Kamergenoten
Oplettende bezoekers kunnen nu een diersoort spotten in Blijdorp die er voor de sluiting nog niet was: nieuw in de Rotterdamse Diergaarde is de Edwards’ fazant (Lophura edwardsi), een verblijfsgenoot van de kroonduiven, blauwe eksters en roodsnavelkitta’s bij het Aziëhuis. De Edwards’ fazant is een kritiek bedreigde vogelsoort uit Centraal-Vietnam, waar ze sinds 2000 niet in het wild waargenomen zijn. Hun leefgebied is rap geslonken door het gebruik van chemische wapens die vegetatie doodden tijdens de Vietnamoorlog in de jaren ’60-’70 en de resterende snippers bos staan onder druk door oprukkende menselijke activiteit. Het is goed mogelijk dat de soort alleen nog voortleeft in gevangenschap, hun fokprogramma (EEP) wordt gecoördineerd vanuit Praag. Het zijn schitterende dieren: qua lichaamsbouw doen ze het meest denken aan de goudfazanten, al komt hun verenkleed meer overeen met dat van een Himalayaglansfazant. Hun romp is donker met een blauw-groene glans en hun huid, zichtbaar bij hun poten en rond hun ogen, is rood. Een witte kuif maakt het plaatje af. Momenteel heeft Blijdorp alleen een mannetje: of er nog een vrouwelijke soortgenoot komt, die overigens veel bruiner van kleur zou zijn, is niet bekend.
Titaan op wielen
Vandaag was het tijd voor een monsterklus: olifant Timber is verhuisd naar WILDLANDS Adventure Zoo in Emmen. Daar volgt hij Mekong op, een bul die deze week Nederland heeft verruild voor Zwitserland. Timber werd in 1998 in Blijdorp geboren als zoon van Ramon en Khaing Phyo Phyo, maar moest het jaar erop noodgedwongen verhuizen samen met zijn moeder en nog drie olifanten vanwege een machtsstrijd binnen de olifantengroep. In 2007 keerde hij, heel wat kilo’s zwaarder, terug naar Rotterdam. Bij Bangka verwekte hij Faya en Sunay; bij Douanita dochter Tonya en de in Tsjechië geboren Sita; en bij Trong Nhi dochter Nhi Linh. Faya is inmiddels alweer tien jaar: zo oud was moeder Bangka ook toen Faya geboren werd. Het is dus niet uit te sluiten dat Timber binnenkort met Faya zou paren en zo op incestueuze wijze nog een kind zou verwekken. Het vervoeren van een mannelijke olifant is mogelijk de meest uitdagende verhuizing die denkbaar is binnen de dierentuinwereld en Timber werd dan ook al enige tijd getraind voor zijn transport. Uiteindelijk heeft hij maar één middagje in de zwaar verstevigde transportkist gestaan en inmiddels is hij vermoedelijk alweer uitgestapt in het prachtige en moderne olifantenverblijf in Emmen. De leegte in Blijdorp wordt weldra opgevuld door de in 2005 geboren Fahim uit het Belgische Bellewaerde. Hij ziet er wat jonger uit, maar dat komt doordat hij bij een stoeipartij zijn slagtanden is kwijtgeraakt.
Corona-Update
Nadat het giraffenverblijf voorbijkwam in de videoclip van rapper Josylvio en zangeres DO en de aanvoerdersband van Feyenoord kortstondig aan directeur Zevenbergen overhandigd werd, kwam het corona-rariteitenkabinet vandaag tot een einde. De abonnementhouders mochten weer, met een speciale verwelkoming door burgemeester Aboutaleb! ”Diergaarde Blijdorp heeft actief de samenwerking gezocht met de Veiligheidsregio om samen te werken aan een veilige heropening. De enorme inzet van alle medewerkers om dit voor elkaar te krijgen was hartverwarmend. Ik ben blij dat Blijdorp, als Rotterdams icoon, weer heel veel mensen een veilig en ontspannen dagje uit kan bieden.” Om de bezoekersaantallen in te perken, moest er online een tijdsslot gereserveerd worden: iets dat vanaf maandagochtend om 10 uur kon. Nog voor 10 uur was de digitale wachtrij om de website te betreden al duizenden gegadigden lang, wat betekende dat de servers van blijdorp.nl vrijwel direct bezweken. Mensen die vooraan stonden werden zonder reden weer gedegradeerd naar 4000ste of verloren mid-reservering hun verbinding. Gelukkig kalmeerde de chaos later op de dag en kon het merendeel van de geïnteresseerden alsnog een entreebewijs bemachtigen. Vermoedelijk mogen niet-abonnementhouders per 2 juni weer langskomen en vanaf dat moment kan ook begonnen worden met het wegwerken van de 4.500 kaartjes die door Blijdorp aan zorgpersoneel en kwetsbare kinderen gedoneerd zijn tijdens de actie ‘Samen Sterk’…
Veel lief, een beetje leed
Tijdens de sluiting is er heel wat geboortenieuws onopgemerkt gebleven. Zo is er in een van de volières bij het Aziëhuis een Bengaalse oehoe uit het ei gekropen en ook elders in de Maleise Bosrand, bij de bantengs, is het raak: de geboorte van een stiertje, de zoon van moeder Joke, betekent dat er nu drie generaties van deze wilde rundersoort rondstappen. Dat, en het is vermoedelijk het eerste jong van de mannelijke banteng die eind vorig jaar uit Burgers’ Zoo overkwam. In het Aziatisch Moeras is er ook nieuw leven te bewonderen in de vorm van een kuifmakaakje. Het jong, waarvan het geslacht nog onbekend is, is het eerste jong van moeder Dunja. De vader van de nieuwe spruit is Kersen. Helaas ook minder vrolijk nieuws: de oudgediende kuifmakaak Leontien, die met haar 15 jaar heel wat kwaaltjes onder de leden had, is overleden. Bij de buren van de kuifmakaken, de Mantsjoerijse kraanvogels, is er een ei gespot. Op de Afrikaane Savanne is het fokresultaat bij de gieren inmiddels uitgebreid met twee kritiek bedreigde kapgiertjes.
