Kort Nieuws #162

Gluren bij de buren

Afgelopen vrijdag was het, na maandenlange stilte, opeens weer een drukte van belang in Diergaarde Blijdorp. In overleg met de Rijksoverheid mocht de dierentuin 4.000 bezoekers ontvangen. Een waardevolle beproeving van de effectiviteit van de coronamaatregelen, maar voor de gasten natuurlijk vooral een leuk dagje uit. De nieuwtjes in deze editie van Kort Nieuws zijn dan ook vooral afkomstig van wat de bezoekers opviel bij hun rondje door het park. Helaas is de ochtend na de veldproef naar buiten gekomen dat de echte heropening van dierentuinen en andere doorstroomlocaties nog minimaal twee weken op zich zal laten wachten.

Kwetter column

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp). Sumatraanse gaailijster.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Sumatraanse gaailijster (Garrulax bicolor). Alhoewel, nieuw: in 2019 nam Rotterdam de soort achter de schermen in ontvangst, maar nu zijn ze voor het eerst voor bezoekers te zien bij het Aziëhuis. Hun natuurlijke leefgebied mag dan wel het op een na grootste eiland van Zuidoost-Azië zijn, maar decennia aan habitatvernietiging en illegale vangst voor de huisdierenmarkt eisen hun tol. De Sumatraanse gaailijster was een van de focussoorten van de EAZA Silent Forest Campaign en door Europese dierentuinen is er geld opgehaald voor de bouw van een fokcentrum in Indonesië. Deze bedreigde vogelsoort wordt gehouden in 24 Europese dierentuinen en vanuit Chester Zoo wordt een fokprogramma (EEP) gecoördineerd. Ander vogelnieuws: er is een groepje helmparelhoenders uitgezet in de Gierenrots-volière en er is een koppel purperglansspreeuwen ingetrokken bij het Weverkopje op de Savanne.

Fishy

Foto: John van Hagen (BB-Facebook). Dwergkaaiman.

Ook wat interne verhuizingen bij het Oceanium. Geen vissen meer bij Bass Rock: de goudbrasems zijn verhuisd van het zeevogelbassin naar het Noordzee-aquarium. In het Natuurbehoudscentrum is het ‘glazen huis’ voorlopig nog te krap om open te mogen, maar van buitenaf is te zien dat een van de drie aquaria betrokken is door de Titicacakikkers. Het gaat dan over de tank die voorheen Malagassische cichliden huisvestte, maar deze zijn eind vorig jaar overgeplaatst naar een groter aquarium, grenzend aan het Kelpwoud. De kritiek bedreigde Sakaramy-tandkarpers, die samenleefden met de cichliden, zijn vermoedelijk achter de schermen geplaatst. Wat er precies bij het kleine Amazone-segment gaande is, is onbekend. De oscarcichliden en pauwoogbaarzen, alsmede een van de drie zilveren arowana’s, lijken van de aardbodem verdwenen te zijn. Dat was kort voorafgaand aan de huidige sluiting ook al zo, maar nu schijnt óók de dwergkaaiman achter de schermen geplaatst te zijn. Nadat vorig jaar ook al de oude mannelijke pauwoogzoetwaterrog overleed, resteert nu alleen nog een duo arowana’s, een zuignapmeerval en wat guppen.

Waar is Nick?

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Op social media meldt Diergaarde Blijdorp de geboorte van een kuifhertje in de Chinese Tuin. Het is een mannetje dat Simon gedoopt is, naar een onlangs gepensioneerde verzorger. De moeder is Michelle en de vader is Peter. Hopelijk vergaat het Simon beter dan zijn zus uit 2020, Stella, die uiteindelijk om onduidelijke redenen bezweek. Mocht ‘kuifhert Simon’ je bekend in de oren klinken, dan kan dat zomaar kloppen. Eind 2006 werd er al eens een ‘Simone’ geboren, net als in 2019, en in 2018 had je ‘Samane’.

Bouwnieuws

Blijdorp heeft de rust gebruikt om flink door te klussen aan projecten die extern gefinancierd worden. De meest opvallende van het stel: de Bergdierenrots. Zoals de dierentuin eerder al aankondigde, ondergaat dit Rijksmonument een erg grondige restauratie. Zo grondig, dat de rotstoren geheel ontmanteld is! De huidige versie is namelijk niet het origineel, maar een latere reïncarnatie van het oorspronkelijke bouwwerk uit 1940. Versie drie, waar nu dus aan gewerkt wordt, zal een soort hybride worden van de eerdere twee uitvoeringen. Het idee is dat er een optimale balans bereikt wordt qua dierenwelzijn voor de toekomstige inwoners: de rode panda’s. Hoewel veel mensen nog steeds duimen voor de terugkeer van hoefdieren, is dit niet realistisch omdat de binnenverblijven hiervoor te klein zijn. Als mondiale fokcoördinator voor de rode panda en een belangrijke geldschieter voor natuurbehoud in Nepal wil Rotterdam toonaangevend zijn. Door een extra perk te creëren voor deze acrobatische omnivoren, kan Blijdorp een ’tussenstation’ worden voor dieren die tijdelijk nergens anders terecht kunnen. De Bergdierenrots moet begin volgend jaar opgeleverd worden.

