Foto: Klaus Rudloff (zootierliste.de). Archieffoto.
Er zitten twee extra diersoorten voor de schermen in Diergaarde Blijdorp! Na ruim twintig jaar is de Bartletts dolksteekduif (Gallicolumba crinigera) weer te zien in Rotterdam. Deze schuchtere vogelsoort leeft voornamelijk op de bosbodems van Mindanao en de Visaya-eilanden, onderdeel van de Filipijnen. Door habitatvernietiging resteren slechts een paar duizend van deze dieren in het wild, waarmee ze een plekje in de categorie ‘kwetsbaar’ op de Rode Lijst gekregen hebben. Twee Barletts dolksteekduiven wonen nu in het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium, samen met enkele Balispreeuwen, geelkeelgaailijsters en roodoorbuulbuuls. De twee mannelijke roelroels die hier rondscharrelden, lijken te zijn vertrokken. Deze vogelsoort is nog te vinden in de Maleise Bosrand. Elders in het park is de Kaapse grondeekhoorn (Xerus inauris) terug van weggeweest, na een jaar lang achter de schermen gezeten te hebben. Ze mogen weer naar hartenlust graven rondom het Weverkopje. Hun verblijf delen ze als vanouds met de grote textorwevers, groenhelmtoerako’s, geelkeelfrankolijnen en purperglansspreeuwen.
Welzijnswensen
Foto: Anita de Winter (Facebook)
Enkele praktische mededelingen. Diergaarde Blijdorp heeft namelijk het tijdslot-systeem aangepast. Abonnementhouders zijn niet langer verplicht om een entreetijd te reserveren. Dagbezoekers moeten dat wel nog doen, maar kunnen nu kiezen uit drie ruime blokken: 09.00-11.00 uur, 11.00-13.00 uur en 13.00 uur tot sluitingstijd. Details zijn te vinden op blijdorp.nl. Ook goed om te weten is dat de zichtbaarheid van de Sumatraanse tijgers aangepast is. Er zijn stickers, gethematiseerd als grassprieten, aangebracht op de ruit. Dit leidde direct tot gemopper online, maar deze keuze is gemaakt voor het welzijn van deze zeldzame roofdieren. Ze kampen regelmatig met stress door de bezoekers. Door de mensenmassa’s iets meer aan het zicht te onttrekken, zonder de bron van het geluid geheel te verbergen, neemt die paniekreactie af. Tenminste, dat is het idee, het betreft vooralsnog een experiment. Het ontwerp van de stickers houdt meer dan genoeg rekening met de behoeften van kinderen, rolstoelgebruikers en fotografen.
Apenstreken
Foto: Daniella Vols (BB-Facebook)
Een drukte vanjewelste bij de primaten. Allereerst de gorilla’s: de kleine van Bokito en Aya heeft een naam! Ajabu, zo heet het jonge ventje. Het gaat goed met de koter. Gezinsuitbreiding is er ook bij de gelada’s. De moeder is Kamali, de kleine heet Kaj. Helaas uitte Kamali’s grote kinderwens zich eerder dit jaar in het ‘stelen’ van een jong van vrouwtje Helena, maar deze heeft het niet gered. Tenslotte ook nog vreugde bij de ringstaartmaki’s bij het Oceanium. Kyra is bevallen van een tweeling, waarmee de lemurengroep nu een heus elftal is. Hoe zit die stamboom ook alweer in elkaar? De moeder-overste is Kanto, zij betrok in 2018 samen met haar oudere dochter Kely en nog drie jongere nazaten (Ketaka, Kyra en Kendi) het Malagassische doorloopverblijf. Kely was al zwanger bij aankomst en beviel in 2019 en dankzij de komst van mannetje Leo was het in maart 2020 raak bij Ketaka. Zij greep de aangelegenheid gelijk aan om haar moeder van de troon te stoten als alfavrouwtje… Uiteindelijk was er dat seizoen ook nog succes bij Kyra, Kely en Kanto. Helaas heeft Blijdorp sindsdien afscheid moeten nemen van Kendi en een jong uit 2020, maar daar staat de eerste maki-tweeling in Blijdorp-historie nu dus tegenover.
