Kort Nieuws #184

Welkom

Foto: piranha-info.com. Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de luipaardcactusmeerval (Pseudacanthicus leopardus). Een klein groepje is uitgezet in het bassin van de dwergkaaiman. Het is een soort uit de familie der pantsermeervallen, bodembewonende zoetwatervissen met zuignapmondjes. Daarmee schrapen ze algen van rotsen en eten ze kleine ongewervelden. Pantsermeervallen worden in de aquariumhandel ook wel pleco’s genoemd. Als je er eentje adopteert, check dan altijd om welke soort het gaat: sommige kunnen erg groot worden en zijn dan lastig te verzorgen.

De grote inhaalslag

Dit is het laatste nieuwsbericht dat in 2022 zal verschijnen op het Blijdorper Bende Blog. Fijne feestdagen toegewenst, lieve lezers! Zodat iedereen up-to-date het nieuwe jaar ingaat, is deze nieuwskatern extra lang en delen we nog wat nieuwtjes die we eerder over het hoofd zagen. Daarbij delen we ook wat informatie uit de meest recente uitgave van het Vriendennieuws, die normaliter pas over een paar maanden openbaar zouden worden. Graag vragen we van jullie een kleine wederdienst: overweeg om in 2022 lid te worden, schenk een geliefde een lidmaatschap als cadeau of doe een kleine donatie aan Blijdorp. Dankjewel!

Groot klein nieuws

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook). Blijdorp fokte een paar jaar geleden ook al met de kantjils.

Te beginnen bij een zege in de Maleise Bosrand: er zijn afgelopen zomer twee Balabac-kantjils geboren in Diergaarde Blijdorp! Dat is erg bijzonder, want de vader van de kleintjes is een van slechts twee fokmannetjes voor deze bedreigde soort in heel Europa. Het is dus erg belangrijk dat hij zijn genen doorgeeft. Beide kalfjes zijn vrouwelijk, maar hopelijk kan hij volgend jaar wat zonen verwekken. Blijdorp heeft drie fokvrouwtjes waarmee hij potentieel gekoppeld kan worden. Met in totaal zes individuen herbergt Rotterdam eigenhandig ongeveer de helft van alle kantjils in gevangenschap wereldwijd. Een paar van deze nachtactieve ‘dwergherten’ zijn te zien in het nachtdierenhok in het Aziëhuis.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het is nooit bekend gemaakt waarom de bladstaartgekko’s achter de schermen zitten, maar mogelijk is luchtvochtigheid in het NBC het probleem.

Het is gemakkelijk om de kluts kwijt te raken in het Natuurbehoudscentrum. Het is een eeuwig komen en gaan van dieren! Dit jaar hebben is een roodoorbuulbuul uitgevlogen hier. Achter de schermen is tevens een kritiek bedreigde Annam-waterschildpad uit het ei gekropen, mogelijk dat hij uiteindelijk voor de schermen geplaatst wordt. Al enkele jaren zijn de Annam-waterschildpadden niet zichtbaar voor bezoekers. De totale afwezigheid van de bladstaartgekko’s is tevens nog altijd een groot gemis onder bezoekers. De dieren lijken het achter de schermen echter naar hun zin te hebben, met laatst zelfs een onverwachtse geboorte.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Wel te zien zijn een heleboel pasgeboren Maleise wandelende bladeren (goed zoeken!) en een paar jonge gilamonsters. Blijdorp heeft de smaak aardig te pakken met de laatstgenoemde soort: dit jaar zijn een aantal gila’s uitgevlogen naar andere parken en laatst zijn wederom zeven gila-eieren uitgekomen. Het zijn de enige gilamonsters die dit jaar geboren zijn in de dierentuinwereld. De teller staat nu op zeventien gilamonsters in Blijdorp, waarmee het park de grootste populatie ter wereld herbergt.

Vogelvlucht (deel 1)

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Slechts een handjevol dierentuinen houdt papegaaiduikers.

Ook in de grote volières is het makkelijk om de tel kwijt te raken tijdens het broedseizoen. Uiteindelijk een bescheiden resultaat op de klippen van Bass Rock, het vogelverblijf bij de entree van het Oceanium. Eén jonge papegaaiduiker is toegevoegd aan de kolonie, net als drie zeekoeten. De opbrengst bij de Falklands lag iets lager dan normaal met drie koningspinguïns en één ezelspinguïn, maar daar zijn de verzorgers niet rouwig om. Er is juist sprake van actief populatiebeheer om overbevolking te voorkomen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De laatste blauwgele ara’s zijn op transport gegaan.

Een bewogen jaar bij de Zuid-Amerikaanse vogels. Er waren ‘gebruikelijke’ succesjes bij de hyacinthara’s, rode ibissen en kuifseriema’s; voor de jonge seriema en een deel van de ibissen is alweer een nieuw tehuis gevonden, net als voor een hyacinthara (uit ’21). Dat mag ook wel, want de volgende baby-hyacinth is alweer onderweg! Minder opvallend, maar wel uniek was de geboorte van een witwangfluiteend. Toch was het vooral een jaar van afschalen: Blijdorp heeft dit jaar afscheid genomen van de laatste geelvleugelara’s, blauwgele ara’s en groenvleugelara’s. Achter de schermen is nog maar één soldatenara aanwezig. Deze soorten werden gehouden bij de Vrije Vlucht Voorstellingen, maar deze vogelshow zal niet terugkeren.

 Vogelvlucht (deel 2)

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De geboorte van een secretarisvogel dit jaar was een primeur.

