Kort Nieuws #179

Blijdorp Bouwt: (alweer) het roer om

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

De Vrienden van Blijdorp gaan €175.000 inzamelen om de finishing touches aan het vernieuwde Himalayagebied te bekostigen. Deze biotoop krijgt momenteel een grote opknapbeurt, met de restauratie van de iconische Bergdierenrots en de opknapbeurt van het bestaande pandaperk. Om de totaalbeleving compleet te maken, wil Diergaarde Blijdorp het perk van de Indische neushoorns doortrekken naar deze hoek. Concreet wordt het oude hertenverblijf, dat al geruime tijd leegstaat, bij het huidige neushoornperk getrokken, met enkele kleine aanpassingen.

Foto: Frannie Tillemans (BB-Facebook). Voor de kraanvogels uit het Moeras lijkt helaas geen plek meer in Blijdorp.

Deze koerscorrectie volgt uit de nieuwste plannen voor de uitbreiding van het olifantenperk, zo valt te lezen in Vriendennieuws 2022-2, dat recentelijk op de deurmat gevallen is. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp zullen wij voorlopig nog geen afbeeldingen uit het nieuwe tijdschrift overnemen (klik HIER voor meer info als je overweegt om lid te worden van de vereniging!). Wel geven we alvast een samenvatting. Zou het neushoornperk eerst nog geabsorbeerd worden door het olifantenverblijf, daar wordt nu toch vanaf gezien. Het schijnt dat dit qua vergunningen erg lastig ligt. In de nieuwste plannen moeten uitsluitend de Mongoolse Steppe en het Aziatische Moeras wijken voor de dikhuiden. Voor de manoels en kuifmakaken zal elders in Blijdorp een plekje gezocht worden. Op termijn zullen de Indische neushoorns waarschijnlijk vervangen worden door de Maleise tapirs.

Lief en leed

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook)

We wachten dus nog even met het delen van de inhoud van Vriendennieuws 2022-2, maar de publicatie van deze nieuwe editie betekent dat uitgave 2022-1 nu wel openbaar gemaakt is. In dat Vriendennieuws valt te lezen dat Diergaarde Blijdorp afscheid heeft genomen van een mannelijke Chileense poedoe, Marcel. Dit mannetje zat al sinds eind 2020 achter de schermen, maar zijn verhuizing naar Apenheul kon in januari toch eindelijk doorgang vinden. In het Zuid-Amerikaanse themagebied zijn overigens gewoon nog een mannetje en een vrouwtje aanwezig. Helaas is hun kersverse jong laatst overleden, niet geheel ongelijk aan hoe dat vorig jaar ging. Waar het fout gaat, is niet duidelijk.

Foto: Coby van Hespen (BB-Facebook)

De klad is er ook in bij de Californische zeeleeuwen. Begin juni beviel June (hoe toepasselijk) van een gezond zoontje, maar soortgenoot Toya is helaas gestorven na haar bevalling. Ook haar jong heeft het helaas niet gered. Overleden is ook een hoogbejaarde reuzentoekan in de Victoria Serre. Vrolijker nieuws is er bij de bosrendieren, daar is in mei een mannetje ter wereld gekomen. Ook de kuifseriema’s zijn dit jaar weer van de partij. Voor het eerst heeft Diergaarde Blijdorp gefokt met de noordelijke pijlstaart, een van de eendensoorten bij het Flamingo-Strand.

Vrouwelijk schoon

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Gaan er dit jaar nog meer primeurtjes gevestigd worden? Recentelijk heeft Diergaarde Blijdorp een vrouwelijke blauwvleugelgans ontvangen. Bij het Roofdieren-Gebouw wonen al twee mannetjes, een van hen zal uiteindelijk gekoppeld worden aan vrouwlief. Of zij dan bij de gelada’s blijven wonen, is niet bekend. De blauwvleugelgans is een bedreigde diersoort uit Ethiopië, waar ze vroeger veel spiritueel ontzag genoten, maar de laatste jaren neemt de jacht toe. Ook moeten deze graseters steeds vaker met vee vechten om voedsel. Er leven ongeveer veertig blauwvleugelganzen in Europa. Overigens nóg een snel verhuisbericht vanuit het Roofdieren-Gebouw: de laatste geelkeelfrankolijn is vertrokken, hij woont nu in de Gierenrots-volière.

Zomer, zon, zoo!

Foto: naturalis.nl. Mátyás Bittenbinder zet zich in voor natuurbehoud en onderzoekt zelf gifslangen.