Receptie
Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)
Voilà! Een groot insectenhotel, gemaakt van oude klauterbalken uit het gorillaverblijf, siert nu de entree van de Bijenvallei. Dit voorjaar wordt het weer een waar feest van geuren en kleuren in dit hoekje van de dierentuin, dat volledig in het teken staat van inheemse flora, fauna en fungi. Het wooncomplex is gemaakt door de hoveniers van de M. van der Spek Groep. De eerste gasten zijn al gespot…
Export
Foto: @aeresmbobarneveld (Instagram)
Elders in de Diergaarde worden juist bewoners uitgezwaaid. Aeres MBO Barneveld, de enige Nederlandse school met een dierentuinvergunning, pronkt op Instagram met hun nieuwe aanwinsten. Uit Diergaarde Blijdorp zijn enkele veelschubbige tandkarpers en La Palma tandkarpers overgekomen. Tandkarpers zijn kleine zoetwatervissen die het zwaar te verduren hebben in het wild. De laatstgenoemde soort is in 1994 zelfs uitgestorven in het wild. Gelukkig heeft Blijdorp voortplantingssucces gehad met beide soorten en draagt Rotterdam zo bij aan hun voortbestaan. Dat is echter niet het enige verhuisnieuws, want bij de Rivièrahal wordt een transport van een hele andere orde voorbereid! Zwarte neushoorn Vungu gaat Blijdorp verlaten. Zoo Leipzig bereidt zich momenteel voor op zijn komst. Slechts een twintigtal dierentuinen in Europa werkt momenteel met deze kritiek bedreigde dikhuiden, dus het is extra belangrijk dat de populatie nauwkeurig beheerd wordt. Vungu is genetisch gezien waardevol en heeft zich al twee keer bewezen met Naima, dus het wordt tijd voor een andere partner. Naima blijft achter in Blijdorp, met haar kinderen Mara en Nasor.
Westelijke laaglandgorilla Nasibu heeft afscheid genomen van Rotterdam. Pairi Daiza, in Wallonië, is zijn nieuwe adres. De verzorgers en vaste bezoekers van Blijdorp gaan hem missen, maar tegelijkertijd is zijn vertrek een feestelijke aangelegenheid. Het transport van Nasibu was namelijk jarenlang onderhevig aan vertragingen en onduidelijkheid.
Schot in het duister
In 2007 werd Nasibu geboren in de dierentuin van Frankfurt, met Rebecca als moeder en Matze als vader. Matze was toen al vijftig jaar oud en kort na Nasibu’s eerste verjaardag overleed hij. Matzes plaatsvervanger, Viatu, moest echter niets weten van zijn stiefzoon. Nasibu was zijn leven niet zeker in Frankfurt en daarom werd, na veel wikken en wegen, besloten om de gehavende kleuter te scheiden van zijn familie en elders een tweede kans te bieden.
Foto: Carla Dekkers (BB-Facebook). Nasibu kort na aankomst in Blijdorp.
De Blijdorp-stam was de uitgelezen kandidaat: toen Bokito enkele jaren eerder het stokje had overgenomen van zilverrug Ernst, had hij zich liefdevol ontfermt over de kleintjes. Toch bleef de introductie spannend. Uiteindelijk was het – ironisch genoeg – vooral Bokito’s eerdere adoptiezoon, Thomas, die enige moeite had met de nieuwkomer. Binnen enkele maanden was de integratie van Nasibu voltooid. Op YouTube is een filmpje uit 2016 te vinden van een stoeipartij tussen Bokito en Nasibu. Nogal een verschil met het beeld dat veel Nederlanders eerst van Bokito hadden, dat van een temperamentvolle, ontsnapgrage slungel. Nasibu’s speelse persoonlijkheid was een wezenlijke verrijking voor de groep, en werd soms ook gekopieerd door de mensapen die toentertijd geboren werden.
Spanning
Zulke dikke vrienden bleven de mannen echter niet voor eeuwig. Omstreeks 2017 was Nasibu’s puberteit goed en wel begonnen. Zijn stoeigedrag veranderde, langzaam maar zeker, in serieuzere krachtmetingen. Bokito hoefde zich geen zorgen te maken, maar zwakkere leden van de groep wel degelijk. Nasibu’s voornaamste conflict ontstond tussen hem en Annet. Annet was de moeder-overste van de groep. Haar dagen als fokvrouwtje lagen achter haar, daarvoor was ze te oud, en daardoor bungelde ze samen met Nasibu onderaan de rangorde.
Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook). Annet.
Eerst verzette Annet zich, onverschrokken als vanouds, tegen de spierballentaal van Nasibu. Naarmate Nasibu volwassener werd en Annet verder aftakelde, veranderde de dynamiek. Voederschema’s moesten worden aangepast zodat Annet nog aan haar kostje kon komen en regelmatig stopten de verzorgers haar stiekem wat extra’s toe. De spanning in de groep liep op.
Alle ogen waren gericht op de fokcoördinator in Apenheul, wiens taak het was om een nieuw thuis te vinden voor Nasibu. Helaas was zijn familie al rijkelijk vertegenwoordigd in Europa, dus een rol als fokman leek onwaarschijnlijk. Dat betekende dat er gezocht moest worden naar een geschikt mannengroepje, maar ook dat bleek moeilijk. In mannengroepen heerst vaak een fragiel evenwicht. Daarom blijven die groepen doorgaans klein en wordt er zo weinig mogelijk geschoven. Lange tijd was de hoop gevestigd op een mannengroep in een Deense dierentuin maar dat ging uiteindelijk toch niet door. Vooralsnog zou het handhaven van de vrede in Blijdorp de taak van Bokito blijven.
Vlam in de pan
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)
De escalatie vond begin 2018 plaats. De Vrienden van Blijdorp schreven nadien: ”In het wild zie je dat een mannetje door de zilverrug wordt weggejaagd. Deze man verdwijnt dan niet meteen, hij blijft nog een tijdje aan de buitenrand van de groep. Soms komt hij weer terug, dan wordt hij weer weggejaagd. Bij dieren in gevangenschap sta je als verzorgers dan voor een flinke uitdaging. Aan de ene kant wil je dat de dieren zo veel mogelijk hun natuurlijke proces kunnen volgen, aan de andere kant wil je niet dat dieren onnodig gewond raken.” De verzorgers voelden de bui hangen en verplaatsten de naburige mangabeys, zodat hun deel van het Mensapengebouw als extra uitwijkmogelijkheid voor de gorilla’s kon dienen.
Nasibu zonderde zich steeds vaker af in delen van het binnenverblijf, het proces leek vredig te verlopen. Begin 2018 overschreed Nasibu echter een grens van Bokito: hij paarde met een van de vrouwtjes. Zijn aanwezigheid in de groep werd niet langer getolereerd en Nasibu werd het oude verblijf van de mangabeys ingejaagd. De schuif viel dicht en de scheiding van Nasibu van de groep was definitief. Het heeft enige tijd geduurd voordat de rust wederkeerde in de gorillagroep.
Perspectief
Foto: Ron Goud (BB-Facebook)
Een jongvolwassen gorilla kan best een tijdje zelfstandig leven. Blijdorp hield de groep soms een dagje binnen en dan mocht Nasibu de benen strekken in het buitenverblijf. Als de verzorgers een gaatje in hun rooster hadden, dan besteedden ze die aan het entertainen van de puber. Toch moest er wel degelijk een nieuwe thuishaven gevonden worden voor Nasibu.
De fokcoördinator had ondertussen niet stilgezeten en had een oplossing gevonden down-under. Orana Wildlife Park in Nieuw-Zeeland had in 2015 een nieuw gorillacomplex gebouwd, dat twee buitenverblijven telt. In het ene verblijf woonde reeds een kleine mannengroep, het andere perk werd tijdelijk gebruikt om orang-oetangs te huisvesten. Zij woonden eigenlijk in de Auckland Zoo, maar hun verblijf werd gerenoveerd en Orana ving de dieren op. De verbouwing in Auckland zou tot 2019 duren, waarna de orang-oetangs weer zouden vertrekken en Orana ruimte zou hebben voor de komst van Nasibu, alsmede enkele vrouwelijke gorilla’s.
Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)
De werkzaamheden in Auckland liepen echter uit, pas in maart 2020 verlieten de orang-oetangs Orana. Mocht dat nou tevens de maand zijn dat de COVID-19-pandemie uitbrak… De grenzen van Nieuw-Zeeland zijn sindsdien nagenoeg geheel gesloten en het internationale transport van primaten is ook onderhevig aan allerlei beperkingen.