In de Gierenrots-volière, op de Savanne, zijn dit jaar voor de verandering geen maraboes uitgevlogen. Zij bleven wat langer in het winterverblijf vanwege de nestbouw van de secretarisvogels. Behalve de jonge secretaris zijn dit jaar drie Rüppells gieren, één kapgier en twee witkopgieren uitgevlogen. Voor twee daarvan, een witkop en een Rüppells, waren geen geschikte pleegouders beschikbaar in Blijdorp en daarom zijn zij ‘geadopteerd’ door Vogelpark Avifauna. Nu we het toch over de Gierenrots hebben: laatst is de volière weer opengesteld voor bezoekers. Door wat kleine aanpassingen zijn bezoekers nu te allen tijde afgeschermd van de vogels. Er geldt namelijk nog altijd een afschermplicht in verband met de griepepidemie onder watervogels en pluimvee in Europa.

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook). Weinig dierentuinen hebben zoveel succes met de violette schildtoerako als Blijdorp.

En wat is er dit jaar gebeurd in de Okapi-Volière? Een heleboel! Niet alleen was er een ware ‘baby boom’ bij de muisvogels, geelkeelfrankolijnen en driekleurglansspreeuwen, maar ook de violette schildtoerako’s hebben maar liefst twee nestjes met twee jongen grootgebracht. De groenhelmtoerako’s zijn ook weer van de partij met twee kuikens. De zomertortels hebben twee eieren uitgebroed en er waren ook twee legsels bij de sneeuwkaptapuiten, de recentste daarvan was goed voor maar liefst drie kuikens! Oh, en dan waren er ook nog de vier kleine marmertalingen bij de vijver. Helaas suggereren nieuwe bronnen dat zij het niet gered hebben. De klad zat er dit jaar ook weer in bij de vergrijzende groep bijeneters en zwaluwen, met wederom nul eieren. Zout in de wonden is de recente dood van een van de twee hoppen.

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook). De eerste jonge flamingo’s sinds 2004.

Drie gezonde purperglansspreeuwen bij de buren, bij het Weverkopje, zijn een schrale troost. De aanwas bij de textorwevers zelf bedraagt vijf à tien kuikens, waar de verzorgers genoegen mee nemen. In de Krokodillenrivier zijn (voor zover bij ons bekend) dit jaar geen vogels uitgevlogen. Daar staat tegenover dat op het Flamingo-Strand maar liefst twaalf van deze roze langpoten uit het ei kropen, plus broedsucces bij de Baers witoogeenden én de noordelijke pijlstaarten!

 Vogelvlucht (deel 3)

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). De kolonie molinettispreeuwen bereikte dit jaar recordgrootte.

Grotendeels hetzelfde liedje als altijd in de Victoria Serre: Balispreeuwen, muisvogels, roodoorbuulbuuls en kroonduiven alom. Het liedje, of beter gezegd het oorverdovende getjirp, van de molinettispreeuwen klinkt echter luider dan ooit tevoren: de kolonie is meer dan verdubbeld in grootte dit jaar, tot een zestigtal vogels! Er zijn al een paar kandidaten gevonden voor het opvangen van de nieuwe generaties. Totdat het zover is, voorkomen de verzorgers handmatig dat er nog meer eieren uitkomen.

Foto: Shirley Kroos (BB-Facebook). De nieuwsgierige jonge shama’s stalen de show in de Victoria Serre deze zomer.

Met zo’n imposante zwerm zou je bijna vergeten dat ook de geelkeelgaailijsters (3x) en de shamalijsters (10x) een erg productief broedseizoen achter de rug hebben. De meeste shama’s zijn al doorverhuisd. Op de valreep van 2022 ook nog een langverwacht kuiken bij de manenduiven. Er waren ook onsuccesvolle broedpogingen bij de irenabuulbuuls, zwartnekvruchtenduiven en dolksteekduiven, maar wie weet pakt dat beter uit in 2023. Blijdorp gaat het nieuwe seizoen in met vijf reuzentoekans, na een jaar met twee sterfgevallen en één geboorte.

Uitzwaaien

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)

Sumatraanse tijger Emas laat de polder achter zich. In Duitsland heeft de fokcoördinator een vrouwtje gevonden waarmee hij zich mag voortplanten. Voorlopig blijft ons vrouwtje Alia, inmiddels al aardig op leeftijd, alleen achter in de Tijgerkreek. Eveneens vertrokken naar de oosterburen zijn twee kuifhertjes. Het betreft het koppel dat tot voor kort in het ‘bosverblijf’ van de Himalaya-biotoop verbleef. Op deze plek hadden de dieren veel last van stress.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Dan nog een paar oude nieuwtjes die we niet eerder gemeld hadden op het Blijdorper Bende Blog. In mei heeft Rotterdam afscheid genomen van vicuña Evita (2020), zij is inmiddels helemaal ingeburgerd in Berlijn. Het nieuwe Vriendennieuws meldt het vertrek van verschillende jongvolwassenen, waaronder een violette schildtoerako, een Visaya-wrattenzwijn, twee slurfhondjes en twee Balispreeuwen. In het mutatieoverzicht staan tevens zes kortsnuitzeepaardjes: dit betreft opvangdieren die, na een uitgebreid revalidatieproces, deze zomer in het volste geheim teruggeplaatst zijn in de Oosterschelde.

In memoriam

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De doodsoorzaak van de koedoeman is niet bekend gemaakt.

