Kort Nieuws #159

Roffa-Lotto

Aangezien Diergaarde Blijdorp geen enkele bezoeker mag ontvangen tijdens de kerstvakantie, moet het park andere manieren zoeken om hun duizenden inwoners te voeren. En daar komt de Blijdorp-loterij om de hoek kijken! Er zijn meer dan 250 prijzen te winnen, waaronder souvenirs en arrangementen, maar ook andere Rotterdamse bedrijven en organisaties bieden belevenissen aan. Dat, voor slechts €2,50 per lot! De trekking is op 5 januari en vindt plaats onder toeziend oog van de notaris. De prijswinnaars worden daarna per e-mail op de hoogte gesteld. Klik HIER voor meer informatie. En, voor zij die liever zelf bepalen wat ze met hun geld willen doen: neem eens een kijkje in de nieuwe webshop op blijdorp.nl. Verder kan je ook met aankopen die je elders doet het park helpen. Via deze speciale pagina op de website van de Vrienden van Blijdorp, kan je namelijk via het menu van Sponsorkliks online winkelen. Zo zorg je ervoor dat die bedrijven een deel van hun winst doneren aan de Vrienden.

Een tikkie trager

Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)

Vrolijk schildpaddennieuws! In de Krokodillenrivier hebben de verzorgers drie baby pannenkoekschildpadden gevonden, zo meldt de eindejaarsuitgave van het Vriendennieuws. Het zullen voorlopig de laatste jongen zijn voor deze groep, want de vrouwtjes zijn achter de schermen geplaatst, terwijl het publieksverblijf omgedoopt is tot man cave. Voor nu kruipen er namelijk genoeg schildpadjes met het DNA van deze individuen rond in Europa. Het laatste nieuws is dat één kleintje helaas overleden is aan een aangeboren afwijking, maar met de andere twee gaat het goed. Een soort waarmee wel gefokt mag worden, is de Egyptische landschildpad. Blijdorp had er al drie, waarvan er twee bij het Natuurbehoudscentrum te zien zijn, maar recentelijk zijn er zeven nieuwe dieren in ontvangst genomen, zo staat genoteerd in De Giraffe. Het betreft de voltallige groep van de dierentuin van Londen. Waarschijnlijk blijven er een paar in Rotterdam en gaan er een paar op doorreis. Daar wordt momenteel naar gekeken door de Diergaarde, want het Europese fokprogramma van deze kritiek bedreigde diersoort wordt hier gecoördineerd. Tel daar de geboorte van een spinschildpad in april en de geboorte van twee McCords doosschildpadden in februari bij op, en dan blijkt 2020 voor deze reptielen zo slecht nog niet te zijn geweest. Voor alle genoemde soorten geldt dat ze kritiek bedreigd zijn in hun voortbestaan.

Schubbenrubriek

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook). Tarpoen.

Maar dat is niet het enige nieuws bij de koudbloedigen. Zoals de Vrienden het verwoorden: ”in het Oceanium is een ware stoelendans
gaande”. De Mangrove is verlost van vijf tarpoens, een permit en een paardmakreel. Stuk voor stuk waren deze dieren flink uit de klauwen gegroeid en zij komen beter tot hun recht bij de Haaientunnel. De leegte die zij achterlaten is opgevuld door de vier jonge koeneusroggen die dit jaar geboren waren, en eerder achter de schermen leerden om voedsel van de verzorgers aan te nemen. Ook zijn de neerkijkers uit het naburige ondiepe aquarium overgeheveld naar de koeneusroggen. Dat verblijf is op zijn beurt verrijkt met wat geelstaartdoktersvissen. Zij zaten eerst bij het Great Barrier Reef, maar moesten steeds meer hun best doen om niet verdrongen te worden door de andere soorten. Nu we het toch over het Oceanium hebben: de fluitkikkers zijn terug! Eerder dit jaar stierf het laatste hoogbejaarde individu van deze soort, die hun verblijf deelde met een helmbasilisk. De nieuwe groep komt uit Thoiry, nabij Parijs. De vijf volwassenen zijn inmiddels te zien bij het Caraïbisch Café, terwijl zes kleintjes achter de schermen zitten. Nadat menselijke consumptie, oprukkende menselijke activiteit en een enorme vulkaanuitbarsting de wilde populatie al flink geschaad hadden, trof de beruchte schimmelziekte Bd tussen 2000 en 2010 zowel Dominica als Montserrat, de twee laatste bastions van deze soort in het wild. Het was een ramp: er bestaat tegenwoordig geen levensvatbare populatie meer op Montserrat en slechts een handjevol resteert op Dominica. Kortom: voorlopig moet deze soort het hebben van fokprogramma’s in gevangenschap.

Rotterdam overzees

Een update uit Nepal! In 2017 bekostigde Diergaarde Blijdorp het installeren van een reeks cameravallen in het Aziatische bergstaatje, met als doel om meer te weten te komen over de lokale populatie rode panda’s. Duizenden foto’s heeft dat opgeleverd, waarop tientallen soorten vastgelegd zijn: denk aan nieuwsgierige makaken, zwarte beren, lynxen, luipaarden (zowel ‘normaal’ als met een zwarte vacht), parende muntjakken en natuurlijk wat klauterende rode panda’s. Maar, nu is er wel een heel bijzondere soort vastgelegd op beeld: een Bengaalse tijger. Het is de allereerste foto van een tijger in Ilam, de meest oostelijke streek van Nepal. Voorheen werd gedacht dat deze grote vleeseters in Nepal alleen langs de zuidwestelijke grens met India voorkwamen, in de laaglanden van het zogenaamde Terai Arc Landscape. Tevens is deze foto de hoogste waarneming van een tijger in Nepal ooit, op maar liefst 3.000 meter boven zeeniveau. In recente jaren werden in India en Bhutan al tijgers gespot op tot wel 4.000 meter hoogte. Hoewel het natuurlijk mooi is om te zien dat deze bedreigde diersoort herstellende is, maken wetenschappers zich ook zorgen. Biologen denken dat de tijger deze gebieden heeft kunnen koloniseren dankzij klimaatverandering. Mogelijk vormen ze een bedreiging voor andere zeldzame dieren die hier wél van origine voorkomen.