Met weinig uitzicht op vooruitgang is daarom besloten om af te zien van Nasibu’s emigratie naar Nieuw-Zeeland voor nu. Pairi Daiza is dus het nieuwe bezoekadres van Nasibu, waar hij een ruim verblijf mag betrekken. Aanvankelijk was het de bedoeling dat hij hier in een mannengroep geplaatst zou worden, maar daar is de fokcoördinator sindsdien op teruggekomen. De nieuwste inzichten zijn dat Europa wel een paar Nasibu-Juniors kan gebruiken. Hij mag zijn charmes gaan beproeven met de vrouwtjes Uzuri (Duisburg, 2008) en Gasira (Keulen, 2010). Wie weet wordt hij wel net zo’n goede zilverrug als z’n adoptievader…
Dit artikel is geschreven met dank aan ”@Joost” op laafsekikkers.be, die zich verdiept heeft in de stand van zaken in Nieuw-Zeeland.
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Nasibu speelt met een jonge gorilla.
De dierenverzorgers in Rotterdam werden vanochtend nogal verrast door de westelijke laaglandgorilla’s: liefdevol hield vrouwtje Aya een pasgeboren mensaapje vast in haar armen. De dierentuin was niet op de hoogte van de zwangerschap. In principe zijn de bloedlijnen van Bokito en Aya voldoende vertegenwoordigd in Europese dierentuinen, dus de Blijdorpse dames zaten al enige tijd aan de pil. Waterdicht was de anticonceptie dus niet: een gelukje bij een ongelukje.
Woningcrisis
Voor diersoorten waarvoor een fokprogramma bestaat, geldt dat de Europese coördinator jaarlijks bepaalt welke dieren zich mogen voortplanten. Dat wordt gedaan aan de hand van wiskundige modellen, zodat de populatie zo gezond mogelijk blijft en er ook geen woningnood ontstaat.
Vooral die krappe huizenmarkt is de laatste jaren goed te merken bij de gorilla’s. Aya’s dochter Ayba wordt dit jaar alweer twaalf, zij staat al enige tijd op de wachtlijst voor een nieuw thuis. In de tussentijd zit ook zij aan de pil om incest te voorkomen. De verzorgers zullen zich de komende tijd dus opnieuw over de receptuur buigen. Bokito’s puberale, Duitse adoptiezoon, Nasibu, zit zelfs al sinds 2018 gescheiden van zijn soortgenoten. In april staat zijn (langverwachte) transport naar Pairi Daiza gepland.
Leerzaam
De nieuwe spruit is dus een onverwachte toevoeging aan het stamboek, maar in Rotterdam mag dat de pret niet drukken. De geboorte veroorzaakt de nodige reuring in de gorillagroep. De familie reageert energiek, maar Aya houdt hen vooralsnog op gepaste afstand. Dat geldt overigens ook voor de verzorgers, dus het zal nog even duren voordat het geslacht vastgesteld kan worden.
Aya wordt behalve door Bokito ook nog vergezeld door vrouwtje Tamani. Beide dames hebben al twee oudere kinderen in de groep. Voor hen is dit een waardevol leermoment, deze intelligente dieren leren continu van het gedrag van hun ouders. Aya heeft al veel ervaring, in totaal is dit haar vierde kind. Het is alweer de tiende keer dat Bokito een jong verwekt heeft. Direct na de geboorte speelt hij niet zo’n grote rol bij de opvoeding, hij houdt vooral de pottenkijkers en druktemakers op afstand. Als de kleintjes eenmaal hun omgeving gaan ontdekken, stelt Bokito zich doorgaans speels op.
Voorlopig blijven de gorilla’s in hun binnenverblijf. Wanneer bezoekers op kraambezoek kunnen komen, staat nog niet vast.
”We kijken met gematigd optimisme naar de toekomst”, aldus directeur Erik Zevenbergen. Vanwege de pandemie vond de traditionele nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp online plaats. In een filmpje leidden de directeur en verzorger Stefan Timmermans de Vrienden rond door een verlaten, maar levendige dierentuin. De financiële situatie van het park is aan de beterende hand en de Diergaarde durft weer na te denken over de toekomst.
