geschaad hadden, trof de beruchte schimmelziekte Bd tussen 2000 en 2010 zowel Dominica als Montserrat, de twee laatste bastions van deze soort in het wild. Het was een ramp: er bestaat tegenwoordig geen levensvatbare populatie meer op Montserrat en slechts een handjevol resteert op Dominica. Kortom: voorlopig moet deze soort het hebben van fokprogramma’s in gevangenschap.
Rotterdam overzees
Een update uit Nepal! In 2017 bekostigde Diergaarde Blijdorp het installeren van een reeks cameravallen in het Aziatische bergstaatje, met als doel om meer te weten te komen over de lokale populatie rode panda’s. Duizenden foto’s heeft dat opgeleverd, waarop tientallen soorten vastgelegd zijn: denk aan nieuwsgierige makaken, zwarte beren, lynxen, luipaarden (zowel ‘normaal’ als met een zwarte vacht), parende muntjakken en natuurlijk wat klauterende rode panda’s. Maar, nu is er wel een heel bijzondere soort vastgelegd op beeld: een Bengaalse tijger. Het is de allereerste foto van een tijger in Ilam, de meest oostelijke streek van Nepal. Voorheen werd gedacht dat deze grote vleeseters in Nepal alleen langs de zuidwestelijke grens met India voorkwamen, in de laaglanden van het zogenaamde Terai Arc Landscape. Tevens is deze foto de hoogste waarneming van een tijger in Nepal ooit, op maar liefst 3.000 meter boven zeeniveau. In recente jaren werden in India en Bhutan al tijgers gespot op tot wel 4.000 meter hoogte. Hoewel het natuurlijk mooi is om te zien dat deze bedreigde diersoort herstellende is, maken wetenschappers zich ook zorgen. Biologen denken dat de tijger deze gebieden heeft kunnen koloniseren dankzij klimaatverandering. Mogelijk vormen ze een bedreiging voor andere zeldzame dieren die hier wél van origine voorkomen.
All I want for Christmas…
Een beetje liefde voor de hoefdieren: drie bedrijven hebben zich namelijk recentelijk ontfermd over hen! De bizonkudde is geadopteerd door de accuspecialisten van Hefra B.V. en het bedrijf Pixelzebra, dat zich bezighoudt met klantenservice, adopteerde (hoe kan het ook anders) drie vrouwelijke Chapmans zebra’s. Van Omme & De Groot, projectontwikkelaars, besloot dit jaar om geen relatiegeschenken te versturen, maar om zwarte neushoorns Naima en Nasor te adopteren. Bedankt allen! Daarnaast deelde kunstenaar Tommy Kleyn het volgende bericht online: ”Om Diergaarde Blijdorp te steunen roep ik Rotterdamse illustratoren, vormgevers en andere kunstenaars op om in hun portfolio te duiken en een werk online te koop aan te bieden. Op deze manier kunnen we samen bijdragen om Blijdorp de winter door te helpen! Ik stel ‘Wall Of Sound‘ ter beschikking.” Een mooi initiatief!
Nothing but mammals
Diergaarde Blijdorp intensiveert zijn rol in het fokprogramma van het kuifhertje. Voorheen beheerde de Rotterdamse dierentuin namelijk een European Studbook (ESB), maar dat is deze zomer overgegaan tot een European Endangered Species Programme (EEP). Hoewel het doel van beide soorten fokprogramma hetzelfde is, verschillen ze qua werkwijze. De stamboekhouder van een ESB houdt alle mutaties van een zekere soort in Europese dierentuinen bij: geboortes, sterftegevallen en verhuizingen. Dierentuinen kunnen het stamboek raadplegen voor advies. Als een dierentuinpopulatie kwetsbaar wordt bevonden of er actief nagedacht wordt over herintroductie, kan het overgaan tot een EEP. Hierbij wordt nauwlettender bekeken welke dieren zich met elkaar mogen voortplanten, maar ook bij andere kwesties kan de EEP-coördinator advies geven en doelen stellen. In november heeft EEP-coördinator Janno Weerman bijvoorbeeld speciale Best Practice Guidelines opgesteld voor het kuifhertje. Waarschijnlijk is hun relatief kleine populatiegrootte in gevangenschap de aanleiding geweest voor Blijdorp om zich grotere zorgen te maken over hun toekomst. Slechts 14 EAZA-leden houden de soort en al deze dieren zijn vrij nauw aan elkaar verwant, doordat er oorspronkelijk maar een handjevol dieren uit China geïmporteerd is. Diergaarde Blijdorp beheert ook de EEPs van de Aziatische olifant, de Rüppells gier, de Egyptische landschildpad en de rode panda. Voor die laatste soort beheert Blijdorp eveneens een Global Species Management Plan (GSMP), een mondiaal fokprogramma. Tip: de laatste weken hebben we de ‘Ontdek…’-pagina’s op het Blijdorper Bende Blog grotendeels geactualiseerd wat betreft officiële populatiegroottes, fokprogramma’s en IUCN-statussen. Sommige soorten, zoals de secretarisvogel, worden nu helaas ook als bedreigd gezien, terwijl nieuw onderzoek naar de wolnekooievaar en manoel juist gunstig uitvalt. Onder andere de giraffen en Amoerpanters hebben nieuwe fokcoördinators, dus er valt genoeg te lezen!
