Kort Nieuws #189

16 juli 202317 juli 2023 blijdorpenaar Kort Nieuws Aziatisch Moeras, Aziëhuis, Balispreeuwen, Blijdorper Bende, Botanische Afdeling, Buiten Blijdorp, Darwin-nandoe, Diergaarde Blijdorp, Eurazië, Flamingo-Strand, Groenhelmtoerako, Grote Vijver, Grote Vliegkooi, Henri Martinhuis, Influenzavirus, Kantjil, Natuurbehoudscentrum, Netgiraffen, Purperglansspreeuwen, Reuzenaronskelken, Reuzengoerami's, Rivièrahal, Roodoorbuulbuuls, Savanne, Sumatraanse Gaailijsters, Taman Indah, Toepaja, Tropenvleugel, Van-Harencarspel-volière, Victoria Serre, Vicuña's, Vietnamfazant, Weverkopje, Wevers, Wolnekooievaars, Zuid-Amerika, Zwartnekvruchtenduif

Oververhit

*Foto: **Patty Kloosterman** (BB-Facebook). Javari maakt kennis met een van de vrouwtjes.*

Dat was even schrikken! Niemand staat graag in de file, laat staan als er een giraffe van vijf meter lang achterin zit. Dit overkwam de verzorgers van een Engelse dierentuin, die op 7 juli verantwoordelijk waren voor het transporteren van een jonge netgiraffe naar Diergaarde Blijdorp. Op de overdrukke A17 in Noord-Brabant kwam de colonne tot een stilstand, terwijl de temperatuur de 27 °C aantikte. Om te voorkomen dat het dier last van hittestress zou krijgen, heeft Rijkswaterstaat de verzorgers vervolgens over de vluchtstrook richting de Moerdijkbrug geëscorteerd. De keuze om bij deze temperatuur dieren te vervoeren kon op veel kritiek rekenen online; Diergaarde Blijdorp is niet ingegaan op het commentaar. In de Europese Unie geldt alleen een commercieel transportverbod voor dieren vanaf 35 °C. Of dierentuinen ook onder deze regeling vallen, is nu al bijna twintig jaar een juridisch grijs gebied. Gelukkig is Javari, zoals de jonge hengst heet, inmiddels heelhuids aangekomen in Diergaarde Blijdorp. Hij brengt zijn quarantainetijd door in De Ui en is dus al te zien. Blijdorp heeft enkele jaren de knip erop gehouden bij de giraffen om woningnood te voorkomen, maar het is de bedoeling dat Javari zich de komende jaren ontplooit tot een echte casanova.

Kassa!

*Foto: **Diergaarde Blijdorp** (blijdorp.nl)*

Vorig jaar was het al te lezen in het gemeentelijk coalitieakkoord, maar nu is het definitief: Rotterdam maakt 18 miljoen euro vrij voor de restauratie van de Rivièrahal in Diergaarde Blijdorp. Eind juni zetten Blijdorp-directeur Zevenbergen en D66-wethouder Kasmi hun handtekening onder dit eenmalige ruggensteuntje van de gemeente. Dit bedrag is niet genoeg om het complete pand in oude luister te herstellen – dat wordt begroot op vijftig miljoen euro – maar stelt het park wel in staat om te beginnen met de renovatie van de Victoria Serre. De tropenvleugel van de Rivièrahal wordt gekoesterd door veel bezoekers en huisvest een bijzonder scala aan bedreigde vogelsoorten, maar is bouwtechnisch een groot zorgenkindje. Blijdorp hoopt in 2024 of 2025 te beginnen met de werkzaamheden. De Rivièrahal is een beschermd rijksmonument en de Victoria Serre zal daarom weer meer gaan lijken op hoe de kas er anno 1940 uitzag. Vorig jaar deelde Blijdorper Bende al exclusieve bouwplannen.

Van het slot

Hoera! Eindelijk lijkt de griepgolf bij wilde vogels in Nederland af te zwakken. De ophok- en afschermplicht is daarom sinds 6 juli alleen nog van toepassing in de Gelderse Vallei en de Brabants-Limburgse Peel, waar de pluimveedichtheid het hoogst is. Dat betekent dat je in Blijdorp voor het eerst in twee jaar tijd weer het Flamingo-Strand en de Grote Vijver kan opzoeken. Deze uitbraak van vogelgriep was de heftigste ooit in Europa. Hoewel dit virus, H5N1, voornamelijk rondging bij pluimvee en watervogels, is er geen fundamenteel verschil tussen vogelgriep en mensengriep. H5N1 is zeer gevaarlijk wanneer het overspringt op mensen en daarom werd de afgelopen twee jaar het zekere voor het onzekere genomen. Alleen de Grote Vliegkooi in het Aziatisch Moeras is nog steeds niet toegankelijk voor bezoekers, wat vermoedelijk te maken heeft met de staat van onderhoud van deze doorloopvolière. Naar verwachting wordt de Grote Vliegkooi in de loop van volgend jaar gesloopt om ruimte te maken voor de olifanten.

Stuiterballen

Is ‘ie niet leuk? De kleine vicuña bruist van de energie. De ouders van de spruit zijn het ervaren koppel Kim en Pedro. De kleine oogt gezond, het geslacht is nog onbekend. Papa verblijft wel tijdelijk achter de schermen, hij zat de vrouwtjes te veel achterna in dit kwetsbare stadium. De vreugde is ook groot bij de Darwins nandoes. In de broedmachine zijn vier loopvogeltjes uit het ei gekropen, waarna ze direct teruggeplaatst zijn in het nest. Bij deze soort leggen de vrouwtjes hun eieren in één groot nest, waar de vader zich vervolgens over ontfermt. Inmiddels groeien de jongen als kool. Voor de zekerheid mogen ze nog eventjes geen kennis maken met hun toch wel onvoorspelbare huisgenoten.