Bijpraten
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)
Eén van die Vriendenprojecten die bezocht werd, was de Bijenvallei. Deze werd vorig jaar al opgeleverd, al zal hij dit jaar nog voorzien worden van een extra insectenhotel voor metselbijen. De Bijenvallei is geliefd bij de botanisten, die verder terugblikken op een jaar waarin veel moeite werd gestoken in de professionalisering van het beheer van de plantencollectie. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de Nationale Plantencollecties die Blijdorp beheert: die van de bromelia’s en primula’s. Voor die laatste groep wordt halsreikend uitgekeken naar potentiële natuurherstelprojecten. In 2022 zal hiervoor extra aandacht gevraagd worden door nieuwe bloembakken te plaatsen voor de schermen.
Een ander Vriendenproject uit ’21 was de nieuwe deur tussen de binnen- en buitenverblijven van de Aziatische olifanten. Deze is inmiddels in gebruik en is ook beter ‘weggewerkt’ dan eerst. Deze extra poort maakt het makkelijker voor de dieren om te kiezen waar ze zich willen begeven en is bijzonder fijn voor de hoogbejaarde olifant Irma, voor wie de oude, nauwe gang soms té spannend werd. Een ander klein project is de ‘bizonroute’, een nieuwe verbinding tussen het Noord-Amerikaanse panoramapunt en het Amazonicaplein. Deze wordt in 2022 gecompleteerd. Hierover berichtten wij eerder al. Vrienden-voorzitter Marcel Kreuger liet weten dat in februari nóg een project aangekondigd zal worden, waarover vooralsnog geen informatie beschikbaar is.
Vernieuwde Bergdierenrots
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Klik HIER voor groot formaat.
De restauratie van de Bergdierenrots verloopt vlot. Op nieuw beeldmateriaal is te zien dat de werkzaamheden aan de rotstoren zelf zo goed als afgerond zijn, binnenkort mogen de botanisten zich over het perk ontfermen. Op het filmpje was te zien dat de ‘put’, waarin de rots staat, een beetje opgehoogd is. Het hoogteverschil tussen de kijkplek en de bodem is dus minder groot nu, waardoor de Bergdierenrots zelf ook iets minder hoog lijkt dan voorheen.
Het is de bedoeling dat de rots omgeven gaat worden door weelderig groen, zoals de Himalayaceder. Ook ín de rots zijn plantenbakken verborgen. De rode panda’s, echte boombewoners, zullen daar ongetwijfeld gretig gebruik van maken. Dat brengt ons tot het meest controversiële onderdeel van dit project: de toekomstige inwoners. ‘Twee verblijven voor rode panda’s en drie voor kuifhertjes? Serieus?’ De Diergaarde verdedigt de keuze. De ”nieuwe realiteit”, zoals curator Harald Schmidt het verwoordde, is nu eenmaal dat verantwoord en duurzaam populatiemanagement soms prioriteit moet krijgen boven de wens om meer soorten te huisvesten. Blijdorp vindt het, als fokcoördinator van deze twee soorten, belangrijk om genoeg ruimte te geven aan hen.
Vleugellam: microdeeltjes en macroproblemen
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Rode ibis.
Kort benoemd werden de coronabesmettingen bij de gorilla’s en leeuwen. Gelukkig zijn de dieren opgeknapt en zijn er geen nieuwe virushaarden opgedoken sindsdien. En dat is niet het enige virus dat Blijdorp momenteel kopzorgen oplevert: het park moet zich ook houden aan influenza-regels, nu het griepvirus H5N1 steeds meer pluimveebedrijven in de Benelux aandoet. Deze cocktail van luchtweginfecties heeft ervoor gezorgd dat sommige doorloopvolières bijna permanent gesloten zijn. De directeur liet weten dat dit stof tot nadenken is: in een geglobaliseerde wereld waarin epidemieën vaker uitbreken, is het nog wel verantwoordelijk en rendabel om doorloopvolières te bouwen? Dit wordt meegenomen bij de vormgeving van de nieuwe ibis- en aravolières in Zuid-Amerika. Details laten nog op zich wachten.
