Kort Nieuws #159

Roffa-Lotto

Aangezien Diergaarde Blijdorp geen enkele bezoeker mag ontvangen tijdens de kerstvakantie, moet het park andere manieren zoeken om hun duizenden inwoners te voeren. En daar komt de Blijdorp-loterij om de hoek kijken! Er zijn meer dan 250 prijzen te winnen, waaronder souvenirs en arrangementen, maar ook andere Rotterdamse bedrijven en organisaties bieden belevenissen aan. Dat, voor slechts €2,50 per lot! De trekking is op 5 januari en vindt plaats onder toeziend oog van de notaris. De prijswinnaars worden daarna per e-mail op de hoogte gesteld. Klik HIER voor meer informatie. En, voor zij die liever zelf bepalen wat ze met hun geld willen doen: neem eens een kijkje in de nieuwe webshop op blijdorp.nl. Verder kan je ook met aankopen die je elders doet het park helpen. Via deze speciale pagina op de website van de Vrienden van Blijdorp, kan je namelijk via het menu van Sponsorkliks online winkelen. Zo zorg je ervoor dat die bedrijven een deel van hun winst doneren aan de Vrienden.

Een tikkie trager

Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)

Vrolijk schildpaddennieuws! In de Krokodillenrivier hebben de verzorgers drie baby pannenkoekschildpadden gevonden, zo meldt de eindejaarsuitgave van het Vriendennieuws. Het zullen voorlopig de laatste jongen zijn voor deze groep, want de vrouwtjes zijn achter de schermen geplaatst, terwijl het publieksverblijf omgedoopt is tot man cave. Voor nu kruipen er namelijk genoeg schildpadjes met het DNA van deze individuen rond in Europa. Het laatste nieuws is dat één kleintje helaas overleden is aan een aangeboren afwijking, maar met de andere twee gaat het goed. Een soort waarmee wel gefokt mag worden, is de Egyptische landschildpad. Blijdorp had er al drie, waarvan er twee bij het Natuurbehoudscentrum te zien zijn, maar recentelijk zijn er zeven nieuwe dieren in ontvangst genomen, zo staat genoteerd in De Giraffe. Het betreft de voltallige groep van de dierentuin van Londen. Waarschijnlijk blijven er een paar in Rotterdam en gaan er een paar op doorreis. Daar wordt momenteel naar gekeken door de Diergaarde, want het Europese fokprogramma van deze kritiek bedreigde diersoort wordt hier gecoördineerd. Tel daar de geboorte van een spinschildpad in april en de geboorte van twee McCords doosschildpadden in februari bij op, en dan blijkt 2020 voor deze reptielen zo slecht nog niet te zijn geweest. Voor alle genoemde soorten geldt dat ze kritiek bedreigd zijn in hun voortbestaan.

Schubbenrubriek

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook). Tarpoen.

Maar dat is niet het enige nieuws bij de koudbloedigen. Zoals de Vrienden het verwoorden: ”in het Oceanium is een ware stoelendans
gaande”. De Mangrove is verlost van vijf tarpoens, een permit en een paardmakreel. Stuk voor stuk waren deze dieren flink uit de klauwen gegroeid en zij komen beter tot hun recht bij de Haaientunnel. De leegte die zij achterlaten is opgevuld door de vier jonge koeneusroggen die dit jaar geboren waren, en eerder achter de schermen leerden om voedsel van de verzorgers aan te nemen. Ook zijn de neerkijkers uit het naburige ondiepe aquarium overgeheveld naar de koeneusroggen. Dat verblijf is op zijn beurt verrijkt met wat geelstaartdoktersvissen. Zij zaten eerst bij het Great Barrier Reef, maar moesten steeds meer hun best doen om niet verdrongen te worden door de andere soorten. Nu we het toch over het Oceanium hebben: de fluitkikkers zijn terug! Eerder dit jaar stierf het laatste hoogbejaarde individu van deze soort, die hun verblijf deelde met een helmbasilisk. De nieuwe groep komt uit Thoiry, nabij Parijs. De vijf volwassenen zijn inmiddels te zien bij het Caraïbisch Café, terwijl zes kleintjes achter de schermen zitten. Nadat menselijke consumptie, oprukkende menselijke activiteit en een enorme vulkaanuitbarsting de wilde populatie al flink geschaad hadden, trof de beruchte schimmelziekte Bd tussen 2000 en 2010 zowel Dominica als Montserrat, de twee laatste bastions van deze soort in het wild. Het was een ramp: er bestaat tegenwoordig geen levensvatbare populatie meer op Montserrat en slechts een handjevol resteert op Dominica. Kortom: voorlopig moet deze soort het hebben van fokprogramma’s in gevangenschap.

