Kort Nieuws #180

Zout in de wonden

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

De soap bij de gevlekte hyena’s duurt voort. De laatste keer dat er een hyena geboren werd in Blijdorp was in 2016, sindsdien worstelde Rotterdam met sterfgevallen en mislukte koppelingen. De verzorgers waren dan ook in hun nopjes toen Kaidi, te herkennen aan wat roze littekens, achterin het verblijf een hol groef! Eind juni verscheen een pup. De vader was Karoi, die eind vorig jaar via Antwerpen vanuit Singapore overkwam. In de hyenamaatschappij zijn mannetjes onderdanig en hij hield zich dan ook op gepaste afstand van het nest. Kaidi leek aanvankelijk nerveus en verplaatste de kleine regelmatig, maar het jong wist die kwetsbare eerste weken te doorstaan. Maar helaas mocht het niet zo zijn. Begin augustus kwam de pup klem te zitten onder een boomstam en kwam hij ter overlijden.

Licht aan het einde van de tunnel

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Over langverwachte voortplanting gesproken: er zijn kuikens bij de flamingo’s! De verzorgers hadden dit seizoen eigenlijk al afgeschreven, maar wellicht hebben ze zich laten inspireren door de Baers witoogeenden, waarmee Blijdorp laatst een primeur had. Er zijn een stuk of twintig eieren gelegd in totaal. Sinds 2004 lag de fok in de Maasstad compleet stil, wat een van de redenen was voor de moeizame verbouwing van het Flamingo-Strand in 2020-2021. Door de komst van het net worden lokale roofdieren geweerd en hoeven de vleugels van de flamingo’s niet langer gewiekt te worden. Bijzonder zijn ook de kuikens bij de witwangfluiteenden in Zuid-Amerika, de purperglansspreeuwen bij het Weverkopje, de sneeuwkaptapuiten in de Okapi-Volière de Sumatraanse gaailijsters in de Maleise Bosrand en de shamalijsters en Balispreeuwen in de Victoria Serre.

Opgewonden gaailijsters

Foto: Angelique Blijleven (BB-Facebook)

Nog meer waardevolle kuikens. In de Victoria Serre is een kritiek bedreigde geelkeelgaailijster uitgevlogen. De ouders hadden zich voor het laatst in 2020 bewezen, in ’21 produceerde de stokoude man enkel onbevruchte eieren. Het lijkt erop dat hij toch nog niet met pensioen hoeft! Inmiddels is het koppel namelijk zelfs bezig met een tweede leg… Mogelijk zitten ook de geelkeelgaailijsters in het Natuurbehoudscentrum op het nest, maar dat moet nog bevestigd worden.

Rivièra-Reorganisatie

Foto: Marja Troost-van Dam (BB-Facebook). Waar het jaarvogelvrouwtje heen vertrokken is, is niet bekend.

Wie de Victoria Serre opzoekt, zal het opvallen dat er het een en ander veranderd is in de vogelkas. De grootste wijziging is dat het centrale segment samengevoegd is met het segment van de jaarvogels. Herstel: het segment waar voorhéén een jaarvogel woonde. De soort is nu uitsluitend te zien in Taman Indah nu. Verwijderd uit de Victoria Serre is tevens de sneeuwkaptapuit, dat mannetje zat er slechts tijdelijk. Tot slot is het prille gezin van de geelkeelgaailijsters overgeplaatst naar het (vergrootte) centrale segment.

Blijdorp Bouwt

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer)

Nog wat andere bouwtechnische ingrepen in Blijdorp. Halsoverkop zijn er aanpassingen gemaakt aan het zeeleeuwenverblijf. De aanleiding is het filmpje waarin een jong mannetje bijna ontsnapt uit het bassin, dat even terug het hele internet over ging en zelfs op tv getoond werd. De schuldige, de in 2020 geboren Don, werd voor de zekerheid achter de schermen geplaatst. Nu is het hek opgehoogd en is Don herenigd met zijn familie. Gesloopt wordt er juist bij de kijkhut van de gorilla’s, naast de Oewanja Kinderjungle. Voorheen verbond een kooiconstructie dit monumentale pand met het buitenverblijf, maar het lijkt erop dat deze nu ontmanteld is. Tot voor kort overnachtten de mangabeys hier, maar zij zijn inmiddels (terug)verhuisd naar een van de koepelkooien van de Rivièrahal. In de steigers stond ook een van de ingangen van Taman Indah. Aan de ‘neushoornkant’ van dit gebouw is de draaideur vervangen door een dubbele schuifdeur.