En dat is niet het enige probleemgeval in dit deel van de dierentuin: sinds 2019 hebben er geen Vrije Vlucht Voorstellingen meer kunnen plaatsvinden in Diergaarde Blijdorp. De directe aanleiding daarvoor is natuurlijk corona, maar er spelen ook andere factoren mee. De volières waar de vogels buiten de trainingen en demonstraties om verblijven, zijn grof gezegd ‘over de datum’ en vragen op korte termijn om een significante investering. Ook morrelt de maatschappij: ”wij vinden onze vogeldemonstratie niet zomaar een reeks circuskunstjes, maar toch zien we dat het schuurt”, aldus Schmidt. Verder verwierven de Vrije Vlucht Voorstellingen een roemruchte reputatie door de regelmatige ‘uitstapjes‘ van de luchtacrobaten. Niet altijd keerden die dieren ook terug, denk aan de vrouwelijke bergcaracara die in 2020 voor het laatst bij Leidschenveen gezien werd.
Foto: Harry Ros (BB-Facebook). Bergcaracara.
Al met al ziet Blijdorp het niet zitten om te investeren in grootschalig onderhoud. Daarom trekt Diergaarde Blijdorp de stekker uit de vogelshow. Dit gerucht deed al een tijdje de ronde als ‘slechtst bewaarde geheim’ van Blijdorp, maar nu is het dus officieel. Met de afbraak van de tribune en volières komt zo’n 4.000 vierkante meter vrij voor toekomstige ontwikkeling. Mogelijk dat dit gelijktijdig met de bouw van de nieuwe aravolière gedaan wordt, net als de broodnodige renovatie van het dak van Amazonica (zie ons eerdere bericht).
Een deel van de vogels is al vertrokken naar andere dierentuinen. Het meest noemenswaardige afscheid is dat van de dubbelgehoornde neushoornvogel. Dit individu was ooit door een particulier met de hand grootgebracht en herkent haar soortgenoten niet. Door mee te doen met de vogelvoorstellingen kreeg ze toch nog de kans om als ambassadeur voor de natuur op te treden. Ze is verhuisd naar Avifauna. Ook een tiental zwartkopibissen, een soldatenara en een Europese oehoe hebben Rotterdam al verlaten, terwijl de helmparelhoenders in 2020 overgeplaatst werden naar de ringstaartmaki’s en gieren.
Tot de VVV-soorten die nergens anders in Blijdorp te zien waren, behoren onder meer de roodstaartbuizerd, groenvleugelara, blauwgele ara, zuidelijke hoornraaf en vorkstaartscharrelaar. Daarnaast spelen de gieren die er zitten een belangrijke rol bij het fokprogramma, zowel met hun eigen eieren als door verstoten kuikens uit de Gierenrots-volière te adopteren. Ook werd de holding wel gebruikt als ‘doorvoerlocatie’ voor vogels die te oud waren om bij hun ouders te blijven, maar waarvoor nog geen nieuwe thuishaven gevonden was. Hoe dit na de sloop verder moet, is nog onduidelijk.
Olifanten in Mongolië
Wie vogelgriep zegt, zegt Grote Vliegkooi. In tegenstelling tot andere doorloopvolières is ‘Burung Asia’ uitsluitend vanbinnen te zien, wat betekent dat de wolnekooievaars, nimmerzatten, muskaatduiven en zilverreigers in feite semi-permanent achter de schermen zitten. Blijdorp denkt dan ook na over de toekomst van dit deel van het Aziatische Moeras, vooral nu de omliggende perken in de nabije toekomst op de schop gaan…
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Aziatische olifanten.
Diergaarde Blijdorp wil in 2022 beginnen met de uitbreiding van het olifantenverblijf, te beginnen met de bouw van een nieuw mannetjesverblijf op de huidige locatie van de gedomesticeerde kamelen en Indische neushoorns. Zie voor meer achtergrondinfo ons eerdere nieuwsbericht. Voor het eerst sinds 2020 heeft Blijdorp nieuwe ontwerpen hiervoor naar buiten gebracht. Wees wel gewaarschuwd: ook dit zijn nog geen definitieve bouwplannen. Veel details staan nog steeds ter discussie, net als potentiële verblijfsgenoten en de interne veranderingen aan Taman Indah.