Rotterdam overzees

Een update uit Nepal! In 2017 bekostigde Diergaarde Blijdorp het installeren van een reeks cameravallen in het Aziatische bergstaatje, met als doel om meer te weten te komen over de lokale populatie rode panda’s. Duizenden foto’s heeft dat opgeleverd, waarop tientallen soorten vastgelegd zijn: denk aan nieuwsgierige makaken, zwarte beren, lynxen, luipaarden (zowel ‘normaal’ als met een zwarte vacht), parende muntjakken en natuurlijk wat klauterende rode panda’s. Maar, nu is er wel een heel bijzondere soort vastgelegd op beeld: een Bengaalse tijger. Het is de allereerste foto van een tijger in Ilam, de meest oostelijke streek van Nepal. Voorheen werd gedacht dat deze grote vleeseters in Nepal alleen langs de zuidwestelijke grens met India voorkwamen, in de laaglanden van het zogenaamde Terai Arc Landscape. Tevens is deze foto de hoogste waarneming van een tijger in Nepal ooit, op maar liefst 3.000 meter boven zeeniveau. In recente jaren werden in India en Bhutan al tijgers gespot op tot wel 4.000 meter hoogte. Hoewel het natuurlijk mooi is om te zien dat deze bedreigde diersoort herstellende is, maken wetenschappers zich ook zorgen. Biologen denken dat de tijger deze gebieden heeft kunnen koloniseren dankzij klimaatverandering. Mogelijk vormen ze een bedreiging voor andere zeldzame dieren die hier wél van origine voorkomen.

All I want for Christmas…

Een beetje liefde voor de hoefdieren: drie bedrijven hebben zich namelijk recentelijk ontfermd over hen! De bizonkudde is geadopteerd door de accuspecialisten van Hefra B.V. en het bedrijf Pixelzebra, dat zich bezighoudt met klantenservice, adopteerde (hoe kan het ook anders) drie vrouwelijke Chapmans zebra’s. Van Omme & De Groot, projectontwikkelaars, besloot dit jaar om geen relatiegeschenken te versturen, maar om zwarte neushoorns Naima en Nasor te adopteren. Bedankt allen! Daarnaast deelde kunstenaar Tommy Kleyn het volgende bericht online: ”Om Diergaarde Blijdorp te steunen roep ik Rotterdamse illustratoren, vormgevers en andere kunstenaars op om in hun portfolio te duiken en een werk online te koop aan te bieden. Op deze manier kunnen we samen bijdragen om Blijdorp de winter door te helpen! Ik stel ‘Wall Of Sound‘ ter beschikking.” Een mooi initiatief!