Helaas zijn er dit jaar ook weer een paar weduwes en weduwnaren bijgekomen in Blijdorp. Na jarenlang succes is de fok bij de Himalaya-glansfazanten opeens stilgevallen met de dood van het vrouwtje. Manlief is naar verluidt achter de schermen geplaatst. Bij de grote koedoes is het mannetje gestorven. Zonde, want de jonge bok heeft zich nooit kunnen bewijzen als vader. Ingewijden melden dat Blijdorp momenteel nadenkt over de toekomst van de resterende koedoes in de dierentuin, omdat de kudde steeds vaker ruzie heeft met de giraffen. Het Vriendennieuws meldt verder het overlijden van een slanke lori, een koningspinguïn, een Balispreeuw, een textorwever en een flamingo. Nog recenter is de onverwachtse dood van vicuña Marion, in april van dit jaar geboren, en de dood van de laatste huiscavia.

Dier zoekt dier

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Elders is Blijdorp druk bezig met het samenstellen van nieuwe koppeltjes. Er is een mannelijke toepaja in ontvangst genomen om het vrouwtje in het Aziëhuis gezelschap te houden. Ook de wallaby’s hebben weer een heer in hun midden (uit Wildlands Emmen), al zit de groep voorlopig aan de anticonceptie. De onvruchtbare bongobok is op transport gegaan naar Tsjechië. Ons overgebleven vrouwtje heeft nu gezelschap van een jongedame uit GaiaZOO en het verblijf kan weer eventjes mee dankzij een kleine facelift. Rotterdam is nog in afwachting van een nieuwe bongoman om de dames het hof te maken. Er zijn sinds 2019 geen bongo’s geboren in Rotterdam.

Botanisch Blijdorp

De plantenkundigen in Diergaarde Blijdorp zitten niet stil. Op de Savanne zijn nieuwe bomen aangeplant. Ondergronds zijn speciale structuren van kunststof aangebracht die de wortels moeten beschermen tegen het gewicht van giraffen. Hieronder zie je hoe de transplantatie eraan toeging.

Kort Nieuws #178

Track & trace

Foto: Greet van Norde (BB-Facebook). Okapi Mhina werd in 2019 geboren.

Okapi Mhina neemt afscheid van Rotterdam. De in 2019 geboren dochter van M’buti is klaar om op eigen benen te staan en mag dat gaan doen in – hou je vast – de Verenigde Arabische Emiraten! De Golfstaten staan bekend om hun ruime, hypermoderne dierentuinen en doen ook mee aan de Europese fokprogramma’s. Diergaarde Blijdorp onderhoudt goede contacten met de VAE, in 2020 vertrokken bijvoorbeeld ook tien jonge pannenkoekschildpadden naar het Midden-Oosten.

In mei…

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Jongvolwassen witkopgier (uit 2021).

Leggen alle vogels een ei! Een bijzondere opbrengst is er dit jaar bij de gieren: de tussenstand bedraagt drie Rüppells gieren, een kapgier en twee witkopgieren! Vooral dat laatste is heugelijk, want tot vorig jaar lukte het nooit met die soort in Rotterdam. Een deel van dit succes is toe te schrijven aan het feit dat de verzorgers de eerste leg weghalen uit het nest en in de broedmachine plaatsen, en zo de ouders aansporen om een tweede ei te leggen. De winst is dit jaar zelfs zo groot, dat Blijdorp eigenlijk oudergieren tekort komt. Eén witkop en één Rüppells worden nu dan ook opgevoed door soortgenoten in Vogelpark Avifauna in Alphen. Vorig jaar gebeurde dat ook met een witruggier, hij is even geleden trouwens weer teruggekomen naar Rotterdam.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Kuiforopendola.

Een stuk of drie pelikanen zijn uit het ei gekropen en beginnen nu voorzichtig hun territorium te verkennen. Druk bezig zijn ook de molonetispreeuwen in de Victoria Serre. Een tijdje terug hebben deze Zuidoost-Aziatische vogels extra nestgelegenheid gekregen en dat werpt nu zijn vruchten af, er wonen circa veertig spreeuwen in de Rivièrahal nu. Om de uitdijende groep wat ademruimte te geven, zijn de roodoorbuulbuuls weggehaald uit dit segment van de kas. De Victoria Serre moet het tevens stellen met een kuiforopendola minder, na het jammerlijke overlijden van het vrouwtje. Er zijn nog maar drie andere parken in Europa die werken met de soort, waarvan twee ook maar één individu hebben, dus het vinden van een nieuwe partner gaat lastig worden.

Apekool

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De witkruinmangabeys zijn terug op hun vertrouwde stek. In 2018 vertrokken deze primaten uit de koepelkooi naast de gorilla’s om ruimte te maken voor gorillapuber Nasibu, maar nu hij eindelijk verhuisd is, stond dit verblijf weer leeg. Esperanza en de drie jonge mangabeys die sinds 2020 in de gorillakijkhut bivakkeren en sinds 2021 ook het mensapenverblijf mogen betreden, zijn nu weer verhuisd naar hun oude stek. Door deze overplaatsing hebben ze wat extra bewegingsruimte en het is bovendien ook leuker voor de bezoekers. Over kijkgenot gesproken: er is weer een tweeling geboren bij de ringstaartmaki’s bij het Oceanium. De moeder is ditmaal Ketaka, het alfavrouwtje. Beschuit met muisjes is er ook op een steenworp afstand, bij de Chileense poedoes, net als bij de bizons, Indische antilopen en Kaapse grondeekhoorns.

Komt dat zien!