All I want for Christmas…

Een beetje liefde voor de hoefdieren: drie bedrijven hebben zich namelijk recentelijk ontfermd over hen! De bizonkudde is geadopteerd door de accuspecialisten van Hefra B.V. en het bedrijf Pixelzebra, dat zich bezighoudt met klantenservice, adopteerde (hoe kan het ook anders) drie vrouwelijke Chapmans zebra’s. Van Omme & De Groot, projectontwikkelaars, besloot dit jaar om geen relatiegeschenken te versturen, maar om zwarte neushoorns Naima en Nasor te adopteren. Bedankt allen! Daarnaast deelde kunstenaar Tommy Kleyn het volgende bericht online: ”Om Diergaarde Blijdorp te steunen roep ik Rotterdamse illustratoren, vormgevers en andere kunstenaars op om in hun portfolio te duiken en een werk online te koop aan te bieden. Op deze manier kunnen we samen bijdragen om Blijdorp de winter door te helpen! Ik stel ‘Wall Of Sound‘ ter beschikking.” Een mooi initiatief!

Nothing but mammals

Diergaarde Blijdorp intensiveert zijn rol in het fokprogramma van het kuifhertje. Voorheen beheerde de Rotterdamse dierentuin namelijk een European Studbook (ESB), maar dat is deze zomer overgegaan tot een European Endangered Species Programme (EEP). Hoewel het doel van beide soorten fokprogramma hetzelfde is, verschillen ze qua werkwijze. De stamboekhouder van een ESB houdt alle mutaties van een zekere soort in Europese dierentuinen bij: geboortes, sterftegevallen en verhuizingen. Dierentuinen kunnen het stamboek raadplegen voor advies. Als een dierentuinpopulatie kwetsbaar wordt bevonden of er actief nagedacht wordt over herintroductie, kan het overgaan tot een EEP. Hierbij wordt nauwlettender bekeken welke dieren zich met elkaar mogen voortplanten, maar ook bij andere kwesties kan de EEP-coördinator advies geven en doelen stellen. In november heeft EEP-coördinator Janno Weerman bijvoorbeeld speciale Best Practice Guidelines opgesteld voor het kuifhertje. Waarschijnlijk is hun relatief kleine populatiegrootte in gevangenschap de aanleiding geweest voor Blijdorp om zich grotere zorgen te maken over hun toekomst. Slechts 14 EAZA-leden houden de soort en al deze dieren zijn vrij nauw aan elkaar verwant, doordat er oorspronkelijk maar een handjevol dieren uit China geïmporteerd is. Diergaarde Blijdorp beheert ook de EEPs van de Aziatische olifant, de Rüppells gier, de Egyptische landschildpad en de rode panda. Voor die laatste soort beheert Blijdorp eveneens een Global Species Management Plan (GSMP), een mondiaal fokprogramma. Tip: de laatste weken hebben we de ‘Ontdek…’-pagina’s op het Blijdorper Bende Blog grotendeels geactualiseerd wat betreft officiële populatiegroottes, fokprogramma’s en IUCN-statussen. Sommige soorten, zoals de secretarisvogel, worden nu helaas ook als bedreigd gezien, terwijl nieuw onderzoek naar de wolnekooievaar en manoel juist gunstig uitvalt. Onder andere de giraffen en Amoerpanters hebben nieuwe fokcoördinators, dus er valt genoeg te lezen!

Verenrubriek

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook)

De feestdagen zijn een goed moment om terug te blikken op het voortplantingssucces bij de vogels. De eindstand bij Bass Rock bedraagt één papegaaiduiker, drie eidereenden, drie zeekoeten en vier drieteenmeeuwen. Geen slecht resultaat! De rode ibissen hebben ook hun best gedaan, want die kolonie is dit jaar met maar liefst 19 dieren uitgebreid. Binnenkort zal een flink deel van de groep weggevangen worden voor een verhuizing naar Frankrijk. Het hyacinthara-jong uit 2019 ging hen voor. De verzorgers hopen dat zijn ouders in 2021 wederom succes zullen hebben in de Zuid-Amerikaanse volière, nu hun kroost uit 2020 alweer uitgevlogen is. Het is bewonderenswaardig dat het tegenwoordig allemaal op rolletjes lijkt te lopen bij deze grote papegaaien, want voorafgaand aan 2016 viel er weinig te berichten over het liefdesleven van het echtpaar. Ook in het Oceanium was er bescheiden succes: één ezelspinguïn en twee koningspinguïns. Dat is minder dan in voorgaande jaren, maar er was dan ook de nodige onrust dit jaar met defecte koelsystemen, verbouwingen en verhuizingen. In het najaar is bij beide pinguïnsoorten één ouder dier overleden, dus de groepsgrootte is vrij constant. Waarschijnlijk zal de ‘winst’ volgend jaar weer wat groter zijn. De reuzentoekans in de Rivièrahal hebben dit jaar ook een kuiken groot weten te brengen, zo weet het Vriendennieuws te vermelden.

Vrienden voor het leven

Foto: Robert Post (BB-Facebook). Archieffoto.

Het mutatieoverzicht van het Vriendennieuws stelt ons op de hoogte van enkele sterfgevallen die dusver nog niet vermeld waren op Blijdorper Bende. In Noord-Amerika zijn in de loop van het derde kwartaal van 2020 een wasbeer en een poolvos overleden. Beide dieren waren al goed bejaard. Zoals al eens in eerdere editie van Kort Nieuws vermeld werd, geldt voor deze twee soorten dat er ieder jaar weer mensen zijn die jonge individuen weten te bemachtigen en als huisdier proberen te houden. Aanvankelijk schattig, maar als ze ouder worden… Het is het welbekende verhaal en vaak komen dit soort afgedankte dieren terecht bij Stichting AAP. Zij kampen echter regelmatig met ruimtegebrek en dan springt Diergaarde Blijdorp graag bij. Daarom wordt er ook niet gefokt met ze. Ook is er een overlijdensbericht voor een vrouwelijke ringstaartmaki. Verder is Californische zeeleeuw Toos helaas opgenomen in het mutatieoverzicht. Ze is 24 jaar oud geworden, een respectabele leeftijd. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp hebben wij een paar weken gewacht met het delen van de nieuwtjes uit het Vriendennieuws. Wil jij direct op de hoogte worden gebracht van de actualiteit? Word dan lid van de vereniging!