Natuurbehoudscentrum

*Foto: **Luciënne de Gier** (BB-Facebook)*

Het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium heeft een paar bijzondere nieuwe inwoners: drie Balabac-kantjils zijn nu te zien in het vogelverblijf. Deze bedreigde zoogdieren bewoonden voorheen het nachtdierenverblijf in het Aziëhuis. De exacte reden voor hun transport is niet bekendgemaakt. Diergaarde Blijdorp huisvest één van de slechts drie mannetjes die resteren in gevangenschap wereldwijd. Vorig jaar verwekte hij twee dochters, gehoopt wordt dat er dit jaar enkele mannetjes ter wereld komen. De kantjils delen hun nieuwe optrekje met geelkeelgaailijsters, roodoorbuulbuuls en roelroels. Een koppeltje Balispreeuwen heeft recentelijk juist het Natuurbehoudscentrum verruild voor de Van-Harencarspel-kooi in de Rivièrahal omwille van hun territoriale gedrag. In diezelfde kooi zijn tegenwoordig ook de Vietnamfazanten te zien die eerder in de Maleise Bosrand verbleven.

Zomerkriebels (1/2)

Heb jij ‘m gezien? Halverwege juni stond de Sumatraanse reuzenaronskelk (Amorphophallus titanum) in de Victoria Serre in bloei. Daarbij ondergaat deze plant binnen enkele dagen een spectaculaire transformatie. Uit een bescheiden groene knop verschijnt een tot wel drie meter lange bloeiwijze, waaraan de aronskelk zijn bijnaam ‘penisplant’ te danken heeft. Eerst gaan de vrouwelijke bloemen open, twee dagen later gevolgd door de mannelijke bloemen. De bloei van de reuzenaronskelk is niet alleen een lust voor het oog, maar gaat ook gepaard met een sterke aasgeur. Vermoedelijk lokt de plant hiermee kevers die als bestuivers dienen. Na enkele dagen verwelkt de bloem weer en begint de maandenlange transformatie tot vrucht. De bloei kost deze titanen zoveel energie dat ze het maar eens per decennium kunnen doen. Helaas heeft het niet mogen baten in Blijdorp, want momenteel staat alleen dit individu in bloei. Wel is er stuifmeel opgeslagen en ingevroren, zodat deze penisplant op een later moment alsnog z’n missie kan voltooien.

Zomerkriebels (2/2)

*Foto: **Luciënne de Gier** (BB-Facebook). Jonge wolnekooievaar.*

Ook bij de vogels kan je merken dat het zonnetje schijnt! Allereerst de Victoria Serre, waar de kuikens uit Kort Nieuws #188 nu ook vergezeld worden door een jonge zwartnekvruchtenduif. Blijdorp fokte voor het laatst in 2020 met deze Zuidoost-Aziatische soort. Erg bijzonder is ook de geboorte van een wolnekooievaar in de Grote Vliegkooi. In dierentuinen verloopt de fok met deze kwetsbare draslandvogels uit India erg stroef. Dat heeft ervoor gezorgd dat in heel Europa slechts twintig individuen resteren nu, waarvan sommigen niet eens met een soortgenoot gehouden worden. Ieder kuiken telt dus! Bij het Weverkopje is inmiddels weer een nieuwe generatie grote textorwevers, groenhelmtoerako’s en purperglansspreeuwen te zien, terwijl in de Maleise Bosrand roodoorbuulbuuls en een Sumatraanse gaailijster uit het ei gekropen zijn.

Wereldreis

*Foto: **Diergaarde Blijdorp** (Facebook)*

Bij sommige diersoorten in Blijdorp is het eeuwig een drukte van belang, zo ook bij de reuzengoerami’s in Taman Indah. In 2017/2018 schreven we al over ‘goerami-drama’, wat toen resulteerde in de dood van het oude, dominante individu. Later dat jaar kreeg het overgebleven mannetje weer gezelschap van een jonge soortgenoot. Eind goed al goed, zo leek het, totdat begin 2023 weer de vlam in de pan schoot. Krachtmetingen waren aan de orde van de dag, tijdelijke separaties met netten mochten niet baten. Uiteindelijk werd besloten om de voornaamste onruststoker achter de schermen te plaatsen – in het vijvertje waar ook de waterbananen uit Madagaskar staan, om precies te zijn. Het was de bedoeling dat dit dier op termijn een plekje elders in Europa zou krijgen, maar toen overleed vorige maand geheel onverwachts de achterblijver in Taman Indah… De relschopper is nu weer teruggekeerd naar zijn vertrouwde stekje. Wat een omzwervingen!

Onderzoekscentrum

*Foto: **Vrienden van Blijdorp** (Facebook)*

De verbouwing van de dierenkliniek is compleet! Dankzij een donatie van €82.500 van de vereniging Vrienden van Blijdorp gaat het ‘onderzoekscentrum’, zoals het Henri Martinhuis voortaan genoemd wordt, weer helemaal met de tijd mee. Via de publiekszaal kunnen bezoekers meekijken in de operatiezaal en het laboratorium. Informatie over veterinair, genetisch en ecologisch onderzoek wordt verstrekt via leesvoer en speelse puzzels. Kom vooral eens een kijkje nemen!

Op het eerste gezicht

De toepaja’s in het Aziëhuis hebben een roemruchte reputatie: deze fascinerende ‘mix’ van knaagdieren en primaten hebben inmiddels meerdere ontsnappingspogingen ondernomen in Diergaarde Blijdorp. Tel daar maar nog eentje bij op nu! Door een klein gaatje in een scheidingswand wist het nieuwe vrouwtje veel eerder dan gepland kennis te maken met manlief. Gelukkig kunnen ze het goed vinden samen, er zijn zelfs al meerdere paringen gespot…

Buiten Blijdorp

Over liefde op het eerste gezicht gesproken: tijger Emas heeft er geen gras over laten groeien! De Sumatraanse tijger verruilde eind vorig jaar de polder voor het Duitse Frankfurt en mocht in maart kennismaken met vrouwelijke soortgenoot Cinta. En toen verschenen op 20 juni opeens twee kleine vlekjes op de nachtcamera’s! De kans is aanwezig dat de tweeling direct bij de eerste kennismaking verwekt is, want de draagtijd van tijgers duurt ongeveer drie maanden. Emas arriveerde in 2015 in Diergaarde Blijdorp, maar mocht zich al die tijd niet voortplanten. Het DNA van zijn toenmalige partner Alia was namelijk al rijkelijk vertegenwoordigd in het Europese stamboek. Het waarborgen van genetische diversiteit is extreem belangrijk voor de toekomstbestendigheid van het fokprogramma. In Rotterdam is momenteel alleen tijgerin Alia te zien, zij mag hier haar oude dag slijten.

