Nijlganzen, roodwangschildpadden, muskusratten: er zijn best wat ongewone dieren te vinden in en rondom de slootjes van menig stadspark. Toch trok één verschijning laatst wel erg de aandacht: is dat een otter? Dat is juist: wie een frisse neus haalt in het Vroesenpark, loopt nu de kans op een encounter met Igor, de otterman die normaal gesproken in de Chinese Tuin van Blijdorp verblijft. Hoe hij exact naar buiten geklauterd is, is onduidelijk, maar vrouwtje Jacky en de kleine Jacco hebben het hem in ieder geval niet nagedaan. Het lijkt erop dat hij nog wel even op vrije voeten blijft, want otters zijn heer en meester in het water. Daar komt nog eens bij kijken dat er momenteel geen mankracht beschikbaar is om hem in het nauw te drijven. De hoop is dan ook dat hij in een van de vallen met eten erin zal wandelen, maar vooralsnog neemt hij genoegen met de vis die hij er zelf kan vangen. Dat het hem inmiddels al een week goed afgaat, is logisch: zijn soortgenoten zijn ook te vinden in Nationaal Park Weeribben-Wieden, de wateren van noordelijk Nederland en zelfs her en der in het Groene Hart! Is de otter nu ook permanent terug in Rijnmond?
Nec dulce et decorum est…
Foto: Taman Indonesia
Aansluitend op recente besluiten van het kabinet is de heropeningsdatum van Blijdorp opgeschoven. Noemde de Diergaarde vanochtend nog 28 april als streefdatum, inmiddels staat op blijdorp.nl dat de maatregel ‘voor onbepaalde tijd’ van kracht is. Neem voor vragen over de geldigheid van eerder geboekte kaartjes en over financiële compensatie contact op met de Diergaarde zelf. Het goede nieuws is dat Diergaarde Blijdorp, net als de meeste andere grote namen in de dierentuinwereld, best wat noodfondsen achter de hand heeft om deze financiële klap mee op te vangen. Zolang het hoogseizoen niet getroffen wordt, is de schade te overzien. Het bespreken van dit onderwerp kan natuurlijk niet zonder toe te geven dat veel kleinere dierentuinen zoals De Oliemeulen en Berkenhof wel degelijk in geldnood verkeren. Zoovaria heeft een actie op touw gezet om ook hen door de crisis heen te helpen, klik HIER als je geïnteresseerd bent in bijspringen. Veel parkjes hebben ook zelf acties op touw gezet, zo is Blijdorper Bende nu de trotse adoptant van een rijstvogel in Taman Indonesia! Als je de Rotterdamse Diergaarde mist, hoef je je overigens niet te vervelen voorlopig: onder de noemer #OndertussenInBlijdorp plaatst de dierentuin regelmatig updates op YouTube!
Kleine hoorntjes…
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Jonge Mhorr-gazelle (archieffoto).
Beschuit met muisjes voor de buren van de leeuwen: de Mhorr-gazelles hebben weer een jong in hun midden. De kleine meid, Mandy, drinkt naar behoren bij haar ervaren moeder Sipke en ook de kennismaking met haar soortgenoten, waaronder haar in oktober uit Berlijn overgekomen vader, Jengo, verliep goed. Er zijn slechts twintig dierentuinen in Europa die deze kritiek bedreigde antilopensoort houden, wat lange tijd hun enige toevluchtsoord was: in de jaren ’70 werd het laatste handjevol dieren overgebracht naar Spanje om de soort voor uitsterving te behoeden. Inmiddels zijn er ongeveer 300 nazaten van hen in dierentuinen te vinden, voor het grootse deel in Europa, en in 2015 werd een poging gedaan tot herintroductie in het wild. Met subsidie van het UNESCO Mens- en Biosfeerprogramma werd sinds 2008 een groepje Mhorr-gazelles in een omheind gebied van 600 hectare in de Westelijke Sahara op touw gezet. Hoewel zwerfhonden en stropers het gezelschap na hun vrijlating in 2015 al snel halveerden, is toen gebleken dat deze dieren uit gevangenschap alsnog beschikken over een bewonderenswaardig overlevingsinstinct. Wordt vervolgd!
… En kleine geweitjes!