Koolhydraten

Heb je wel eens een smoothie met tarwegras op? Het schijnt zeer voedzaam te zijn, al drinken de meeste mensen het niet per se voor de smaak. In Diergaarde Blijdorp is het plantje echter niet aan te slepen, want het is het nieuwe lievelingskostje van de gelada’s. Zoals je vast niet ontgaan zal zijn, hebben deze dieren vakkundig ieder grassprietje rondom het Roofdieren-Gebouw opgegeten sinds ze hier in 2018 werden losgelaten. De dieren kregen vanaf het begin al extra groenvoer en bij het inzaaien van het gras was gekozen voor een van de meest onvernietigbare grassoorten van Nederland, maar het mocht niet baten. Het is een gemis voor de dieren, want van nature grazen ze dag in, dag uit op de hoogvlaktes van Ethiopië. Zitten, plukken, eten, een stukje opschuiven, weer plukken, weer eten. Het is zo’n prominente bezigheid dat deze soort geen rode derrière geëvolueerd heeft om de dames te imponeren, zoals hun nauwste verwanten, de bavianen, maar een rode borst. De botanisten van Blijdorp hebben echter iets gevonden op de grasschaarste. Achter de schermen zaaien ze bakken in met tarwegraszaadjes en na een kleine week kunnen de platen bij de gelada’s geplaatst worden, om daar met precisie geplunderd te worden. Abonnementhoudersblad De Giraffe meldt dat er inmiddels een hele kas gewijd is aan de grasvoorziening van de gelada’s. Oh, en nu we het toch over de botanische afdeling hebben: zij houden er tegenwoordig een eigen podcast op na, ‘BlijdorpOpGroen’. Zeker een aanrader!

Foto: Jan de Groen (Algemeen Dagblad)

Kort Nieuws #158

Leguaan: lief en leed

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

Actie bij de leguanen! Tegenover de Mangrove in het Oceanium wonen twee dieren: een neushoornleguaan en een zwarte leguaan. Laatstgenoemde heeft Blijdorp onder zijn hoede genomen in 2011, toen hij opdook in een bananencontainer, en is de enige van zijn soort in West-Europa. De neushoornleguaan zit echter om een andere reden alleen: haar partner is in 2018 gestorven. Even leek het erop dat ze wellicht nog eieren van hem bij zich droeg, maar helaas is dat op niks uitgelopen. Nu, twee jaar later, krijgt ze toch weer gezelschap: twee oude dochters, allebei allang volwassen, zijn teruggekeerd. De bedoeling is dat het drietal binnenkort uitgebreid wordt met een mannetje. Vooralsnog gaat het er allemaal gemoedelijk aan toe. Duimen maar! Gelijk een update over de derde leguanensoort: de kleine Antilliaanse leguaan die eerder dit jaar uit het ei kroop, een Nederlands primeur, is Igie gedoopt. Er was een namenwedstrijd uitgeschreven op Sint Eustatius, waar de ouders van de spruit vandaan komen. Zij werden in 2018 namelijk ‘geëvacueerd’ met het regeringsvliegtuig toen bleek dat dit deel van Caraïbisch Nederland niet langer veilig was voor hen. De komst van de groene leguaan, van het Zuid-Amerikaanse vasteland, heeft op al acht eilanden geresulteerd in het uitroeien van de Antilliaanse soort, waaronder ook Sint Maarten. Op nog vijf andere eilanden, waaronder Sint Eustatius, zijn momenteel beide soorten te vinden, wat betekent dat alleen het eilandstaatje Dominica nog écht veilig te noemen is. Het Europese fokprogramma is in het leven geroepen op advies van het IUCN, de organisatie die de Rode Lijst bijhoudt.

Dikhuidje

Foto: Peter Milano (BB-Facebook)

De jonge zwarte neushoorn is inmiddels regelmatig te bewonderen in Rotterdam. Op 8 november, de verjaardag van vader Vungu, volgden 400.000 dierenliefhebbers live zijn geboorte via de webcams. Het kalf, een mannetje, stond binnen een half uur op en huppelde de volgende ochtend onvermoeibaar achter moeder Naima aan in de Dikhuidenvleugel van de Rivièrahal. Bij redelijk weer – het zijn en blijven tropische dieren – mag hij meestal rond 11 uur buitenspelen. Hij heeft inmiddels ook een naam gekregen: Nasor. Het is een verwijzing naar iets dat bijna een eeuw geleden plaatsvond. In 1931 ontving de Diergaarde namelijk voor het eerst een zwarte neushoorn: Kali, overgekomen uit Afrika. Waar het park echter geen enkel idee van had toen het transport werd geregeld, is dat ze een reisgenootje zou hebben: een achtjarig jongetje uit hedendaags Tanzania, Nasor geheten. Je kan je voorstellen dat Diergaarde Blijdorp met een mond vol tanden stond! De opbouw van de Rotterdamse samenleving was dan wel een stuk monotoner toentertijd, wat overigens helaas veelal resulteerde in nare blikken van bezoekers naar het kind, maar dit soort twijfelachtige pseudo-slavernijpraktijken werden gelukkig toch echt als achterhaald beschouwd. Na twee maanden werd het hechte duo, dat samen in de stal overnachtte, dan ook uit elkaar gehaald toen Nasor herenigd werd met zijn familie in Afrika. Nu, bijna honderd jaar later, draagt de jonge zwarte neushoorn dus zijn naam als eerbetoon.

Shoutout

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

Dankjewel, Dura Vermeer! Het bouwbedrijf schonk Diergaarde Blijdorp een nieuwe heftruck waarmee interne transporten door de tuin kunnen blijven doorgaan. Ze kwamen direct in actie toen ze hoorden dat de oude heftruck op sterven na dood was. De organisatie laat weten: ”Wij wensen het dierentuinpersoneel en natuurlijk de dieren veel goeds en hopen dat deze nieuwe heftruck en fruittaart daarbij zullen helpen.”