Kort Nieuws #173

23 januari 202223 januari 2022 blijdorpenaar Kort Nieuws Aziëhuis, Blijdorper Bende, Diergaarde Blijdorp, Dolksteekduiven, Egyptische Landschildpad, Flamingo-Strand, Geelkeelfrankolijnen, Gierenrots, Gilamonster, Grote Vijver, Hart van Afrika, Komodovaraan, Krakeenden, Maleise Bosrand, Marmertaling, Natuurbehoudscentrum, Oceanium, Okapi-Volière, Rivièrahal, Rüppels Gieren, Savanne, Zeeschildpadden

Bloederige beesten

*Foto: **Klaus Rudloff** (zootierliste.de). Archieffoto.*

Eind december heeft Diergaarde Blijdorp een Barletts dolksteekduif (Gallicolumba crinigera) uit de Duitse Zoo Landau ontvangen. Het gaat om een jong mannetje. De dolksteekduif dankt zijn naam aan de rode vlak waarmee de heren de dames versieren. Verder hebben deze dieren ook groenblauwe accenten in hun verenkleed. Deze schuchtere vogelsoort leeft voornamelijk op de bosbodems van Mindanao en de Visaya-eilanden, onderdeel van de Filipijnen. Door habitatvernietiging resteren slechts een paar duizend van deze dieren in het wild, waarmee ze een plekje in de categorie ‘kwetsbaar’ op de Rode Lijst gekregen hebben. Vanuit Groot-Brittannië wordt een Europees stamboek (ESB) bijgehouden. Of deze soort in Rotterdam een plekje voor de schermen krijgt, is nog niet bekend.

Vermenigvuldigende vogels

*Foto: **Luciënne de Gier** (BB-Facebook). Marmertaling.*

En dat is niet het enige transport dat omstreeks de feestdagen plaatsvond. Uit Berlijn is een viertal marmertalingen overgekomen, zeldzame moerasbewoners uit het Middelandse Zeegebied en het Midden-Oosten. Dat wordt op het forum Laafse Kikkers gemeld. Deze soort was al aanwezig in Blijdorp, maar het koppeltje dat sinds 2019 in de Okapi-Volière woont, heeft nu dus gezelschap gekregen van twee soortgenoten. Het tweede duo is vrijgelaten op het vernieuwde Flamingo-Strand, waar ook al Baers witoogeenden en noordelijke pijlstaarten zwemmen. Om te voorkomen dat het té druk wordt, is het groepje krakeenden overgeplaatst naar de Grote Vijver. Ook is er geboortenieuws. In het Hart van Afrika hebben de geelkeelfrankolijnen nageslacht gezorgd. De vier kuikens volgen hun ouders trouw terwijl zij tussen de okapi’s scharrelen. Op de valreep van 2021 deden ook de Rüppells gieren een poging. Op de webcam is te zien dat er minimaal één ei warm wordt gehouden door de kritiek bedreigde aaseters.

Deltawerken

”Oeverplanten en drijvende eilanden gaan de waterkwaliteit en biodiversiteit verbeteren in de Grote Vijver van Diergaarde Blijdorp”, schrijven de wateringenieurs van VPdelta. De TU Delft is de drijfveer achter de proef. De dierentuin van Rotterdam probeert zich te ontplooien als ‘proeftuin’ op het gebied van duurzaamheid en klimaat. Laatst resulteerde een soortgelijk project van communicatiestudenten Tom Sieben, Just van der Wal en Lukas Heijnen al in een nieuw stukje educatie. Een interactief bord slaat een brug tussen het waterbeleid van de dierentuin en bewustzijn bij de bezoekers.

Schubbenrubriek

Lief en leed bij de reptielen. Het gerucht gaat dat de aangespoelde Kemps zeeschildpad kort na zijn aankomst in Rotterdam gestorven is. Deze soort komt normaal voor in de Golf van Mexico, dus dit dier heeft al heel wat moeten verduren voordat hij begin december strandde in Zeeland. Leuker nieuws is er bij de Egyptische landschildpadden. Niet één, maar twee van deze kritiek bedreigde schildpadjes kropen in december uit het ei! Het is een primeur voor Blijdorp, dat sinds kort ook het Europese fokprogramma overziet. Ook meldt het park (met wat vertraging) dat in november twee Komodovaranen het levenslicht zagen achter de schermen. In 2009 behaalde Diergaarde Blijdorp de Nederlands primeur met ’s werelds grootste hagedis (zij het middels een onvoorziene broer-zus-escapade), gevolgd door nog een succesje in 2011, maar daarna viel het stil. Dat kwam deels door pech, deels door huisvestingsproblemen en deels doordat de fokcoördinator wilde voorkomen dat de Europese populatie explosief zou groeien. Afijn: de gelukkige ouders zijn Odin en Festus. Odin is te zien in het Aziëhuis, Festus leeft achter de schermen in de Rivièrahal. Tot slot ook nog drie jongen bij de gilamonsters, de giftige reptielen die te zien zijn in het Oceanium. Een mooi resultaat om 2021 mee af te sluiten, nadat eerder een gilamonster onverwachts overleed en in 2020 vier dieren op transport gingen.

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Jonge Komodovaraan.