Verenrubriek
Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook)
De feestdagen zijn een goed moment om terug te blikken op het voortplantingssucces bij de vogels. De eindstand bij Bass Rock bedraagt één papegaaiduiker, drie eidereenden, drie zeekoeten en vier drieteenmeeuwen. Geen slecht resultaat! De rode ibissen hebben ook hun best gedaan, want die kolonie is dit jaar met maar liefst 19 dieren uitgebreid. Binnenkort zal een flink deel van de groep weggevangen worden voor een verhuizing naar Frankrijk. Het hyacinthara-jong uit 2019 ging hen voor. De verzorgers hopen dat zijn ouders in 2021 wederom succes zullen hebben in de Zuid-Amerikaanse volière, nu hun kroost uit 2020 alweer uitgevlogen is. Het is bewonderenswaardig dat het tegenwoordig allemaal op rolletjes lijkt te lopen bij deze grote papegaaien, want voorafgaand aan 2016 viel er weinig te berichten over het liefdesleven van het echtpaar. Ook in het Oceanium was er bescheiden succes: één ezelspinguïn en twee koningspinguïns. Dat is minder dan in voorgaande jaren, maar er was dan ook de nodige onrust dit jaar met defecte koelsystemen, verbouwingen en verhuizingen. In het najaar is bij beide pinguïnsoorten één ouder dier overleden, dus de groepsgrootte is vrij constant. Waarschijnlijk zal de ‘winst’ volgend jaar weer wat groter zijn. De reuzentoekans in de Rivièrahal hebben dit jaar ook een kuiken groot weten te brengen, zo weet het Vriendennieuws te vermelden.
Vrienden voor het leven
Foto: Robert Post (BB-Facebook). Archieffoto.
Het mutatieoverzicht van het Vriendennieuws stelt ons op de hoogte van enkele sterfgevallen die dusver nog niet vermeld waren op Blijdorper Bende. In Noord-Amerika zijn in de loop van het derde kwartaal van 2020 een wasbeer en een poolvos overleden. Beide dieren waren al goed bejaard. Zoals al eens in eerdere editie van Kort Nieuws vermeld werd, geldt voor deze twee soorten dat er ieder jaar weer mensen zijn die jonge individuen weten te bemachtigen en als huisdier proberen te houden. Aanvankelijk schattig, maar als ze ouder worden… Het is het welbekende verhaal en vaak komen dit soort afgedankte dieren terecht bij Stichting AAP. Zij kampen echter regelmatig met ruimtegebrek en dan springt Diergaarde Blijdorp graag bij. Daarom wordt er ook niet gefokt met ze. Ook is er een overlijdensbericht voor een vrouwelijke ringstaartmaki. Verder is Californische zeeleeuw Toos helaas opgenomen in het mutatieoverzicht. Ze is 24 jaar oud geworden, een respectabele leeftijd. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp hebben wij een paar weken gewacht met het delen van de nieuwtjes uit het Vriendennieuws. Wil jij direct op de hoogte worden gebracht van de actualiteit? Word dan lid van de vereniging!