Bomen over bomen

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

De Blijdorpse botanisten zijn in hun nopjes met de komst van een aantal bijzondere planten uit Trompenburg Tuinen & Arboretum in Kralingen: wat mini-eiken. Het zijn nazaten van verschillende eikensoorten van over de hele wereld. Veel van de jonge bomen zijn opgekweekt uit zaden en stekken die afkomstig zijn van bomen uit het wild. Genetisch gezien zijn de bomen hierdoor zeer bruikbaar om hun soort in botanische tuinen voor uitsterven te behoeden. Eiken groeien langzaam, waardoor ze gevoelig zijn voor bedreigingen. En die zijn er volop: de laatste vijftig jaar zijn grote gebieden met eikenbos-ecosystemen verdwenen. Vaak spelen er meerdere factoren mee, maar klimaatverandering, het verdwijnen van roofdieren die planteters doden, loslopend vee en geïntroduceerde ziektes spelen allemaal mee. Momenteel staan de kleine boompjes achter de schermen. Het is de bedoeling dat zij in het voorjaar een plek in de buurt van het Oceanium krijgen.

Shuffle

Het voorjaar mag dan nog wel even op zich laten wachten, maar dat houdt de Palawan-pauwfazanten niet tegen! In het Natuurbehoudscentrum scharrelen weer twee kuikentjes rond van deze schitterende Filipijnse grondvogels. In mei was het ook al raak en die jongen wonen nu in de volière tegenover de bantengs. Ook de steppeslurfhondjes in de Krokodillenrivier hebben weer voor nageslacht gezorgd. Het is een tweeling. Elders op de Savanne is er juist verdriet: witkruinmangabey Ignazio is op 25-jarige leeftijd overleden. In 2009 kwam hij vanuit Rome naar Blijdorp, waar hij datzelfde jaar samen met de uit Spanje afkomstige Esperanza voor de eerste geboorte van een mangabey in Nederland zorgde. Later werd de groep uitgebreid met vrouwtje Casper en het drietal wist Rotterdam al snel om te toveren tot dé Europese hofleverancier van deze zeldzame diersoort. Iganzio’s troon wordt nu bekleed door ene Oda, uit Dublin. Omdat de wissel nogal wat commotie heeft gecreëerd, heeft de dierentuin een jong mannetje en drie vrouwtjes ‘op kamers’ laten gaan in het verblijf in de gorilla-kijkhut. De fokcoördinator in Barcelona zal een nieuw tehuis zoeken voor hen. Tot slot is de poolvossenpopulatie gegroeid, zij het niet door geboortenieuws maar door een verhuizing: uit Alicante is een jonge poolvos overgekomen. Het betreft een afgedankt huisdier dat daar in Primadomus beland was, de Spaanse vestiging van Stichting AAP. In het Arctische themagebied van Diergaarde Blijdorp waren al enkele soortgenoten van hem te vinden: een clubje heren op leeftijd, alsmede een ander opvangdier dat in september bij de groep gevoegd werd. Net als bijvoorbeeld bij de wasberen fokt de Diergaarde niet met deze soort, maar probeert de dierentuin het wilde vlammetje bij dit soort getekende individuen weer aan te wakkeren. Opmerkelijk detail: de nieuweling heeft blauwe ogen.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Dierenvrienden maken zich hard voor Blijdorp

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Hoewel het aantal zwarte neushoorns verdubbeld is sinds 1995, is dit nog steeds geen tiende van wat er een halve eeuw geleden in Afrika leefde.

Nederlandse dierentuinen dreigen dit jaar 70% van hun inkomsten mis te lopen: een financiële aderlating die geen enkel bedrijf zou kunnen incasseren. Diergaarde Blijdorp uit Rotterdam is op zich een gezonde organisatie, zo bleek uit het recent verschenen jaarverslag: in 2019 boekte de dierentuin een winst van 1,8 miljoen. Normaliter zou dit bedrag later weer in nieuwe bouwprojecten gestopt worden, maar de pandemie stak daar een stokje voor: ”Als gevolg van de sluiting van Blijdorp zijn alle geplande investeringen en onderhoudswerkzaamheden stilgelegd”, zo luidt het. Diergaarde Blijdorp heeft tijdens de sluiting immers 8,5 miljoen euro aan omzet misgelopen en zelfs met de huidige overheidsregelingen moeten alle zeilen de komende tijd bijgezet worden, zo maakten enkele doorgerekende scenario’s in het jaarverslag duidelijk: ”Bij een sluiting van 3 maanden zijn de tijdelijke noodmaatregelen onvoldoende om de komende 12 maanden door te komen (…). Door Blijdorp worden er momenteel gesprekken gevoerd met banken en andere partijen over mogelijke steun.” Juist in deze zware tijden is het hartverwarmend dat de vereniging Vrienden van Blijdorp bijspringt: een lichtpuntje in de duisternis.

Afbeelding: ontwerp nieuwe volière Flamingo-Strand. Klik HIER voor groot formaat.

De Vrienden van Blijdorp vormen al decennialang een trouwe achterban die helpt met geld en goede wil. Soms komt dat neer op spectaculaire giften, zoals vlinderkoepel Amazonica, maar vaak helpen ze ook met kleine ondernemingen. Neem bijvoorbeeld het overnetten van het Flamingo-Strand: al enkele jaren houden de Vrienden een potje geld gereed voor dit plan, waar de Welstandscommissie overigens recentelijk, na jaren van gesteggel, eindelijk goedkeuring voor heeft gegeven. Ook nu steken de Vrienden Blijdorp een hart onder de riem: ”Als vereniging komen wij in actie en zamelen wij de komende tijd 75.000 euro in om de Diergaarde te steunen, om zo ervoor te zorgen dat een aantal belangrijke projecten door kunnen gaan.”

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Visaya-wrattenzwijnen zijn de enige varkens waarbij de mannetjes tijdens de paartijd verschillende kapsels kunnen krijgen, van hanenkammen tot slordige bloempotkapsels.