Nothing but mammals

Diergaarde Blijdorp intensiveert zijn rol in het fokprogramma van het kuifhertje. Voorheen beheerde de Rotterdamse dierentuin namelijk een European Studbook (ESB), maar dat is deze zomer overgegaan tot een European Endangered Species Programme (EEP). Hoewel het doel van beide soorten fokprogramma hetzelfde is, verschillen ze qua werkwijze. De stamboekhouder van een ESB houdt alle mutaties van een zekere soort in Europese dierentuinen bij: geboortes, sterftegevallen en verhuizingen. Dierentuinen kunnen het stamboek raadplegen voor advies. Als een dierentuinpopulatie kwetsbaar wordt bevonden of er actief nagedacht wordt over herintroductie, kan het overgaan tot een EEP. Hierbij wordt nauwlettender bekeken welke dieren zich met elkaar mogen voortplanten, maar ook bij andere kwesties kan de EEP-coördinator advies geven en doelen stellen. In november heeft EEP-coördinator Janno Weerman bijvoorbeeld speciale Best Practice Guidelines opgesteld voor het kuifhertje. Waarschijnlijk is hun relatief kleine populatiegrootte in gevangenschap de aanleiding geweest voor Blijdorp om zich grotere zorgen te maken over hun toekomst. Slechts 14 EAZA-leden houden de soort en al deze dieren zijn vrij nauw aan elkaar verwant, doordat er oorspronkelijk maar een handjevol dieren uit China geïmporteerd is. Diergaarde Blijdorp beheert ook de EEPs van de Aziatische olifant, de Rüppells gier, de Egyptische landschildpad en de rode panda. Voor die laatste soort beheert Blijdorp eveneens een Global Species Management Plan (GSMP), een mondiaal fokprogramma. Tip: de laatste weken hebben we de ‘Ontdek…’-pagina’s op het Blijdorper Bende Blog grotendeels geactualiseerd wat betreft officiële populatiegroottes, fokprogramma’s en IUCN-statussen. Sommige soorten, zoals de secretarisvogel, worden nu helaas ook als bedreigd gezien, terwijl nieuw onderzoek naar de wolnekooievaar en manoel juist gunstig uitvalt. Onder andere de giraffen en Amoerpanters hebben nieuwe fokcoördinators, dus er valt genoeg te lezen!

Verenrubriek

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook)

De feestdagen zijn een goed moment om terug te blikken op het voortplantingssucces bij de vogels. De eindstand bij Bass Rock bedraagt één papegaaiduiker, drie eidereenden, drie zeekoeten en vier drieteenmeeuwen. Geen slecht resultaat! De rode ibissen hebben ook hun best gedaan, want die kolonie is dit jaar met maar liefst 19 dieren uitgebreid. Binnenkort zal een flink deel van de groep weggevangen worden voor een verhuizing naar Frankrijk. Het hyacinthara-jong uit 2019 ging hen voor. De verzorgers hopen dat zijn ouders in 2021 wederom succes zullen hebben in de Zuid-Amerikaanse volière, nu hun kroost uit 2020 alweer uitgevlogen is. Het is bewonderenswaardig dat het tegenwoordig allemaal op rolletjes lijkt te lopen bij deze grote papegaaien, want voorafgaand aan 2016 viel er weinig te berichten over het liefdesleven van het echtpaar. Ook in het Oceanium was er bescheiden succes: één ezelspinguïn en twee koningspinguïns. Dat is minder dan in voorgaande jaren, maar er was dan ook de nodige onrust dit jaar met defecte koelsystemen, verbouwingen en verhuizingen. In het najaar is bij beide pinguïnsoorten één ouder dier overleden, dus de groepsgrootte is vrij constant. Waarschijnlijk zal de ‘winst’ volgend jaar weer wat groter zijn. De reuzentoekans in de Rivièrahal hebben dit jaar ook een kuiken groot weten te brengen, zo weet het Vriendennieuws te vermelden.

Vrienden voor het leven

Foto: Robert Post (BB-Facebook). Archieffoto.

Het mutatieoverzicht van het Vriendennieuws stelt ons op de hoogte van enkele sterfgevallen die dusver nog niet vermeld waren op Blijdorper Bende. In Noord-Amerika zijn in de loop van het derde kwartaal van 2020 een wasbeer en een poolvos overleden. Beide dieren waren al goed bejaard. Zoals al eens in eerdere editie van Kort Nieuws vermeld werd, geldt voor deze twee soorten dat er ieder jaar weer mensen zijn die jonge individuen weten te bemachtigen en als huisdier proberen te houden. Aanvankelijk schattig, maar als ze ouder worden… Het is het welbekende verhaal en vaak komen dit soort afgedankte dieren terecht bij Stichting AAP. Zij kampen echter regelmatig met ruimtegebrek en dan springt Diergaarde Blijdorp graag bij. Daarom wordt er ook niet gefokt met ze. Ook is er een overlijdensbericht voor een vrouwelijke ringstaartmaki. Verder is Californische zeeleeuw Toos helaas opgenomen in het mutatieoverzicht. Ze is 24 jaar oud geworden, een respectabele leeftijd. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp hebben wij een paar weken gewacht met het delen van de nieuwtjes uit het Vriendennieuws. Wil jij direct op de hoogte worden gebracht van de actualiteit? Word dan lid van de vereniging!

