Kort Nieuws #195

Blijdorp Bouwt (bijna)

De Gemeente Rotterdam is gedeeltelijk akkoord met de bouwplannen voor het nieuwe olifantenverblijf in Blijdorp. Als onderdeel van de vergunningaanvraag beginnen nu ook steeds meer ontwerpplannen naar buiten te druppelen, wat betekent dat we alvast een tipje van de sluier kunnen oplichten.

Aan de bestaande 3.000 m2 olifantenperk wordt nog eens 4.000 m2 aan buitenperk toegevoegd, geheel op het huidige perceel vleermuizen-kamelen-moeras. Dit nieuwe buitenverblijf bestaat uit drie segmenten en staat in verbinding met een nieuw stalgebouw, dat tegen de oostgevel van de bestaande Vleermuizengrot aan wordt neergezet. Het exterieur van de Vleermuizengrot blijft ongewijzigd, maar van binnen gaat het pand grondig op de schop. Zo ontstaat ruimte voor een binnenverblijf voor François’ langoeren, die op de huidige locatie van de hangbrug ook een buitenverblijf van 450 m2 krijgen. Aangrenzend aan de Bergdierenrots komt een klein horecapalviljoen. De zuidoostelijke hoek, waar nu de kleine moerasvolière en het oude kraanvogelperk zijn, wordt naar verwezen als de ‘witte banaan’ en is nog niet in detail uitgewerkt. Er wordt gesproken over ofwel een verblijf voor baardapen realiseren hier, ofwel een ’theeplantage’ met otterverblijf.

Op de plannen zijn nog veel meer interessante details te zien en te lezen. Een greep hieruit: het monumentale pleintje rondom fontein ‘Liesje’, op de hoek van de Chinese Tuin, wordt in ere hersteld. Bij de ingang van de Vleermuizengroot staat een ‘Vietnamse markt’ ingetekend. De uitgang van de Vleermuizengrot wordt een ‘holle boomstam’ met ruiten, dwars door het langoerenverblijf heen. Er loopt een stroompje door het grootste olifantenperk heen dat uitmondt in een groot bassin, pal voor het terras. Als ‘fase 2’ voor het project worden enkele wijzigingen aan het oude olifantenperk gemaakt, waaronder het dempen van de greppel en het verbouwen van de zwemvijver. Hieronder hebben wij nog een kleine selectie aan interessante beelden gedeeld, de volledige documenten zijn HIER in te zien.

Vietnamese markt bij de ingang van de Vleermuizengrot.

Impressie vernieuwde Vleermuizengrot.

Impressie rotsverblijf langoeren.

Bouwdetails ‘oliduct’ tussen het oude en nieuwe verblijf.

Verschillende landschapsdoorsnedes olifantenverblijf.

Visualisatie nieuw bullenperk (gezien vanuit het noorden).

African Jungle

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Groene kakelaars.

De African Jungle volières beginnen langzaam maar zeker meer kleur te krijgen! De Afrikaanse Mangrove was al het heenkomen van de blauwkeelneushoornvogel, kleine zilverreiger en kwak, en heeft er nu twee inwoners bij. Terug van weggeweest is de gele boomeend, ook wel de rosse fluiteend genoemd. Het was altijd al de bedoeling dat de laatste individuen uit de Grote Vliegkooi zouden doorverhuizen naar het nieuwe verblijf, maar door de dood van de laatste individuen werd hun komst even in twijfel getrokken. Een échte nieuwe diersoort voor Blijdorp is de groene kakelaar, ook wel de groene boomhoop (Phoeniculus purpureus) genoemd. Het is een slanke insecteneter van de savannes en steppes in Sub-Sahara Afrika die in slechts een handjevol dierentuinen te zien is. Het is een erg sociale diersoort, waarbij de jongen vaak nog vele jaren in het territorium van hun ouders blijven om te helpen bij het beschermen van hun jongere broertjes en zusjes. De groene kakelaar rukt op in ontbossingszones en staat als niet bedreigd op de Rode Lijst.

Eeuwige bossen

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Tapir Pooh (2012-2024).

Alweer ontvalt een oudgediende inwoner van Blijdorp ons: Maleise tapir Pooh is 5 juli overleden na een kort maar hevig ziekbed. Bij de autopsie kwam naar voren dat Pooh leed aan een borstvliesontsteking en longoedeem. Pooh werd in 2012 geboren en woonde de afgelopen tien jaar in Rotterdam. Hier doorbrak ze in 2016 samen met tapirman Vazan de 18 jaar lange ’tapirdroogte’ in de Maasstad met de geboorte van zoontje Penang. Penang woont tegenwoordig in Wilhema Zoo, Stuttgart. In ’22 werd hij voor het eerst vader, al overleed zijn dochter het jaar erna aan longproblemen. In 2018 kwam dochtertje Vasanti ter wereld, die helaas al snel overleed aan bloedarmoede, en in 2021 volgde de nu in ZOO Płock woonachtige Krissy. Droevig is dat Pooh vlak voor het aanbreken van haar ziekbed weer bevrucht was door haar metgezel Ketiga (‘Tycho’). Hij blijft nu alleen achter. De Maleise tapir is een bedreigde diersoort die in slechts 22 Europese dierentuinen wordt gehouden.

Te vroeg gejuicht

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Aziatische leeuwin Lalana.