De nieuwe flamingovolière gaat heel wat eerder dan dat open: het is de bedoeling dat de roze watervogels omstreeks Pinksteren van hun nieuwe perk kunnen genieten. Bezoekers zijn lovend over de nieuwe, sierlijke vormgeving. Ook het naastgelegen entreeplein, waar nieuwe bomen aangeplant worden en een ondergrondse waterberging is aangelegd, lijkt al aardig compleet. Het bankje dat toenmalig koningin Beatrix in 2007 schonk aan de dierentuin, is richting de Rivièrahal opgeschoven. De vereniging Vrienden van Blijdorp is een belangrijke co-sponsor van deze onderneming, en is eveneens de financierder voor de inmiddels opgeleverde Bijenvallei en het uitgebreide wrattenzwijnenverblijf in de Maleise Bosrand. Het Aziëhuis zelf is enigszins een bouwval momenteel: de houten vloer is verwijderd, om nog onbekende redenen. Tegelijkertijd zijn ook de terraria voor de Maleise wandelende bladeren en de bloedzuigerhagedis geheel ontmanteld. Al langer worstelt de dierentuin met het bereiken van een gezonde luchtvochtigheid in dit deel van het pand: vermoedelijk is dat de reden voor deze ingreep. Of de verblijven nog terugkeren, is onbekend.

Hieronder een paar foto’s van alle bedrijvigheid.

Foto: Mariette Kat (BB-Facebook). Nieuwe flamingovolière.

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp). Vernieuwd Flamingo-Strand.

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp). Vernieuwd Flamingo-Strand.

Foto: Nick de Koning (Vrienden van Blijdorp). Nieuwe Visaya-oever, gezien vanaf het pelikanenvlonder.

Foto: Nick de Koning (Vrienden van Blijdorp). Leeggehaalde terraria Aziëhuis.

Foto: Mariette Kat (BB-Facebook). Werkzaamheden Bergdierenrots.

Kort Nieuws #157

Flitsend

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Menarambo-cichlide in Blijdorp.

De eerste stap van de ‘flitsactie 2020‘ van de Vrienden van Blijdorp is voltooid: bij de uitgang van het Natuurbehoudscentrum in het Oceanium vind je nu een zoetwateraquarium met soorten uit Madagaskar. Het soortbordje, dat het aquarium met stukken hout, planten en een geverfde achterwand flankeert, spreekt boekdelen: vijf vissen komen hier uiteindelijk, en dat zijn niet zomaar exotische goudvissen. De lijst wordt aangevoerd door, zoals op Blijdorper Bende al eerder gespeculeerd werd, de damba-cichlide (Paretroplus damii): een dier dat al snel 30 centimeter of langer kan worden van kop tot staart. Ze leven in rivieren in Noordwest-Madagaskar, waar ze zich voornamelijk voeden met slakken. Op de Rode Lijst staan ze als ‘kwetsbaar’ vermeld vanwege hun beperkte verspreidingsgebied en de lokale visserij. Een soort die uit hetzelfde problematische gebied komt en bovendien moet leren omgaan met de bouw van een dam in hun habitat, is de kwetsbare Andapa-cichlide (Paratilapia polleni andapa). De volwassen exemplaren van deze soort zijn gitzwart met vele kleine witte stipjes, een werkelijk prachtig aanzicht. Verder wordt de Grandidiers cichlide (Ptychochromis grandidieri) uit Oost-Madagaskar genoemd, zij houden er een iets simplistischer uiterlijk op na met hun gelige schubben en wat zwarte vlekken. Zij zijn in slechts vier Europese dierentuinen te zien en hebben het geluk dat ze niet als bedreigde diersoort te boek staan, al geeft het IUCN openlijk toe dat er eigenlijk te weinig data bestaan om dat hard te maken. Deze drie soorten zijn nooit eerder in Blijdorp te zien geweest en helaas is dat ook nu nog zo: de enige inwoners die al daadwerkelijk in het aquarium zitten, zijn de kotsovato-cichliden (kwetsbaar) en menarambo-cichliden (kritiek bedreigd). Wat jongere individuen van deze soorten waren eerder al losgelaten in een van de andere aquaria in het Natuurbehoudscentrum en hebben daar tevens geprobeerd om zich voort te planten. Veelbelovend!

Mutatierubriek

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De nieuwe Chileense poedoe.