Diergaarde Blijdorp kondigt aan dat de gerestaureerde Bergdierenrots deze zomer opgeleverd wordt. De feestelijke opening gaat samen met de viering van de 165e verjaardag van de Rotterdamse dierentuin. Blijdorp schrijft: ”het totale pandaverblijf is straks meer dan verdubbeld qua oppervlakte omdat ook het huidige pandaverblijf erbij wordt betrokken.” Of daarmee op een (semi)permanente brug naar het oude eiland gedoeld wordt, of dat de twee perken simpelweg visueel en functioneel op elkaar aansluiten, zal nog moeten blijken.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Kort Nieuws #177

ALV 2022

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp). Aftredend bestuurslid Peter Biesta krijgt een portret van Blijdorp-directeur Erik Zevenbergen.

Een bescheiden Algemene Ledenvergadering voor de vereniging Vrienden van Blijdorp dit jaar. Door Blijdorp-directeur Erik Zevenbergen werden nog even geen nieuwe bouwplannen of projectschetsen gedeeld met de gegadigden. Wel was het voor de vereniging zelf een memorabele ALV. Voor het tweede jaar op rij vieren de Vrienden een groeiende vereniging, en hoe! In 2020 bedroeg de netto groei ‘maar’ 189 leden, in 2021 was dit 876 man! Een historisch record. Dit jaar werd ingeluid met 5.443 Vrienden en Vriendinnen op de teller. De verwachting is dat dit weer wat afslankt nu de Diergaarde zich in minder onstuimige vaarwateren bevindt. De VriendenBazaar was in 2021 goed voor een omzet van €340.000, flink meer dan begroot. Ook een kleine bestuurswissel: na zeventien jaar(!) legt Peter Biesta zijn rol als reiscoördinator naast zich neer. Wel blijft hij helpen bij de organisatie van meerdaagse verenigingsuitstapjes. Als eerbetoon aan zijn jarenlange inzet voor de vereniging mocht hij een erelidmaatschap van de Vrienden en een levenslang abonnement van Blijdorp in ontvangst nemen. Hij wordt opgevolgd door Hans Olthoff.

Babyboom

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De geboortegolf van het voorjaar lijkt te zijn begonnen! Bijzonder is de geboorte van een vicuña in Diergaarde Blijdorp. De fok van deze ‘wilde alpaca’s’ blijft uitdagend, al gaat het de laatste jaren steeds beter in Rotterdam. In 2020 wist de kleine Evita wijd en zijd krantenkoppen te scoren. Dit jaar is de vader wederom Pedro, de moeder is Kim. En er zijn nog meer jonge hoefdieren te vinden in het park! In de Chinese Tuin zijn kuifhertjes Michelle en Peter de trotse ouders van ene Donghai geworden. Informeel wordt hij ook wel Ari genoemd. Een stukje verderop, in de Maleise Bosrand, is net voor Pasen nog een Indische antilope ter wereld gekomen. Tot slot nog een update vanaf de Afrikaanse Gierenrots. Tot nu toe is één Rüppells gier uit het ei gekropen in de broedmachine, inmiddels is hij of zij teruggezet bij het ouderpaar. Eind maart is ook een kapgiertje geboren. Traditiegetrouw nestelen deze kleine aaseters ín de kijkhut van de volière, wat natuurlijk leuk is voor de fotografen. Helaas moeten zij nog even geduld hebben, want de vogelgriep blijft oprukken bij Nederlandse landbouwbedrijven, wat betekent dat ook dierentuinen hun volières preventief gesloten moeten houden.

Ethiopië

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Een korte update vanuit het oude Roofdieren-Gebouw. Bij de gelada’s is nu een derde babybaviaan te bewonderen. De oudere halfbroertjes van de koter, Sifan en Kaj, verkennen hun verblijf steeds verder en stelen daarbij de harten van menig bezoeker. De familiegroep, aan de Rivièrahal-kant van het verblijf dus, wordt nu tevens vergezeld door de twee (mannelijke) blauwvleugelganzen. Voorheen leefden zij bij de geladamannen, aan de kant van de oude leeuwenterrassen dus. De exacte reden voor de overplaatsing is niet bekend. De geladabachelors hebben wel nog steeds gezelschap van enkele geelkeelfrankolijnen, al is laatst een van hen op transport gegaan naar Duitsland.

Nieuwe Wereld

Enkele nieuwsflitsen vanuit de Oceanium-Zijde van Diergaarde Blijdorp. Er is een nieuw bezoekerspad opgeleverd dat bezoekers achter de bizons langs leidt. Je mist met deze route weliswaar de prairiehondjes, maar het pad biedt enkele spectaculaire uitzichten op de bizonprairie. Er is ook absoluut geen gebrek aan thematisering, educatie en schitterende Noord-Amerikaanse flora. Chapeau! Verdrietig nieuws is er bij de ringstaartmaki’s bij het Oceanium. Een van Kyra’s jongen is bij een val dodelijk gewond geraakt. Van nature wordt in de maki-maatschappij veel gekibbeld over rangorde en dominantie. Daarbij raken omstanders dus ook wel eens gewond. Met haar tweede jong gaat het gelukkig goed. Tot slot nog een opmerkelijk filmpje van de Californische zeeleeuwen, gemaakt door een leerling van het Gemini College Lekkerkerk. Een jong mannetje, opgejaagd door haremleider Nick, weet voor de ogen van de bezoekers bijna uit het bassin te ontsnappen. Blijdorp geeft aan dat het dier in kwestie inmiddels apart gezet is. Klik HIER voor de video.