Vals alarm! Bijna een maand lang waren alle ogen gericht op de Tweeling-Gebouwen nadat Blijdorp begin juni Aziatische leeuw Lalana van de groep separeerde. De aanleiding hiervoor was een plotselinge piek in haar progesteronspiegel, wat normaliter alleen gebeurt wanneer een bevalling aanstaande is. Maar ja, klaarblijkelijk kan het verkeren. Inmiddels is de 14,5 jaar oude leeuwin weer herenigd met mannetje Wishu en haar oude dochter Rena.

Verhuizingen

Foto: ZOO Łódź (Facebook). Otter Harry op z’n nieuwe stek.

Vaarwel otter Harry! Het eind 2022 geboren waterroofdier is verhuisd naar het Poolse Łódź. Hij wordt daar vergezeld door een vrouwelijke soortgenoot. In de Chinese Tuin blijven ouders Jacco en Karin achter. Bij de buren ook een wisseling van de wacht: François’ langoer Andre gaat verhuizen naar Pairi Daiza. Blijdorp laat weten dat er al een opvolger klaarstaat uit een Britse dierentuin. Ook intern heeft er een apentransport plaatsgevonden: de witkruinmangabeygroep bij het Servalkopje is weer wat groter. Fokvrouwtje Esperanza en twee dochters zijn teruggeverhuisd naar de groep van fokman Oda en moeder-overste Casper. Bij het Servalkopje zitten nu maar liefst elf mangabeys, bij de gorilla’s alleen nog puberman C. De transportlijst wordt gecompleteerd met de aankomst van twee gevlekte lipvissen in de Noordzee van het Oceanium en drie barracuda’s (waarvan eentje spoedig overleden) bij de Haaienbak.

Leegstroom

Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)

Het Kelpwoud in het Oceanium ligt er troosteloos bij. Niet alleen het grote bassin, maar ook de kleintjes eromheen staan vrijwel volledig leeg. Begin juli heeft een exodus plaatsgevonden van grote en kleine inwoners: zeesterren, donderpadjes, aardbei-anemoontjes, garibaldi-vissen, harige tritonshorens, brandingbaarzen, de lijst gaat maar door. De émigrés gaan een mooie toekomst tegemoet in Stralsund, Duitsland. Eerder dit jaar vertrokken ook al alle stierkophaaien en een groot deel van de luipaardhaaien naar Valencia. In het Rotterdamse Kelpwoud resteren nu alleen nog enkele ‘logerende’ haaien uit ARTIS, de oorkwallen bij de plastic-expo, een Amerikaanse kreeft met een genetische afwijking en natuurlijk de Californische zeeleeuwen. De komende tijd zal dit deel van het Oceanium een lokaal tintje krijgen, als onderdeel van het impactgebied ‘Duurzame Noordzee’. Wat deze plannen precies inhouden, en wat dit betekent voor de bestaande Noordzee-bakken bij de entree van het pand, is niet bekend.

NBC: wel en (vooral) wee

Themawedstrijd XIII: Least Wanted
Foto: Thijs Sluys (BB-Facebook). Na de dood van de laatste lintslang en het vertrek van de gele anaconda zijn de cobra in het Aziëhuis en de tijgerpython in Taman Indah de laatste slangen in Blijdorp. Dat, terwijl er bijna 300 soorten op de Rode Lijst staan.

De laatste Californische lintslang in het Natuurbehoudscentrum is overleden. Daarmee is hun kleine terrarium langs de buitenwand van de zaal leeg komen te staan. Dit relatief nieuwe deel van het Oceanium is nog altijd een pijnpuntje voor de Diergaarde. Zo zaten de lintslangen oorspronkelijk in een veel groter verblijf, maar sinds hier in een vroeg stadium lekkages ontdekt werden, staan de lampen daar uit. Ook is de kamer met broedmachines onvoldoende geïsoleerd van de buitenlucht waardoor het voor veel reptielen niet volstaat, en het grote wandrek met kleine terraria biedt onvoldoende mogelijkheid tot het ophangen van warmtelampen en staat daardoor grotendeels leeg. Het is niet bekend of het langverwachte ‘herstelplan’ voor het Natuurbehoudscentrum al vorm aan begint te nemen. Een schrale troost: de jonge geelkeelgaailijster heeft inmiddels gezelschap gekregen van een jonge roodoorbuulbuul.

Virtuele langnek

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook). Verzorgers lezen de allerlaatste editie van De Giraffe.

Abonnementhoudersblad ‘De Giraffe’ verschijnt vanaf dit najaar alleen nog maar digitaal en krijgt dan de naam ‘Mijn Blijdorp’. Blijdorp laat weten de keuze te hebben gemaakt om de klimaatimpact van het blad te verminderen, al heeft het park geen cijfers gepresenteerd over de uitstoot van eenmalig drukken en bezorgen versus permanente opslag op servers. Zo komt een einde aan 72 jaar lang fysieke Blijdorp-magazines. De vereniging Vrienden van Blijdorp blijft hun kwartaalblad Vriendennieuws voorlopig wél fysiek uitbrengen.

Geboortegolf

Foto: Céline Alders (BB-Facebook). Baardapen.