Flamingo’s strekken vleugels in nieuwe volière Blijdorp

21 mei 202126 mei 2021 blijdorpenaar 》 Blijdorp Bouwt [Archief], Dierennieuws, Vrienden van Blijdorp Archief: opknapbeurt Flamingo-Strand (2020-2021), Blijdorper Bende, Diergaarde Blijdorp, Eurazië, Flamingo-Strand, Grote Flamingo, Grote Vijver, Krakeenden, Vrienden van Blijdorp

*Foto:* **Monique van Oort-Schenk** *(BB-Facebook)*

Na de winter achter de schermen doorgebracht te hebben, is het goed vertoeven op de nieuwe grasmat. De grote flamingo’s, sinds jaar en dag onderdeel van de ‘oude ingang’ van Blijdorp, hebben een nieuw optrekje. Er is een net gespannen over hun strand, dat zelf ook een facelift heeft gekregen. Op 10 mei mochten ze voor het eerst naar buiten, maar de officiële opening vond vandaag pas plaats.

Het nieuwe perk is niet het enige waar de roze vogels aan moeten wennen. Al sinds 2004 heeft er geen succesvolle voortplanting plaatsgevonden, met vergrijzing tot gevolg. Toentertijd vond er een transport plaats en ogenschijnlijk heeft dat de sociale dynamiek in de groep sterk verstoord. Als er al eieren gelegd werden, waren die een makkelijke snack voor hongerige meeuwen. Inmiddels tikt een aanzienlijk deel van de kolonie de vijftig aan, met uitschieters richting de zestig. Het logische gevolg is dat de groep al een tijdje krimpt.

Om leven in de brouwerij te brengen, zijn maar liefst vijftig extra flamingo’s uit de dierentuinen van Hilvarenbeek, Odense en Arnhem aangekomen in de Maasstad. Dat brengt de stand op ruimschoots 120 flamingo’s in Rotterdam. De hoop is dat de nieuwkomers het voortouw nemen bij de balts en nestbouw.

Vleugellam

*Foto:* **Leo Brentjes** *(BB-Facebook)*

De oorspronkelijke reden voor de verbouwing was een wet die per 2018 inging. Het betreft het verbod op leewieken: een praktijk waarbij de uiteinden van de vleugels op jonge leeftijd geamputeerd worden, zodat de dieren permanent hun vliegvermogen kwijtraken. Voor flamingo’s, die te stressgevoelig en talrijk zijn om ieder voorjaar te kortwieken, is dit de enige realistische manier om te voorkomen dat ze opstijgen uit een niet-overdekt verblijf. Op de oudere flamingo’s heeft dit besluit natuurlijk geen invloed, maar het is wel degelijk relevant voor nieuwe aanwinsten!

Toch is de volière niet alleen een manier om om te gaan met nieuwe wetgeving. Vogels vinden het ook makkelijker om te paren wanneer ze niet geleewiekt worden, want ze gebruiken hun vleugels voor balans. Verder helpt de nieuwe omheining ook om roofdieren buiten de deur te houden. Dit project lijkt het dierenwelzijn van de flamingo’s dus zeker ten goede te komen!

Rijksmonumenten

De nieuwe volière was ruim vijf jaar onderhevig aan gesteggel met de Welstandscommissie van de Gemeente Rotterdam, die zich om de monumenten in de stad bekommert. De nieuwbouw wordt immers omgeven door gebouwen die in de jaren ’40 gerealiseerd zijn, onder leiding van architect Sybold van Ravesteyn. Denk aan de Rivièrahal, het Roofdieren-Gebouw, de Winkel van Sinkel en zelfs het binnenverblijf van de flamingo’s zelf: het oude Speelgebouw. Minder tastbaar, maar eveneens beschermd, is het ‘karakter’ van de padenstructuur en het voorplein…

Uiteindelijk is het hele verblijf een stukje naar het noorden opgeschoven ten opzichte van zijn oorspronkelijke locatie, om het entreeplein minder te overschaduwen. Gevolg van deze compromis is wel dat de oude uilenvolière afgebroken moest worden. Een nieuwe rij bomen moet de volière aan het zicht onttrekken en het kijkpunt is een kwartslag opgeschoven. Bovendien is het verblijf cirkelvormig en ‘krult’ de waterpartij mee met de rand van de kooi. Van de hoogte van de palen tot de minutieuze vormgeving van de hekjes bij de kijkplek: over alles is nagedacht.

Succesverhaal

*Foto:* **Rob van Eijk** *(BB-Facebook)*

Van nature komt de grote flamingo voor op het Indiase subcontinent, in het Midden-Oosten, kustregio’s van Afrika, rondom de Kaspische Zee en zelfs in het Middellandse Zeegebied! Sterker nog, bij tijd en wijlen strijkt een verwilderde populatie uit Duitsland ook in Nederland neer. Het is een aangename afwisseling om te kunnen melden dat het aantal grote flamingo’s in het wild zelfs een beetje toeneemt. Het toekomstperspectief van deze unieke vogels is dan ook rooskleurig te noemen.

Het is bekend dat er bij deze suikerspinnen-op-stelten niet alleen heterostellen gevormd worden, maar ook veel man-man en vrouw-vrouw koppels. Vaak fungeren zij als pleegouders voor weeskuikentjes, maar soms eigenen ze zich ook op een wat hardhandigere wijze eieren toe. Gebleken is dat kuikens met twee vaders een twee keer zo grote overlevingskans hebben. Over het fenomeen ‘liefde’ bij dieren bestaat veel discussie, maar vaststaat dat flamingo’s doorgaans jaren trouw blijven aan hun partner. Alhoewel, ‘trouw’ – vreemdgaan is ook bij onze roze vrienden niet ongehoord.

*Foto:* **Stichting SOVON** *(stats.sovon.nl). Archieffoto.*

De flamingo’s hebben ook onderhuurders. De krakeend (Mareca strepera) is een nieuwkomer voor Blijdorp. De vrouwtjes van deze soort lijken vrij veel op de welbekende wilde eend, terwijl de mannetjes gekenmerkt worden door een unieke grijze ‘ruis’ op hun borst. Ook voor deze watervogels, die op het hele noordelijk halfrond voorkomen, geldt dat ze steeds talrijker worden. Het Nederlandse landschap in het bijzonder lijkt in de smaak te vallen, want in vijftig jaar tijd zijn ze gegaan van dwaalgast tot permanente inwoner van de Randstad. De stenige bodem van kanalen bevordert algengroei, en daar spelen ze op in. Tot op de dag van vandaag is hun populatietrend in Holland er eentje van exponentiële groei. De precieze redenen voor hun recente, mondiale succes zijn nog niet in kaart gebracht, maar mogelijk profiteren ze van de aftocht van eendensoorten die minder goed tegen menselijke verstoring kunnen. Er zijn ook een aantal krakeenden in de Grote Vijver geplaatst. De eenden zijn afkomstig van de vogelopvang in Zundert.