Koolhydraten

Heb je wel eens een smoothie met tarwegras op? Het schijnt zeer voedzaam te zijn, al drinken de meeste mensen het niet per se voor de smaak. In Diergaarde Blijdorp is het plantje echter niet aan te slepen, want het is het nieuwe lievelingskostje van de gelada’s. Zoals je vast niet ontgaan zal zijn, hebben deze dieren vakkundig ieder grassprietje rondom het Roofdieren-Gebouw opgegeten sinds ze hier in 2018 werden losgelaten. De dieren kregen vanaf het begin al extra groenvoer en bij het inzaaien van het gras was gekozen voor een van de meest onvernietigbare grassoorten van Nederland, maar het mocht niet baten. Het is een gemis voor de dieren, want van nature grazen ze dag in, dag uit op de hoogvlaktes van Ethiopië. Zitten, plukken, eten, een stukje opschuiven, weer plukken, weer eten. Het is zo’n prominente bezigheid dat deze soort geen rode derrière geëvolueerd heeft om de dames te imponeren, zoals hun nauwste verwanten, de bavianen, maar een rode borst. De botanisten van Blijdorp hebben echter iets gevonden op de grasschaarste. Achter de schermen zaaien ze bakken in met tarwegraszaadjes en na een kleine week kunnen de platen bij de gelada’s geplaatst worden, om daar met precisie geplunderd te worden. Abonnementhoudersblad De Giraffe meldt dat er inmiddels een hele kas gewijd is aan de grasvoorziening van de gelada’s. Oh, en nu we het toch over de botanische afdeling hebben: zij houden er tegenwoordig een eigen podcast op na, ‘BlijdorpOpGroen’. Zeker een aanrader!

Foto: Jan de Groen (Algemeen Dagblad)

Kort Nieuws #144

Dit Kort Nieuws-bericht is enkele dagen na de presentatie van het Masterplan 2030 gepubliceerd. Ben je op zoek naar ons verslag? Klik dan HIER.

Corona: kan een dagje uit nog?

Foto: Florien de Graaf (BB-Facebook)

Ben jij al moe van de krantenkoppen? Of je de corona-pandemie nu opgeblazen vindt of niet, ook Diergaarde Blijdorp kan er niet omheen. De Rotterdamse dierentuin laat weten dat het park voorlopig gewoon open blijft voor bezoekers. Hoewel in de stadsregio Rijnmond inmiddels 28 gevallen van het virus vastgesteld zijn, is er geen reden om aan te nemen dat Blijdorp onveilig is. In het laagseizoen zijn er, al helemaal vergeleken de rest van Rotterdam, relatief weinig mensen aanwezig op een vrij groot oppervlakte. Wel worden er enkele maatregelen getroffen in de dierentuin: onder andere het doorloopverblijf van de ringstaartmaki’s, het glazen huis van het Natuurbehoudscentrum en het Publiekslab blijven voorlopig gesloten. Vanaf zaterdag wordt dit beleid uitgebreid naar iedere binnenruimte: denk aan Taman Indah, de Krokodillenrivier, Amazonica, het Aziëhuis en het Oceanium, maar ook de Zee van ZOOvenirs en de Vriendenbazaar. Activiteiten waarbij direct contact plaatsvindt met bezoekers (zoals verzorgerspraatjes, informatiepunten en schminken) worden voorlopig geannuleerd. Blijdorp verzoekt bezoekers om geruime afstand te houden van elkaar, het geven van handjes achterwegen te laten, goed op hun hygiëne te letten en bij twijfel over je gezondheid een bezoek uit te stellen. Voor extra informatie kan je terecht op blijdorp.nl of kan je bellen naar 0900-1857 (zonder extra kosten). Edit 19.00 uur: tot nader order hebben alleen abonnementhouders toegang tot de dierentuin. Deze keuze komt voort uit angst voor een bezoekersgolf na de sluiting van o.a. Burgers’ Zoo, WILDLANDS, GaiaZOO, Avifauna, DierenPark Amersfoort, AquaZoo Leeuwarden, ZooParc Overloon en Safaripark Beekse Bergen.