Koolhydraten
Heb je wel eens een smoothie met tarwegras op? Het schijnt zeer voedzaam te zijn, al drinken de meeste mensen het niet per se voor de smaak. In Diergaarde Blijdorp is het plantje echter niet aan te slepen, want het is het nieuwe lievelingskostje van de gelada’s. Zoals je vast niet ontgaan zal zijn, hebben deze dieren vakkundig ieder grassprietje rondom het Roofdieren-Gebouw opgegeten sinds ze hier in 2018 werden losgelaten. De dieren kregen vanaf het begin al extra groenvoer en bij het inzaaien van het gras was gekozen voor een van de meest onvernietigbare grassoorten van Nederland, maar het mocht niet baten. Het is een gemis voor de dieren, want van nature grazen ze dag in, dag uit op de hoogvlaktes van Ethiopië. Zitten, plukken, eten, een stukje opschuiven, weer plukken, weer eten. Het is zo’n prominente bezigheid dat deze soort geen rode derrière geëvolueerd heeft om de dames te imponeren, zoals hun nauwste verwanten, de bavianen, maar een rode borst. De botanisten van Blijdorp hebben echter iets gevonden op de grasschaarste. Achter de schermen zaaien ze bakken in met tarwegraszaadjes en na een kleine week kunnen de platen bij de gelada’s geplaatst worden, om daar met precisie geplunderd te worden. Abonnementhoudersblad De Giraffe meldt dat er inmiddels een hele kas gewijd is aan de grasvoorziening van de gelada’s. Oh, en nu we het toch over de botanische afdeling hebben: zij houden er tegenwoordig een eigen podcast op na, ‘BlijdorpOpGroen’. Zeker een aanrader!
Oplettende bezoekers kunnen nu een diersoort spotten in Blijdorp die er voor de sluiting nog niet was: nieuw in de Rotterdamse Diergaarde is de Edwards’ fazant (Lophura edwardsi), een verblijfsgenoot van de kroonduiven, blauwe eksters en roodsnavelkitta’s bij het Aziëhuis. De Edwards’ fazant is een kritiek bedreigde vogelsoort uit Centraal-Vietnam, waar ze sinds 2000 niet in het wild waargenomen zijn. Hun leefgebied is rap geslonken door het gebruik van chemische wapens die vegetatie doodden tijdens de Vietnamoorlog in de jaren ’60-’70 en de resterende snippers bos staan onder druk door oprukkende menselijke activiteit. Het is goed mogelijk dat de soort alleen nog voortleeft in gevangenschap, hun fokprogramma (EEP) wordt gecoördineerd vanuit Praag. Het zijn schitterende dieren: qua lichaamsbouw doen ze het meest denken aan de goudfazanten, al komt hun verenkleed meer overeen met dat van een Himalayaglansfazant. Hun romp is donker met een blauw-groene glans en hun huid, zichtbaar bij hun poten en rond hun ogen, is rood. Een witte kuif maakt het plaatje af. Momenteel heeft Blijdorp alleen een mannetje: of er nog een vrouwelijke soortgenoot komt, die overigens veel bruiner van kleur zou zijn, is niet bekend.
Titaan op wielen
Foto: Ineke Salvaterra-Dames (BB-Facebook)
Vandaag was het tijd voor een monsterklus: olifant Timber is verhuisd naar WILDLANDS Adventure Zoo in Emmen. Daar volgt hij Mekong op, een bul die deze week Nederland heeft verruild voor Zwitserland. Timber werd in 1998 in Blijdorp geboren als zoon van Ramon en Khaing Phyo Phyo, maar moest het jaar erop noodgedwongen verhuizen samen met zijn moeder en nog drie olifanten vanwege een machtsstrijd binnen de olifantengroep. In 2007 keerde hij, heel wat kilo’s zwaarder, terug naar Rotterdam. Bij Bangka verwekte hij Faya en Sunay; bij Douanita dochter Tonya en de in Tsjechië geboren Sita; en bij Trong Nhi dochter Nhi Linh. Faya is inmiddels alweer tien jaar: zo oud was moeder Bangka ook toen Faya geboren werd. Het is dus niet uit te sluiten dat Timber binnenkort met Faya zou paren en zo op incestueuze wijze nog een kind zou verwekken. Het vervoeren van een mannelijke olifant is mogelijk de meest uitdagende verhuizing die denkbaar is binnen de dierentuinwereld en Timber werd dan ook al enige tijd getraind voor zijn transport. Uiteindelijk heeft hij maar één middagje in de zwaar verstevigde transportkist gestaan en inmiddels is hij vermoedelijk alweer uitgestapt in het prachtige en moderne olifantenverblijf in Emmen. De leegte in Blijdorp wordt weldra opgevuld door de in 2005 geboren Fahim uit het Belgische Bellewaerde. Hij ziet er wat jonger uit, maar dat komt doordat hij bij een stoeipartij zijn slagtanden is kwijtgeraakt.
Corona-Update
Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Directeur Zevenbergen schenkt 500 kaartjes aan het personeel van het Maasstad Ziekenhuis.