Diergaarde Blijdorp organiseert op 25 & 26 juni en op 2 & 3 juli het festival ‘Blijdorp Natuurlijk’, dat geheel in het teken staat van natuurbehoud. De bekende biologen Mátyás Bittenbinder en Sterrin Smalbrugge geven heuse colleges, er worden workshops georganiseerd waarbij je je eigen insectenhotel kan versieren en er zijn kraampjes van diverse organisaties. Alles over het programma lees je op blijdorp.nl.

Maki’s in Amerika?

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Er is een nieuw kijkpunt gerealiseerd voor het makiverblijf bij het Oceanium. Doordat deze halfapen gevoelig zijn voor corona, is dit nieuwe doorloopverblijf nagenoeg continu gesloten geweest sinds 2020. Het nieuwe zichtpunt is gelegen tegenover de vicuña’s en prairiehondjes. Diergaarde Blijdorp maakte eerder al bekend geen brood meer te zien in doorloopverblijven, nu er steeds vaker gevaarlijke ziektes rondgaan. De doorloopvolières in Rotterdam, zoals de Gierenrots en de Grote Vliegkooi, zijn ook al lange tijd gesloten door de hardnekkige griepepidemie die heerst onder het pluimvee van Nederland. Bestaande doorloopverblijven zullen geleidelijk aangepast en uitgefaseerd worden.

Vaarwel Vungu

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

Zwarte neushoorn Vungu is eind mei vertrokken naar Leipzig. Slechts een twintigtal dierentuinen in Europa werkt momenteel met deze kritiek bedreigde dikhuiden, dus het is extra belangrijk dat de populatie nauwkeurig beheerd wordt. Vungu is genetisch gezien waardevol en heeft zich al twee keer bewezen met Naima, dus het wordt tijd voor een andere partner. Naima blijft achter in Blijdorp, met haar kinderen Mara en Nasor.

Vogelverhuizingen

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Blauwe ekster.

Een kleine gevederde exodus. Nadat wij eerder berichtten dat de vrouwelijke kuiforopendola overleden is, lijkt het erop dat haar weduwenaar achter de schermen geplaatst is. Vermoedelijk gaat hij op transport naar een andere dierentuin, om daar gekoppeld te worden. Er resteren slechts tien andere kuiforopendola’s in Europa. Het afscheid van een andere vogelsoort wordt genoemd in Vriendennieuws 2022-1. Eind vorig jaar is de laatste blauwe ekster uit Rotterdam vertrokken. Het dier, dat al enige tijd achter de schermen verbleef, woont nu in Vogelpark Avifauna.

-> Update 11-12-2022: in november is de oropendola verhuisd naar Antwerpen, waar ook het laatste (met zekerheid vastgestelde) vrouwtje van Europa leeft.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Groenvleugelduif.

Op transport gegaan zijn ook een Balispreeuw, een Sclaters kroonduif, een Palawan-pauwfazant en zes groenvleugelduiven. De resterende duivinnen zijn tijdelijk achter de schermen geplaatst en leven nu dus apart van de heren, de groep in de Victoria Serre was de laatste jaren namelijk iets té succesvol. De sneeuwkaptapuit die vorig jaar uitvloog in de Okapi-Volière is eveneens achter de schermen geplaatst. Recenter is de overplaatsing van de Bartletts dolksteekduiven van het Natuurbehoudscentrum naar de Victoria Serre.

Jackpot!

De Gemeente Rotterdam geeft 18 miljoen euro aan Diergaarde Blijdorp voor de restauratie van de Rivièrahal, wat neerkomt op bijna de helft van het totale prijskaartje. De Rivièrahal is een rijksmonument dat uit 1940 stamt. Langzaam maar zeker neemt de bouwvalligheid problematische proporties aan. Tien jaar geleden werd de Dikhuidenvleugel al gerestaureerd, volgens directeur Erik Zevenbergen volgt de Victoria Serre over ongeveer twee jaar. De restauratie van de Tropenvleugel zou één of twee jaar gaan kosten. In het coalitieakkoord van Leefbaar Rotterdam, DENK, D66 en VVD valt verder te lezen dat het college van B&W ook gaat helpen bij het ”experimenteren met het openstellen van het voorplein en de Rivièrahal als stedelijk terras. Zo ontstaat een ontmoetingsplek met horeca, die ook toegankelijk is voor Rotterdammers buiten de sluitingstijden van de Diergaarde.”