Het beschuit met muisjes is deze zomer niet aan te slepen in Blijdorp. Rode panda’s Miyuko en Kwina hebben in het bosverblijf weer een tweeling ter wereld gebracht. Hun zoon uit 2023, Tiwari, was gelukkig net uitgevlogen naar Tsjechië. Blijdorp ontfermt zich momenteel ook nog eens over vier rode panda’s die op doorreis zijn, twee vrouwtjes bij de Bergdierenrots en twee mannetjes achter de schermen. Ook bij de grote flamingo’s is het een huis vol, met zo’n twintig kuikens dusver. Ook is het de verwachting dat er binnenkort weer enkele Mhorr-gazelles geboren zullen worden. Mannetje Noah van de eerste leg is alvast naar Planckendael vertrokken om plaats te maken. De Kaapse klipdassen in de Krokodillenrivier zijn voor het eerst in enkele jaren weer van de partij met acht kleintjes. Bij de baardapengroep zijn inmiddels nóg twee jonkies gezien, waarmee de teller bij deze bedreigde primaten op drie komt te staan. Minder opvallend, maar zeker noemenswaardig zijn de drie kleine Darwin-nandoes in Zuid-Amerika en een veelbelovende nestpoging bij de wolnekooievaars in de Grote Vliegkooi.

Blijdorp op Bonaire

Het zijn spannende dagen op Bonaire! Blijdorp is werk aan het maken van zijn ambitie om in dit deel van Caraïbisch Nederland een permanente aanwezigheid te realiseren. De opvallende container hieronder vertrok begin juli naar de Antillen om onderzoeksmaterialen te leveren aan het onderzoeksteam van RoffaReefs. Hierna wordt de container ook in gebruik genomen als onderzoeksruimte voor koralen. Het onderzoek naar drijvende kraamkamers voor koraalvissen is nog altijd vol op gang. Blijdorp was in juni ook al aanwezig op een congres de Dutch Caribbean Nature Alliance.

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

Kort Nieuws #185

Beschuit met mossels

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Is ‘ie niet koddig? Op de valreep van 2022 is een Euraziatische otter geboren in de Chinese Tuin van Blijdorp. De vader is Jacco (wiens ouders in 2020 ontsnapt zijn), de moeder is Karin. Het is hun eerste kindje, maar het ouderschap lijkt hen goed te vergaan. De Rotterdamse fotografen kunnen in ieder geval geen genoegen van hem of haar krijgen. En dat is niet de enige koter! Op de Afrikaanse Savanne is witkruinmangabey Casper bevallen van een gezond aapje. De vader is Oda.

Noodopvang

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Diergaarde Blijdorp ontfermt zich over een wild kortsnuitzeepaardje. Het opmerkelijke diertje spoelde op 30 december aan nabij Vlissingen, waarna wandelaars de dierenambulance belden. De Rotterdamse dierentuin en het Texelse Ecomare fungeren als revalidatiecentra voor zeepaardjes in nood. Achter de schermen is te allen tijden een aquarium beschikbaar hiervoor. Eind vorig jaar konden daardoor zes zeepaardjes succesvol vrijgelaten worden in de Oosterschelde, zoals ook de bedoeling is met deze pechvis. De Nederlandse kust vormt het uiterste noorden van het verspreidingsgebied van het kortsnuitzeepaardje. De laatste jaren worden ze steeds vaker waargenomen rondom Zeeland en de Wadden, wat waarschijnlijk betekent dat onze steeds warmere zomers hen hiernaartoe lokken. Maar ja, onze winters zijn toch wel erg fris en onstuimig, zoals deze zuidelijke bezoeker aan den lijve ondervonden heeft…

Spannend

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Gaan we in 2023 voor het eerst in meer dan tien jaar tijd lentekriebels bij de zebra’s zien? Een jonge hengst is overgekomen vanuit Le Monde Sauvage om onze dames het hof te maken. Blijdorp heeft het een tijdje zonder mannelijke zebra’s moeten stellen, want in andere Europese dierentuinen worden ieder jaar meer dan genoeg streepjes geboren. Overbevolking, dat is natuurlijk niet de bedoeling! Inmiddels is de kudde in Rotterdam echter behoorlijk geslonken. Sinds de dood van (stokoude) merrie Erika in 2020 heeft Blijdorp nog maar drie vrouwtjes. Twee daarvan, Eva en Marjolein, zijn al zó oud dat het park eigenlijk geen veulens meer verwacht van hen. Het komt dus aan op numero drie, Emma. Overigens is het best even wennen voor de hechte vriendinnen, zo’n hormonale vent, dus de introductie verloopt geleidelijk.

Shuffle

Foto: Dennis Molenaar (BB-Facebook). Manenduif.

De verzorgers in de Victoria Serre hijgen uit na een druk broedseizoen. De meeste kuikens van vorig jaar hebben inmiddels een nieuw huis gekregen, wat betekent dat het tijd is om de kas voor te bereiden op 2023! De meest ingrijpende verandering is misschien wel dat de schuiven tussen het centrale segment en de waterleliekoepel opengezet zijn. Eerder werd het centrale deel al samengevoegd met het voormalige jaarvogeldeel. Losgelaten in dit nieuwe megaverblijf zijn de manenduiven, die voorheen in de Van-Harencarspel-kooi woonden. Daar wonen nu alleen nog kroonduiven en een Papoeamaina, want dat koppeltje Balispreeuwen heeft Blijdorp verlaten.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Roelroel.