Buiten Blijdorp

Foto: Pairi Daiza (pairidaiza.eu). Kuifmangabey.

Toen gorilla Nasibu in maart afscheid nam van Diergaarde Blijdorp, spraken wij de hoop uit dat hij de zachtaardige opvoedstijl van Bokito met zich mee zou nemen. Zijn band met de vrouwtjes Uzuri en Gasira bloeit in ieder geval langzaam maar zeker op, dus wat dat betreft zijn de voortekenen rustig. Helaas lijkt hij ook Bokito’s neiging om op jonge leeftijd negatief in het nieuws te komen gekopieerd te hebben. Op 9 april heeft Nasibu een van de ‘onderhuurders’ van zijn verblijf in Pairi Daiza gedood. Het gaat om een mannelijke kuifmangabey, een apensoort die zowel in het wild als in dierentuinen best zeldzaam is. Extra zuur is dat Fito, zoals het slachtoffer heette, net een pril gezinnetje gesticht had. Zijn partner en kind zijn direct uit het verblijf gehaald.

Foto: Marja Troost-van Dam (BB-Facebook). Territoriaal gedrag tussen gorilla en mangabey in Blijdorp.

Mangabeys zijn veel kleiner dan gorilla’s. Toch staan mangabeys doorgaans hun mannetje, zo is ook te zien in Diergaarde Blijdorp, waar de gorilla’s hun onderkomen delen met enkele witkruinmangabeys. Ook hier is absoluut geen tekort aan spierballentaal tussen de gorilla’s en mangabeys. Het verschil is dat de Rotterdamse mangabeys doorgaans uit de buurt van de gorilla’s blijven door bijvoorbeeld in de bomen te klimmen, waar de zware gorilla’s veel minder in hun element zijn. Naar verluidt was Fito echter gewend om zich gewoon tussen de Belgische gorilla’s op de grond te begeven, de vegetarische zwaargewichten daar trokken zich nooit iets aan van Fito’s haantjesgedrag. Nieuwkomer Nasibu reageerde echter wel, fel zelfs, mogelijk deels doordat hij een nieuwbakken zilverrug is die druk ervaart om zijn vrouwtjes te verdedigen en te imponeren. Nasibu lijkt ook geschrokken te zijn van de aanvaring. Pairi Daiza is van plan om de kuifmangabeys in de toekomst opnieuw bij de gorilla’s te plaatsen.

Foto: Pairi Daiza (Facebook). Gorilla Nasibu in Pairi Daiza.

Nieuwjaarslezing 2022!

”We kijken met gematigd optimisme naar de toekomst”, aldus directeur Erik Zevenbergen. Vanwege de pandemie vond de traditionele nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp online plaats. In een filmpje leidden de directeur en verzorger Stefan Timmermans de Vrienden rond door een verlaten, maar levendige dierentuin. De financiële situatie van het park is aan de beterende hand en de Diergaarde durft weer na te denken over de toekomst. 

Bijpraten

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Eén van die Vriendenprojecten die bezocht werd, was de Bijenvallei. Deze werd vorig jaar al opgeleverd, al zal hij dit jaar nog voorzien worden van een extra insectenhotel voor metselbijen. De Bijenvallei is geliefd bij de botanisten, die verder terugblikken op een jaar waarin veel moeite werd gestoken in de professionalisering van het beheer van de plantencollectie. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de Nationale Plantencollecties die Blijdorp beheert: die van de bromelia’s en primula’s. Voor die laatste groep wordt halsreikend uitgekeken naar potentiële natuurherstelprojecten. In 2022 zal hiervoor extra aandacht gevraagd worden door nieuwe bloembakken te plaatsen voor de schermen.

Een ander Vriendenproject uit ’21 was de nieuwe deur tussen de binnen- en buitenverblijven van de Aziatische olifanten. Deze is inmiddels in gebruik en is ook beter ‘weggewerkt’ dan eerst. Deze extra poort maakt het makkelijker voor de dieren om te kiezen waar ze zich willen begeven en is bijzonder fijn voor de hoogbejaarde olifant Irma, voor wie de oude, nauwe gang soms té spannend werd. Een ander klein project is de ‘bizonroute’, een nieuwe verbinding tussen het Noord-Amerikaanse panoramapunt en het Amazonicaplein. Deze wordt in 2022 gecompleteerd. Hierover berichtten wij eerder al. Vrienden-voorzitter Marcel Kreuger liet weten dat in februari nóg een project aangekondigd zal worden, waarover vooralsnog geen informatie beschikbaar is.

Vernieuwde Bergdierenrots

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Klik HIER voor groot formaat.

De restauratie van de Bergdierenrots verloopt vlot. Op nieuw beeldmateriaal is te zien dat de werkzaamheden aan de rotstoren zelf zo goed als afgerond zijn, binnenkort mogen de botanisten zich over het perk ontfermen. Op het filmpje was te zien dat de ‘put’, waarin de rots staat, een beetje opgehoogd is. Het hoogteverschil tussen de kijkplek en de bodem is dus minder groot nu, waardoor de Bergdierenrots zelf ook iets minder hoog lijkt dan voorheen.