Fluiten naar je kikkers

Foto: Peter Milano (BB-Facebook). Een fluitkikker in het Oceanium.

Was het je al opgevallen? Er is een soortbordje verdwenen uit het Oceanium, die van de Montserrat-fluitkikkers. Kort geleden overleed het laatste hoogbejaarde dier in het verblijf bij het Caraïbisch Café, dat door de soort gedeeld wordt met een helmbasilisk. De fluitkikker is een kritiek bedreigde amfibie uit de Antillen. Nadat menselijke consumptie, oprukkende menselijke activiteit en een enorme vulkaanuitbarsting al voor flinke schade hadden gezorgd, trof de beruchte ziekte Chytridiomycosis tussen 2000 en 2010 zowel Dominca als Montserrat, de twee laatste bastions van deze soort in het wild. De uitbraak van deze schimmel resulteerde in het sterven van duizenden kikkers: er bestaat tegenwoordig geen levensvatbare populatie meer op Montserrat, slechts een handjevol resteert op Dominica. Kortom: voorlopig moet deze soort het hebben van fokprogramma’s in gevangenschap. De soort kent een uniek voortplantingsgedrag waarbij, na het maken van een schuimnest in een holletje, de moeder de uitgekomen larven met onbevruchte eitjes gedurende een aantal maanden voedt, totdat de larven zich tot complete kikkertjes hebben ontwikkeld. De ouders bewaken de nesten fanatiek en de monitoring vond dan ook altijd plaats via camera’s. Schuimnesten zijn er vaak genoeg geweest, maar het is nooit gelukt om ook daadwerkelijk kleine kikkertjes te krijgen. De liefhebber van koudbloedigen hoeft echter niet te treuren: Blijdorp hoopt in de nabije toekomst weer nieuwe dieren in ontvangst te nemen.

Onder constructie

Foto: Greet van Norde (BB-Facebook). ”Is de renovatie van de Rivièrahal begonnen?”

Een opmerkelijk tafereel op het voorplein van de Rivièrahal: daar lijkt het erop dat Blijdorp alvast een paar kleine klusjes aanpakt in afwachting van de restauratie van de rest van het complex. De twee standbeelden die sinds 1940 gepositioneerd zijn aan de voorzijde van het pand, bovenop het dak van het huidige restaurantje ‘Victoria’s Poffers’, zijn voorzichtig verwijderd. Ze staan nu rechts van de ingang van het gebouw, vermoedelijk worden ze binnenkort in ere hersteld. Zoals de vorm van de handen van de beelden nog altijd beaamt, hielden deze beelden oorspronkelijk klokken vast. Het is niet zeker of deze terug zullen keren.

Foutje, bedankt

Foto: ”Yendoandando” (Flickr). Thaise cobra, archieffoto (onbewerkt).

Afgelopen herfst overleed de Indiase brilcobra in het Aziëhuis. Na een korte periode van leegstand was er dit voorjaar weer een slang te bewonderen, maar in tegenstelling tot wat toen gedacht werd, verraden vernieuwde soortbordjes dat dit niet dezelfde cobrasoort is! Dus: nieuw in Diergaarde Blijdorp is de Thaise cobra (Naja kaouthia). Het hart van hun natuurlijke leefgebied is gesitueerd in Thailand en zuidelijk Indochina en wordt in het noordwesten begrensd door de Himalaya en de Ganges. Door vele generaties aan evolutie zijn ze heer en meester op de vochtige bosbodem, wat hen tegenwoordig helpt te overleven in rijstvelden. Vermoedelijk lopen ze terug in aantallen, maar vooralsnog is hun situatie niet ernstig genoeg voor een plekje op de Rode Lijst. In tegenstelling tot de Indiase brilcobra, die te herkennen is aan het brilvormige patroon op hun ‘hoed’, bestaat deze tekening bij de Thaise cobra uit een enkele cirkel. Niet voor niets worden ze in het Engels ‘monocled cobra‘ genoemd. Opmerkelijk genoeg heeft veldwerk bevonden dat er binnen de soort verschillen bestaan in hoe gevaarlijk ze zijn. Zo kunnen sommige populaties gif spugen en er bestaan significante verschillen van plek tot plek hoe dodelijk dat gif is. Hoe dan ook, binnen de grenzen van Thailand heeft de Thaise cobra de meeste doden van alle slangensoorten op zijn kerfstok. Een giftige beet kan een mens binnen een uur omleggen.