Ook de vrijgezelle groenhelmtoerako heeft de Rivièrahal verruild voor een mooie toekomst elders. Daarentegen bivakkeert nu een jonge Palawan-pauwfazant in de Victoria Serre. Zijn ouders zijn te vinden in het Natuurbehoudscentrum, samen met onder meer enkele puberende roelroels, die vanwege de kou geëvacueerd zijn uit de parkietenvolière. Terug naar de Victoria Serre: nadat de knip er een jaartje opzat, mogen de groenvleugelduiven dit jaar weer mondjesmaat  broeden. Een paar duivinnen zijn teruggezet bij de heren. Oh, en er is nog een toevoeging aan de Victoria Serre, zij het geheel onvoorzien. Bezoekers melden dat een wild roodborstje zijn weg naar binnen heeft gevonden. Het is een mysterieuze prestatie.

Buiten Blijdorp

De Kölner Zoo rouwt om de oudste okapi van Europa: vrouwtje Kisanga. In maart 1995 werd zij geboren in Diergaarde Blijdorp als eerste dochter van Lisala, haar vader was Kiburi. Op haar oude dag werden de simpelste dingen, zoals eten en lopen, steeds lastiger. Op 4 januari kondigde het park aan dat de dierenarts haar daarom ingeslapen heeft. Kisanga was een zus van ‘onze’ Kamina, die in 2020 onder soortgelijke omstandigheden overleed in Blijdorp. Lisala en Kiburi hebben in totaal zes jongen op de wereld gezet, waarvan alleen de jongste, Lomela (2003), nog in leven is. Kisanga is in de loop van haar leven vier keer moeder geworden en leeft voort in haar talrijke nazaten.

Foto: Michael Bause (ksta.de). Kisanga in 2007 met haar zoontje Zukuma, tegenwoordig fokhengst in Safaripark Beekse Bergen.

Nieuwjaarslezing 2022!

”We kijken met gematigd optimisme naar de toekomst”, aldus directeur Erik Zevenbergen. Vanwege de pandemie vond de traditionele nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp online plaats. In een filmpje leidden de directeur en verzorger Stefan Timmermans de Vrienden rond door een verlaten, maar levendige dierentuin. De financiële situatie van het park is aan de beterende hand en de Diergaarde durft weer na te denken over de toekomst. 

Bijpraten

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Eén van die Vriendenprojecten die bezocht werd, was de Bijenvallei. Deze werd vorig jaar al opgeleverd, al zal hij dit jaar nog voorzien worden van een extra insectenhotel voor metselbijen. De Bijenvallei is geliefd bij de botanisten, die verder terugblikken op een jaar waarin veel moeite werd gestoken in de professionalisering van het beheer van de plantencollectie. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de Nationale Plantencollecties die Blijdorp beheert: die van de bromelia’s en primula’s. Voor die laatste groep wordt halsreikend uitgekeken naar potentiële natuurherstelprojecten. In 2022 zal hiervoor extra aandacht gevraagd worden door nieuwe bloembakken te plaatsen voor de schermen.

Een ander Vriendenproject uit ’21 was de nieuwe deur tussen de binnen- en buitenverblijven van de Aziatische olifanten. Deze is inmiddels in gebruik en is ook beter ‘weggewerkt’ dan eerst. Deze extra poort maakt het makkelijker voor de dieren om te kiezen waar ze zich willen begeven en is bijzonder fijn voor de hoogbejaarde olifant Irma, voor wie de oude, nauwe gang soms té spannend werd. Een ander klein project is de ‘bizonroute’, een nieuwe verbinding tussen het Noord-Amerikaanse panoramapunt en het Amazonicaplein. Deze wordt in 2022 gecompleteerd. Hierover berichtten wij eerder al. Vrienden-voorzitter Marcel Kreuger liet weten dat in februari nóg een project aangekondigd zal worden, waarover vooralsnog geen informatie beschikbaar is.

Vernieuwde Bergdierenrots

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Klik HIER voor groot formaat.

De restauratie van de Bergdierenrots verloopt vlot. Op nieuw beeldmateriaal is te zien dat de werkzaamheden aan de rotstoren zelf zo goed als afgerond zijn, binnenkort mogen de botanisten zich over het perk ontfermen. Op het filmpje was te zien dat de ‘put’, waarin de rots staat, een beetje opgehoogd is. Het hoogteverschil tussen de kijkplek en de bodem is dus minder groot nu, waardoor de Bergdierenrots zelf ook iets minder hoog lijkt dan voorheen.

Het is de bedoeling dat de rots omgeven gaat worden door weelderig groen, zoals de Himalayaceder. Ook ín de rots zijn plantenbakken verborgen. De rode panda’s, echte boombewoners, zullen daar ongetwijfeld gretig gebruik van maken. Dat brengt ons tot het meest controversiële onderdeel van dit project: de toekomstige inwoners. ‘Twee verblijven voor rode panda’s en drie voor kuifhertjes? Serieus?’ De Diergaarde verdedigt de keuze. De ”nieuwe realiteit”, zoals curator Harald Schmidt het verwoordde, is nu eenmaal dat verantwoord en duurzaam populatiemanagement soms prioriteit moet krijgen boven de wens om meer soorten te huisvesten. Blijdorp vindt het, als fokcoördinator van deze twee soorten, belangrijk om genoeg ruimte te geven aan hen.

Vleugellam: microdeeltjes en macroproblemen

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Rode ibis.