Het geld komt ten goede aan meerdere operaties. Zo wordt het Natuurbehoudscentrum dankzij deze bijdrage weer wat groter: het grote aquarium, een overblijfsel uit de tijd dat stukje Oceanium nog de Zee van Cortez werd genoemd, wordt overgeschakeld van zout op zoet water. Zo kunnen hier binnenkort enkele zeldzame cichliden uit Madagaskar rondzwemmen. Bij de Dikhuidenvleugel van de Rivièrahal moet ook het een en ander gebeuren: omdat hier later dit jaar een jong neushoorntje verwacht wordt, wordt er aan het buitenverblijf gesleuteld. Zo kan het qua dierenwelzijn weer wat jaartjes vooruit en is het bestendig tegen een extra stel denderde pootjes. Een andere kritiek bedreigde diersoort die erop vooruit gaat, is het Visaya-wrattenzwijn. Nadat ze op vier andere eilanden uitgeroeid werden, komen ze nu alleen nog voor op twee Filipijnse eilandjes: Panay en Negros. Uit angst dat ze ook daar uitsterven, wordt er in Europese dierentuinen gefokt met de soort. Dit verblijf doet echter al sinds de jaren ’90 dienst en het perk kan wel een opfrisser gebruiken. Zo is het eigenlijk niet meer van deze tijd dat bezoekers zó dichtbij de varkens kunnen komen, dat is te riskant voor mens en dier. Ook wordt het verblijf ietsjes ruimer door een nieuwe kijkplek te creëren vanaf het Amoer-vlonder bij de pelikanen.

Foto: Annemieke de Wit (BB-Facebook). In vijftien jaar tijd is het aantal witkopgieren in Afrika gedaald met 96% doordat stropers karkassen vergiftigen. Een eerdere gieren-crisis in India resulteerde daar in een explosieve stijging van het aantal zwerfhonden en rabiësbesmettingen.

Tot slot wordt er met het geld ook ter plekke, in situ, geholpen: in 2019 doneerde Blijdorp meer dan €140.000 aan natuurbeschermingsprojecten, waarvan ongeveer een derde ten goede kwam aan de rode panda. Verder ontving de Asian Nature Conservation Foundation (olifanten) €15.000 van Blijdorp, gingen er donaties van €10.000 naar het WWF (klimaatonderzoek ijsberen) en Alterra (witkopgieren), nam NCF India (jaarvogels) €7.500 in ontvangst en gingen er in Afrika sommen van tussen de vier- en vijfduizend euro naar het Okapi Conservation Project, WAPCA (mangabeys) en het Ruaha Carnivore Project (leeuwen). Ook waren er fondsen van ongeveer tweeduizend euro voor de Wildlife Conservation Society (gorilla’s), Selamatkan Yaki (kuifmakaken), Indian Rhino Vision 2020 (Indische neushoorns), de Rhino Dog Squad (zwarte neushoorns), het Rhino Sanctuary in Mkomazi (zwarte neushoorns), de EAZA Silent Forest Campaign (Aziatische zangvogels), de Universiteit van Pisa (gelada’s), Madagasikara Voakajy (Malagassische natuur) en STENAPA (zeeschildpadden). Het Fundacion Proyecto Titi (pinchéaapjes) en Wae Wuul Reserve Protection Programme (Komodovaranan) konden beide rekenen op duizend euro steun, met tot slot nog €16.500 voor noodhulp van verscheidende aard, met onder andere de Turtle Surival Alliance als ontvanger. Collectief zijn de leden van de wereldwijde dierentuinorganisatie WAZA met $350 miljoen per jaar de derde grootste geldschieters voor natuurbehoud, na The Nature Conservancy en het WWF. Binnen de komende tien jaar hoopt Blijdorp zijn jaarlijkse natuurbeschermingsfonds uit te breiden tot een miljoen euro, maar met deze ondersteuning hopen de Vrienden van Blijdorp in ieder geval te kunnen bereiken dat er dit jaar geen projecten afgelast hoeven te worden.

Kleine beetjes maken veel: dat hebben de Vrienden van Blijdorp keer op keer bewezen. Wil jij onderdeel zijn van de club die Blijdorp uit de brand probeert te helpen? Met een contributie van nog geen 50 euro help je niet alleen daarmee, maar ontvang je per jaar ook vier magazines met exclusieve behind-the-scenes verhalen en kan je ieder jaar vele interessante lezingen gratis bijwonen waarbij je je vragen kan stellen aan Blijdorp-medewerkers en natuurexperts. Klik HIER om naar de website van de Vrienden te gaan voor meer info en onthoud: vrienden maken het verschil.

Foto: Coby van Hespen (BB-Facebook). Niet alleen coördineert Blijdorp het Europese fokprogramma van de rode panda, maar ze zijn ook nog eens nauw betrokken bij de Noord-Amerikaanse, Australische, Japanse, Indiase en Chinese fokprogramma’s. In geen enkele dierentuin is zoveel voortplantingssucces geweest als in de Rotterdamse Diergaarde.

Kort Nieuws #149

Kamergenoten 

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

Oplettende bezoekers kunnen nu een diersoort spotten in Blijdorp die er voor de sluiting nog niet was: nieuw in de Rotterdamse Diergaarde is de Edwards’ fazant (Lophura edwardsi), een verblijfsgenoot van de kroonduiven, blauwe eksters en roodsnavelkitta’s bij het Aziëhuis. De Edwards’ fazant is een kritiek bedreigde vogelsoort uit Centraal-Vietnam, waar ze sinds 2000 niet in het wild waargenomen zijn. Hun leefgebied is rap geslonken door het gebruik van chemische wapens die vegetatie doodden tijdens de Vietnamoorlog in de jaren ’60-’70 en de resterende snippers bos staan onder druk door oprukkende menselijke activiteit. Het is goed mogelijk dat de soort alleen nog voortleeft in gevangenschap, hun fokprogramma (EEP) wordt gecoördineerd vanuit Praag. Het zijn schitterende dieren: qua lichaamsbouw doen ze het meest denken aan de goudfazanten, al komt hun verenkleed meer overeen met dat van een Himalayaglansfazant. Hun romp is donker met een blauw-groene glans en hun huid, zichtbaar bij hun poten en rond hun ogen, is rood. Een witte kuif maakt het plaatje af. Momenteel heeft Blijdorp alleen een mannetje: of er nog een vrouwelijke soortgenoot komt, die overigens veel bruiner van kleur zou zijn, is niet bekend.