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Kort Nieuws #169

Blijdorp Bouwt

Bedrijvigheid op de Prairie. Diergaarde Blijdorp is bezig met het aanleggen van een nieuw bezoekerspad dat aangrijpt op het bestaande panoramapunt bij de bizons en het Amazonicaplein. Via een nieuwe brug kan je je als bezoeker zelfs bóven de wilde runderen begeven zo meteen! Aan de weerszijden van dit traject bevinden zich respectievelijk het grote perk en de separatiekraal. Op een steenworp afstand wordt de laatste hand gelegd aan een nieuwe overkapping. De route is weergegeven op de (onofficiële) afbeelding hierboven, met de brug in het oranje. Eerder dit jaar kondigden de Vrienden van Blijdorp aan een nieuwe aravolière te gaan bekostigen nabij vlinderkoepel Amazonica begin 2022. Mogelijk dat dit pad gerealiseerd wordt met dat project in gedachten.

Het ene hoefdierenproject is nog niet afgerond, of Blijdorp oriënteert zich alweer op de volgende: het college van B&W heeft een vergunningsverzoek ontvangen betreffende de bosrendierenstal, die uit 1940 stamt. Dit gebouw, van de hand van Sybold van Ravesteyn, behoort tot de laatste rijksmonumenten in de Diergaarde die gerestaureerd moet worden. Overigens gebeuren dit soort aanvragen nog lang voor de aanvang van daadwerkelijke werkzaamheden. Er is nog geen definitieve bestemming voor dit hoekje van de Diergaarde uitgestippeld, al wordt het mogelijk meegenomen bij de uitbreiding van het gorillaverblijf in de (verre) toekomst.

Even voorstellen

Foto: Brocken Inaglory (commons.wikimedia.org). Stermurene (archieffoto).

Bezoekers hebben twee nieuwe diersoorten gespot in de mangrovebak in het Oceanium: een stermurene (Echidna nebulosa) en twee aalgrondels (Pholidichthys leucotaenia). Beide vissen leven in de Indo-Pacifische zeeën en hebben een slank lichaam. Murenes zijn echte rif-specialisten, die zich verbergen tussen de rotsen en het koraal. Daar wachten ze in hinderlagen op nietsvermoedende passanten. De aalgrondel is een nijverige vis, die zijn eigen tunnels graaft in het zand. Het langste hol dat ooit gevonden is, was wel zes meter diep! Best indrukwekkend, gezien deze dieren maximaal een halve meter lang van kop tot staart worden. Het mag overigens wel worden opgemerkt dat deze twee soorten thematisch gezien dus niet zo goed bij het (Caraïbische) mangrovebassin passen. Maar ja, dat geldt ook voor een aantal van hun verblijfsgenoten, zoals de zebramurenes en de Cortez doktersvissen…

Weggeweest

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De kritiek bedreigde Vietnamfazanten zijn teruggekeerd naar de Maleise Bosrand. Toen de Sumatraanse gaailijsters eerder dit jaar hun intrede deden in de volière naast de Visaya-wrattenzwijnen, werden de andere inwoners voor de zekerheid achter de schermen geplaatst. De gaailijsters hadden hun draai al snel gevonden en hebben dit jaar meerdere kuikens ter wereld gebracht. Vandaar dat de Diergaarde de twee soorten nu bij elkaar durft te zetten. Wel ontbreken de roodsnavelkitta en de Aziatische blauwe ekster nog altijd. Elders in het park is juist een soort minder te zien: de spinschildpadden zijn weggehaald uit het Natuurbehoudscentrum. Hun verblijf, dat de ingang van het Kelpwoud flankeert, wordt nu bewoond door enkele Egyptische landschildpadden.

Werkbezoek

Foto: Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (LinkedIn)

De werkgroep Dierenwelzijn van D66 was afgelopen week te gast in Diergaarde Blijdorp. Samen met Rotterdamse fokcoördinatoren, educatiemedewerkers en onderzoekers hebben Danny de Man van de EAZA en Wineke Schoo van de NVD het met de partijdelegatie gehad over dierenwelzijn en natuurbehoud. De NVD liet weten dat het een positief gesprek was. D66 heeft zich in het verleden doorgaans opgesteld als voorstander van moderne, conservatiegerichte dierenparken.