Nadat het giraffenverblijf voorbijkwam in de videoclip van rapper Josylvio en zangeres DO en de aanvoerdersband van Feyenoord kortstondig aan directeur Zevenbergen overhandigd werd, kwam het corona-rariteitenkabinet vandaag tot een einde. De abonnementhouders mochten weer, met een speciale verwelkoming door burgemeester Aboutaleb! ”Diergaarde Blijdorp heeft actief de samenwerking gezocht met de Veiligheidsregio om samen te werken aan een veilige heropening. De enorme inzet van alle medewerkers om dit voor elkaar te krijgen was hartverwarmend. Ik ben blij dat Blijdorp, als Rotterdams icoon, weer heel veel mensen een veilig en ontspannen dagje uit kan bieden.” Om de bezoekersaantallen in te perken, moest er online een tijdsslot gereserveerd worden: iets dat vanaf maandagochtend om 10 uur kon. Nog voor 10 uur was de digitale wachtrij om de website te betreden al duizenden gegadigden lang, wat betekende dat de servers van blijdorp.nl vrijwel direct bezweken. Mensen die vooraan stonden werden zonder reden weer gedegradeerd naar 4000ste of verloren mid-reservering hun verbinding. Gelukkig kalmeerde de chaos later op de dag en kon het merendeel van de geïnteresseerden alsnog een entreebewijs bemachtigen. Vermoedelijk mogen niet-abonnementhouders per 2 juni weer langskomen en vanaf dat moment kan ook begonnen worden met het wegwerken van de 4.500 kaartjes die door Blijdorp aan zorgpersoneel en kwetsbare kinderen gedoneerd zijn tijdens de actie ‘Samen Sterk’…
Veel lief, een beetje leed
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De jonge kuifmakaak.
Tijdens de sluiting is er heel wat geboortenieuws onopgemerkt gebleven. Zo is er in een van de volières bij het Aziëhuis een Bengaalse oehoe uit het ei gekropen en ook elders in de Maleise Bosrand, bij de bantengs, is het raak: de geboorte van een stiertje, de zoon van moeder Joke, betekent dat er nu drie generaties van deze wilde rundersoort rondstappen. Dat, en het is vermoedelijk het eerste jong van de mannelijke banteng die eind vorig jaar uit Burgers’ Zoo overkwam. In het Aziatisch Moeras is er ook nieuw leven te bewonderen in de vorm van een kuifmakaakje. Het jong, waarvan het geslacht nog onbekend is, is het eerste jong van moeder Dunja. De vader van de nieuwe spruit is Kersen. Helaas ook minder vrolijk nieuws: de oudgediende kuifmakaak Leontien, die met haar 15 jaar heel wat kwaaltjes onder de leden had, is overleden. Bij de buren van de kuifmakaken, de Mantsjoerijse kraanvogels, is er een ei gespot. Op de Afrikaane Savanne is het fokresultaat bij de gieren inmiddels uitgebreid met twee kritiek bedreigde kapgiertjes.
Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). ”De jongen van vorig jaar zijn er ook nog, dus het is een dolle boel!”
Ook aan de andere kant van de dierentuin heeft de burgerlijke stand niet stilgestaan: bij het Caraïbisch Café zijn er weer twee pinchéaapjes geboren. Vrijwel een precies een jaar geleden gebeurde dat voor het eerst bij deze kritiek bedreigde primaten en deze jongen wonen nog altijd in bij hun ouders. Pinchéaapjes vormen van nature (familie)groepjes van tot wel tien dieren, waarbij alleen een dominant paar zich mag voortplanten. Alle groepsleden dragen hun steentje bij aan de opvoeding. Een stukje verderop in het Oceanium zijn de pinguïns massaal tot voortplanting overgegaan. Bij de ezelspinguïns, te onderscheiden van de koningspinguïns doordat ze kleiner zijn, hebben zelden zóveel koppels kiezelnestjes gebouwd. Sowieso is het feit dat er in Rotterdam jaarlijks foksucces is een unicum binnen Europa. Bij de Palawan-pauwfazanten, inwoners van het Natuurbehoudscentrum, lopen twee pluizige jongen mee met de moeder. Dat ook de kuifseriema’s en de kuifhoenderkoeten in de Zuid-Amerikaanse volières op het nest zitten, stemt hoopvol dat dit tafereel zich ook daar zal voordoen.
Huizenruil
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Gelada-vrouwtjes.