Romantiek in de Andes? Bij de Chileense poedoes heeft een wissel plaatsgevonden. Begin 2019 arriveerden hier twee broertjes, maar nu heeft een van de twee heren plaats moeten maken voor wat vrouwelijk schoon. Ze is te herkennen aan haar afwezige gewei – al duurt het wellicht niet heel lang meer voordat de heer de zijne afwerpt, waarna het onderscheiden van de dieren een pittige taak wordt. Verder is, inmiddels alweer enige tijd geleden, een kuiken gemeld bij de sneeuwkaptapuiten: charmante en lawaaierige vogeltjes met een oranje buik die maar in zo’n twintig Europese dierentuinen worden gehouden. Ze leven vooral in in landen ten westen van de Congo-rivier, zoals Togo en Gabon, maar ook in minder beboste regio’s rondom het Victoriameer. In Blijdorp delen ze een verblijf met de populaire steppeslurfhondjes. Recenter is de geboorte van een Mhorr-gazelle, tussen verblijven van de de leeuwen en gieren. Het is (als mijn wiskundevaardigheden me niet in de steek laten) nummer vier dit jaar. In 2015 keerde de Mhorr-gazelle, na vier decennia uitsluitend in gevangenschap bestaan te hebben, terug naar de wildernis van de Westelijke Sahara dankzij het harde werk van Europese dierentuinen en een donatie van UNESCO. Tot slot nog een kleine huishoudelijke mededeling namens de Maleisische wandelende bladeren: het gezin is verhuisd naar een terrarium achter de schermen, waar ze nu samenwonen met acht jonge dieren uit Chester Zoo. Op hun oude adres is nu een tweede groepje Britten te vinden, de reden voor de wissel is niet bekend.

Kuddegedrag

Screenshot: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de helmparelhoen (Numida meleagris). Een flinke groep van deze grondbewonende vogels is laatst voorgesteld aan de ringstaartmaki’s bij het Oceanium. Ze leven vredig samen, al houden ze elkaar wel strak in de gaten. Eind 2018 financierden de Vrienden van Blijdorp de bouw van dit doorloopverblijf, dat de entree moest worden voor de door de COVID-19 geannuleerde Eilandhoppen-kas. Het eindresultaat getuigde van ongelofelijk oog voor detail: van de kleur van het bezoekerspad tot de vormgeving van de rotsen en de beplanting, alles kon gekoppeld worden aan een educatieve totaalbeleving van Madagaskar. Hoewel dit Oost-Afrikaanse eiland natuurlijk vooral bekend staat om zijn maki’s, is hier nog veel meer te vinden: zo is het qua schildpadden en kameleons een van de meest diverse plekken op de planeet en ook wat betreft vissen en landzoogdieren is het een veelal ondergewaardeerde schatkist. Helaas behoort het ook tot de armste landen ter wereld en het merendeel van de endemische diersoorten staat nu als bedreigd op de Rode Lijst. Nu Eilandhoppen echter van de baan is, lijkt de Diergaarde het over een andere boeg te gooien: de helmparelhoen komt immers in bijna heel Afrika voor, maar opvallend genoeg niet op Madagaskar. Wel is het zo dat ze hier al lange tijd als invasieve immigranten aanwezig zijn in gebieden die meer op de savannes van het vasteland lijken. Daartoe behoort ook zeker de habitat van de ringstaartmaki. Net als hun verblijfsgenoten zijn helmparelhoenders nogal vocaal. Ze zijn verwant aan de kroonparelhoenders in de Okapi-Volière, al zijn helmparelhoenders in circa tien keer zo veel dierentuinen aanwezig.

Ruim baan voor zwaargewichten

Foto: Wianka Keij (BB-Facebook)

Afgelopen weekend werd het winterlezing-seizoen van de Vrienden van Blijdorp afgetrapt. Bij een webinar vertelde curator Harald Schmidt, samen met assistent-fokcoördinator Jeroen Kappelhof, over de ‘oorlog’ tussen Irma en Trong Nhi, de riskante capriolen van Fahim, de evolutie van dierenwelzijn en verzorgerschap, de verschuivende sex-ratio in het fokprogramma en de rol van dierentuinen bij een potentiële ‘genetische restauratie’ van wilde olifantenpopulaties. Er kwamen ook bijzondere beelden voorbij van de Dikhuidenvleugel in de jaren ’70 en als klap op de vuurpijl werd een eerste schets van het toekomstige olifantenverblijf getoond. Hier op Blijdorper Bende zullen we echter nog even wachten met het bespreken hiervan, uit respect voor de Vrienden. Extra leden zijn met het huidige economische noodweer immers harder nodig dan ooit tevoren! Daarom willen we jullie op het hart drukken dat een lidmaatschap van de vereniging Vrienden van Blijdorp, wat je nog geen vijftig euro jaar kost, het geld meer dan waard is. Als je je nu inschrijft voor 2021, krijg je het restant van dit jaar gratis! Je kan dit soort lezingen, waarvan er begin volgend jaar nog twee georganiseerd worden, live bijwonen en je vragen laten beantwoorden door de experts. Ook krijg je vier keer per jaar het Vriendennieuws op de deurmat, een tijdschrift waarin artikelen worden geschreven in nauwe samenwerking met de verzorgers en projectontwikkelaars die werken aan de toekomst van de Diergaarde. Klik HIER om naar de website van de Vrienden te gaan en onthoud zoals altijd: vrienden maken het verschil!