Donatie

Door de pandemie gaat het financieel niet goed met de Diergaarde. Dat er toch vernieuwd kan worden, is met dank aan de vereniging Vrienden van Blijdorp. Zij hebben de benodigde fondsen zelfstandig ingezameld en hebben het verblijf dus ‘gedoneerd’. Ook andere organisaties dragen een steentje bij, zoals het Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. en het Hoogheemraadschap. Daardoor kon ook het entreeplein aangepakt worden. Ondergronds is nu een wateropslag (490.000 liter) gerealiseerd, om excessief regenwater niet direct op het riool te hoeven afwentelen. Het sluit mooi aan op de bestaande waterzuivering in de kelder van het Roofdieren-Gebouw. Het asfalt op het plein is vervangen door sierlijke klinkers.

Masterplan 2030 vervroegd gepresenteerd, Blijdorp ondergaat metamorfose!

6 maart 202022 maart 2023 blijdorpenaar 》 Blijdorp Bouwt [Archief], 》 Blijdorp Bouwt [Overige], 》 Uitbreiding Olifantenverblijf, Vrienden van Blijdorp, Wetenschap & Conservatie (in situ) Archief: opknapbeurt Flamingo-Strand (2020-2021), Archief: opknapbeurt Oceanium (2016-2019), Archief: uitbreiding Himalaya-biotoop (2021-2022), Australië, Aziatisch Moeras, Aziatische Olifanten, Bergdierenrots, Blijdorper Bende, Bongo, Bongostal, Bosrendieren, Botanische Afdeling, Chinese Tuin, Diergaarde Blijdorp, Eiland Hoppen, Erik Zevenbergen, Eurazië, Europa, Flamingo-Strand, François' Langoer, Galapagosreuzenschildpad, Gorilla, Grote Flamingo, Grote Vijver, Himalaya, Indische antilopen, Kamelen, Komodovaraan, Madagaskar, Mammoetwoud, Mantsjoerijse Kraanvogel, Mensapengebouw, Moeraswallaby, Mongoolse Steppe, Oceanium, Papegaaienlaan, Rendierenstal, Rivièrahal, Rode Panda, Sequoia's, Sumatraanse Tijgers, Taman Indah, Tijgerkreek, Tropenvleugel, Victoria Amazonica, Victoria Serre, Vleermuizengrot, Wallaby-Walkabout, Waterlelies, Witnekkraanvogel, Wolvenvallei, Zwarte Kuifmakaak

*Afbeelding: **Diergaarde Blijdorp** (blijdorp.nl). ‘Tijdlijn Masterplan 2030.’ Klik HIER voor groot formaat.*

Tegen alle verwachtingen in heeft Diergaarde Blijdorp vandaag digitaal een tipje van de sluier opgelicht over het Masterplan 2030. Hoewel de publiekspresentatie pas voor zondag gepland staat, ontvingen de medewerkers van de dierentuin gisteren al gedetailleerde uitleg over de toekomstdromen van het Rotterdamse park en sinds vandaag kunnen dus ook geïnteresseerde bezoekers online een eerste indruk krijgen. ‘Natuurlijk in Blijdorp’, zo luidt de slogan. Hoewel nog veel vragen onbeantwoord blijven, is één ding alvast duidelijk: aan ambitie in Blijdorp geen gebrek. De directeur: ”We zorgen voor een gezonde, duurzame bedrijfsvoering, waardoor we veel plannen uit eigen middelen kunnen financieren. Maar we hebben ook samenwerking en hulp van onze omgeving nodig. We willen graag krachten bundelen met partners, gemeente en overheid maar ook bezoekers, natuurbehoudsorganisaties, Vrienden, vrijwilligers en fans.”

In een twee minuten durend filmpje voert directeur Erik Zevenbergen hoogstpersoonlijk het woord. ”Wij zijn een Rotterdams icoon van 163 jaar oud, maar levenslustiger dan ooit.” Te beginnen met de grote lijnen: over tien jaar wil Blijdorp meer dan ooit tevoren betrokken zijn bij de instandhouding van de natuur. Onderzoek binnen de dierentuin en daarop aansluitende educatie krijgen een prominentere plek. Het budget ter ondersteuning van wereldwijde natuurbeschermingsprojecten moet significant groeien naar minimaal een miljoen euro per jaar: een bedrag dat onder meer verzameld moet worden via een jaarlijks bezoekersaantal dat stijgt naar de twee miljoen én via 30% meer welwillende organisaties die financiële bijdrages leveren. Diergaarde Blijdorp wil in 2030 niet alleen CO2-neutraal zijn, maar zelfs broeikasgassen weer opnemen om de schade door klimaatverandering in te perken. Niet-recyclebare materialen worden in de ban gedaan. Dit alles is al indrukwekkend zat, maar de sterren van de show zijn natuurlijk de geplande verbouwingen.