Wel en wee

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Er is een nieuwe vrouwelijke hamerkop uitgezet in de Gierenrots-volière, zo melden bezoekers. Hopelijk kunnen we volgend jaar weer eieren verwelkomen bij deze markante vogels! Een stukje verderop, bij de servals, wordt juist een verhuizing voorbereid. Het mannetje dat in 2020 geboren werd, is achter de schermen geplaatst in afwachting van zijn transport. De bestemming zou Singapore zijn, zo melden de verzorgers. Nu zoonlief achter de schermen zit, is mannetje Titus weer te bezichtigen. Vrouwtje Jina leeft nog altijd samen met haar dochter. Verdriet is er bij de Chileense poedoes, daar is het jonkie overleden. Zijn vader heeft ook even geworsteld met zijn gezondheid, maar hij is inmiddels aan de beterende hand. Hij knapt achter de schermen op. Wat er precies gebeurd is, wordt nog steeds onderzocht.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Kort Nieuws #164

Ontslag & Promotie

Foto: Jean-Luc Sleijpen (BB-Facebook)

Een gehavende gelada bij het Roofdieren-Gebouw houdt de gemoederen bezig. Een gescheurde lip, een bloederige hand, een pijnlijk been: wat is er gaande bij de grasetende apen uit Ethiopië? Een beetje achtergrond: Blijdorp huisvest twee aparte geladagroepen. Aan één kant van het Roofdieren-Gebouw woont een harem, aan de andere kant leeft een mannengroep. Toen het nieuwe verblijf in 2018 geopend werd, was Hagos de alfaman bij de vrouwtjes en was Salto een prominent lid van de vrijgezellen. Van nature zijn dit soort groepjes echter dynamisch en in 2019 wisselden Hagos en Salto van rol. Salto viel echter nooit echt in de smaak bij de dames en nageslacht blijft tot op heden uit. Daarom krijgt de jonge Jaba nu de kans om zich te bewijzen en moet Salto genoegen nemen met de heren. Het gevolg is dat Hagos en Salto nu concurreren om het leiderschap van de mannengroep en Hagos delft daarbij het onderspit. Vermoedelijk stabiliseert de rangorde binnenkort weer en tot die tijd houdt de dierenarts een oogje in het zeil.

Beschuit met korstmos

Foto: Diergaarde Blijdorp (DB-Facebook)

De kudde bosrendieren is een lid rijker met de geboorte van een vrouwtje. Rendieren zijn een icoon van het hoge noorden, maar door klimaatverandering en concurrentie met tamme rendieren gaat het hen niet voor de wind de laatste jaren. Zo’n 250 jaar geleden werd het bosrendier uitgeroeid in Zweden en een paar decennia later was deze soort ook in Finland verdwenen. Een populatie in het Russische Karelië wist echter te overleven en stak uiteindelijk zelfstandig weer de grens over. In de jaren ’80 zijn natuurbeschermers en dierentuinen begonnen met het herintroduceren van bosrendieren in andere delen van Finland, waardoor hun populatie daar inmiddels weer rond de 2.000 schommelt. Ook in Zweden, waarvandaan ook het Europese fokprogramma wordt gecoördineerd, wordt nagedacht over een herintroductie. Oh ja, als we het toch over hoefdieren hebben: bij de bizons is een tweede kalfje geboren. De tussenstand in de Maleise Bosrand is vijf Indische antilopen en één banteng.

Beschuit met krill

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook)

Ook geboortenieuws bij de ambassadeurs van de Sub-Antarctische eilanden: het broedseizoen van de ezelspinguïns is begonnen. Blijdorp is, vergeleken andere Europese dierentuinen, een heuse pinguïnfabriek. De Rotterdamse ezelskolonie is sinds hun begin in 2009 meer dan verdubbeld in grootte. Gecombineerd met de immer succesvolle koningspinguïns resulteert dat soms in gekibbel en daarom bekostigden de Vrienden van Blijdorp in 2019 een kleine uitbreiding van het verblijf, bij de meest rechterruit. Met een beetje geluk kan je zien hoe ze stiekem de kiezelsteentjes uit elkaars nesten stelen, of zie je zelfs een ei. Gun de dieren wel hun rust en laat je kinderen dus niet tegen de ruit hangen.

Pampa-Pluizenbollen

Foto: Dinie Smit (BB-Facebook)

Nog meer vogelnieuws: de Darwins nandoes hebben jongen! Bij deze soort leggen de vrouwtjes hun eieren in één groot nest, waarna de vader de zorg voor de kleintjes op zich neemt. De kuikens mogen nog niet het grote perk op, maar soms laten ze zich even zien op het ‘straatje’ bij de stal. De twee moeders staan wel gewoon bij de vicuña’s. Vorig jaar gingen de nandoes ook al over tot voortplanting, maar toen bleef het succes beperkt tot vijf jongen die met de hand grootgebracht zijn. Inmiddels zijn zij al uitgevlogen, uh, -gelopen, naar andere parken.