Het is de bedoeling dat de rots omgeven gaat worden door weelderig groen, zoals de Himalayaceder. Ook ín de rots zijn plantenbakken verborgen. De rode panda’s, echte boombewoners, zullen daar ongetwijfeld gretig gebruik van maken. Dat brengt ons tot het meest controversiële onderdeel van dit project: de toekomstige inwoners. ‘Twee verblijven voor rode panda’s en drie voor kuifhertjes? Serieus?’ De Diergaarde verdedigt de keuze. De ”nieuwe realiteit”, zoals curator Harald Schmidt het verwoordde, is nu eenmaal dat verantwoord en duurzaam populatiemanagement soms prioriteit moet krijgen boven de wens om meer soorten te huisvesten. Blijdorp vindt het, als fokcoördinator van deze twee soorten, belangrijk om genoeg ruimte te geven aan hen.

Vleugellam: microdeeltjes en macroproblemen

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Rode ibis.

Kort benoemd werden de coronabesmettingen bij de gorilla’s en leeuwen. Gelukkig zijn de dieren opgeknapt en zijn er geen nieuwe virushaarden opgedoken sindsdien. En dat is niet het enige virus dat Blijdorp momenteel kopzorgen oplevert: het park moet zich ook houden aan influenza-regels, nu het griepvirus H5N1 steeds meer pluimveebedrijven in de Benelux aandoet. Deze cocktail van luchtweginfecties heeft ervoor gezorgd dat sommige doorloopvolières bijna permanent gesloten zijn. De directeur liet weten dat dit stof tot nadenken is: in een geglobaliseerde wereld waarin epidemieën vaker uitbreken, is het nog wel verantwoordelijk en rendabel om doorloopvolières te bouwen? Dit wordt meegenomen bij de vormgeving van de nieuwe ibis- en aravolières in Zuid-Amerika. Details laten nog op zich wachten.

En dat is niet het enige probleemgeval in dit deel van de dierentuin: sinds 2019 hebben er geen Vrije Vlucht Voorstellingen meer kunnen plaatsvinden in Diergaarde Blijdorp. De directe aanleiding daarvoor is natuurlijk corona, maar er spelen ook andere factoren mee. De volières waar de vogels buiten de trainingen en demonstraties om verblijven, zijn grof gezegd ‘over de datum’ en vragen op korte termijn om een significante investering. Ook morrelt de maatschappij: ”wij vinden onze vogeldemonstratie niet zomaar een reeks circuskunstjes, maar toch zien we dat het schuurt”, aldus Schmidt. Verder verwierven de Vrije Vlucht Voorstellingen een roemruchte reputatie door de regelmatige ‘uitstapjes‘ van de luchtacrobaten. Niet altijd keerden die dieren ook terug, denk aan de vrouwelijke bergcaracara die in 2020 voor het laatst bij Leidschenveen gezien werd.

Foto: Harry Ros (BB-Facebook). Bergcaracara.

Al met al ziet Blijdorp het niet zitten om te investeren in grootschalig onderhoud. Daarom trekt Diergaarde Blijdorp de stekker uit de vogelshow. Dit gerucht deed al een tijdje de ronde als ‘slechtst bewaarde geheim’ van Blijdorp, maar nu is het dus officieel. Met de afbraak van de tribune en volières komt zo’n 4.000 vierkante meter vrij voor toekomstige ontwikkeling. Mogelijk dat dit gelijktijdig met de bouw van de nieuwe aravolière gedaan wordt, net als de broodnodige renovatie van het dak van Amazonica (zie ons eerdere bericht).

Een deel van de vogels is al vertrokken naar andere dierentuinen. Het meest noemenswaardige afscheid is dat van de dubbelgehoornde neushoornvogel. Dit individu was ooit door een particulier met de hand grootgebracht en herkent haar soortgenoten niet. Door mee te doen met de vogelvoorstellingen kreeg ze toch nog de kans om als ambassadeur voor de natuur op te treden. Ze is verhuisd naar Avifauna. Ook een tiental zwartkopibissen, een soldatenara en een Europese oehoe hebben Rotterdam al verlaten, terwijl de helmparelhoenders in 2020 overgeplaatst werden naar de ringstaartmaki’s en gieren.

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer). Dubbelgehoornde neushoornvogel.

Tot de VVV-soorten die nergens anders in Blijdorp te zien waren, behoren onder meer de roodstaartbuizerd, groenvleugelara, blauwgele ara, zuidelijke hoornraaf en vorkstaartscharrelaar. Daarnaast spelen de gieren die er zitten een belangrijke rol bij het fokprogramma, zowel met hun eigen eieren als door verstoten kuikens uit de Gierenrots-volière te adopteren. Ook werd de holding wel gebruikt als ‘doorvoerlocatie’ voor vogels die te oud waren om bij hun ouders te blijven, maar waarvoor nog geen nieuwe thuishaven gevonden was. Hoe dit na de sloop verder moet, is nog onduidelijk.

Olifanten in Mongolië

Wie vogelgriep zegt, zegt Grote Vliegkooi. In tegenstelling tot andere doorloopvolières is ‘Burung Asia’ uitsluitend vanbinnen te zien, wat betekent dat de wolnekooievaars, nimmerzatten, muskaatduiven en zilverreigers in feite semi-permanent achter de schermen zitten. Blijdorp denkt dan ook na over de toekomst van dit deel van het Aziatische Moeras, vooral nu de omliggende perken in de nabije toekomst op de schop gaan…

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Aziatische olifanten.

Diergaarde Blijdorp wil in 2022 beginnen met de uitbreiding van het olifantenverblijf, te beginnen met de bouw van een nieuw mannetjesverblijf op de huidige locatie van de gedomesticeerde kamelen en Indische neushoorns. Zie voor meer achtergrondinfo ons eerdere nieuwsbericht. Voor het eerst sinds 2020 heeft Blijdorp nieuwe ontwerpen hiervoor naar buiten gebracht. Wees wel gewaarschuwd: ook dit zijn nog geen definitieve bouwplannen. Veel details staan nog steeds ter discussie, net als potentiële verblijfsgenoten en de interne veranderingen aan Taman Indah.