Dat de transporten tussen verschillende dierentuinen de laatste weken stilvielen, betekent niet dat er binnen Blijdorp niet geschoven is met de invulling van verblijven. De meest opvallende wissel heeft plaatsgevonden in het Afrika-themagebied: de stokstaartjes en vosmangoesten zijn van verblijf geruild. Nouja: enkelvoud, bij beide soorten is er nog maar één dier over. Bij de vosmangoesten is het in 2019 gearriveerde vrouwtje gestikt in haar eten en het mannetje heeft de afgelopen tijd veel gewicht verloren. Daardoor kon hij uit zijn verblijf tegenover de zebra’s klauteren en ook toen de verzorgers hem overplaatsten naar het buitenverblijf van de stokstaartjes, bij het Weverkopje, wist hij te ontsnappen. Totdat hij wat aangesterkt is, blijft hij dus in het binnenverblijf in de Okapi-Kas. Wat de andere verhuizingen betreft: drie jongvolwassen geladamannetjes, verwekt door Hagos toen hij nog de haremheer was, zijn herenigd met hun vader bij de vrijgezellengroep. Ze lagen in de clinch met de nieuwe haremheer, Salto. Hun introductie tot hun vader, hun halfbroer Pim en het jonge mannetje Jaba (en de onderhuurders, de geelkeelfrankolijnen) verliep vlekkeloos. In de Zuid-Amerikaanse sectie zijn de witwangfluiteenden verhuisd van de ibisvolière naar de naburige aravolière. In het Oceanium zijn de sierlijke Geophagus sveni-cichliden overgeplaatst naar het voormalige piranha-aquarium, waar tegenwoordig kaaimansnoeken, zoetwaterroggen en een zuignapmeerval wonen. Ze zijn al druk in de weer met het claimen van stenen om hun eieren op af te zetten: iets wat hier vermoedelijk beter zal lukken dan bij hun voormalige verblijfsgenoten, de dwergkaaiman en zilveren arowana’s. Er heeft nog een tweede verhuizing plaatsgevonden in het Oceanium: de zwartsnuithaai die eerder dit jaar achter de schermen geboren werd, een wereldprimeur voor Blijdorp, is inmiddels verhuisd naar het ondiepe Mangrove-bassin! Hier wonen onder andere ook neerkijkers, bruine egelvissen, zebramurenes en een jonge pijlstaartrog.
Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook). Stokstaartje in zijn nieuwe verblijf.
Wederom is het Natuurbehoudscentrum een stukje gegroeid: een aantal kikkervisjes van de Titicacakikker (Telmatobius culeus) is sinds kort hier te zien. Hoewel ze een stuk groter zijn dan de jonge koudbloedigen die Nederlandse slootjes kennen, vallen ze in het niet vergeleken met hun volwassen evenbeelden. Eenmaal volgroeid bereikt de Titicacakikker namelijk een lengte van vijftien centimeter. Het is opmerkelijk dat deze kikkers ook als volwassenen niet het water verruilen voor het droge: van nature leven ze in het Zuid-Amerikaanse Titicacameer, waar het water zo rijk aan zuurstof is dat de dieren via hun huidflappen adem kunnen halen. Deze bestaanswijze ligt echter onder vuur door milieuvervuiling: zowel in 2015 als in 2016 zijn golven van massasterfte vastgelegd, waarbij telkens duizenden kikkers te overlijden kwamen. In de afgelopen vijftien jaar is de wilde populatie met ruimschoots 80% geslonken, wat betekent dat de Titicacakikker een kritiek bedreigde diersoort is. Pas in 2010 slaagde een Peruaanse dierentuin voor het eerst erin om te fokken van deze soort en in 2016 heeft een deel van dat groepje zijn weg gevonden naar de dierentuin van Chester. Eerder ontving DierenPark Amersfoort er acht vanuit het Verenigd Koninkrijk en deze zomer werden er tien naar Rotterdam verzonden. Samen met hun buren, de inheemse vuursalamanders, lijkt er zo weer een mooi amfibieënhoekje te ontstaan in het Oceanium, zoals dat eens ook het geval was in de Rivièrahal.
Kennismakingen
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)
Bloeien er deze winter nieuwe romances op in de Diergaarde? Inmiddels heeft de recent gearriveerde hyenaman Kara gezelschap gekregen van een Française. Een officiële naam heeft ze niet, al noemen de verzorgers haar liefkozend ‘Bollie’ naar haar postuur. Na een korte quarantaineperiode doorgebracht te hebben in de seperatiekooien onder het bezoekersvlonder mag ze inmiddels de kleine buitenperken bezoeken, maar tot een formele introductie is het nog niet gekomen. Kara is een mannetje op leeftijd, maar zijn bloedlijn is zeer waardevol voor de toekomstige gezondheid van het fokprogramma, wat betekent dat er enige haast geboden is. Aan de andere kant van de Savanne zijn ook maatregelen getroffen om te voorkomen dat een van de inwoners van de dierentuin een eenzame kerst heeft. Het zit namelijk al enige tijd tegen bij de vosmangoesten: alweer meer dan een jaar geleden arriveerde er een mannelijke compagnon voor het duo vrouwtjes. De kennismaking stemde hoopvol, maar onverwachts stierf het jongere vrouwtje en de ander was te oud om zich voort te planten. Sindsdien is het mangoestenbestand afgezakt naar één, maar nu heeft de heer eindelijk weer gezelschap gekregen van een vrouwtje. De eerste paringen werden al snel waargenomen – duimen maar! Tot slot vernemen we via de decembereditie van het Vriendennieuws dat er in juli een mannelijke Balispreeuw gearriveerd is uit Berlijn.