*Afbeelding: **Diergaarde Blijdorp** (blijdorp.nl). Impressie Komodovaranen-verblijf Eilandhoppen. Klik HIER voor groot formaat.*

Het eerste bouwproject dat ons te wachten staat is de langverwachte overnetting van het Flamingo-Strand, waar deze zomer aan begonnen zal worden. Met respect voor Van Ravesteyns architectuur verandert dit verblijf nabij de stadsentree in een volière, zodat toekomstige flamingojongen niet meer gewiekt hoeven te worden (en beschermd worden tegen zeemeeuwen!). Klik HIER voor een nieuwsbericht van een tijdje terug waarin we meer uitlegden over het plan. Ook de Eilandhoppen-uitbreiding van het Oceanium gaat dit jaar al verrijzen op het terrein waar momenteel de het reuzenschildpaddenverblijf en een grasveldje gelegen zijn, klik voor uitleg daarover HIER. Ook gaat Blijdorp dit jaar de Bergdierenrots, die al enkele jaren niet meer toegankelijk is voor bezoekers vanwege zijn extreme bouwvalligheid, in de lak zetten. De monumentale rotstoren wordt, zoals al decennia lang de bedoeling was, het hart van de nog prille Himalaya-biotoop. Het wordt een tweede locatie voor rode panda’s, zodat toekomstige nestjes nog wat langer ‘in eigen huis’ kunnen blijven of wellicht komt er zelfs een tweede fokstel. Het sluit hoe dan ook feilloos aan op Blijdorps doelstelling om als wereldwijde fokcoördinator van deze soort éxtra betrokken te zijn bij deze diersoort. Of de Diergaarde het ook voor elkaar heeft gekregen om het achterliggende terrein bij het verblijf te trekken en of er (zoals in de wandelgangen al langer wordt gefluisterd) nog omringende perken komen voor Himalaya-bewoners, zal zondag moeten blijken.

*Afbeelding: **Diergaarde Blijdorp** (blijdorp.nl). Impressie gerestaureerde Victoria Serre. Klik HIER voor groot formaat.*

In 2021 staan minimaal twee projecten op de planning: allereerst krijgen de François’ langoeren een nieuw optrekje. Bronnen melden dat het nieuwe onderkomen nabij de Bergdierenrots zal zijn. Deze bladetende apen uit het Chinees-Vietnamese grensgebied moeten vertrekken uit hun stulpje bij de Chinese Tuin omdat deze kooiconstructie tegen de Rivièrahal aangebouwd is: iets dat eigenlijk niet meer toegestaan is sinds dit pand tot rijksmonument uitgeroepen is, omdat dit afbreuk doet aan het ontwerp. Over die Rivièrahal gesproken: in 2021 wordt eveneens begonnen met de verbouwing van de Victoria Serre. Hoewel het een lange klus zal worden om de uitermate vervallen Oostvleugel op te lappen, houdt dat Blijdorp niet tegen alvast een impressie van het eindproduct vrij te geven. De Tropenvleugel wordt de belichaming van Blijdorps taakomschrijving als geregistreerde botanische tuin en de reuzenwaterlelie, de Victoria amazonica, is hoe dan ook een blijvertje. Minder zeker is of het bonte gezelschap van tropische zangvogels ook welkom is in de Victoria Serre 2.0 – daarover dadelijk meer.

*Afbeelding: **Diergaarde Blijdorp** (blijdorp.nl). Impressie uitgebreid olifantenverblijf. Klik HIER voor groot formaat.*

Hij gaat er nu écht komen: het oli-duct! De volgende klus op de kalender is de eerste uitbreiding van het olifantenverblijf. Taman Indah was twintig jaar geleden toonaangevend in dikhuidenwelzijn en als onderdeel van Blijdorps taak als EEP-coördinator van de Aziatische olifant moet dat het weer worden. Daartoe moet het perk in westelijke richting groeien. Daarmee slaat Blijdorp drie vliegen in één klap: ook twee rijksmonumenten kunnen meegenomen worden in het plan. De bongo’s moeten namelijk wijken voor deze expansie en hun vervallen stal uit de jaren ’40 kan dan gelijk gerestaureerd worden. Het idee is niet geheel ongelijk aan de Toko Tjitjak, het patatrestaurant dat ook in zo’n gebouwtje gevestigd is. Vanaf het terras kunnen bezoekers de olifanten zien ravotten in een nieuwe waterpartij, die deze gigantische dieren kunnen bereiken via een nieuw te bouwen viaduct. Ondergronds keert de oude ‘Papegaaienlaan’ dan weer terug, het pad dat rechtstreeks van de Tweeling-Gebouwen naar de Grote Vijver liep. Ooit werd gesuggereerd dat zo’n tunnel mogelijkheden zou bieden tot het houden van enkele nachtactieve dieren, maar over zulke details is nog geen woord gerept. Ook gaat het bullenperk erop vooruit. Dit is fase één van de facelift van Taman Indah: later worden ook het kamelenverblijf en het openluchtgedeelte van het Aziatisch Moeras bij het perk getrokken, waarmee het olifantenverblijf qua oppervlakte het grootste onderkomen van Rotterdam wordt. De gesloten Vleermuizengrot wordt dan ingericht als stal voor een mannengroepje olifanten dat Blijdorp ook graag wil gaan huisvesten. Op de artist impression zijn op de achtergrond enkele Indische antilopes afgebeeld te midden van de olifanten: het lijkt er dus op dat Blijdorp nog steeds enkele andere diersoorten wilt onderbrengen hier. Deze tweede fase moet echter nog even op zijn beurt wachten, want een paar andere urgente klussen gaan daarvoor plaatsvinden…

*Afbeelding: **Diergaarde Blijdorp** (blijdorp.nl). Impressie nieuw gorillaverblijf. Klik HIER voor groot formaat.*

Aansluitend op de realisatie van het olifantenviaduct krijgen gorilla Bokito en zijn soortgenoten een nieuw onderkomen: het wordt een groen en weelderig perk, gesitueerd in de zuidpunt van het park. ‘Bosrijk’, zo omschrijft Blijdorp het nieuwe buitenverblijf, dat hand in hand moet gaan met een riant nieuw binnenverblijf. In detail durft de Diergaarde nog niet te treden, maar het is goed mogelijk dat zo’n nieuw pand in de buurt van het huidige vrijwilligersgebouw zou komen. De conceptafbeelding lijkt een gerestaureerde Rendierenstal te tonen die omgetoverd is tot kijkhut. Vermoedelijk betekent deze onderneming het definitieve einde van de (karige) Australische en Europese themagebieden, al moet dat nog bevestigd worden. De nood is echter hoog bij de gorilla’s: met name het binnenverblijf kan echt niet langer. Het vertrek van de gorilla’s uit het Mensapengebouw is onderdeel van een overkoepelend thema. De Rivièrahal gaat, nadat elders in de tuin vervangende faciliteiten gerealiseerd zijn, gefaseerd leeggehaald worden. Geen dieren meer in de Rivièrahal, dat is het idee. Het tackelen van de reusachtige, meerjarige en uiterst dure taak van de restauratie van de Rivièrahal is namelijk de volgende klus op de kalender.