Op het buitenperk van de Indische neushoorns worden vier nieuwe bullenstallen gebouwd. De dieren kunnen van elkaar gescheiden worden op het ‘restant’ van het neushoornperk, dat ook ietsjes uitgebreid wordt doordat het vlonder geschrapt wordt. Of dit alles (goed) zichtbaar zal zijn voor bezoekers is nog maar de vraag, want er lijkt rekening gehouden te worden met een groene berm tussen dit alles en het bestaande bezoekerspad.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Indische neushoorns.

Daar staat tegenover dat het (momenteel leegstaande) oude hertenverblijf achter de Bergdierenrots weer zichtbaar wordt. Het vlonder dat door het huidige pandaverblijf loopt, gaat namelijk door naar rechts voortaan en sluit zo aan op het pad langs de Bergdierenrots. Vanaf dit pad hebben bezoekers zicht op het perk waar Indische neushoorn Namaste haar oude dag mag slijten – voor haar dochter, Karuna, heeft Blijdorp een mooi nieuw tehuis in Peru op het oog – en zo ontstaat een compleet ‘rondje’ door de Himalaya-biotoop.

Terug naar de olifantenmannen: zij kunnen de benen strekken door de komst van een nieuw ‘olifantenviaduct’ over het bezoekerspad heen, dat leidt naar de huidige kamelenweide. Het huidige kijkpunt tegenover de Maleise Bosrand schuift, samen met de waterpartij, op naar de noordoostelijke hoek van het verblijf, waar ook ruimte ingetekend is voor een klein horecapunt. Andere kijkpunten zijn er vanuit (het openluchtgedeelte van) het Aziatisch Moeras en vanaf het manoelverblijf, die beide grotendeels ongemoeid blijven.

Wel verdwijnt de Grote Vliegkooi na dertig jaar trouwe dienst, zodat er vanaf de bullenvlakte een doorsteek gemaakt kan worden naar het bestaande olifantenverblijf. Daartoe wordt nog een oliduct neergezet in de bamboevallei. Mogelijk worden bepaalde onderdelen van de Grote Vliegkooi, zoals de waterval en hangbrug, intact gelaten, om zo een soort avontuurlijk uitzichtpunt te creëren. Wellicht dat hier nog ruimte is voor een nieuw (water)verblijfje. De aangrenzende, in onbruik geraakte Vleermuizengrot staat niet op de slooplijst vermeld, maar over de bestemming van dit gebouw is nog geen verdere informatie gegeven.

Ontwerp olifantenverblijf
« van 3 »

Gebruik de pijltjes om te navigeren tussen de afbeeldingen.

Het R-woord

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)

Over ingrijpende projecten gesproken: hoe zit het met de Rivièrahal? Blijdorp zit in een spagaat: de verslechterde financiële situatie van het park maakt restauratie op korte termijn nagenoeg onmogelijk, maar tegelijkertijd begint de bouwvallige staat van het gebouw problematisch te worden. Tijdelijke sluiting, hoe onwenselijk ook, is niet ondenkbaar.

Wat dit extra complex maakt, is dat de restauratie van de Rivièrahal een domino-effect heeft. Neem de François’ langoeren en Euraziatische otters uit de Chinese Tuin, wiens verblijven grenzen aan de gevel van de Victoria Serre en waarvoor dus nieuwe verblijven gevonden moeten worden. De onvermijdelijke verbouwing van de centrale hal en het Mensapengebouw van de Rivièrahal doet hier nog een schepje bovenop: wat te doen met de zwarte neushoorns, dwergnijlpaarden en westelijke laaglandgorilla’s? Blijdorp houdt in ieder geval vast aan de ambitieuze doelen van het Masterplan 2030. Externe financiering is meer dan ooit welkom.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Gorilla Nasibu.

Speculatie over de gorilla’s kan natuurlijk onmogelijk zonder het over Nasibu te hebben. Van zijn emigratie naar Nieuw-Zeeland wordt nu toch maar afgezien, na talloze vertragingen. De opstandige gorillapuber gaat in april naar het Belgische Pairi Daiza. Hier mag hij een nieuwe groep met vrouwtjes gaan leiden. En wat te doen met die andere verstoteling in Blijdorp, leeuwin Chica? Dat is helaas nog steeds niet duidelijk. De kwestie ligt bij de fokcoördinator in Denemarken. Over olifanten Trong Nhi en Nhi Linh is niks gezegd.

Dat concludeert ons verslag van de nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp. De vereniging houdt in de winter nog meer lezingen, waar wij verder geen (uitgebreid) verslag van doen uit respect voor de betalende leden. Wil je deze wel bijwonen? En wil je bij de volgende nieuwjaarslezing zelf vragen kunnen stellen aan de Blijdorp-top? Ga dan naar de website van de Vrienden voor meer informatie over lidmaatschap!

Kort Nieuws #166

Housewarming

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook)

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Aziatische reuzenmier (Camponotus nicobarensis). Deze insecten uit Zuidoost-Azië zijn te zien in het Aziëhuis, in het verblijf waar voorheen de bloedzuigerhagedis leefde. Mieren staan, hun enorme diversiteit ten spijt, zelden in de schijnwerpers. Dat, terwijl ze ecologisch gezien heel belangrijk zijn! Dat wordt ook geïllustreerd in Blijdorp: centraal in hun terrarium staat namelijk een mierenplant (Hydnophytum papuanum). Deze planten hebben van nature een holle stam, die zo geëvolueerd is omdat het een perfecte nestkamer is voor mierenkolonies. Als wederdienst beschermen de mieren de plant en de plant profiteert bovendien van het organische afval dat de mieren achterlaten.