Blijdorper Baby’s
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)
Liefhebbers van de categorie ‘klein en pluizig’ opgelet: de bankivahoenders hebben voor nageslacht gezorgd. Pas enkele weken bewonen ze de volière tegenover de bantengs en Indische antilopen, maar kennelijk valt hun nieuwe optrekje wel in de smaak. Het Vriendennieuws informeert ons verder over mogelijk geboortenieuws uit de aravolière: daar zou gepiep gehoord zijn bij de nestkast van de hyacinthara’s. Meer zekerheid bestaat er bij het Falklands-segment in het Oceanium, waar de eindstand dit jaar is uitgekomen op twee jonge koningspinguïns en drie ezelspinguïns. Ook werden de verzorgers in september verblijd met het aanzicht van een jonge McCordsslangenhalsschildpad die uit zijn ei kroop.
Afscheid
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)
De kudde netgiraffes is weer ietsjes gekrompen. De laatste jaren wordt Blijdorp door de stamboekhouder geïnstrueerd om de fok te matigen, om de genetische diversiteit van de populatie in gevangenschap te waarborgen. Was de groep een paar jaar terug een van de grootste van het continent, nu staat de teller op ‘slechts’ zeven door het vertrek van twee leden. Giraffe Imke, in 2016 ter wereld gekomen als dochter van wijlen Marian, gaat nu als Malou door het leven in Zürich. Na twee dagen in een transporttrailer doorgebracht te hebben was ze, een beetje wankel en vermoeid, de eerste langnek in 60 jaar tijd die de Zwitserse stad betreedt. Inmiddels heeft ze gezelschap gekregen van soortgenoot Jahi uit Artis en nog een ander jong vrouwtje uit Polen. Giraffe Imara, in 2018 geboren als dochter van Cristel, is naar Serengeti-Park Hodenhagen te Denemarken verhuisd. De mutatierubriek van het Vriendennieuws stelt ons verder op de hoogte van het vertrek van twee mannelijke Egyptische landschildpadden, een paartje slurfhondjes, een vrouwelijke maraboe, twee mannelijke grondeekhoorns en een vrouwelijke mangabey. Verder is bekend geworden dat de vijf eieren van de kritiek bedreigde pantserkrokodillen niet levensvatbaar waren, maar er is goede hoop dat een toekomstig legsel wel uit zal komen. Tot de sterftegevallen van het derde kwartaal van 2019 behoren de Indiase brilslang, twee ezelspinguïns, een vrouwelijke koningspinguïn, twee vrouwelijke zeekoeten, een bejaarde ringstaartmaki, een flamingo, een Indische antilope en een poolvos.
Winters Blijdorp
De countdown tot Kerstmis is begonnen en dat betekent dat de Diergaarde weldra weer een metamorfose zal ondergaan. Vanaf 8 december zal het voorplein van de Rivièrahal een maand lang extra winters aangekleed worden met een zweefmolen, oud-Hollands ballen werpen, kampvuren en vanzelfsprekend gelegenheid tot het kopen van stroopwafels, apfelstrudel en glühwein. Verschillende stukjes van het park, zoals de Grote Vijver en de Chinese Tuin, worden extra mooi verlicht. Klik voor de gehele planning HIER!