Op het buitenperk van de Indische neushoorns worden vier nieuwe bullenstallen gebouwd. De dieren kunnen van elkaar gescheiden worden op het ‘restant’ van het neushoornperk, dat ook ietsjes uitgebreid wordt doordat het vlonder geschrapt wordt. Of dit alles (goed) zichtbaar zal zijn voor bezoekers is nog maar de vraag, want er lijkt rekening gehouden te worden met een groene berm tussen dit alles en het bestaande bezoekerspad.
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Indische neushoorns.
Daar staat tegenover dat het (momenteel leegstaande) oude hertenverblijf achter de Bergdierenrots weer zichtbaar wordt. Het vlonder dat door het huidige pandaverblijf loopt, gaat namelijk door naar rechts voortaan en sluit zo aan op het pad langs de Bergdierenrots. Vanaf dit pad hebben bezoekers zicht op het perk waar Indische neushoorn Namaste haar oude dag mag slijten – voor haar dochter, Karuna, heeft Blijdorp een mooi nieuw tehuis in Peru op het oog – en zo ontstaat een compleet ‘rondje’ door de Himalaya-biotoop.
Terug naar de olifantenmannen: zij kunnen de benen strekken door de komst van een nieuw ‘olifantenviaduct’ over het bezoekerspad heen, dat leidt naar de huidige kamelenweide. Het huidige kijkpunt tegenover de Maleise Bosrand schuift, samen met de waterpartij, op naar de noordoostelijke hoek van het verblijf, waar ook ruimte ingetekend is voor een klein horecapunt. Andere kijkpunten zijn er vanuit (het openluchtgedeelte van) het Aziatisch Moeras en vanaf het manoelverblijf, die beide grotendeels ongemoeid blijven.
Wel verdwijnt de Grote Vliegkooi na dertig jaar trouwe dienst, zodat er vanaf de bullenvlakte een doorsteek gemaakt kan worden naar het bestaande olifantenverblijf. Daartoe wordt nog een oliduct neergezet in de bamboevallei. Mogelijk worden bepaalde onderdelen van de Grote Vliegkooi, zoals de waterval en hangbrug, intact gelaten, om zo een soort avontuurlijk uitzichtpunt te creëren. Wellicht dat hier nog ruimte is voor een nieuw (water)verblijfje. De aangrenzende, in onbruik geraakte Vleermuizengrot staat niet op de slooplijst vermeld, maar over de bestemming van dit gebouw is nog geen verdere informatie gegeven.
Gebruik de pijltjes om te navigeren tussen de afbeeldingen.
Het R-woord
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)
Over ingrijpende projecten gesproken: hoe zit het met de Rivièrahal? Blijdorp zit in een spagaat: de verslechterde financiële situatie van het park maakt restauratie op korte termijn nagenoeg onmogelijk, maar tegelijkertijd begint de bouwvallige staat van het gebouw problematisch te worden. Tijdelijke sluiting, hoe onwenselijk ook, is niet ondenkbaar.
Wat dit extra complex maakt, is dat de restauratie van de Rivièrahal een domino-effect heeft. Neem de François’ langoeren en Euraziatische otters uit de Chinese Tuin, wiens verblijven grenzen aan de gevel van de Victoria Serre en waarvoor dus nieuwe verblijven gevonden moeten worden. De onvermijdelijke verbouwing van de centrale hal en het Mensapengebouw van de Rivièrahal doet hier nog een schepje bovenop: wat te doen met de zwarte neushoorns, dwergnijlpaarden en westelijke laaglandgorilla’s? Blijdorp houdt in ieder geval vast aan de ambitieuze doelen van het Masterplan 2030. Externe financiering is meer dan ooit welkom.
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Gorilla Nasibu.
Speculatie over de gorilla’s kan natuurlijk onmogelijk zonder het over Nasibu te hebben. Van zijn emigratie naar Nieuw-Zeeland wordt nu toch maar afgezien, na talloze vertragingen. De opstandige gorillapuber gaat in april naar het Belgische Pairi Daiza. Hier mag hij een nieuwe groep met vrouwtjes gaan leiden. En wat te doen met die andere verstoteling in Blijdorp, leeuwin Chica? Dat is helaas nog steeds niet duidelijk. De kwestie ligt bij de fokcoördinator in Denemarken. Over olifanten Trong Nhi en Nhi Linh is niks gezegd.