Kort benoemd werden de coronabesmettingen bij de gorilla’s en leeuwen. Gelukkig zijn de dieren opgeknapt en zijn er geen nieuwe virushaarden opgedoken sindsdien. En dat is niet het enige virus dat Blijdorp momenteel kopzorgen oplevert: het park moet zich ook houden aan influenza-regels, nu het griepvirus H5N1 steeds meer pluimveebedrijven in de Benelux aandoet. Deze cocktail van luchtweginfecties heeft ervoor gezorgd dat sommige doorloopvolières bijna permanent gesloten zijn. De directeur liet weten dat dit stof tot nadenken is: in een geglobaliseerde wereld waarin epidemieën vaker uitbreken, is het nog wel verantwoordelijk en rendabel om doorloopvolières te bouwen? Dit wordt meegenomen bij de vormgeving van de nieuwe ibis- en aravolières in Zuid-Amerika. Details laten nog op zich wachten.

En dat is niet het enige probleemgeval in dit deel van de dierentuin: sinds 2019 hebben er geen Vrije Vlucht Voorstellingen meer kunnen plaatsvinden in Diergaarde Blijdorp. De directe aanleiding daarvoor is natuurlijk corona, maar er spelen ook andere factoren mee. De volières waar de vogels buiten de trainingen en demonstraties om verblijven, zijn grof gezegd ‘over de datum’ en vragen op korte termijn om een significante investering. Ook morrelt de maatschappij: ”wij vinden onze vogeldemonstratie niet zomaar een reeks circuskunstjes, maar toch zien we dat het schuurt”, aldus Schmidt. Verder verwierven de Vrije Vlucht Voorstellingen een roemruchte reputatie door de regelmatige ‘uitstapjes‘ van de luchtacrobaten. Niet altijd keerden die dieren ook terug, denk aan de vrouwelijke bergcaracara die in 2020 voor het laatst bij Leidschenveen gezien werd.

Foto: Harry Ros (BB-Facebook). Bergcaracara.

Al met al ziet Blijdorp het niet zitten om te investeren in grootschalig onderhoud. Daarom trekt Diergaarde Blijdorp de stekker uit de vogelshow. Dit gerucht deed al een tijdje de ronde als ‘slechtst bewaarde geheim’ van Blijdorp, maar nu is het dus officieel. Met de afbraak van de tribune en volières komt zo’n 4.000 vierkante meter vrij voor toekomstige ontwikkeling. Mogelijk dat dit gelijktijdig met de bouw van de nieuwe aravolière gedaan wordt, net als de broodnodige renovatie van het dak van Amazonica (zie ons eerdere bericht).

Een deel van de vogels is al vertrokken naar andere dierentuinen. Het meest noemenswaardige afscheid is dat van de dubbelgehoornde neushoornvogel. Dit individu was ooit door een particulier met de hand grootgebracht en herkent haar soortgenoten niet. Door mee te doen met de vogelvoorstellingen kreeg ze toch nog de kans om als ambassadeur voor de natuur op te treden. Ze is verhuisd naar Avifauna. Ook een tiental zwartkopibissen, een soldatenara en een Europese oehoe hebben Rotterdam al verlaten, terwijl de helmparelhoenders in 2020 overgeplaatst werden naar de ringstaartmaki’s en gieren.

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer). Dubbelgehoornde neushoornvogel.

Tot de VVV-soorten die nergens anders in Blijdorp te zien waren, behoren onder meer de roodstaartbuizerd, groenvleugelara, blauwgele ara, zuidelijke hoornraaf en vorkstaartscharrelaar. Daarnaast spelen de gieren die er zitten een belangrijke rol bij het fokprogramma, zowel met hun eigen eieren als door verstoten kuikens uit de Gierenrots-volière te adopteren. Ook werd de holding wel gebruikt als ‘doorvoerlocatie’ voor vogels die te oud waren om bij hun ouders te blijven, maar waarvoor nog geen nieuwe thuishaven gevonden was. Hoe dit na de sloop verder moet, is nog onduidelijk.

Olifanten in Mongolië

Wie vogelgriep zegt, zegt Grote Vliegkooi. In tegenstelling tot andere doorloopvolières is ‘Burung Asia’ uitsluitend vanbinnen te zien, wat betekent dat de wolnekooievaars, nimmerzatten, muskaatduiven en zilverreigers in feite semi-permanent achter de schermen zitten. Blijdorp denkt dan ook na over de toekomst van dit deel van het Aziatische Moeras, vooral nu de omliggende perken in de nabije toekomst op de schop gaan…

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Aziatische olifanten.

Diergaarde Blijdorp wil in 2022 beginnen met de uitbreiding van het olifantenverblijf, te beginnen met de bouw van een nieuw mannetjesverblijf op de huidige locatie van de gedomesticeerde kamelen en Indische neushoorns. Zie voor meer achtergrondinfo ons eerdere nieuwsbericht. Voor het eerst sinds 2020 heeft Blijdorp nieuwe ontwerpen hiervoor naar buiten gebracht. Wees wel gewaarschuwd: ook dit zijn nog geen definitieve bouwplannen. Veel details staan nog steeds ter discussie, net als potentiële verblijfsgenoten en de interne veranderingen aan Taman Indah.

Op het buitenperk van de Indische neushoorns worden vier nieuwe bullenstallen gebouwd. De dieren kunnen van elkaar gescheiden worden op het ‘restant’ van het neushoornperk, dat ook ietsjes uitgebreid wordt doordat het vlonder geschrapt wordt. Of dit alles (goed) zichtbaar zal zijn voor bezoekers is nog maar de vraag, want er lijkt rekening gehouden te worden met een groene berm tussen dit alles en het bestaande bezoekerspad.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Indische neushoorns.