Titaan op wielen

Foto: Ineke Salvaterra-Dames (BB-Facebook)

Vandaag was het tijd voor een monsterklus: olifant Timber is verhuisd naar WILDLANDS Adventure Zoo in Emmen. Daar volgt hij Mekong op, een bul die deze week Nederland heeft verruild voor Zwitserland. Timber werd in 1998 in Blijdorp geboren als zoon van Ramon en Khaing Phyo Phyo, maar moest het jaar erop noodgedwongen verhuizen samen met zijn moeder en nog drie olifanten vanwege een machtsstrijd binnen de olifantengroep. In 2007 keerde hij, heel wat kilo’s zwaarder, terug naar Rotterdam. Bij Bangka verwekte hij Faya en Sunay; bij Douanita dochter Tonya en de in Tsjechië geboren Sita; en bij Trong Nhi dochter Nhi Linh. Faya is inmiddels alweer tien jaar: zo oud was moeder Bangka ook toen Faya geboren werd. Het is dus niet uit te sluiten dat Timber binnenkort met Faya zou paren en zo op incestueuze wijze nog een kind zou verwekken. Het vervoeren van een mannelijke olifant is mogelijk de meest uitdagende verhuizing die denkbaar is binnen de dierentuinwereld en Timber werd dan ook al enige tijd getraind voor zijn transport. Uiteindelijk heeft hij maar één middagje in de zwaar verstevigde transportkist gestaan en inmiddels is hij vermoedelijk alweer uitgestapt in het prachtige en moderne olifantenverblijf in Emmen. De leegte in Blijdorp wordt weldra opgevuld door de in 2005 geboren Fahim uit het Belgische Bellewaerde. Hij ziet er wat jonger uit, maar dat komt doordat hij bij een stoeipartij zijn slagtanden is kwijtgeraakt.

Corona-Update

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Directeur Zevenbergen schenkt 500 kaartjes aan het personeel van het Maasstad Ziekenhuis.

Nadat het giraffenverblijf voorbijkwam in de videoclip van rapper Josylvio en zangeres DO en de aanvoerdersband van Feyenoord kortstondig aan directeur Zevenbergen overhandigd werd, kwam het corona-rariteitenkabinet vandaag tot een einde. De abonnementhouders mochten weer, met een speciale verwelkoming door burgemeester Aboutaleb! ”Diergaarde Blijdorp heeft actief de samenwerking gezocht met de Veiligheidsregio om samen te werken aan een veilige heropening. De enorme inzet van alle medewerkers om dit voor elkaar te krijgen was hartverwarmend. Ik ben blij dat Blijdorp, als Rotterdams icoon, weer heel veel mensen een veilig en ontspannen dagje uit kan bieden.” Om de bezoekersaantallen in te perken, moest er online een tijdsslot gereserveerd worden: iets dat vanaf maandagochtend om 10 uur kon. Nog voor 10 uur was de digitale wachtrij om de website te betreden al duizenden gegadigden lang, wat betekende dat de servers van blijdorp.nl vrijwel direct bezweken. Mensen die vooraan stonden werden zonder reden weer gedegradeerd naar 4000ste of verloren mid-reservering hun verbinding. Gelukkig kalmeerde de chaos later op de dag en kon het merendeel van de geïnteresseerden alsnog een entreebewijs bemachtigen. Vermoedelijk mogen niet-abonnementhouders per 2 juni weer langskomen en vanaf dat moment kan ook begonnen worden met het wegwerken van de 4.500 kaartjes die door Blijdorp aan zorgpersoneel en kwetsbare kinderen gedoneerd zijn tijdens de actie ‘Samen Sterk’…

Veel lief, een beetje leed

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De jonge kuifmakaak.

Tijdens de sluiting is er heel wat geboortenieuws onopgemerkt gebleven. Zo is er in een van de volières bij het Aziëhuis een Bengaalse oehoe uit het ei gekropen en ook elders in de Maleise Bosrand, bij de bantengs, is het raak: de geboorte van een stiertje, de zoon van moeder Joke, betekent dat er nu drie generaties van deze wilde rundersoort rondstappen. Dat, en het is vermoedelijk het eerste jong van de mannelijke banteng die eind vorig jaar uit Burgers’ Zoo overkwam. In het Aziatisch Moeras is er ook nieuw leven te bewonderen in de vorm van een kuifmakaakje. Het jong, waarvan het geslacht nog onbekend is, is het eerste jong van moeder Dunja. De vader van de nieuwe spruit is Kersen. Helaas ook minder vrolijk nieuws: de oudgediende kuifmakaak Leontien, die met haar 15 jaar heel wat kwaaltjes onder de leden had, is overleden. Bij de buren van de kuifmakaken, de Mantsjoerijse kraanvogels, is er een ei gespot. Op de Afrikaane Savanne is het fokresultaat bij de gieren inmiddels uitgebreid met twee kritiek bedreigde kapgiertjes.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). ”De jongen van vorig jaar zijn er ook nog, dus het is een dolle boel!”

Ook aan de andere kant van de dierentuin heeft de burgerlijke stand niet stilgestaan: bij het Caraïbisch Café zijn er weer twee pinchéaapjes geboren. Vrijwel een precies een jaar geleden gebeurde dat voor het eerst bij deze kritiek bedreigde primaten en deze jongen wonen nog altijd in bij hun ouders. Pinchéaapjes vormen van nature (familie)groepjes van tot wel tien dieren, waarbij alleen een dominant paar zich mag voortplanten. Alle groepsleden dragen hun steentje bij aan de opvoeding. Een stukje verderop in het Oceanium zijn de pinguïns massaal tot voortplanting overgegaan. Bij de ezelspinguïns, te onderscheiden van de koningspinguïns doordat ze kleiner zijn, hebben zelden zóveel koppels kiezelnestjes gebouwd. Sowieso is het feit dat er in Rotterdam jaarlijks foksucces is een unicum binnen Europa. Bij de Palawan-pauwfazanten, inwoners van het Natuurbehoudscentrum, lopen twee pluizige jongen mee met de moeder. Dat ook de kuifseriema’s en de kuifhoenderkoeten in de Zuid-Amerikaanse volières op het nest zitten, stemt hoopvol dat dit tafereel zich ook daar zal voordoen.

Huizenruil

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Gelada-vrouwtjes.