Bij de lokale natuur valt momenteel weinig kleurenpracht waar te nemen, maar in de tropische panden van Blijdorp stralen de planten nog in volle glorie. In het wandrek van het Natuurbehoudscentrum staan tegenwoordig enkele Gratix’ Venusschoentjes (Paphiopedilumgratrixianum). Eens waren ze verspreid in grote lappen regenwoud in China en noordelijk Indochina, maar minder dan 250 individuele plantjes resteren daar tegenwoordig – slechts een tiende van wat er een decennium geleden nog was. De grootste boosdoener is ontbossing: wie op satellietfoto’s inzoomt op deze regio, ziet dat er hier nog maar weinig ongerepte stukken woud zijn. Gelukkig wordt deze kritiek bedreigde soort succesvol gekweekt door botanisten. Ook heeft Blijdorp via de Leidse Hortus Botanicus zaadjes ontvangen van een van de zeldzaamste bloemensoorten van het Koninkrijk der Nederlanden: de Statia morning glory (Ipomoeasphenophylla). Wanneer deze plantjes tussen december en april in bloei staan, worden de zachtroze bloemen nog voor zonsopkomst geopend en sluiten deze weer rond het middaguur. Ze werden als uitgestorven beschouwd, maar in de jaren ’90 werden een paar exemplaren gevonden bij een olieterminal op Sint Eustatius. Sinds de ontdekking van verdere populaties in noordelijke bossen is het de officiële bloem van het eiland geworden. Ook heeft Blijdorp twee vleesetende planten uit Madagaskar ontvangen: de Madagaskarbekerplant (Nepenthesmadagascariensis) en de Masoanabekerplant (Nepenthesmasoalensis). Ze zijn allebei erg zeldzaam en tevens bedreigd in hun voortbestaan. Ze zijn bestemd voor de Madagaskar-sectie van de toekomstige Eilandhoppen-uitbreiding van het Oceanium.
Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). De Gratix’ Venusschoen (Paphiopedilum gratrixianum).
Eerder zette Diergaarde Blijdorp ze in het zonnetje: een paartje Rüppells gieren dat aan het nestelen was. Het vrouwtje is in 2011 zelf in de volière geboren en vloog sindsdien mee met de Vrije Vlucht Voorstellingen. Het ei was eind januari gelegd en de verwachting was dan ook dat ze tegen het einde van maart voor het eerst moeder zou worden, maar helaas heeft dat niet zo mogen zijn: het ei is niet uitgekomen en de webcam is dan ook offline gehaald. De kapgieren lijken er wel in geslaagd zijn en naar verluidt zijn elders in de volière de zwarte wouwen en secretarisvogels aanstalten aan het maken tot nestelen. Beide soorten hebben zich niet eerder voortgeplant in Rotterdam.
Natuurbehoudscentrum
Foto: John van Hagen (Diergaarde Blijdorp Fans-Facebook)
Het Natuurbehoudscentrum is alweer verrijkt met een nieuwe diersoort! Drie gilamonsters hebben recentelijk hun nieuwe terrarium betrokken. Het is de zestiende dierensoort om toegevoegd te worden aan het nieuwste stukje Oceanium. Het gilamonster is een groot reptiel afkomstig uit de Noord-Amerikaanse Sonorawoestijn dat tot wel zestig centimeter lang kan worden. Hun verblijf is dan ook ingericht met veel zand, stenen en enkele cactussen. Vergelijkbaar met slangen eet het gilamonster slechts sporadisch, maar hij kan in één keer tot wel een derde van zijn eigen lichaamsmassa verorberen. Meestal gaat het om eieren of aas, maar wanneer het gilamonster een grote prooi tegen het lijf loopt, is hij een geduchte carnivoor: met zijn sterk geconcentreerde gif kan hij vertrouwen op een uiterst pijnlijke beet. Voor mensen is het zeker geen fijne ervaring om gebeten te worden door een gilamonster, maar het is niet dodelijk. Hoewel het geen bedreigde diersoort is, merkt het IUCN hem wel aan als ‘gevoelig’ door een snel verlies van leefgebied.
Savanne-Situatie
Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)
Het is een drukte van belang op de Grote Vlakte. De flinke kudde netgiraffen is uitgebreid met nieuw leven: de in 2011 geboren Kimberley is voor de derde keer moeder geworden. Het is een vrolijk, gezond en energiek meisje dat de komende tijd, samen met haar moeder, nog even apart wordt gehouden van de rest van de kudde. De teller staat nu weer op tien giraffen, nadat Kayin (eveneens een nakomeling van Kimberley) laatst vertrokken is naar ZooParc Overloon. Overigens trok de Savanne ook om een hele andere reden de aandacht van menig Blijdorp-bezoeker afgelopen weken: even leek het erop dat de Diergaarde bezig was om het zebraverblijf te verbinden met de rest van de Savanne. De woordvoerster heeft inmiddels laten weten dat het gaat om een ingreep om de waterkwaliteit te verbeteren en dat er geen sprake is van een connectie tussen de twee perken.
Emigreren
Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook). Wanda in Rotterdam.