Daar staat tegenover dat het (momenteel leegstaande) oude hertenverblijf achter de Bergdierenrots weer zichtbaar wordt. Het vlonder dat door het huidige pandaverblijf loopt, gaat namelijk door naar rechts voortaan en sluit zo aan op het pad langs de Bergdierenrots. Vanaf dit pad hebben bezoekers zicht op het perk waar Indische neushoorn Namaste haar oude dag mag slijten – voor haar dochter, Karuna, heeft Blijdorp een mooi nieuw tehuis in Peru op het oog – en zo ontstaat een compleet ‘rondje’ door de Himalaya-biotoop.

Terug naar de olifantenmannen: zij kunnen de benen strekken door de komst van een nieuw ‘olifantenviaduct’ over het bezoekerspad heen, dat leidt naar de huidige kamelenweide. Het huidige kijkpunt tegenover de Maleise Bosrand schuift, samen met de waterpartij, op naar de noordoostelijke hoek van het verblijf, waar ook ruimte ingetekend is voor een klein horecapunt. Andere kijkpunten zijn er vanuit (het openluchtgedeelte van) het Aziatisch Moeras en vanaf het manoelverblijf, die beide grotendeels ongemoeid blijven.

Wel verdwijnt de Grote Vliegkooi na dertig jaar trouwe dienst, zodat er vanaf de bullenvlakte een doorsteek gemaakt kan worden naar het bestaande olifantenverblijf. Daartoe wordt nog een oliduct neergezet in de bamboevallei. Mogelijk worden bepaalde onderdelen van de Grote Vliegkooi, zoals de waterval en hangbrug, intact gelaten, om zo een soort avontuurlijk uitzichtpunt te creëren. Wellicht dat hier nog ruimte is voor een nieuw (water)verblijfje. De aangrenzende, in onbruik geraakte Vleermuizengrot staat niet op de slooplijst vermeld, maar over de bestemming van dit gebouw is nog geen verdere informatie gegeven.

Ontwerp olifantenverblijf
« van 3 »

Gebruik de pijltjes om te navigeren tussen de afbeeldingen.

Het R-woord

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)

Over ingrijpende projecten gesproken: hoe zit het met de Rivièrahal? Blijdorp zit in een spagaat: de verslechterde financiële situatie van het park maakt restauratie op korte termijn nagenoeg onmogelijk, maar tegelijkertijd begint de bouwvallige staat van het gebouw problematisch te worden. Tijdelijke sluiting, hoe onwenselijk ook, is niet ondenkbaar.

Wat dit extra complex maakt, is dat de restauratie van de Rivièrahal een domino-effect heeft. Neem de François’ langoeren en Euraziatische otters uit de Chinese Tuin, wiens verblijven grenzen aan de gevel van de Victoria Serre en waarvoor dus nieuwe verblijven gevonden moeten worden. De onvermijdelijke verbouwing van de centrale hal en het Mensapengebouw van de Rivièrahal doet hier nog een schepje bovenop: wat te doen met de zwarte neushoorns, dwergnijlpaarden en westelijke laaglandgorilla’s? Blijdorp houdt in ieder geval vast aan de ambitieuze doelen van het Masterplan 2030. Externe financiering is meer dan ooit welkom.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Gorilla Nasibu.

Speculatie over de gorilla’s kan natuurlijk onmogelijk zonder het over Nasibu te hebben. Van zijn emigratie naar Nieuw-Zeeland wordt nu toch maar afgezien, na talloze vertragingen. De opstandige gorillapuber gaat in april naar het Belgische Pairi Daiza. Hier mag hij een nieuwe groep met vrouwtjes gaan leiden. En wat te doen met die andere verstoteling in Blijdorp, leeuwin Chica? Dat is helaas nog steeds niet duidelijk. De kwestie ligt bij de fokcoördinator in Denemarken. Over olifanten Trong Nhi en Nhi Linh is niks gezegd.

Dat concludeert ons verslag van de nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp. De vereniging houdt in de winter nog meer lezingen, waar wij verder geen (uitgebreid) verslag van doen uit respect voor de betalende leden. Wil je deze wel bijwonen? En wil je bij de volgende nieuwjaarslezing zelf vragen kunnen stellen aan de Blijdorp-top? Ga dan naar de website van de Vrienden voor meer informatie over lidmaatschap!

Kort Nieuws #163

Exodus

Foto: Wianka Keij (BB-Facebook)

Groot nieuws uit abonnementhoudersblad De Giraffe: olifant Fahim vertrekt binnenkort weer uit Rotterdam. In juni 2020 arriveerde hij vanuit België. Helaas is zijn aanwezigheid nog geen succes te noemen. Het lijkt erop dat hij qua gedrag nog iets te kinds is om de rol van fokbul op zich te nemen. ”Hij gaat graag op onderzoek uit en klimt op rotsblokken, boomstammen en zelfs tegen muren. Hij slaat of gooit met takken; zelfs een camera hoog in de boom of een TL-buis, niets is veilig.” Ook belangrijk: hij was voornamelijk bedoeld als partner voor Faya, maar echte interesse in haar blijft uit. Al met al lijkt Fahim erbij gebaat om nog even door te ontwikkelen, wat het best in een natuurgetrouwe setting gaat. Concreet houdt dat in dat hij in een losjes samenlevingsverband met andere jonge mannen mag doorstoeien, met een volgroeide bul als voorbeeld. In het Poolse Łódź wordt de laatste hand gelegd aan een perk dat daarvoor geschikt is. Gehoopt wordt dat Fahim deze zomer nog kan verhuizen. Dit jaar moeten olifanten Trong Nhi en Nhi Linh ook nog naar Amerika vertrekken, zoals uitgelegd in DIT nieuwsbericht. Het lijkt onwaarschijnlijk dat er op korte termijn een opvolger voor Fahim zal komen, omdat Blijdorp het verblijf eerst wil verbeteren.