Als kool

Foto: @avd55photos (BB-Instagram)

Beschuit met blaadjes op de Afrikaanse Savanne: tegenover de dierenkliniek is witkruinmangabey Cheche, een van de dochters van fokvrouwtje Casper, voor het eerst zelf moeder geworden. De trotse vader is Oda. Blijdorp is een van de weinige dierentuinen waar deze zeldzame apen zich vrijwel ieder jaar voortplanten. Aan de andere kant van de Diergaarde, in de Maleise Bosrand, is een andere inwoner klaar om het nest te verlaten. Een van de jonge vrouwelijke vissende katten is uitgevlogen naar Frankrijk. Haar zusje blijft alleen achter hier, voor haar wordt een partner gezocht.

Rotterdamser wordt het niet

Foto: Havenbedrijf Rotterdam (portofrotterdam.com)

Het Havenbedrijf Rotterdam en Diergaarde Blijdorp hebben een nieuw partnerschap gesloten. De komende drie jaar draagt de transportgigant bij aan de ontwikkeling van RoffaReefs: hightech, drijvende kraamkamers voor rifbewoners in het wild en in aquaria. Ook steekt het Havenbedrijf geld in de expositie ‘ZOO veel plastic’ en andere educatieprojecten, samen met Eneco. Directeur Erik Zevenbergen: ”Het Havenbedrijf Rotterdam en Diergaarde Blijdorp zijn al jarenlang verbonden met elkaar. De laatste jaren weten we elkaar steeds meer te vinden op te gebied van duurzaamheid en behoud van biodiversiteit. De samenwerking om het kweeksysteem te testen en verder te ontwikkelen is daarvan een goed voorbeeld.”

Nog meer muisjes

Foto: Diergaarde Blijdorp (Instagram). De kleine vuursalamander.

Voor de tweede keer heeft Diergaarde Blijdorp gefokt met de vuursalamanders. De larve is te zien in het Natuurbehoudscentrum. De vuursalamander kwam tot recent voor in Zuid-Limburg, maar is door de introductie van een schimmelziekte zo goed als uitgestorven. Stichting RAVON runt een fokprogramma voor de amfibieën en wordt hierin bijgestaan door Diergaarde Blijdorp en GaiaZOO. Nog meer koudbloedige verrassingen: bij de Nijlkrokodillen is weer een nestje kleine kroko’s gespot. Het lijkt er echter op dat alle jongen gedood zijn door de ouders. Blijdorp probeert eieren bij deze roofdieren tijdig weg te halen, want er is geen ruimte voor meer Nijlkrokodillen in gevangenschap. Soms zijn de moeders echter heel territoriaal over hun strandjes en dan kunnen de verzorgers er niet goed bij. Een grote hoeveelheid jongen is er tot slot ook bij de Kaapse klipdassen, tegenover de krokodillen, en bij de rode ibissen, in de Zuid-Amerikaanse volières.

Hoog bezoek

Fotograaf Joel Sartore deed in juni Diergaarde Blijdorp aan. Voor zijn project Photo Ark, een samenwerking met National Geographic, heeft hij een van de reuzenschildpadden in het Oceanium vereeuwigd. Voor de Photo Ark fotografeerde hij al meer dan 13.000 diersoorten, een onderneming die gedeeltelijk te zien is in de documentaire RARE en waarvoor hij meerdere awards ontvangen heeft.

Joel Sartore was in Diergaarde Blijdorp to take pictures for the Photo Ark of National Geographic - YouTube

Foto: Jean-Luc Sleijpen (BB-Facebook)

Blijdorp Abroad: Rotterdams onderzoek helpt natuur over de grens

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Cameraval in Nepal.