Zwarte neushoorn Wanda is inmiddels heelhuids aangekomen in de Hongaarse Gyor Zoo. Wanda is inmiddels best een oude dame, maar heeft nooit voor nageslacht gezorgd. Haar menstruatiecyclus is nogal onregelmatig en ze heeft dan ook behoefte aan een rustige leefomgeving: hopelijk kan haar nieuwe onderkomen dat aan haar bieden. De verzorgers die meegingen om het transport te begeleiden kregen overigens als souvenir een t-shirt mee van hun Hongaarse collega’s. Met het vertrek van Wanda krijgen Naima en haar (inmiddels vrij grote) kalf Mara meer bewegingsvrijheid.
Prille Pinguïns?
Foto: Patty Kloosterman (DB-Facebook).
De ezelspinguïns hebben vlinders in hun buik. Achterin het Falklands-verblijf wordt er druk gestapeld met steentjes en kiezeltjes om een liefdesnestje op z’n Antarctisch te maken. Als er koppels daadwerkelijk tot voortplanting zijn overgegaan, zullen de eieren waarschijnlijk eind april gelegd worden, wat betekent dat de jongen in juli uit het ei kruipen. Ook bij hun grotere verblijfsgenoten, de koningspinguïns, is het broedseizoen van start gegaan. In tegenstelling tot de ezelspinguïns, worden eieren bij hen uitgebroed door ze op de voeten van de ouders te leggen en warm te houden onder een huidplooi. Diergaarde Blijdorp is een van de weinige dierentuinen in Europa waar vrijwel jaarlijks gefokt wordt met deze koudeliefhebbers.
Geschuif in Azië
Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)
Het wordt weer speuren als je op zoek gaat naar specifieke vogelsoorten in het Azië-gedeelte: de afgelopen tijd zijn er heel wat soorten van onderkomen gewisseld. Zo zijn er nu pruimkopparkieten te zien in Taman Indah, in het voormalige verblijf van de Balispreeuwen. Deze pruimkopparkieten worden vergezeld door de kleinere rijstvogels. Deze soort werd voorheen in het Aziëhuis gehouden, als onderhuurders van de indrukwekkende Komodovaranen. Met oog op de bouw van een nieuw Komodo-perk volgend jaar zijn de varanen inmiddels terugverhuisd naar hun oude stek in de Rivièrahal, omdat is gebleken dat het verblijf in het Aziëhuis niet optimaal is. Inmiddels is dit hele verblijf dus leeggehaald. Wat hier in de toekomst komt, is niet bekend.
Tengels thuis!
Foto: Stephen de Boer (BB-Facebook). ”Ja hoor, mensen geven weer slechte dingen!”
Het is een doorn in het oog van de Blijdorpse dierenverzorgers: bezoekers die dieren voederen. Elk dier in Blijdorp heeft zijn eigen specifieke dieet, dus het is niet wenselijk dat de dieren extra groenvoer uit de berm krijgen. Erger nog zijn dieren die gevoerd worden met menselijk snoep of chocolade – hier kunnen de dieren ernstig ziek van worden. Wegens een toenemend aantal van dit soort incidenten probeert Blijdorp het bij de prairiehondjes eens op een andere manier: in plaats van te waarschuwen voor het gevaar dat de dieren lopen, wordt op de mensen zelf gefocust. Het gebeurd regelmatig dat mensen bij de prairiehondjes gebeten worden wanneer ze ze willen aaien, waarna het slachtoffer een tetanusprik moet halen. Door te waarschuwen voor dit vooruitzicht, merkt het park dat mensen het uitreiken van handen vaker achterwege laten. Er wordt gekeken hoe dit principe bij andere verblijven toegepast kan worden. Dus onthoud: een ware dierenvriend voedert niet, vlinders niet aanraken, het gras is voor de dieren, staar niet naar gorilla’s, klim niet op balustrades, tik niet op ruiten en een prairiehond-lik = tetanusprik.
Nog meer geboortes!
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
Bij de antilopen zijn twee jongen te melden. Een van deze ukkies is bij de Mhorr-gazellen te zien. De Mhorr-gazelle is een uiterst bedreigd hoefdier, hoogstwaarschijnlijk zelfs uitgestorven in in het wild. Ze zijn gebouwd om te gedijen in de brute Sahara, waar voedsel, water en beschutting zeldzaam zijn. De soort is volledig afhankelijk van fokprogramma’s in dierentuinen. Deze zijn al jaren lang succesvol, maar een gebrek aan genetische diversiteit dreigt een probleem te worden. Een stukje verderop in Blijdorp is ook een bijzonder jong te vinden: er is een bongo geboren! Dit gebeurt zelden in de Diergaarde, met de laatste geboorte daterend uit 2016. Het is een mannetje dat Lucah is gedoopt.