Rectificatie

Foto: Stichting SOVON (stats.sovon.nl). Archieffoto.

Wat blijkt? De grote flamingo’s hebben in hun nieuwe verblijf niet alleen gezelschap van krakeenden, zoals we in DIT artikel al berichtten, maar ook van wat noordelijke pijlstaarten (Anas acuta). In tegenstelling tot de steeds algemener wordende krakeenden geldt dat de noordelijke pijlstaart steeds zeldzamer wordt in Nederland. Die dalende trend geldt voor hun hele populatie, die vooral verder naar het noorden gesitueerd is, maar in Nederland waren ze altijd al een sporadische broedvogel. Het onderscheiden van vrouwelijke eenden is altijd lastig, maar de mannetjes verschillen duidelijk van hun verblijfsgenoten dankzij hun egale, donkere kop.

Open Up

Vanaf dinsdag 25 mei opent Diergaarde Blijdorp ook voor niet-abonnementhouders. Een mooie ontwikkeling! Onthoud wel: alle binnenruimtes (met uitzondering van de toiletten) zijn afgesloten en het reserveren van een tijdslot is verplicht.

Buren van Bokito

Foto: Patrick van Bakkum (BB-Facebook)

Even terug in de tijd: in 2011 kregen gorilla Bokito en zijn familie gezelschap van wat kleinere apen, de witneusmeerkatten. De combi was doorgaans vredig en de meerkatten konden zich altijd nog afzonderen in hun binnenverblijf, gesitueerd in de ‘kijkhut’ naast de Oewanja Kinderjungle. In 2015 verlieten deze onderhuurders de Maasstad echter en daarmee kwam dit hok leeg te staan. Toen de mannelijke witkruinmangabey eind vorig jaar overleed, besloot de Diergaarde de groep in tweeën te delen, voorafgaand de introductie van de nieuwe fokman. Sindsdien wonen vrouwtje Casper, twee van haar dochters en een ander jong mannetje (een zoon van Esperanza, het vrouwtje dat nog in het oude verblijf leeft) in de kijkhut. In abonnementhoudersblad De Giraffe meldt Blijdorp nu dat de verzorgers nadenken over het weer openen van de schuif naar het grote gorillaverblijf. Er moeten eerst nog enkele veiligheidsmaatregelen getroffen worden, maar het is zeker een spannend vooruitzicht!

Romance

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Hij moet wel een van de meest gefotografeerde inwoners van Blijdorp zijn: otter Jacco, geboren eind 2019. Helaas moet hij alweer een jaar voor zichzelf zorgen, na de ontsnapping van zijn ouders Igor en Jacky. Van Igor is bekend dat hij uiteindelijk is aangereden, van Jacky is al geruime tijd geen waarneming gedaan. Het lijkt erop dat Jacco binnenkort een vriendinnetje krijgt: de Diergaarde meldt de komst van een vrouwelijke soortgenoot. Ze komt uit de dierentuin van Warschau.

Eekhoornperikelen

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Tijdelijk verblijven de Kaapse grondeekhoorns achter de schermen. De verzorgers bestuderen hoe hun afwezigheid hun verblijfsgenoten – dat zijn de textorwevers, purperglansspreeuwen, geelkeelfrankolijnen en groenhelmtoerako’s – beïnvloedt. Ook hun boombewonende verwanten, de driekleureekhoorns uit Azië, zijn tijdelijk niet te zien. Zij zijn van plek gewisseld met de roelroels uit Taman Indah, een gebouw dat in verband met de COVID-19-maatregelen niet toegankelijk is. De roelroels lijken hun verhuizing niet erg te vinden, ze scharrelen als vanouds op de bodem van de pruimkopparkietvolière.

Vers van de mamapers

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Elders in het park heeft Cupido reeds toegeslagen. Op 3 mei is er een bizon geboren, Gina genaamd. Haar Noord-Amerikaanse roots ten spijt is ze een echte Rotterdammer. Haar vader, voor wie dit het eerste kalf is, is namelijk zelf ook hier geboren. Op zijn beurt is hij de zoon van de oude bul Clint, die in 1998 geboren werd in – jawel – Blijdorp, als zoon van een hier geboren koe. Een heuse dynastie dus. Ook bij hun buren, de prairiehondjes, is nieuw leven te zien. Tot slot is het ook bij de Zuid-Amerikanen raak: bij de Chileense poedoes is een kleintje geboren. Dat gebeurde voor het laatste in 2016. Nog geen 25 Europese dierentuinen houden dit berghertje, dus het is best bijzonder. Het huidige koppel werd eind 2020 aan elkaar voorgesteld, dus het lijkt liefde op het eerste gezicht geweest te zijn.