Het steunen van natuurbehoud en het faciliteren van onderzoeksprojecten zijn twee van de hoofddoelen van de dierentuin van de 21ste eeuw. Diergaarde Blijdorp mag zich zeker rekenen tot die categorie: ondanks het noodweer waarin de wereldeconomie en daarmee het park zich begeeft, heeft Blijdorp dit jaar twee wetenschappelijke projecten tot een succesvol einde weten te brengen. Immers: het opbouwen van bufferpopulaties in gevangenschap is tegenwoordig helaas noodzakelijk, maar het is nog mooier als een soort nooit in het wild uitsterft om mee te beginnen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Even terug in de tijd: in 2018 klauterden rode panda’s Hima en Yukiko opeens door de boomtoppen van Blijdorp met halsbanden om hun nek. Nee, die waren niet bedoeld om de panda’s mee uit te laten, ook al besloten ze op dat gebied meer dan eens het heft in eigen hand te nemen. Het was onderdeel van een internationaal onderzoek van het Red Panda Network, om te kijken of het dragen van een halsband met ingebouwd GPS-systeem het natuurlijke gedrag van de diertjes zou verstoren. De resultaten van het experiment in Blijdorp wezen uit dat de panda’s zich er maar weinig van aantrokken, al bleek wel dat er nog wat laatste aanpassingen aan het model gemaakt moesten worden om te voorkomen dat ze zouden gaan schuren.

Foto: Elly van Lelieveld-Smid (BB-Facebook)

Uit eerder onderzoek van mr. Damber Bista aan de Universiteit van Queensland, Australië, bleek dat het merendeel van alle rode panda’s in Nepal buiten beschermde gebieden leeft. Toch is er eigenlijk maar weinig over hen bekend door hun schuwe karakter. Iedere twee uur verstuurt de GPS-halsband zijn locatie, om zo in de loop van ongeveer een jaar meer kennis op te doen over hun territoria en sociale interacties. Inmiddels zijn tien rode panda’s langs de oostgrens van Nepal uitgerust met het apparaat: Paaru, Dolma, Chintapu, Mechhachha, Bhumo, Senehang, Ngima, Brian, Ninamma en Praladdevi, voor zij die het willen weten. Diergaarde Blijdorp is de geldschieter voor de operatie en Janno Weerman, dierenverzorger en EEP-coördinator, heeft eerder al cameravallen geïnstalleerd in de regio, met de lokale bevolking gepraat en training gegeven in het veilig vangen van panda’s. De totale financiële steun van Blijdorp aan het Red Panda Network bedroeg €48.000 in 2019.

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

Ook in een totaal andere omgeving leent Blijdorp zich tot experimentatie. The Ocean Cleanup is een Nederlands initiatief om plastic zwerfafval uit de zee te verwijderen met speciale netten die geïnstalleerd worden op boten. Om een beter beeld te krijgen van de obstakels die hierbij te verwachten zijn, zijn 12.000 plasticfragmenten uit de Stille Oceaan verzameld voor analyse in een laboratorium in het Oceanium. Uit de studie is gebleken dat, hoewel 90% van al het plasticafval in de Stille Oceaan zich begeeft op nog geen vijf meter diepte, er ook microscopische plasticfragmentjes afslijten en vervolgens afzinken naar de diepzee.

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook). In 2019 opende Diergaarde Blijdorp in samenwerking met het WWF de expositie ‘ZOO veel plastic’ in het Oceanium.

Een van de meest interessante ontdekkingen is dat er voornamelijk polyetheen en polypropeen afzinkt, terwijl deze stoffen juist bekend staan als drijvende materialen. Er zijn meerdere mogelijke verklaringen: het aanhechten van algen en bacteriën kan de materiaaleigenschappen veranderen, ze zouden opgeveegd kunnen worden door zandkorreltjes en andere kleine deeltjes die na verloop van tijd sedimenteren en zelfs het fenomeen ‘zeesneeuw‘ kan een rol spelen. Hoe het ook zij: als plastic eenmaal een paar honderd meter diep zit, wordt het nagenoeg onmogelijk om op te ruimen. Des te belangrijker dat er spoedig begonnen wordt met het schoonmaken van de Great Pacific garbage patch.