*Afbeelding: **Diergaarde Blijdorp** (blijdorp.nl). Impressie gerestaureerde Rivièrahal. Klik HIER voor groot formaat.*

Het herstellen van de Rivièrahal in oorspronkelijke staat behoort tot een reeks karweien richting de tweede helft van het decennium waarover nog weinig details bekend gemaakt zijn. Wat bekend is, is dat de Centrale Hal net als vroeger een ‘Rotterdamse ontmoetingsplek’ gaat worden, met onder andere horecagelegenheden en tentoonstellingen. Het gerucht gaat dat de functie van speeltuin uitgeschoven gaat worden naar het tegen die tijd leegstaande Mensapengebouw. Voor deze periode valt ook het woord ‘Mammoetwoud’, verwijzend naar de zeldzame reuzensequoia-boom uit westelijk Noord-Amerika. Momenteel groeien er een paar (nog wat bescheiden) exemplaren van deze soort aan de zuidzijde van het Oceanium. Omstreeks deze tijd zal ook fase twee van de uitbreiding van het olifantenverblijf worden afgetrapt. Richting het einde van het decennium krijgen de Sumatraanse tijgers een nieuw heenkomen, gevolgd door een nog wat mysterieuze restauratie van de Grote Vijver.

De hoeveelheid informatie die Diergaarde Blijdorp vandaag naar buiten heeft gebracht is nog maar het topje van de ijsberg! Wat gaat er gebeuren met het vrijgekomen terrein van het gorillaverblijf? Wat is de bestemming voor de Tijgerkreek en de Grote Vijver? Wat is de toekomst van de bosrendieren en wallaby’s? Gaat de Dikhuidenvleugel ook leeggehaald worden? Het zijn vragen waar zondag hopelijk meer over bekend zal worden. In de tussentijd kan je HIER het filmpje met de directeur bekijken.

EDIT: Klik hier voor het verslag van de presentatie.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). ‘Masterplan 2030 facts & figures’. Klik HIER voor groot formaat.

Kort Nieuws #139

7 december 201910 december 2021 blijdorpenaar Kort Nieuws Arctica, Balispreeuwen, Bankivahoenderen, Bass Rock, Blijdorper Bende, Botanische Afdeling, Cobra, Diergaarde Blijdorp, Egyptische Landschildpad, Eiland Hoppen, Eurazië, Ezelspinguïns, Falklands, Flamingo-Strand, Gierenrots, Grondeekhoorns, Grote Flamingo, Grote Vijver, Hyacinthara, Hyena, Indische antilopen, Koningspinguïns, Krokodillenrivier, Madagaskar, Maleise Bosrand, Maraboe, McCords slangenhalsschildpad, Natuurbehoudscentrum, Netgiraffen, Noord-Amerika, Noordzee, Oceanium, Pantserkrokodil, Poolvossen, Ringstaartmaki's, Savanne, Slurfhondje, Titicacakikkers, Venusschoentjes, Vleesetende Planten, Vosmangoesten, Vriendennieuws, Weverkopje, Windebloemen, Witkruinmangabey, Zeekoeten, Zuid-Amerika

Potentie

*Foto: **Jean-Luc Slijpen** (BB-Facebook)*

Wederom is het Natuurbehoudscentrum een stukje gegroeid: een aantal kikkervisjes van de Titicacakikker (Telmatobius culeus) is sinds kort hier te zien. Hoewel ze een stuk groter zijn dan de jonge koudbloedigen die Nederlandse slootjes kennen, vallen ze in het niet vergeleken met hun volwassen evenbeelden. Eenmaal volgroeid bereikt de Titicacakikker namelijk een lengte van vijftien centimeter. Het is opmerkelijk dat deze kikkers ook als volwassenen niet het water verruilen voor het droge: van nature leven ze in het Zuid-Amerikaanse Titicacameer, waar het water zo rijk aan zuurstof is dat de dieren via hun huidflappen adem kunnen halen. Deze bestaanswijze ligt echter onder vuur door milieuvervuiling: zowel in 2015 als in 2016 zijn golven van massasterfte vastgelegd, waarbij telkens duizenden kikkers te overlijden kwamen. In de afgelopen vijftien jaar is de wilde populatie met ruimschoots 80% geslonken, wat betekent dat de Titicacakikker een kritiek bedreigde diersoort is. Pas in 2010 slaagde een Peruaanse dierentuin voor het eerst erin om te fokken van deze soort en in 2016 heeft een deel van dat groepje zijn weg gevonden naar de dierentuin van Chester. Eerder ontving DierenPark Amersfoort er acht vanuit het Verenigd Koninkrijk en deze zomer werden er tien naar Rotterdam verzonden. Samen met hun buren, de inheemse vuursalamanders, lijkt er zo weer een mooi amfibieënhoekje te ontstaan in het Oceanium, zoals dat eens ook het geval was in de Rivièrahal.

Kennismakingen

Bloeien er deze winter nieuwe romances op in de Diergaarde? Inmiddels heeft de recent gearriveerde hyenaman Kara gezelschap gekregen van een Française. Een officiële naam heeft ze niet, al noemen de verzorgers haar liefkozend ‘Bollie’ naar haar postuur. Na een korte quarantaineperiode doorgebracht te hebben in de seperatiekooien onder het bezoekersvlonder mag ze inmiddels de kleine buitenperken bezoeken, maar tot een formele introductie is het nog niet gekomen. Kara is een mannetje op leeftijd, maar zijn bloedlijn is zeer waardevol voor de toekomstige gezondheid van het fokprogramma, wat betekent dat er enige haast geboden is. Aan de andere kant van de Savanne zijn ook maatregelen getroffen om te voorkomen dat een van de inwoners van de dierentuin een eenzame kerst heeft. Het zit namelijk al enige tijd tegen bij de vosmangoesten: alweer meer dan een jaar geleden arriveerde er een mannelijke compagnon voor het duo vrouwtjes. De kennismaking stemde hoopvol, maar onverwachts stierf het jongere vrouwtje en de ander was te oud om zich voort te planten. Sindsdien is het mangoestenbestand afgezakt naar één, maar nu heeft de heer eindelijk weer gezelschap gekregen van een vrouwtje. De eerste paringen werden al snel waargenomen – duimen maar! Tot slot vernemen we via de decembereditie van het Vriendennieuws dat er in juli een mannelijke Balispreeuw gearriveerd is uit Berlijn.