Buiten Blijdorp

Een lichtpuntje in wat een lastige maand voor DierenPark Amersfoort geweest is: olifant Kina is donderdagochtend bevallen van een meisje, Yindi, na een zwangerschap van bijna twee jaar. We besloten om de stamboeken in te duiken en wat blijkt? Het is een mini met Rotterdams bloed! Haar opa en oma, van moeders kant, zijn Indra en Alexander. Ja, de Alexander die hier niet alleen Bangka en Trong Nhi heeft verwekt, maar ook Senang, Anak, Sibu en Tonya! Lang verhaal kort, onze Faya is een half-nicht geworden! Ook oma Indra is niet zonder een vleugje Maasstad: haar vader (en dus de overgrootvader van de spruit) is namelijk Ramon, die haar in ’97 heeft verwekt bij Khine War War, toen zij in Blijdorp bleef logeren. Indra is daarmee het jongste nog levende kind van Ramon. Overigens is het niet een en al polder-DNA: Yindi’s vader is de Franse Maurice, die afstamt van twee in het wild geboren dieren.

Foto: Hart van Nederland (hartvannederland.nl). Moeder en kind zijn HIER live te volgen.

Dierenvrienden maken zich hard voor Blijdorp

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Hoewel het aantal zwarte neushoorns verdubbeld is sinds 1995, is dit nog steeds geen tiende van wat er een halve eeuw geleden in Afrika leefde.

Nederlandse dierentuinen dreigen dit jaar 70% van hun inkomsten mis te lopen: een financiële aderlating die geen enkel bedrijf zou kunnen incasseren. Diergaarde Blijdorp uit Rotterdam is op zich een gezonde organisatie, zo bleek uit het recent verschenen jaarverslag: in 2019 boekte de dierentuin een winst van 1,8 miljoen. Normaliter zou dit bedrag later weer in nieuwe bouwprojecten gestopt worden, maar de pandemie stak daar een stokje voor: ”Als gevolg van de sluiting van Blijdorp zijn alle geplande investeringen en onderhoudswerkzaamheden stilgelegd”, zo luidt het. Diergaarde Blijdorp heeft tijdens de sluiting immers 8,5 miljoen euro aan omzet misgelopen en zelfs met de huidige overheidsregelingen moeten alle zeilen de komende tijd bijgezet worden, zo maakten enkele doorgerekende scenario’s in het jaarverslag duidelijk: ”Bij een sluiting van 3 maanden zijn de tijdelijke noodmaatregelen onvoldoende om de komende 12 maanden door te komen (…). Door Blijdorp worden er momenteel gesprekken gevoerd met banken en andere partijen over mogelijke steun.” Juist in deze zware tijden is het hartverwarmend dat de vereniging Vrienden van Blijdorp bijspringt: een lichtpuntje in de duisternis.

Afbeelding: ontwerp nieuwe volière Flamingo-Strand. Klik HIER voor groot formaat.

De Vrienden van Blijdorp vormen al decennialang een trouwe achterban die helpt met geld en goede wil. Soms komt dat neer op spectaculaire giften, zoals vlinderkoepel Amazonica, maar vaak helpen ze ook met kleine ondernemingen. Neem bijvoorbeeld het overnetten van het Flamingo-Strand: al enkele jaren houden de Vrienden een potje geld gereed voor dit plan, waar de Welstandscommissie overigens recentelijk, na jaren van gesteggel, eindelijk goedkeuring voor heeft gegeven. Ook nu steken de Vrienden Blijdorp een hart onder de riem: ”Als vereniging komen wij in actie en zamelen wij de komende tijd 75.000 euro in om de Diergaarde te steunen, om zo ervoor te zorgen dat een aantal belangrijke projecten door kunnen gaan.”

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Visaya-wrattenzwijnen zijn de enige varkens waarbij de mannetjes tijdens de paartijd verschillende kapsels kunnen krijgen, van hanenkammen tot slordige bloempotkapsels.

Het geld komt ten goede aan meerdere operaties. Zo wordt het Natuurbehoudscentrum dankzij deze bijdrage weer wat groter: het grote aquarium, een overblijfsel uit de tijd dat stukje Oceanium nog de Zee van Cortez werd genoemd, wordt overgeschakeld van zout op zoet water. Zo kunnen hier binnenkort enkele zeldzame cichliden uit Madagaskar rondzwemmen. Bij de Dikhuidenvleugel van de Rivièrahal moet ook het een en ander gebeuren: omdat hier later dit jaar een jong neushoorntje verwacht wordt, wordt er aan het buitenverblijf gesleuteld. Zo kan het qua dierenwelzijn weer wat jaartjes vooruit en is het bestendig tegen een extra stel denderde pootjes. Een andere kritiek bedreigde diersoort die erop vooruit gaat, is het Visaya-wrattenzwijn. Nadat ze op vier andere eilanden uitgeroeid werden, komen ze nu alleen nog voor op twee Filipijnse eilandjes: Panay en Negros. Uit angst dat ze ook daar uitsterven, wordt er in Europese dierentuinen gefokt met de soort. Dit verblijf doet echter al sinds de jaren ’90 dienst en het perk kan wel een opfrisser gebruiken. Zo is het eigenlijk niet meer van deze tijd dat bezoekers zó dichtbij de varkens kunnen komen, dat is te riskant voor mens en dier. Ook wordt het verblijf ietsjes ruimer door een nieuwe kijkplek te creëren vanaf het Amoer-vlonder bij de pelikanen.