Zogen en zorgen

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook)

Beschuit met muisjes op de Afrikaanse Savanne. Witkruinmangabey Casper is bevallen van een gezond jonkie. Het is het eerste kleintje voor vader Oda, die eind vorig jaar het stokje overnam van fokman Ignazio. Casper is een ervaren moeder en wordt vergezeld door twee oudere dochters. Geboortenieuws is er ook bij het Oceanium, waar twee Californische zeeleeuwen geboren zijn. Joost is de naam van het zoontje van June, de dochter van Toya heet Tycha. Het gaat goed met ze. Onduidelijk is hoe het gaat bij de vicuña’s. Daar waren enkele bezoekers getuige van het begin van een bevalling, maar het vrouwtje werd door de verzorgers naar het binnenverblijf geloosd. Sindsdien heerst radiostilte. Helaas zou dit niet de eerste keer zijn dat een bevalling bij de vicuña’s in het honderd loopt, al ging het in 2020 wél goed en scoorde pluizebol Evita toen krantenkoppen.

Leerplicht

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp)

De educatieborden bij de Gierenrots zijn gemoderniseerd. De nieuwe platen geven informatie weer over onder meer de pikorde bij kadavers, de lichaamsbouw van de gier en de gierencrisis in Afrika. De borden die hier voorheen stonden, waren verouderd. Zeker een stap in de goede richting!

Vogelvrij

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Een drukte van belang op de vogelafdeling. Niet alleen zijn de Victoria Serre en de Grote Vliegkooi voor het eerst sinds lange tijd weer toegankelijk, maar er zijn ook veel dieren verhuisd en geboren! De rijstvogels hebben het verblijf van de Komodovaraan verruild voor de frisse buitenlucht. Ze wonen nu in de kleine volière tegenover de bantengs, samen met de roelroels en pruimkopparkieten. Over de roelroels gesproken: deze soort is nu ook te zien in het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium. Ze lossen daar de Palawan-pauwfazanten af, dat echtpaar woont nu bij de jaarvogel in Taman Indah.

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Kuikens zijn er bij de kuifseriema’s uit Zuid-Amerika, de eidereenden bij Bass Rock, de purperglansspreeuwen bij het Weverkopje, de sneeuwkaptapuiten in de Krokodillenrivier en de Himalayaglansfazanten in de Grote Vliegkooi. In de Victoria Serre wordt er druk genesteld bij de Balispreeuwen, molonetispreeuwen, groenvleugelduiven en bruine muisvogels. In de Gierenrots-volière hebben de kapgiertjes een tweede poging gewaagd, nadat hun eerste ei niet uitkwam. De aanhouder wint, zo blijkt: er is een jong gespot! De secretarisvogels zijn ook nog steeds bezig met nestelpogingen, maar tot op heden zonder kuikens. Bezoekers melden tevens dat de zwarte wouwen voor het eerst sinds de opening van dit verblijf in 2010 interesse tonen in voortplanting. Eerder dit jaar behaalde Diergaarde Blijdorp – voor de eerste keer in de geschiedenis van het park – voortplantingssucces bij de witrug- en witkopgieren. Jonge maraboes en hamerkoppen zijn daarentegen uitgebleven dit seizoen.

Kijkbuis

Het nieuwe seizoen van ‘Het echte leven in de dierentuin’ is een knalhit! Op zaterdag 17 juli, toen de eerste aflevering werd uitgezonden, werd de show qua kijkcijfers alleen verslagen door het NOS Journaal en het RTL Nieuws. De week erna bereikte het programma zelfs meer dan één miljoen kijkers. Het tv-programma over Diergaarde Blijdorp laat concurrenten zoals ‘Beat Me’ en ‘Lego Masters Australië’ daarmee ver achter zich. ‘Het echte leven in de dierentuin’ is iedere zaterdag om 20.30 te zien op NPO1.

Buiten Blijdorp

Sumatraanse tijger Vanni is naar de eeuwige jachtvelden. In 2010 werd hij, samen met tweelingbroer Gio, geboren in Blijdorp als zoon van Hermes en Alia. In 2012 verhuisde hij naar het zonnige Benidorm, gevolgd door zijn transport naar Frankfurt in 2017. De laatste maanden takelde hij echter snel af. De boosdoener bleek een onbehandelbare maagtumor. Om verder lijden te voorkomen, is hij ingeslapen. Vanni heeft nooit jongen gehad en was tevens de laatste tijger die in Frankfurt woonde. De dierentuin geeft aan eerst te willen investeren in betere huisvesting. Eveneens overleden is tijgerin Binjai in de dierentuin van Melbourne. Zij kwam in 2002 ter wereld in Rotterdam als dochter van Hermes en Musi, met Sigli als tweelingzus. Binjai was al enkele jaren wat minder energiek dan voorheen. Op social media laat de Australische dierentuin weten: ”Als moeder van onze resterende tijgers, Hutan en Indrah, heeft ze een significante bijdrage geleverd aan het regionale fokprogramma voor deze kritiek bedreigde soort.”

Foto: Zoos Victoria (Facebook). Sumatraanse tijger Binjai.