Om te gieren

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Een tumultueus broedseizoen voor de bedreigde gieren krijgt toch nog een zilveren randje, met de geboorte van een witkopgier. Nog nooit eerder gebeurde dat in Blijdorp, maar jarenlange pogingen door dit trouwe koppel werpen nu dus toch hun vruchten af! Het kuiken kwam uit in de broedmachine, maar de ouders ontfermden zich direct over de kleine toen hij werd teruggeplaatst. Verwar deze witkopprimeur niet met de witrugprimeur die Blijdorp dit jaar eveneens behaalde. Dat jong zag in maart het levenslicht, maar werd niet geaccepteerd door zijn ouders, die bij de vogelshow wonen. Hij is liefdevol ‘geadopteerd’ door een koppeltje Rüppells gieren in de publieksvolière, wiens eigen ei gesneuveld was. Ook het ei van de kapgieren in dit verblijf kwam niet uit, net als het ei van het koppel witruggieren hier. De laatstgenoemde hebben nog even opgetreden als pleegouders voor een verstoten Rüppells kuiken, maar dat jong heeft het niet gered. De opbrengst bij de Rüppells lijkt dit jaar dus te blijven steken op twee jongen, best een net resultaat.

Kort Nieuws #150

Ontsnapt!

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Jacky beviel in november 2019 van de mateloos populaire Jacco.

Ottervrouwtje Jacky is gesignaleerd in een van de slootjes rondom Diergaarde Blijdorp. Volgens sommigen zou ze een tunnel onder de deur van het verblijf in de Chinese Tuin gegraven hebben. Het is de tweede uitbraak bij deze waterbewonende roofdiertjes in twee maanden tijd: eind maart ontsnapte Jacky’s partner Igor. Na een week in het Vroesenpark gebivakkeerd te hebben, werd een aanrijding hem fataal. Het vangen van een ontsnapte otter is lastig: ze zijn razendsnel en tonen doorgaans weinig interesse in vallen, omdat ze gewoon zelf aan hun kostje kunnen komen. Bij de eerdere ontsnapping speelde ook nog eens mee dat Blijdorp tijdens de corona-sluiting met een minimale bezetting draaide en er geen extra mankracht voorhanden was. De jonge otter Jacco, de zoon van Igor en Jacky, is nu de enige bewoner van het verblijf. Hij is pas een half jaar oud, terwijl jonge Euraziatische otters eigenlijk minimaal een jaar lang afhankelijk zijn van hun moeder.

Adressenboekje

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

De San Francisco lintslangen hebben een ander terrarium in het Natuurbehoudscentrum betrokken. Ze zijn nu te vinden langs de zuidelijke flank ervan, als buren van de Titicacakikkers. Dit verblijf was oorspronkelijk bestemd voor krokodilstaarthagedissen. Of hun oude terrarium nieuwe inwoners heeft gekregen, is niet bekend: dit verblijf, gesitueerd in het ‘glazen huis’ van het Natuurbehoudscentrum, is vanwege de COVID-19-maatregelen niet te bezichtigen. Overigens is het niet de enige verhuizing binnen het Oceanium: het voormalige zeeotter-bassin is weer in gebruik genomen als separatieverblijf voor de zeeleeuwen. De afgelopen tijd waren hier California sheep head-vissen te vinden. Wat de verbouwing van het aquarium op de grens van het Natuurbehoudscentrum en het Kelpwoud betreft: hier zijn geen zichtbare vorderingen gemaakt gedurende de sluiting. Vermoedelijk komen hier uiteindelijk damba-cichliden (Paretroplus damii), grote vissen uit Noordwest-Madagaskar.

In memoriam

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Verdrietig nieuws vanuit de Okapi-Volière: het overlijden van de mannelijke teugelijsvogel betekent dat deze felblauwe diersoort uit het bestand van de Rotterdamse dierentuin verdwenen is. In 2017 arriveerde hij tezamen met een vrouwelijke soortgenoot vanuit de dierentuin van Barcelona, maar zij werd later dat jaar dood in haar nestje aangetroffen. Over de doodsoorzaak van het mannetje is niets bekend. Er zijn nu nog maar twee dierentuinen in Europa waar de teugelijsvogel gehouden wordt.

Bosrendier-Baby

Hoera! Het Europa-hoekje van de Diergaarde is weer een inwoner rijker met de geboorte van een bosrendier. Van nature komen rendieren voor in taiga’s en op toendra’s op het gehele Noordelijk Halfrond, maar het zit de soort niet overal mee. Met name de twee ondersoorten uit Fenno-Scandinavië, waarvan het bosrendier er één is, hebben het door klimaatverandering en concurrentie met tamme rendieren zwaar te verduren. Zo’n 250 jaar geleden werd het bosrendier uitgeroeid in Zweden en een paar decennia later was deze soort ook in Finland verdwenen. Een populatie in het Russische Karelië wist echter te overleven en stak uiteindelijk zelfstandig weer de grens over. In de jaren ’80 zijn natuurbeschermingsorganisaties en dierentuinen begonnen met de herintroductie van het bosrendier in andere delen van Finland, waardoor hun populatie in daar inmiddels weer rond de 2.000 schommelt. Zweden, waarvandaan ook het Europese fokprogramma wordt gecoördineerd, overweegt nu ook om deze herten daar te herintroduceren. De laatste keer dat er succesvol een kalfje bij de Blijdorp-kudde grootgebracht is, was (naar onze kennis) in 2015.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)