Buiten Blijdorp

Foto: Fota Wildlife Park (fotawildlife.ie)

Hoe gaat het met Indische neushoorn Zwatra? In 2012 kwam de kleine ter wereld in Rotterdam als dochter van Namaste en Fanindra en in 2015 vetrok ze naar Frankrijk, waar ze omgedoopt werd tot Maya. Sinds enkele weken woont ze in Fota Wildlife Park te Ierland, waar ze samen met het jonge mannetje Jamil het enige koppel van deze soort in dit land vormt. Ze voelt zich al helemaal thuis daar en nadat ze al op vriendelijke wijze interesse toonde in (de geur van) haar soortgenoot, heeft het tweetal inmiddels ook kennis gemaakt. Op de website van de dierentuin is een filmpje te bekijken van haar transport.

Match made in heaven?

Foto: Monique van Oort-Schenk (BB-Facebook). Geladaman Hagos.

Een bijzondere nieuwe soortencombinatie: het Roofdieren-Gebouw huisvest niet langer alleen gelada’s! Deze week maakte de mannengroep namelijk kennis met hun nieuwe onderhuurders: een groepje geelkeelfrankolijnen! Het gaat om een deel van het nageslacht van het volwassen koppel in de Okapi-Volière. Hoewel gelada’s strikte herbivoren zijn, bleef de kennismaking even spannend voor de verzorgers. Hoe zouden de macho’s reageren op deze tengere dieren? Tot grote opluchting vertoonden ze geen enkele agressie – sterker nog, vooralsnog vluchten de heren weg wanneer de frankolijnen naderen. Deze kleine fazantachtigen voelen zich inmiddels helemaal thuis hier en brengen het grootste deel van de dag scharrelend door. Hun aanwezigheid is niet alleen een vorm van verrijking voor de apen, maar het is ook een leuk gezicht voor de bezoekers. De mannengroep kende namelijk een ietwat roerige start: het oorspronkelijke drietal stond elkaar naar het leven in de binnenverblijven, maar toen ze voor het eerst het buitenverblijf mochten verkennen, bedaarde de situatie. Het bewonersregister van de mannenkant veranderde meermaals door het overlijden van een van de dieren en doordat Salto promoveerde naar de kant van de dames, nadat een ‘staatsgreep’ resulteerde in het overplaatsen van Hagos naar de terrassen. Zijn zoon Pim volgde hem later en ook een jong mannetje genaamd Jaba werd bij de groep gevoegd, waardoor de teller op vier kwam te staan. Toen werd echter de lastige keuze gemaakt om Hugo in te laten slapen: hij was in Duitsland met de hand opgevoed en hoewel hij iedere denkbare vorm van huisvesting heeft mogen uitproberen, zag hij zichzelf altijd als mens. Op latere leeftijd uitte dat zich in het opzoeken van contact met de bezoekers, agressieproblemen en seksuele frustratie. Nu heeft het ruime perk aan de zuidzijde van het pand dus niet langer uitsluitend het vrij schamele bestand van Hagos, Pim en Jaba, maar ook de immer actieve frankolijnen. Het mag overigens gezegd worden dat het nog altijd de bedoeling is dat de geladapopulatie op termijn uitgebreid zal worden en ook de combinatie met manenschapen staat nog altijd op de agenda.

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)