Nog meer geboortenieuws bij de hoefdieren: er is weer een klein kuifhertje ter wereld gekomen. Het kersverse gezin verblijft aan de rand van de Chinese Tuin en hun dochter is Stella gedoopt. De geschiedenis van het kuifhert in Blijdorp begint in 1992, het jaar van het grote dierentransport vanuit Shanghai. In ruil voor de belofte dat Blijdorp uiteindelijk een gorillagroepje zou terugsturen, kwamen enkele unieke soorten uit China over. Het merendeel van die soorten zou later door sterfte en verhuizingen weer uit het bestand verdwijnen, maar deze kuifhertjes lagen ten grondslag aan een mateloos succesvol Europese fokprogramma. Al in 1995 sloegen de kuifhertjes er voor het eerst in een jong groot te brengen. Sinds 2015 heeft Blijdorp dan ook dankbaar de taak van stamboekhouder op zich genomen, waarmee de dierentuin de kuifhertjes van dertien andere parken overziet.
Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). Jong kuifhertje (archieffoto).
Foto: @jennydierenfoto (BB-Insta). ”Dit kleine hoopje is een pasgeboren otter!”
Is het geen snoesje? De nieuwe titeldrager voor ‘jongste inwoner’ van de Rotterdamse dierentuin is nu een otter: vandaag doken er foto’s op van het kleintje. De kersverse ouders, Jacky en Igor, wonen nog geen drie maanden in hun liefdesnestje in de Chinese Tuin. Uit de draagtijd van twee maanden blijkt dat het stel zich al snel op hun gemak voelde in Blijdorp. Moeder Jacky, zeven jaartjes jong inmiddels, is zelf ook ter wereld gekomen in de havenstad: toentertijd verbleven de otters nog tegenover het Roofdieren-Gebouw. Pasgeboren otters zijn zo’n vijftien centimeter lang en kunnen pas na een maand voor het eerst hun ogen openen. Waarschijnlijk duurt het dus ook nog wel even voordat de voltallige otterfamilie zich in het bassin zal wagen.
Kraambezoek
Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)
En daar blijft het niet bij! Er is weer een Mhorr-gazelle geboren. Deze uiterst zeldzame hoefdieren, uitgestorven in het wild, verblijven naast de leeuwen. Het bestand van het Natuurbehoudscentrum is uitgebreid met een van de drie jonge Henkels bladstaartgekko’s die achter de schermen uit het ei zijn gekropen. Hij verblijft, net als zijn ouders, in het wandrek, maar heeft wel een eigen stek toegewezen gekregen. Deze Malagassische reptielen hebben een bijzondere camouflage, wat een vloek en een zegen is: aan de ene kant zijn ze vrijwel onmogelijk te vinden voor roofdieren, maar hun bizarre uiterlijk maakt ze des te gewilder op de huisdierenmarkt. In nog geen vijftien Europese dierentuinen zijn ze te zien. Hopelijk vallen er de komende tijd nog meer geboortes te melden vanuit de Diergaarde: de vrouwelijke ringstaartmaki’s bij het Oceanium hebben sinds kort een heer in hun midden.
Mensenmassa
Normaal gesproken is het doordeweeks heerlijk rustig in het park, maar hoe anders was dat op 6 november! De kop van RTV Rijnmond liegt er niet om: ”Alle hens aan dek op drukste dag in Blijdorp ooit”. In het kader van de landelijke docentenstaking mochten kinderen gratis naar binnen en aan die oproep werd klaarblijkelijk volop gehoor gegeven. De eindstand was 15.118 man, een getal dat in het verleden alleen is overtroffen wanneer er spectaculaire geboortes waren geweest of het park extra lang geopend was. Om alle bezoekers te kunnen bedienen, werden zelfs kantoormedewerkers ingezet bij de horecapunten.
Buiten Blijdorp: hoe gaat het nu met…
Foto: Tiergarten Nürnberg (tiergarten.nuernberg.de). Thomas in 2018.
… gorilla Thomas? Voor zij die het vergeten zijn: Thomas kwam op de valreep van 2002 ter wereld en was het eerste kind voor Tamani, een groepslid dat nog altijd te zien is in Blijdorp. Zijn vader is Ashmar en aan die kant van de stamboom treffen we ook (‘onze’) oma Annet en de welbekende Ernst. Afijn: in 2009 was het tijd voor Thomas om op zijn eigen benen te staan en verruilde hij de polder voor het zonnige Valencia, waar hij lid werd van een mannengroep. In 2018 verloor de dierentuin van Neurenberg echter hun zilverrug en de stamboekhouder bepaalde dat Thomas, inmiddels uitgegroeid tot een echte spierbundel, aan de beurt was om een familiegroep te gaan leiden. De groep aldaar reageerde kalm op zijn komst en, zo laat de dierentuin weten, is nog even rustig nu Thomas voor het eerst vader is geworden! In de vroege uurtjes van 4 november troffen de verzorgers niet één, maar twee jonge mensapen aan. Een van de jongen heeft het niet gered, maar vrouwtje Habibu draagt nu voortdurend een kleintje met haar mee. Dat maakt het wel een flinke uitdaging om het geslacht te bepalen en een naam laat dan ook nog even op zich wachten. Speciaal voor zij die Thomas hebben gemist: het onderstaande filmpje laat zien hoe groot de zilverrug wel niet is geworden!