Ook aan de andere kant van de dierentuin heeft de burgerlijke stand niet stilgestaan: bij het Caraïbisch Café zijn er weer twee pinchéaapjes geboren. Vrijwel een precies een jaar geleden gebeurde dat voor het eerst bij deze kritiek bedreigde primaten en deze jongen wonen nog altijd in bij hun ouders. Pinchéaapjes vormen van nature (familie)groepjes van tot wel tien dieren, waarbij alleen een dominant paar zich mag voortplanten. Alle groepsleden dragen hun steentje bij aan de opvoeding. Een stukje verderop in het Oceanium zijn de pinguïns massaal tot voortplanting overgegaan. Bij de ezelspinguïns, te onderscheiden van de koningspinguïns doordat ze kleiner zijn, hebben zelden zóveel koppels kiezelnestjes gebouwd. Sowieso is het feit dat er in Rotterdam jaarlijks foksucces is een unicum binnen Europa. Bij de Palawan-pauwfazanten, inwoners van het Natuurbehoudscentrum, lopen twee pluizige jongen mee met de moeder. Dat ook de kuifseriema’s en de kuifhoenderkoeten in de Zuid-Amerikaanse volières op het nest zitten, stemt hoopvol dat dit tafereel zich ook daar zal voordoen.
Huizenruil
Dat de transporten tussen verschillende dierentuinen de laatste weken stilvielen, betekent niet dat er binnen Blijdorp niet geschoven is met de invulling van verblijven. De meest opvallende wissel heeft plaatsgevonden in het Afrika-themagebied: de stokstaartjes en vosmangoesten zijn van verblijf geruild. Nouja: enkelvoud, bij beide soorten is er nog maar één dier over. Bij de vosmangoesten is het in 2019 gearriveerde vrouwtje gestikt in haar eten en het mannetje heeft de afgelopen tijd veel gewicht verloren. Daardoor kon hij uit zijn verblijf tegenover de zebra’s klauteren en ook toen de verzorgers hem overplaatsten naar het buitenverblijf van de stokstaartjes, bij het Weverkopje, wist hij te ontsnappen. Totdat hij wat aangesterkt is, blijft hij dus in het binnenverblijf in de Okapi-Kas. Wat de andere verhuizingen betreft: drie jongvolwassen geladamannetjes, verwekt door Hagos toen hij nog de haremheer was, zijn herenigd met hun vader bij de vrijgezellengroep. Ze lagen in de clinch met de nieuwe haremheer, Salto. Hun introductie tot hun vader, hun halfbroer Pim en het jonge mannetje Jaba (en de onderhuurders, de geelkeelfrankolijnen) verliep vlekkeloos. In de Zuid-Amerikaanse sectie zijn de witwangfluiteenden verhuisd van de ibisvolière naar de naburige aravolière. In het Oceanium zijn de sierlijke Geophagus sveni-cichliden overgeplaatst naar het voormalige piranha-aquarium, waar tegenwoordig kaaimansnoeken, zoetwaterroggen en een zuignapmeerval wonen. Ze zijn al druk in de weer met het claimen van stenen om hun eieren op af te zetten: iets wat hier vermoedelijk beter zal lukken dan bij hun voormalige verblijfsgenoten, de dwergkaaiman en zilveren arowana’s. Er heeft nog een tweede verhuizing plaatsgevonden in het Oceanium: de zwartsnuithaai die eerder dit jaar achter de schermen geboren werd, een wereldprimeur voor Blijdorp, is inmiddels verhuisd naar het ondiepe Mangrove-bassin! Hier wonen onder andere ook neerkijkers, bruine egelvissen, zebramurenes en een jonge pijlstaartrog.
Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook). Stokstaartje in zijn nieuwe verblijf.