Blijdorper Baby’s

Liefhebbers van de categorie ‘klein en pluizig’ opgelet: de bankivahoenders hebben voor nageslacht gezorgd. Pas enkele weken bewonen ze de volière tegenover de bantengs en Indische antilopen, maar kennelijk valt hun nieuwe optrekje wel in de smaak. Het Vriendennieuws informeert ons verder over mogelijk geboortenieuws uit de aravolière: daar zou gepiep gehoord zijn bij de nestkast van de hyacinthara’s. Meer zekerheid bestaat er bij het Falklands-segment in het Oceanium, waar de eindstand dit jaar is uitgekomen op twee jonge koningspinguïns en drie ezelspinguïns. Ook werden de verzorgers in september verblijd met het aanzicht van een jonge McCordsslangenhalsschildpad die uit zijn ei kroop.

Afscheid

De kudde netgiraffes is weer ietsjes gekrompen. De laatste jaren wordt Blijdorp door de stamboekhouder geïnstrueerd om de fok te matigen, om de genetische diversiteit van de populatie in gevangenschap te waarborgen. Was de groep een paar jaar terug een van de grootste van het continent, nu staat de teller op ‘slechts’ zeven door het vertrek van twee leden. Giraffe Imke, in 2016 ter wereld gekomen als dochter van wijlen Marian, gaat nu als Malou door het leven in Zürich. Na twee dagen in een transporttrailer doorgebracht te hebben was ze, een beetje wankel en vermoeid, de eerste langnek in 60 jaar tijd die de Zwitserse stad betreedt. Inmiddels heeft ze gezelschap gekregen van soortgenoot Jahi uit Artis en nog een ander jong vrouwtje uit Polen. Giraffe Imara, in 2018 geboren als dochter van Cristel, is naar Serengeti-Park Hodenhagen te Denemarken verhuisd. De mutatierubriek van het Vriendennieuws stelt ons verder op de hoogte van het vertrek van twee mannelijke Egyptische landschildpadden, een paartje slurfhondjes, een vrouwelijke maraboe, twee mannelijke grondeekhoorns en een vrouwelijke mangabey. Verder is bekend geworden dat de vijf eieren van de kritiek bedreigde pantserkrokodillen niet levensvatbaar waren, maar er is goede hoop dat een toekomstig legsel wel uit zal komen. Tot de sterftegevallen van het derde kwartaal van 2019 behoren de Indiase brilslang, twee ezelspinguïns, een vrouwelijke koningspinguïn, twee vrouwelijke zeekoeten, een bejaarde ringstaartmaki, een flamingo, een Indische antilope en een poolvos.

Winters Blijdorp

De countdown tot Kerstmis is begonnen en dat betekent dat de Diergaarde weldra weer een metamorfose zal ondergaan. Vanaf 8 december zal het voorplein van de Rivièrahal een maand lang extra winters aangekleed worden met een zweefmolen, oud-Hollands ballen werpen, kampvuren en vanzelfsprekend gelegenheid tot het kopen van stroopwafels, apfelstrudel en glühwein. Verschillende stukjes van het park, zoals de Grote Vijver en de Chinese Tuin, worden extra mooi verlicht. Klik voor de gehele planning HIER!

Botanisch Blijdorp

*Foto: **Hortus Botanicus Leiden** (hortusleiden.nl). De Statia morning glory (ipomoea sphenophylla).*

Bij de lokale natuur valt momenteel weinig kleurenpracht waar te nemen, maar in de tropische panden van Blijdorp stralen de planten nog in volle glorie. In het wandrek van het Natuurbehoudscentrum staan tegenwoordig enkele Gratix’ Venusschoentjes (Paphiopedilum gratrixianum). Eens waren ze verspreid in grote lappen regenwoud in China en noordelijk Indochina, maar minder dan 250 individuele plantjes resteren daar tegenwoordig – slechts een tiende van wat er een decennium geleden nog was. De grootste boosdoener is ontbossing: wie op satellietfoto’s inzoomt op deze regio, ziet dat er hier nog maar weinig ongerepte stukken woud zijn. Gelukkig wordt deze kritiek bedreigde soort succesvol gekweekt door botanisten. Ook heeft Blijdorp via de Leidse Hortus Botanicus zaadjes ontvangen van een van de zeldzaamste bloemensoorten van het Koninkrijk der Nederlanden: de Statia morning glory (Ipomoea sphenophylla). Wanneer deze plantjes tussen december en april in bloei staan, worden de zachtroze bloemen nog voor zonsopkomst geopend en sluiten deze weer rond het middaguur. Ze werden als uitgestorven beschouwd, maar in de jaren ’90 werden een paar exemplaren gevonden bij een olieterminal op Sint Eustatius. Sinds de ontdekking van verdere populaties in noordelijke bossen is het de officiële bloem van het eiland geworden. Ook heeft Blijdorp twee vleesetende planten uit Madagaskar ontvangen: de Madagaskarbekerplant (Nepenthes madagascariensis) en de Masoanabekerplant (Nepenthes masoalensis). Ze zijn allebei erg zeldzaam en tevens bedreigd in hun voortbestaan. Ze zijn bestemd voor de Madagaskar-sectie van de toekomstige Eilandhoppen-uitbreiding van het Oceanium.

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). De Gratix’ Venusschoen (Paphiopedilum gratrixianum).

Blijdorper Bende Blog!

Als 't over Blijdorp gaat!

Grote Vijver