Dat concludeert ons verslag van de nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp. De vereniging houdt in de winter nog meer lezingen, waar wij verder geen (uitgebreid) verslag van doen uit respect voor de betalende leden. Wil je deze wel bijwonen? En wil je bij de volgende nieuwjaarslezing zelf vragen kunnen stellen aan de Blijdorp-top? Ga dan naar de website van de Vrienden voor meer informatie over lidmaatschap!
Het wordt wederom een eenzame kerst voor de dierentuinen van Nederland. Het bliksemoffensief van de omikronvariant van SARS-CoV-2 dwingt de maatschappij om voor de zoveelste keer sinds maart 2020 op de rem de trappen. Diergaarde Blijdorp baalt: de feestdagen zijn, op het zomerse hoogseizoen na, hét moment waarop de kassa rinkelt. De paden en pleinen waren nog zo mooi versierd, Blijdorp hoopte een kerstontbijt te verzorgen en de Vrienden van Blijdorp hadden al een reeks winterlezingen gepland…
Hoestende gorilla’s
De pandemie dwong Blijdorp al drie keer eerder de poorten te sluiten: van maart t/m mei 2020, twee weken in november ’20 en daarna van december 2020 t/m mei 2021. Een faillissement werd maar ternauwernood afgewend door een massa-ontslag en een bijstelling van de ambities van het Masterplan 2030. Lees daarvoor ook DIT artikel.
De schrik zat er afgelopen november goed in toen bijna alle gorilla’s en leeuwen in de Rotterdamse dierentuin positief getest werden. Ze waren vermoeid, hadden minder eetlust, hadden last van hun luchtwegen en ook maag- en darmproblemen. Met een beetje extra zorg hebben de dieren COVID-19 gelukkig overwonnen. Bokito en zijn familie zijn inmiddels weer te zien voor bezoekers, net als Lalana en haar welpen.
Mutatievrees
Een lichaamscel infecteren en de cellulaire mechanismen kapen om jezelf te vermeerderen: dat is hoe virussen werken. Die nieuwbakken kopieën zijn echter niet identiek aan elkaar. Wat dat betreft hebben we éxtra pech met corona: hun erfelijke materiaal bestaat uit RNA, wat instabieler is dan DNA, en daar heeft het coronavirus ook nog eens bijzonder veel van, wat betekent dat eigenlijk geen enkel virusdeeltje helemaal hetzelfde is.
Meestal heeft zo’n verandering, ofwel mutatie, geen invloed op hoe goed het virus het doet. Als het dat wel heeft, zal het meestal een nadelige mutatie zijn waardoor zo’n mutant het juist sléchter doet. Het coronavirus circuleert echter al bijna twee jaar en heeft inmiddels honderden miljoenen mensen besmet. Dat er eens in de zoveel tijd juist een extra sluw virusdeeltje opduikt, ligt dan ook geheel in de lijn der verwachtingen.
De omikronvariant is zo’n zorgenkindje. Het heeft welgeteld 60 verschillen in de samenstelling van het RNA, waarvan 32 invloed hebben op de vorm van het spike-eiwit. Dat zijn de uitsteeksels waar corona niet alleen zijn naam aan dankt, maar ook wat het virus gebruikt om lichaamscellen binnen te dringen én wat ons immuunsysteem gebruikt om het virus te herkennen na eerdere blootstelling of vaccinatie.
De omikronvariant is dus extra goed in het binden aan onze cellen én maakt meer kans om onze verdedigingslinies te omzeilen. Dat het afweersysteem omikron niet als hetzelfde virus aanziet als de eerdere varianten, wordt ook wel bestempeld als ‘immuniteitsdoorbraak’ of escape-mutatie. Het gevolg: een bizar besmettelijke variant en overvolle ziekenhuizen, alsof we ons weer in maart 2020 begeven.
Zolang SARS-CoV-2 blijft rondgaan zullen mutaties blijven optreden. De enige langetermijnoplossing, naast het accepteren van een ‘nieuw normaal’ in de zorg en de maatschappij, is dan ook een uitroeiingscampagne. Of de huidige veiligheidsmaatregelen daartoe toereikend zijn, zal moeten blijken.