Het duurde even, maar dan heb je ook wat: de otters zijn eindelijk terug in Diergaarde Blijdorp. Het duo kwam eerder deze maand aan en verbleef sindsdien in quarantaine, maar ze zijn inmiddels ingetrokken in hun waterrijke perk in de Chinese Tuin. Voorheen verbleven hier ook twee otters, die uiteindelijk kort na elkaar stierven op hoge leeftijd. Sindsdien werd het verblijf, oorspronkelijk bestemd voor Chinese alligators, gebruikt om enkele brilduikers te huizen. In het verleden zijn in Rotterdam meermaals kleine ottertjes geboren, dus met een beetje geluk laat dat ook ditmaal niet lang op zich wachten.
Het betreft een tweetal Euraziatische otters, een soort met een verspreidingsgebied dat loopt van West-Europa tot het Verre Oosten. Sinds 2002 zijn ze, na twintig jaar afwezigheid, ook weer te vinden in Nederland nadat enkele dieren in Nationaal Park De Weerribben werden uitgezet. Sindsdien hebben ze hun weg weten te vinden naar de rest van noordelijk Nederland, de Flevopolder en zelfs wateren nabij Gouda. Zo nu en dan steken Duitse otters de grens over, wat zo verder bijdraagt aan het herstel van de soort. Er is genoeg ruimte voor de otterpopulatie om te blijven groeien, want de moerassige Biesbosch blijft dusver nog onbezet. De otter stierf in Nederland uit door versnippering van zijn leefgebied, aanrijdingen, de visserij en milieuverontreiniging: problemen die tegenwoordig deels aangepakt zijn, wat zich uit in ecoducten, veilige oversteekpunten, ottervriendelijke fuiken en schonere rivieren. Toch vormen de meer dan acht miljoen auto’s in Nederland een geduchte vijand bij zijn gestage opmars.
Het voorjaar hangt in de lucht en dat betekent dat er langzaam maar zeker wat meer dieren geboren worden. De bantengs zijn er dit jaar vroeger bij, daar zijn twee kalfjes geboren. De Diergaarde laat weten dat het allebei stiertjes zijn. Eenmaal volgroeid krijgen mannelijke bantengs een zwarte vachtkleur die ook bij vader Bas te zien is, maar op jonge leeftijd zijn ze – net als hun moeders – gecamoufleerd met lichtbruin. Verder steken er, zoals wel vaker het geval is, bij twee van de wallaby-dames een jong uit de buidel. Tegen de tijd dat de jongen zichtbaar zijn voor bezoekers, zijn ze al volwaardige mini-kangoeroes, maar vlak na de geboorte is dat wel even anders. De ontwikkeling in de baarmoeder is uitermate beperkt, het grootste deel van de groei van een ‘Joey’ vindt plaats in de buidel waar het nog kale jong direct na de geboorte naartoe klautert via de vacht. Ook bij de wevervogels is het een drukte van belang bij de kundig gevlochten hangnestjes en bij de bedreigde Mhorr-gazelles dartelen twee jongen rond, zusjes genaamd Anna en Elsa.
… En leed
Onlosmakelijk verbonden met de levenscyclus in helaas ook de dood en in de afgelopen maanden hebben we dan ook afscheid moeten nemen van enkele dieren. Te beginnen met de Euraziatische otters. Kort na het overlijden van het mannetje heeft ook zijn partner het leven gelaten. Met haar 14 jaar was ze zeker de jongste niet meer. Hun verblijf in de Chinese Tuin wordt nu bewoond door vier brilduikers, er wordt nog gewerkt aan een permanente invulling. Bij de bosrendieren is met pijn in het hart besloten om het oudste lid van de kudde in te slapen. Hinde Karina had een kwakkelende gezondheid en had last van een abces op haar schouder. Toen er eind vorig jaar een nieuwe bok werd geïntroduceerd in de groep, werd ze ook nog eens verstoten. Overplaatsen was geen optie, dus het meest humane besluit was om haar uit haar lijden te verlossen. Daarnaast wordt in het Vriendennieuws vermeld dat er een mannelijke Mhorr-gazelle, een vrouwelijke moeraswallaby en een vrouwelijk pinchéaapje overleden zijn in het laatste kwartaal van 2017. Ook slurfhond-dame Gloria is niet meer.