Foto: Annemieke de Wit (BB-Facebook). In vijftien jaar tijd is het aantal witkopgieren in Afrika gedaald met 96% doordat stropers karkassen vergiftigen. Een eerdere gieren-crisis in India resulteerde daar in een explosieve stijging van het aantal zwerfhonden en rabiësbesmettingen.

Tot slot wordt er met het geld ook ter plekke, in situ, geholpen: in 2019 doneerde Blijdorp meer dan €140.000 aan natuurbeschermingsprojecten, waarvan ongeveer een derde ten goede kwam aan de rode panda. Verder ontving de Asian Nature Conservation Foundation (olifanten) €15.000 van Blijdorp, gingen er donaties van €10.000 naar het WWF (klimaatonderzoek ijsberen) en Alterra (witkopgieren), nam NCF India (jaarvogels) €7.500 in ontvangst en gingen er in Afrika sommen van tussen de vier- en vijfduizend euro naar het Okapi Conservation Project, WAPCA (mangabeys) en het Ruaha Carnivore Project (leeuwen). Ook waren er fondsen van ongeveer tweeduizend euro voor de Wildlife Conservation Society (gorilla’s), Selamatkan Yaki (kuifmakaken), Indian Rhino Vision 2020 (Indische neushoorns), de Rhino Dog Squad (zwarte neushoorns), het Rhino Sanctuary in Mkomazi (zwarte neushoorns), de EAZA Silent Forest Campaign (Aziatische zangvogels), de Universiteit van Pisa (gelada’s), Madagasikara Voakajy (Malagassische natuur) en STENAPA (zeeschildpadden). Het Fundacion Proyecto Titi (pinchéaapjes) en Wae Wuul Reserve Protection Programme (Komodovaranan) konden beide rekenen op duizend euro steun, met tot slot nog €16.500 voor noodhulp van verscheidende aard, met onder andere de Turtle Surival Alliance als ontvanger. Collectief zijn de leden van de wereldwijde dierentuinorganisatie WAZA met $350 miljoen per jaar de derde grootste geldschieters voor natuurbehoud, na The Nature Conservancy en het WWF. Binnen de komende tien jaar hoopt Blijdorp zijn jaarlijkse natuurbeschermingsfonds uit te breiden tot een miljoen euro, maar met deze ondersteuning hopen de Vrienden van Blijdorp in ieder geval te kunnen bereiken dat er dit jaar geen projecten afgelast hoeven te worden.

Kleine beetjes maken veel: dat hebben de Vrienden van Blijdorp keer op keer bewezen. Wil jij onderdeel zijn van de club die Blijdorp uit de brand probeert te helpen? Met een contributie van nog geen 50 euro help je niet alleen daarmee, maar ontvang je per jaar ook vier magazines met exclusieve behind-the-scenes verhalen en kan je ieder jaar vele interessante lezingen gratis bijwonen waarbij je je vragen kan stellen aan Blijdorp-medewerkers en natuurexperts. Klik HIER om naar de website van de Vrienden te gaan voor meer info en onthoud: vrienden maken het verschil.

Foto: Coby van Hespen (BB-Facebook). Niet alleen coördineert Blijdorp het Europese fokprogramma van de rode panda, maar ze zijn ook nog eens nauw betrokken bij de Noord-Amerikaanse, Australische, Japanse, Indiase en Chinese fokprogramma’s. In geen enkele dierentuin is zoveel voortplantingssucces geweest als in de Rotterdamse Diergaarde.

Kort Nieuws #149

Kamergenoten 

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

Oplettende bezoekers kunnen nu een diersoort spotten in Blijdorp die er voor de sluiting nog niet was: nieuw in de Rotterdamse Diergaarde is de Edwards’ fazant (Lophura edwardsi), een verblijfsgenoot van de kroonduiven, blauwe eksters en roodsnavelkitta’s bij het Aziëhuis. De Edwards’ fazant is een kritiek bedreigde vogelsoort uit Centraal-Vietnam, waar ze sinds 2000 niet in het wild waargenomen zijn. Hun leefgebied is rap geslonken door het gebruik van chemische wapens die vegetatie doodden tijdens de Vietnamoorlog in de jaren ’60-’70 en de resterende snippers bos staan onder druk door oprukkende menselijke activiteit. Het is goed mogelijk dat de soort alleen nog voortleeft in gevangenschap, hun fokprogramma (EEP) wordt gecoördineerd vanuit Praag. Het zijn schitterende dieren: qua lichaamsbouw doen ze het meest denken aan de goudfazanten, al komt hun verenkleed meer overeen met dat van een Himalayaglansfazant. Hun romp is donker met een blauw-groene glans en hun huid, zichtbaar bij hun poten en rond hun ogen, is rood. Een witte kuif maakt het plaatje af. Momenteel heeft Blijdorp alleen een mannetje: of er nog een vrouwelijke soortgenoot komt, die overigens veel bruiner van kleur zou zijn, is niet bekend.