Foto: @lvwphotography_ (BB-Instagram)

Kort Nieuws #136

Groot verdriet

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Een familiedrama in de Himalaya-hoek van de Diergaarde: daar is rode panda Yukiko onverwacht gestorven. Dit betekent dat haar tweeling, deze zomer geboren, er nu alleen voor staat – vader Hima speelt geen rol in het grootbrengen. Normaliter blijven rode panda’s ongeveer een jaar in het ouderlijk nest alvorens ze de wijde wereld in trekken, waarna het nog een jaar duurt voordat ze goed en wel volgroeid zijn. Hoewel het online al direct stormliep met theorieën en speculaties, zorgt Yukiko’s plotselinge overlijden ook bij de verzorgers voor veel vraagtekens. Een autopsie zal hopelijk de oorzaak aan het licht brengen. Haar kroost was al stapsgewijs aan het wennen aan vast voer en, nu moedermelk geen optie meer is, krijgt hiervoor alle gelegenheid en rust achter de schermen. Kleine panda Raj, het jong van vorig jaar, slaagde er niet in om deze levensfase door te komen en bleek later een hele reeks mankementen onder de leden te hebben, waaronder bloedarmoede, nierproblemen en een afwijkend hart. Of hij een van deze aandoeningen had geërfd van zijn ouders, is onduidelijk.

Vlaggenschip der Flora

Diergaarde Blijdorp voegt zich bij de lijst van zeshonderd prestigieuze instellingen die lid zijn van de mondiale organisatie Botanic Gardens Conservation International (BGCI). Het is de eerste Nederlandse dierentuin die aan alle criteria voldoet, al gingen acht instellingen, waaronder de Hortus Botanicus in Leiden, Blijdorp voor. De BGCI heeft de doelstelling om botanische tuinen met elkaar in contact te brengen en zo samenwerking te bevorderen. Er worden databases bijgehouden met lijsten van de zeldzame plantensoorten die de leden houden en er worden publieksacties op touw gezet. Blijdorp maakt zich al jaren hard voor het lot van planten en beheert de Nationale Plantencollecties van de bromelia’s en primula’s. Bezoekers kunnen een glimp van dat werk opvangen bij Amazonica en de Chinese Tuin.

Mangababy

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Ook wanneer de blaadjes van kleur veranderen, zijn ergens in de Diergaarde wel vertederende kleintjes te vinden. Eerder deze maand ging de ooievaar op bezoek bij het optrekje van de witkruinmangabeys, waar vrouwtje Casper nu een jong dicht tegen haar aanhoudt. Traditiegetrouw is de groep buiten zinnen door de komst van een nieuw lid, maar moeders laat zich niet gek maken en bepaalt wie er wel en geen kans maakt op een kennismaking met de mini. Dit is het veertiende jong in Blijdorp in tien jaar tijd en voor Casper de vijfde. Best indrukwekkend, want deze soort is alles behalve talrijk in gevangenschap. In oktober werd Caspers trouwe vriendin, Esparanza, ook al moeder. De vader is in beide gevallen Ignazio.

Soep met extra rietjessmaak

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

Er is nog zo veel dat we niet weten over de zee: een buitenaards stukje Aarde, waar vele mysterieuze levensvormen schuilgaan. Helaas liggen de oceaan en zijn inwoners onder vuur van allerlei kanten, waaronder vervuiling: acht miljoen ton plastic eindigt ieder jaar in het water. Dat is waar de gloednieuwe expositie in Blijdorp, ‘ZOO veel plastic’, aandacht voor vraagt. Gelegen tegenover het Kelpwoud-aquarium en medegefinancierd door het Havenbedrijf, wordt de confrontatie niet geschuwd: indringend zijn de twee cirkelvormige aquaria direct naast elkaar, met oorkwallen enerzijds en plastic zakjes anderzijds. Hoewel het onderscheid voor mensen snel gemaakt is, hebben dieren zoals zeeschildpadden hier veel meer moeite mee. Daarnaast speelt het probleem zich niet alleen af op deze schaal, want even zorgwekkend is de situatie op microscopisch niveau. Iedere week krijgen mensen via hun eten ongeveer een pinpas (of abonnementspasje) aan plastic binnen. Door het brede scala aan chemicaliën dat hierbij betrokken is, laat een eenduidige conclusie nog op zich wachten, maar recente bevindingen omtrent volksgezondheid baren wetenschappers grote zorgen. Meer weten? Bezoek dan de nieuwe expositie in het Oceanium (en lees het uitgebreide artikel in de nieuwste editie van De Giraffe!). Overigens trokken de bouwwerkzaamheden de laatste tijd flink wat aandacht, zo beaamt de onderstaande video van de Diergaarde. Ennuh, Blijdorper Bende associeert zich niet met Plastic Bende…