Geen eindeloze wachtrijen voor de kassa’s, gesloten souvenirwinkels en eenrichtingsverkeer: Diergaarde Blijdorp gaat per 20 mei weliswaar weer open voor abonnementhouders, maar het komt met enkele kanttekeningen. Ter voorbereiding op de heropening worden er deze week al enkele proefdagen georganiseerd om te kijken hoe de maatregelen uitpakken. De medewerkers en hun familie waren zo’n testgroep, alsmede de vrijwilligers en de belangrijke zakenrelaties. Ook de trouwste supporters van de dierentuin, de Vrienden van Blijdorp, mogen alvast komen voorproeven. Een aanbod waar ook ik, als lid van de vereniging, natuurlijk geen nee tegen zei. Eén ding kan ik beamen: post-pandemie Blijdorp is gelukkig geen dystopie van dwanghekken.
Vanaf aanstaande maandag kunnen abonnementhouders online een entreebewijs reserveren, waarvan er per dag maximaal 500 te vergeven zijn. Je hebt een kwartier de tijd om je kaartje vanachter plexiglas te laten scannen bij de hoofdingang en ontvangt direct een plattegrond. Aangenaam nieuws: het Oceanium, verreweg de grootste overdekte attractie in Blijdorp, is gewoon geopend voor bezoekers. Wel wordt er in de twee aquariumtunnels een beleid van ‘links is gaan, rechts is staan’ nageleefd door personeelsleden en zijn de kijkplatformen bij de zeeleeuwen, de Kwallenhoek, de Zeereservaat-Expo, het Publiekslab, het makiverblijf en het ‘glazen huis’ in het Natuurbehoudscentrum afgesloten. Een stukje verderop, in de open buitenlucht, is ook de hoofdroute netjes gemarkeerd met bordjes en linten in de huisstijl van Blijdorp. In de IJsgrot kan je alleen langs de onderwaterruiten van de ijsberen lopen, de vele nauwe paadjes achterin zijn niet toegankelijk. Ook het doodlopende pad langs de Prairie is afgesloten, idem voor het pad door de ibisvolière. Bij het verblijf van de prairiehondjes en de nabijgelegen ‘Amazonica-loop’ komen we het eerste grote stuk waar eenrichtingsverkeer geldt tegen. De gigantische vlinderkoepel is gewoon toegankelijk, al kan je even niet door de ruit van het meer kijken.
Aan de andere kant van de spoorweg, de Rivièrahal-Zijde, wordt goed duidelijk hoe lang de Diergaarde eigenlijk wel niet gesloten was: alle planten pronken ‘opeens’ felgroen en staan in volle bloei. Hoewel je de Gierenrots-volière niet in mag gaan, kan je van buitenaf goed zien dat er heel wat gebroed wordt door de inwonende aaseters. Ook valt in de hele Diergaarde op dat men niet stilgezeten heeft tijdens de sluiting. Vervallen hekjes staan er weer netjes bij, plantsoenen zijn aangeplant en bij het vlonder langs de giraffen is het gele spandoek deels vervangen door houten pilaren. Even terug, bij de hoofdingang, zijn de keien in de berm zelfs vervangen door een heus perceel met primula’s en een insectenhotel! Terug naar Afrika: daar is eenrichtingsverkeer van kracht in de Krokodillenrivier en de Okapi-Volière (op die volgorde). Als je vrede sluit met af en toe even in een kleine file staan, is het allemaal prima te doen met die anderhalve meter afstand.
Als je via de penseelzwijnen, bosbuffels en zwarte neushoorns (waar Blijdorp met grote markeringen op de grond zijn best doet om de bezoekersstroom te sturen) je weg vervolgt, kom je bij nog zo’n eenrichtings-stukje aan: het pad rondom het gorillaverblijf. Bij de aangrenzende Oewanja Kinderjungle is, zoals overal, alleen het afhaalpunt van het restaurant geopend, de deuren van het Roofdieren-Gebouw blijven dicht en wie de Wallaby-Walkabout wil betreden, moet dat doen via de kant van het directiegebouw. De Rivièrahal is met afstand het grootste slachtoffer van de COVID-19-maatregelen: de Westvleugel, de Tropenvleugel en de binnenspeeltuin zijn allemaal gesloten. Het grote Azië-themagebied is daarentegen wel grotendeels geopend, zij het wederom met eenrichtingsbeleid in opeenvolgend het Amoergebied, de Maleise Bosrand, de Chinese Tuin, het Aziatisch Moeras en de Himalaya. Het doodlopende pad naar het Longhouse is wel afgesloten, alsmede het doodlopende pad naar het binnenverblijf van de kuifmakaken. Ook de kleine Moerasvolière, Taman Indah en de Grote Vliegkooi blijven dicht. Wie langs de bamboestengels gluurt, kan zien dat de inwonende vogels met volle teugen genieten van de vrijgekomen bezoekerspaden. Een bezoek aan de Tijgerkreek en het buitenverblijf van de olifanten completeert een rondje Blijdorp: ook hier zijn enkele bospaadjes afgesloten met strategisch geplaatste bankjes en geldt bij de resterende delen eenrichtingsbeleid, richting de afgesloten Tweeling-Gebouwen.