Dat de transporten tussen verschillende dierentuinen de laatste weken stilvielen, betekent niet dat er binnen Blijdorp niet geschoven is met de invulling van verblijven. De meest opvallende wissel heeft plaatsgevonden in het Afrika-themagebied: de stokstaartjes en vosmangoesten zijn van verblijf geruild. Nouja: enkelvoud, bij beide soorten is er nog maar één dier over. Bij de vosmangoesten is het in 2019 gearriveerde vrouwtje gestikt in haar eten en het mannetje heeft de afgelopen tijd veel gewicht verloren. Daardoor kon hij uit zijn verblijf tegenover de zebra’s klauteren en ook toen de verzorgers hem overplaatsten naar het buitenverblijf van de stokstaartjes, bij het Weverkopje, wist hij te ontsnappen. Totdat hij wat aangesterkt is, blijft hij dus in het binnenverblijf in de Okapi-Kas. Wat de andere verhuizingen betreft: drie jongvolwassen geladamannetjes, verwekt door Hagos toen hij nog de haremheer was, zijn herenigd met hun vader bij de vrijgezellengroep. Ze lagen in de clinch met de nieuwe haremheer, Salto. Hun introductie tot hun vader, hun halfbroer Pim en het jonge mannetje Jaba (en de onderhuurders, de geelkeelfrankolijnen) verliep vlekkeloos. In de Zuid-Amerikaanse sectie zijn de witwangfluiteenden verhuisd van de ibisvolière naar de naburige aravolière. In het Oceanium zijn de sierlijke Geophagus sveni-cichliden overgeplaatst naar het voormalige piranha-aquarium, waar tegenwoordig kaaimansnoeken, zoetwaterroggen en een zuignapmeerval wonen. Ze zijn al druk in de weer met het claimen van stenen om hun eieren op af te zetten: iets wat hier vermoedelijk beter zal lukken dan bij hun voormalige verblijfsgenoten, de dwergkaaiman en zilveren arowana’s. Er heeft nog een tweede verhuizing plaatsgevonden in het Oceanium: de zwartsnuithaai die eerder dit jaar achter de schermen geboren werd, een wereldprimeur voor Blijdorp, is inmiddels verhuisd naar het ondiepe Mangrove-bassin! Hier wonen onder andere ook neerkijkers, bruine egelvissen, zebramurenes en een jonge pijlstaartrog.

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook). Stokstaartje in zijn nieuwe verblijf.

Kort Nieuws #144

Dit Kort Nieuws-bericht is enkele dagen na de presentatie van het Masterplan 2030 gepubliceerd. Ben je op zoek naar ons verslag? Klik dan HIER.

Corona: kan een dagje uit nog?

Foto: Florien de Graaf (BB-Facebook)

Ben jij al moe van de krantenkoppen? Of je de corona-pandemie nu opgeblazen vindt of niet, ook Diergaarde Blijdorp kan er niet omheen. De Rotterdamse dierentuin laat weten dat het park voorlopig gewoon open blijft voor bezoekers. Hoewel in de stadsregio Rijnmond inmiddels 28 gevallen van het virus vastgesteld zijn, is er geen reden om aan te nemen dat Blijdorp onveilig is. In het laagseizoen zijn er, al helemaal vergeleken de rest van Rotterdam, relatief weinig mensen aanwezig op een vrij groot oppervlakte. Wel worden er enkele maatregelen getroffen in de dierentuin: onder andere het doorloopverblijf van de ringstaartmaki’s, het glazen huis van het Natuurbehoudscentrum en het Publiekslab blijven voorlopig gesloten. Vanaf zaterdag wordt dit beleid uitgebreid naar iedere binnenruimte: denk aan Taman Indah, de Krokodillenrivier, Amazonica, het Aziëhuis en het Oceanium, maar ook de Zee van ZOOvenirs en de Vriendenbazaar. Activiteiten waarbij direct contact plaatsvindt met bezoekers (zoals verzorgerspraatjes, informatiepunten en schminken) worden voorlopig geannuleerd. Blijdorp verzoekt bezoekers om geruime afstand te houden van elkaar, het geven van handjes achterwegen te laten, goed op hun hygiëne te letten en bij twijfel over je gezondheid een bezoek uit te stellen. Voor extra informatie kan je terecht op blijdorp.nl of kan je bellen naar 0900-1857 (zonder extra kosten). Edit 19.00 uur: tot nader order hebben alleen abonnementhouders toegang tot de dierentuin. Deze keuze komt voort uit angst voor een bezoekersgolf na de sluiting van o.a. Burgers’ Zoo, WILDLANDS, GaiaZOO, Avifauna, DierenPark Amersfoort, AquaZoo Leeuwarden, ZooParc Overloon en Safaripark Beekse Bergen.

Fluiten naar je kikkers

Foto: Peter Milano (BB-Facebook). Een fluitkikker in het Oceanium.

Was het je al opgevallen? Er is een soortbordje verdwenen uit het Oceanium, die van de Montserrat-fluitkikkers. Kort geleden overleed het laatste hoogbejaarde dier in het verblijf bij het Caraïbisch Café, dat door de soort gedeeld wordt met een helmbasilisk. De fluitkikker is een kritiek bedreigde amfibie uit de Antillen. Nadat menselijke consumptie, oprukkende menselijke activiteit en een enorme vulkaanuitbarsting al voor flinke schade hadden gezorgd, trof de beruchte ziekte Chytridiomycosis tussen 2000 en 2010 zowel Dominca als Montserrat, de twee laatste bastions van deze soort in het wild. De uitbraak van deze schimmel resulteerde in het sterven van duizenden kikkers: er bestaat tegenwoordig geen levensvatbare populatie meer op Montserrat, slechts een handjevol resteert op Dominica. Kortom: voorlopig moet deze soort het hebben van fokprogramma’s in gevangenschap. De soort kent een uniek voortplantingsgedrag waarbij, na het maken van een schuimnest in een holletje, de moeder de uitgekomen larven met onbevruchte eitjes gedurende een aantal maanden voedt, totdat de larven zich tot complete kikkertjes hebben ontwikkeld. De ouders bewaken de nesten fanatiek en de monitoring vond dan ook altijd plaats via camera’s. Schuimnesten zijn er vaak genoeg geweest, maar het is nooit gelukt om ook daadwerkelijk kleine kikkertjes te krijgen. De liefhebber van koudbloedigen hoeft echter niet te treuren: Blijdorp hoopt in de nabije toekomst weer nieuwe dieren in ontvangst te nemen.