Unicum
De Diergaarde is in haar nopjes met de komst van drie Egyptische landschildpadden (Testudo kleinmanni). Deze schildpaddensoort komt uit Noord-Afrika, maar tegenwoordig zijn er nog maar twee groepjes over in het door oorlog verscheurde Libië. Het drietal zal een plekje krijgen in het Natuurbehoudscentrum dat in het Oceanium gebouwd zal worden, waar ze hopelijk ook voor nageslacht zullen zorgen. Het Europese fokprogramma (EEP) voor de Egyptische landschildpad is opgezet door wijlen Henk Zwartepoorte, een reptielenexpert en oud-medewerker van Diergaarde Blijdorp en wordt nu beheerd door vakgroephoofd Oceanium Mark de Boer.
In blijde verwachting
Reden voor feest in Taman Indah: tapir Pooh is weer zwanger! Diergaarde Blijdorp had jaren geen succes met de Maleise tapirs, luxueuze behandelingen om de dieren in een romantische stemming te krijgen ten spijt. Dit alles veranderde toen Pooh en Vazan aan elkaar werden voorgesteld: gelijk spatten de vonken er vanaf – of nou ja, zoals dat er bij tapirs uitziet, ze lagen hele dagen lepeltje-lepeltje. Dat resulteerde in 2016 in de geboorte van Penang. De kleine was het huis nog niet uit of het duo was alweer aan het oefenen voor de volgende en dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Helaas is Vazan kort na de daad overleden aan een ernstige buikvliesontsteking.
Laatste loodjes
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer). De mannenkant: ook de randen van het verblijf zijn geplaatst.
Eindelijk, de oplevering van het geladaverblijf nadert! Zelfs de schotten bij het voorplein van de Rivièrahal zijn nu omlaag gehaald. Na de werken aan de inwendige structuur van het Roofdieren-Gebouw, de buitenkant en de markante schoorsteen, zijn nu ook de klimrotsen af en de beplanting wordt geplaatst. Het enige wat nu nog moet gebeuren, is het plaatsen van de overkoepelende bogen en de netconstructie. Nog voor de zomer moeten de gelada’s naar buiten kunnen.
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer). De gemengde kant.
Het geladaverblijf wordt in twee delen verdeeld: aan de kant van de oude roofdierenterrassen komt een fokgroep en aan de kant van de Rivièrahal komt een groep met uitsluitend mannen en drie mannelijke manenschapen. In 2016 kwam de eerste harem al aan vanuit NaturZoo Rheine en voorafgaand aan de opening zullen enkele mannetjes al in de binnenverblijven gehouden worden.
Vrienden-Shop
In de zomer zal de Vriendenwinkel bij de spoorwegovergang worden omgebouwd tot een inloopwinkel. Nu bestaat het zaakje nog uit een toonbank en enkele tafels met knuffeldieren onder een overkapping. Met de verbouwing moet de winkel aantrekkelijker worden voor bezoekers en kunnen de vrijwilligers beter hun verhaal doen en zo nieuwe leden werven. De gehoopte extra inkomsten zijn meer dan ooit welkom, want de omzet in het winkeltje in de Rivièrahal is vorig jaar flink omlaag gegaan. Er lopen minder bezoekers doorheen nu de aangrenzende Terraszaal een bediend restaurant is geworden. ”Er komt een kleine commissie om mee te denken over de nieuwe winkel, over de inrichting en wellicht een uitbreiding van ons assortiment”, zo vertelt betrokken lid Greet van Norde in het Vriendennieuws.
Mensapen
De rust is wedergekeerd bij de gorilla’s. Toen drie weken geleden de jongvolwassen man Nasibu werd gescheiden van de rest, was het even wennen voor Bokito. Hij reageerde fel op bezoekers en daarom werd besloten om de binnenverblijven tijdelijk niet toegankelijk te maken voor het publiek. Nu zijn de deuren van het Mensapengebouw eindelijk weer geopend en zijn de gorilla’s ook bij minder goed weer te bewonderen. De ruiten van Nasibu z’n stekkie zijn overigens wel afgeplakt zodat de rest hem niet kan zien. Nasibu verblijft nu in het onderkomen waar normaal gesproken de witkruinmangabeys zitten. Zij worden nu ondergebracht in het verblijf van de franjeapen, die op hun beurt zijn doorgeschoven naar de ruimte in de Gorilla-Kijkhut waar voorheen de witneusmeerkatten zaten. Het is niet duidelijk of de apen nog terug zullen verhuizen naar hun oude plaatsen als Nasibu over een jaar vertrekt naar Nieuw-Zeeland, of dat de franjeapen binnenkort geïntroduceerd zullen worden tot de gorillagroep.