Titaan op wielen

Foto: Ineke Salvaterra-Dames (BB-Facebook)

Vandaag was het tijd voor een monsterklus: olifant Timber is verhuisd naar WILDLANDS Adventure Zoo in Emmen. Daar volgt hij Mekong op, een bul die deze week Nederland heeft verruild voor Zwitserland. Timber werd in 1998 in Blijdorp geboren als zoon van Ramon en Khaing Phyo Phyo, maar moest het jaar erop noodgedwongen verhuizen samen met zijn moeder en nog drie olifanten vanwege een machtsstrijd binnen de olifantengroep. In 2007 keerde hij, heel wat kilo’s zwaarder, terug naar Rotterdam. Bij Bangka verwekte hij Faya en Sunay; bij Douanita dochter Tonya en de in Tsjechië geboren Sita; en bij Trong Nhi dochter Nhi Linh. Faya is inmiddels alweer tien jaar: zo oud was moeder Bangka ook toen Faya geboren werd. Het is dus niet uit te sluiten dat Timber binnenkort met Faya zou paren en zo op incestueuze wijze nog een kind zou verwekken. Het vervoeren van een mannelijke olifant is mogelijk de meest uitdagende verhuizing die denkbaar is binnen de dierentuinwereld en Timber werd dan ook al enige tijd getraind voor zijn transport. Uiteindelijk heeft hij maar één middagje in de zwaar verstevigde transportkist gestaan en inmiddels is hij vermoedelijk alweer uitgestapt in het prachtige en moderne olifantenverblijf in Emmen. De leegte in Blijdorp wordt weldra opgevuld door de in 2005 geboren Fahim uit het Belgische Bellewaerde. Hij ziet er wat jonger uit, maar dat komt doordat hij bij een stoeipartij zijn slagtanden is kwijtgeraakt.

Corona-Update

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Directeur Zevenbergen schenkt 500 kaartjes aan het personeel van het Maasstad Ziekenhuis.

Nadat het giraffenverblijf voorbijkwam in de videoclip van rapper Josylvio en zangeres DO en de aanvoerdersband van Feyenoord kortstondig aan directeur Zevenbergen overhandigd werd, kwam het corona-rariteitenkabinet vandaag tot een einde. De abonnementhouders mochten weer, met een speciale verwelkoming door burgemeester Aboutaleb! ”Diergaarde Blijdorp heeft actief de samenwerking gezocht met de Veiligheidsregio om samen te werken aan een veilige heropening. De enorme inzet van alle medewerkers om dit voor elkaar te krijgen was hartverwarmend. Ik ben blij dat Blijdorp, als Rotterdams icoon, weer heel veel mensen een veilig en ontspannen dagje uit kan bieden.” Om de bezoekersaantallen in te perken, moest er online een tijdsslot gereserveerd worden: iets dat vanaf maandagochtend om 10 uur kon. Nog voor 10 uur was de digitale wachtrij om de website te betreden al duizenden gegadigden lang, wat betekende dat de servers van blijdorp.nl vrijwel direct bezweken. Mensen die vooraan stonden werden zonder reden weer gedegradeerd naar 4000ste of verloren mid-reservering hun verbinding. Gelukkig kalmeerde de chaos later op de dag en kon het merendeel van de geïnteresseerden alsnog een entreebewijs bemachtigen. Vermoedelijk mogen niet-abonnementhouders per 2 juni weer langskomen en vanaf dat moment kan ook begonnen worden met het wegwerken van de 4.500 kaartjes die door Blijdorp aan zorgpersoneel en kwetsbare kinderen gedoneerd zijn tijdens de actie ‘Samen Sterk’…

Veel lief, een beetje leed

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De jonge kuifmakaak.

Tijdens de sluiting is er heel wat geboortenieuws onopgemerkt gebleven. Zo is er in een van de volières bij het Aziëhuis een Bengaalse oehoe uit het ei gekropen en ook elders in de Maleise Bosrand, bij de bantengs, is het raak: de geboorte van een stiertje, de zoon van moeder Joke, betekent dat er nu drie generaties van deze wilde rundersoort rondstappen. Dat, en het is vermoedelijk het eerste jong van de mannelijke banteng die eind vorig jaar uit Burgers’ Zoo overkwam. In het Aziatisch Moeras is er ook nieuw leven te bewonderen in de vorm van een kuifmakaakje. Het jong, waarvan het geslacht nog onbekend is, is het eerste jong van moeder Dunja. De vader van de nieuwe spruit is Kersen. Helaas ook minder vrolijk nieuws: de oudgediende kuifmakaak Leontien, die met haar 15 jaar heel wat kwaaltjes onder de leden had, is overleden. Bij de buren van de kuifmakaken, de Mantsjoerijse kraanvogels, is er een ei gespot. Op de Afrikaane Savanne is het fokresultaat bij de gieren inmiddels uitgebreid met twee kritiek bedreigde kapgiertjes.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). ”De jongen van vorig jaar zijn er ook nog, dus het is een dolle boel!”