Onder constructie

Foto: Greet van Norde (BB-Facebook). ”Is de renovatie van de Rivièrahal begonnen?”

Een opmerkelijk tafereel op het voorplein van de Rivièrahal: daar lijkt het erop dat Blijdorp alvast een paar kleine klusjes aanpakt in afwachting van de restauratie van de rest van het complex. De twee standbeelden die sinds 1940 gepositioneerd zijn aan de voorzijde van het pand, bovenop het dak van het huidige restaurantje ‘Victoria’s Poffers’, zijn voorzichtig verwijderd. Ze staan nu rechts van de ingang van het gebouw, vermoedelijk worden ze binnenkort in ere hersteld. Zoals de vorm van de handen van de beelden nog altijd beaamt, hielden deze beelden oorspronkelijk klokken vast. Het is niet zeker of deze terug zullen keren.

Foutje, bedankt

Foto: ”Yendoandando” (Flickr). Thaise cobra, archieffoto (onbewerkt).

Afgelopen herfst overleed de Indiase brilcobra in het Aziëhuis. Na een korte periode van leegstand was er dit voorjaar weer een slang te bewonderen, maar in tegenstelling tot wat toen gedacht werd, verraden vernieuwde soortbordjes dat dit niet dezelfde cobrasoort is! Dus: nieuw in Diergaarde Blijdorp is de Thaise cobra (Naja kaouthia). Het hart van hun natuurlijke leefgebied is gesitueerd in Thailand en zuidelijk Indochina en wordt in het noordwesten begrensd door de Himalaya en de Ganges. Door vele generaties aan evolutie zijn ze heer en meester op de vochtige bosbodem, wat hen tegenwoordig helpt te overleven in rijstvelden. Vermoedelijk lopen ze terug in aantallen, maar vooralsnog is hun situatie niet ernstig genoeg voor een plekje op de Rode Lijst. In tegenstelling tot de Indiase brilcobra, die te herkennen is aan het brilvormige patroon op hun ‘hoed’, bestaat deze tekening bij de Thaise cobra uit een enkele cirkel. Niet voor niets worden ze in het Engels ‘monocled cobra‘ genoemd. Opmerkelijk genoeg heeft veldwerk bevonden dat er binnen de soort verschillen bestaan in hoe gevaarlijk ze zijn. Zo kunnen sommige populaties gif spugen en er bestaan significante verschillen van plek tot plek hoe dodelijk dat gif is. Hoe dan ook, binnen de grenzen van Thailand heeft de Thaise cobra de meeste doden van alle slangensoorten op zijn kerfstok. Een giftige beet kan een mens binnen een uur omleggen.

Buiten Blijdorp

Foto: Fota Wildlife Park (fotawildlife.ie)

Hoe gaat het met Indische neushoorn Zwatra? In 2012 kwam de kleine ter wereld in Rotterdam als dochter van Namaste en Fanindra en in 2015 vetrok ze naar Frankrijk, waar ze omgedoopt werd tot Maya. Sinds enkele weken woont ze in Fota Wildlife Park te Ierland, waar ze samen met het jonge mannetje Jamil het enige koppel van deze soort in dit land vormt. Ze voelt zich al helemaal thuis daar en nadat ze al op vriendelijke wijze interesse toonde in (de geur van) haar soortgenoot, heeft het tweetal inmiddels ook kennis gemaakt. Op de website van de dierentuin is een filmpje te bekijken van haar transport.

Match made in heaven?

Foto: Monique van Oort-Schenk (BB-Facebook). Geladaman Hagos.

Een bijzondere nieuwe soortencombinatie: het Roofdieren-Gebouw huisvest niet langer alleen gelada’s! Deze week maakte de mannengroep namelijk kennis met hun nieuwe onderhuurders: een groepje geelkeelfrankolijnen! Het gaat om een deel van het nageslacht van het volwassen koppel in de Okapi-Volière. Hoewel gelada’s strikte herbivoren zijn, bleef de kennismaking even spannend voor de verzorgers. Hoe zouden de macho’s reageren op deze tengere dieren? Tot grote opluchting vertoonden ze geen enkele agressie – sterker nog, vooralsnog vluchten de heren weg wanneer de frankolijnen naderen. Deze kleine fazantachtigen voelen zich inmiddels helemaal thuis hier en brengen het grootste deel van de dag scharrelend door. Hun aanwezigheid is niet alleen een vorm van verrijking voor de apen, maar het is ook een leuk gezicht voor de bezoekers. De mannengroep kende namelijk een ietwat roerige start: het oorspronkelijke drietal stond elkaar naar het leven in de binnenverblijven, maar toen ze voor het eerst het buitenverblijf mochten verkennen, bedaarde de situatie. Het bewonersregister van de mannenkant veranderde meermaals door het overlijden van een van de dieren en doordat Salto promoveerde naar de kant van de dames, nadat een ‘staatsgreep’ resulteerde in het overplaatsen van Hagos naar de terrassen. Zijn zoon Pim volgde hem later en ook een jong mannetje genaamd Jaba werd bij de groep gevoegd, waardoor de teller op vier kwam te staan. Toen werd echter de lastige keuze gemaakt om Hugo in te laten slapen: hij was in Duitsland met de hand opgevoed en hoewel hij iedere denkbare vorm van huisvesting heeft mogen uitproberen, zag hij zichzelf altijd als mens. Op latere leeftijd uitte dat zich in het opzoeken van contact met de bezoekers, agressieproblemen en seksuele frustratie. Nu heeft het ruime perk aan de zuidzijde van het pand dus niet langer uitsluitend het vrij schamele bestand van Hagos, Pim en Jaba, maar ook de immer actieve frankolijnen. Het mag overigens gezegd worden dat het nog altijd de bedoeling is dat de geladapopulatie op termijn uitgebreid zal worden en ook de combinatie met manenschapen staat nog altijd op de agenda.

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)