Roggennieuws
Op 13 oktober vorig jaar zijn er zoetwaterrogjes geboren in Amazonica, zo meldt het Vriendennieuws. De kleintjes zijn eind vorig jaar overgeplaatst naar het bassin van de kaaimansnoeken in het Oceanium. Daar kunnen ze in een rustige omgeving groeien. Het gaat om een viertal jongen van de zogenaamde Leopoldi’s black diamonds (Potamotrygon leopoldi), in het Nederlands ook wel de witgevlekte zoetwaterrog geheten. Daarnaast is er eindelijk gezelschap gekomen voor de eenzame pijlstaartrog in de Haaienbak. De nieuweling is afkomstig uit Neeltje Jans, waar zij in 2016 is geboren.
Grote beurt
Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)
Houd de komende tijd rekening met de ‘lenteschoonmaak’ in de dierentuin: op meerdere plekken wordt namelijk onderhoud verricht. Momenteel worden de hekken van de brug over de Grote Vijver vervangen en wordt er aan de bestrating bij de Alpine Rotstuin gewerkt. De Krokodillenrivier begint eindelijk weer een beetje op te knappen nu de beplanting weer is teruggeplaatst. De afgelopen maanden werd er gewerkt om de kas weer vogelvriendelijk te maken en om enkele lekken te dichten. Daarnaast zijn de houtsnippers van de bosbuffels en penseelzwijnen vervangen.
Verkast
De Bengaalse oehoes zijn verhuisd naar de volière in de Amoer, waar voorheen de Laplanduilen verbleven. De oude inwoners legden vorig jaar september het loodje nadat ze geïnfecteerd waren geraakt met het Usutu-virus, beter bekend als de ‘merelziekte’. In de oude oehoevolière verblijven nu de manenduiven die eerst in de volière met de blauwe eksters en de Scheepmakers kroonduiven zaten. Ook de witnekkraanvogel is verplaatst, hij wordt nu ondergebracht in de kleine Moerasvolière. Hoewel de Diergaarde niets naar buiten heeft gebracht over de redenen voor alle verhuizingen, is het aannemelijk dat er het één en ander geschoven wordt om te voorkomen dat meerdere volières leeg komen te staan. Ook de aanhoudende vogelgriep kan een rol spelen.
Viervoeter-Route
‘Honden zijn niet toegestaan’, zo klonk het lange tijd aan de poorten van de Diergaarde. Nu wil Blijdorp mensen met hulphonden alsnog de kans geven om te genieten van een dagje dierentuin. Woordvoerster Constance Alderlieste laat aan het AD weten dat er nu een route uitgestippeld gaat worden langs de verblijven waar honden kunnen lopen. Dat zal worden bepaald door middel van proefrondes, onder toeziend oog van de verzorgers. Sommige diersoorten kunnen schrikken van honden en er moet ook rekening gehouden worden met het verspreiden van ziektes. Doorloopverblijven en overdekte ruimtes zullen daarom hoogstwaarschijnlijk buiten de route vallen, net als de kijkpunten bij antilopen en apen.
Verstoppertje
Al een tijdje zitten ze er: het grootste wandelende blad ter wereld, de Phyllium giganteum. Dit insect, dat met hun 10 centimeter zo groot kan worden dat het zowel intrigerend als enigszins beangstigend is, wordt tegenwoordig gehouden in het Aziëhuis, waar voorheen de krokodilstaarthagedissen zaten. Ze komen voor in de regenwouden van Maleisië. In gevangenschap komen alleen vrouwtjes van de diersoort voor. Dat is geen probleem voor deze wandelende bladeren, want de vrouwtjes kunnen voor nageslacht zorgen zonder zich voort te planten. Ondanks hun opmerkelijke grootte zijn ze zo goed gecamoufleerd dat onoplettende planteneters een groter gevaar voor ze vormen dan insecteneters. Blijdorper Bendelid Patty Kloosterman wist er eentje te spotten.