Ook aan de andere kant van de dierentuin heeft de burgerlijke stand niet stilgestaan: bij het Caraïbisch Café zijn er weer twee pinchéaapjes geboren. Vrijwel een precies een jaar geleden gebeurde dat voor het eerst bij deze kritiek bedreigde primaten en deze jongen wonen nog altijd in bij hun ouders. Pinchéaapjes vormen van nature (familie)groepjes van tot wel tien dieren, waarbij alleen een dominant paar zich mag voortplanten. Alle groepsleden dragen hun steentje bij aan de opvoeding. Een stukje verderop in het Oceanium zijn de pinguïns massaal tot voortplanting overgegaan. Bij de ezelspinguïns, te onderscheiden van de koningspinguïns doordat ze kleiner zijn, hebben zelden zóveel koppels kiezelnestjes gebouwd. Sowieso is het feit dat er in Rotterdam jaarlijks foksucces is een unicum binnen Europa. Bij de Palawan-pauwfazanten, inwoners van het Natuurbehoudscentrum, lopen twee pluizige jongen mee met de moeder. Dat ook de kuifseriema’s en de kuifhoenderkoeten in de Zuid-Amerikaanse volières op het nest zitten, stemt hoopvol dat dit tafereel zich ook daar zal voordoen.

Huizenruil

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Gelada-vrouwtjes.

Dat de transporten tussen verschillende dierentuinen de laatste weken stilvielen, betekent niet dat er binnen Blijdorp niet geschoven is met de invulling van verblijven. De meest opvallende wissel heeft plaatsgevonden in het Afrika-themagebied: de stokstaartjes en vosmangoesten zijn van verblijf geruild. Nouja: enkelvoud, bij beide soorten is er nog maar één dier over. Bij de vosmangoesten is het in 2019 gearriveerde vrouwtje gestikt in haar eten en het mannetje heeft de afgelopen tijd veel gewicht verloren. Daardoor kon hij uit zijn verblijf tegenover de zebra’s klauteren en ook toen de verzorgers hem overplaatsten naar het buitenverblijf van de stokstaartjes, bij het Weverkopje, wist hij te ontsnappen. Totdat hij wat aangesterkt is, blijft hij dus in het binnenverblijf in de Okapi-Kas. Wat de andere verhuizingen betreft: drie jongvolwassen geladamannetjes, verwekt door Hagos toen hij nog de haremheer was, zijn herenigd met hun vader bij de vrijgezellengroep. Ze lagen in de clinch met de nieuwe haremheer, Salto. Hun introductie tot hun vader, hun halfbroer Pim en het jonge mannetje Jaba (en de onderhuurders, de geelkeelfrankolijnen) verliep vlekkeloos. In de Zuid-Amerikaanse sectie zijn de witwangfluiteenden verhuisd van de ibisvolière naar de naburige aravolière. In het Oceanium zijn de sierlijke Geophagus sveni-cichliden overgeplaatst naar het voormalige piranha-aquarium, waar tegenwoordig kaaimansnoeken, zoetwaterroggen en een zuignapmeerval wonen. Ze zijn al druk in de weer met het claimen van stenen om hun eieren op af te zetten: iets wat hier vermoedelijk beter zal lukken dan bij hun voormalige verblijfsgenoten, de dwergkaaiman en zilveren arowana’s. Er heeft nog een tweede verhuizing plaatsgevonden in het Oceanium: de zwartsnuithaai die eerder dit jaar achter de schermen geboren werd, een wereldprimeur voor Blijdorp, is inmiddels verhuisd naar het ondiepe Mangrove-bassin! Hier wonen onder andere ook neerkijkers, bruine egelvissen, zebramurenes en een jonge pijlstaartrog.

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook). Stokstaartje in zijn nieuwe verblijf.

Kort Nieuws #142

Wat de pot schaft

Foto: @kosmo_photography (BB-Instagram)

De vele geschubde inwoners van het Oceanium kunnen weldra een significante vooruitgang in hun welzijn verwachten. Al jaren lang is het de standaard dat visvoer, ook voor plantetende soorten, gemaakt wordt van stoffen als vismeel, maïs, graan en soja: stuk voor stuk komen deze stoffen niet voor in hun natuurlijke dieet. Verder is het gebruikelijk om het voer te mixen met dierlijk gelatine, wat voor sommige plantetende vissen een uitdaging vormt. Al met al was er ruimte voor verbetering en Blijdorp sleutelt momenteel dan ook aan een eigen visvoer. Het uitgangspunt is het vervangen van dierlijke en landgeteelde ingrediënten door flora uit de zee. Verder wordt gelatine als bindmiddel vervangen door agar, een stof die bestaat uit zeewier. Om het welzijn van algenetende vissoorten te verbeteren, kan dit nieuwe ‘veganistische’ voer op kunstkoralen gesmeerd worden om zo natuurlijk graasgedrag te stimuleren.

Vergrijzing

Foto: @avd55photos (BB-Instagram)

Een sterke sterftegolf heeft aan de stokstaartjespopulatie van Diergaarde Blijdorp flinke schade aangericht. De afgelopen jaren waren deze kleine roofdiertjes op twee verschillende locaties in het park te zien: in de Krokodillenrivier en bij het Weverkopje. Op beide plekken wilde het echter maar niet lukken met de voortplanting en met het verstrijken van de tijd steeg ook de gemiddelde leeftijd van de stokstaartjes. Door ouderdom resteerde in de Krokodillenrivier slechts één dier, terwijl het overlijden van het mannetje bij het Weverkopje betekende dat er ook daar slechts één dier overbleef. Beide vrouwtjes houden elkaar nu gezelschap bij het Weverkopje. Er wordt gehoopt dat Blijdorp op korte termijn een nieuw groepje bestaande uit jonge dieren kan samenstellen en zo een geheel nieuwe start met de soort kan maken.

De Downfall van Down Under

Foto: David Cook (flickr.com). Een van de drie ondersoorten van de bruine raafkaketoe komt alleen voor op Kangaroo Island nabij Adelaide. Meer dan 50% van het eiland, waaronder het gehele beschermde natuurgebied, is in vlammen opgegaan.

Diergaarde Blijdorp maakt zich sterk voor Australië. De bosbranden die het reusachtige eiland na de recordhitte van 2019 teisterden zijn weliswaar grotendeels gedoofd, maar de schade is enorm. Hoewel de branden geen record vestigden qua oppervlak, zijn de gevolgen erger dan ooit tevoren doordat voornamelijk de weelderige bossen van New South Wales getroffen zijn. Publiekslievelingen zoals de koala zijn grote delen van hun leefgebied kwijtgeraakt, maar minder bekende soorten (denk aan buideldassen, buidelmuizen, potoroes, suikereekhoorns, raafkaketoes, skinken, de kwaststaartrotskangoeroe…) hebben het er nog veel slechter vanaf gebracht. Ook dieren die aan de vuurhaard wisten te ontsnappen, zijn hun voedsel en territoria kwijtgeraakt. Voor het herstel van deze habitat is geld nodig: het merendeel van de lokale plantensoorten is niet brandbestendig en kan dus alleen met een beetje hulp terugkeren. Voor ieder verkocht entreekaartje in februari doneert Diergaarde Blijdorp dan ook een euro die ten goede komt aan lokale acties om de natuur een hart onder de riem te steken. Ook de vereniging Vrienden van Blijdorp draagt een steentje bij en doneert al het geld dat deze maand opgehaald wordt met de muntendonatie-verzamelaar in de Vriendenbazaar aan het goede doel.

Bouwput

Blijdorp is altijd in beweging! Momenteel wordt er weer geklust in het Natuurbehoudscentrum. Het zoutwateraquarium, een overblijfsel van de Zee van Cortez, wordt omgezet in een zoetwateraquarium. Nog voordat het Natuurbehoudscentrum geopend werd, was al bekend dat deze tank in de toekomst mogelijk onderdak zou kunnen bieden aan enkele grote cichliden. Toentertijd werd de damba (Paretroplus damii) als kandidaat genoemd: een vis die al snel 30 centimeter of langer kan worden van kop tot staart. Ze leven in rivieren in Noordwest-Madagaskar, waar ze zich voornamelijk voeden met slakken. Op de Rode Lijst staan ze als ‘kwetsbaar’ vermeld. Al sinds 2019 zijn ze achter de schermen aanwezig, wat Blijdorp de enige dierentuin op het Europese continent maakt met deze soort. Deze wissel betekent dat de drie Cortez doktersvissen, het duo bruine egelvissen en de zebramurene voortaan weer in de Mangrove-bak verblijven. Er heeft eveneens onderhoud plaatsgevonden aan het bezoekerspad bij de bizons, het bassin van de pinguïns en de barrière tussen de Nijlkrokodillen en pantserkrokodillen. Ook wordt er momenteel een kleine speeltuin aangelegd bij het terras van De Lepelaar.

Koddig

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Er is weer een langnekje geboren! Netgiraffe Maartje kwam eind januari met een salto en een plof ter wereld. Haar moeder is Anne, een vrouwtje uit 2003 en een ervaren moeder. Voorlopig blijft de kleine in het Savannehuis, vanwaar ze alvast nieuwsgierig gluurt naar haar torenhoge soortgenoten. Ondanks het stormachtige weer blijft ze daar lekker warm door het slimme ontwerp van het met duurzame materialen gebouwde pand (dat overigens een Afrikaanse kraal moet symboliseren en geen ui). De tussenwanden worden namelijk verwarmd door een houtsnipperkachel, waar lokaal snoeiafval wordt omgezet in groene energie. Overigens is dat niet al het geboortenieuws: in het Natuurbehoudscentrum heeft een paartje kotsovatocichliden eieren afgezet op een van de rotsen in het aquarium. Hoewel het onzeker is of de ouders de jongen in leven kunnen houden in de tank, is het een goed teken dat Blijdorp met deze bedreigde vissen kan kweken. De kotsovato wordt slechts in tien Europese dierentuinen gehouden. Overigens zal er weldra ook weer een kans ontstaan op baby hyena’s: er is recent een nieuw vrouwtje gearriveerd uit Safaripark Beekse Bergen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)