Bananenrivier

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

In het stroompje bij de klipdassen zijn wat waterbananen (Typhonodorum lindleyanum) aangeplant. De Botanische Afdeling had deze soort ingeslagen voor de Eilandhoppen-uitbreiding van het Oceanium, maar gezien dat project geannuleerd is, werd er nog gezocht naar een mooi plekje. Thematisch gezien werkt deze locatie wel minder goed dan hun oorspronkelijke bestemming, gezien de waterbanaan uitsluitend voorkomt op de Oost-Afrikaanse eilanden (Zanzibar, Madagaskar, de Comoren en Mauritius) en niet op het vasteland. Wat hun naam betreft: ‘water’ duidt op hun voorliefde voor moerassen en ‘banaan’ op de sterke gelijkenis qua bladvorm. Het zijn echter geen echte bananen, maar aronskelken die slechts taaie zaden produceren.

Nulrichtingsverkeer

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

Een groot deel van de Dikhuidenvleugel van de Rivièrahal lijkt permanent op slot te gaan. Het binnenverblijf van de zwarte neushoorns staat nu aangegeven als dienstruimte. Dit bezoekersverbod gold voorheen ‘slechts’ wanneer de zwarte neushoorns ook daadwerkelijk op stal stonden. De aanwezigheid van mensen levert deze krachtpatsers te veel stress op. Bijgevolg zijn het Mensapengebouw en de stal van het dwergnijlpaard nu doodlopend.

Cadeautje

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

In het Natuurbehoudscentrum zijn vier jonge vuursalamanders te zien. De vuursalamander is een Oer-Nederlandse soort, maar in de loop van de afgelopen decennia is de vuursalamander volledig uitgeroeid hier. De schuldige: een schimmelziekte, Bsal, die Limburg vermoedelijk door menselijke activiteit heeft bereikt. Stichting RAVON heeft de laatste inheemse vuursalamanders gevangen en fokt nu met hen, zodat ze hopelijk ooit weer kunnen terugkeren naar het wild. Tot het zover is, dient Blijdorp als ‘opslaglocatie’ voor de salamanders. Oorspronkelijk was het niet de bedoeling dat ook gefokt zou worden in de Diergaarde, maar ”life finds a way” kennelijk.

Naar de haaien

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Zwartsnuithaai.

En dat is niet het enige nieuws uit het Oceanium. Het bestand in het tweede Noordzee-aquarium is flink gewijzigd. Er zitten geen kongeralen meer, maar de wrakbaarzen hebben nu wel gezelschap van onder andere de kleinoogroggen, die voorheen bij de steuren zaten. Verder is de jonge zwartsnuithaai uit 2020 niet langer aanwezig in het ondiepe mangrovebassin. Wel is de dwergkaaiman weer te zien, nadat hij eerder achter de schermen zat.

Komen en gaan

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Grote koedoe Bobo (2018).

De eerste uitgave van het Vriendennieuws van 2021 is laatst openbaar gemaakt op de website van de Vrienden van Blijdorp. Het verenigingsblad meldt dat Maleise tapir Pooh drachtig is. De bevalling wordt eind dit jaar verwacht. Verder is het een drukte van belang in het grote Kelpwoud-bassin in het Oceanium. De zwelhaai, die in 2008 als ei naar Rotterdam kwam, is jammer genoeg uitgevlogen naar Wenen. Daar kan dit dier mogelijk gekoppeld worden; Wenen is nu een van de slechts vier Europese aquaria met deze soort. Na zijn vertrek zijn een mannelijke luipaardhaai en een vrouwelijke stierkophaai gearriveerd uit Stuttgart. Meer transportnieuws is afkomstig uit de Maleise Bosrand, waar eind vorig jaar drie Visaya-wrattenzwijnen uitgezwaaid zijn. Het mutatieoverzicht van het laatste kwartaal van 2020 vermeldt verder de dood van twee pelikanen en een maraboe, alsmede het vertrek van twee vrouwelijke mangabeys, een maraboe, vier jonge koeneusroggen en koedoevrouwtje Bobo (hier geboren in 2018). Wil je het Vriendennieuws kunnen lezen zodra het gepubliceerd wordt? Word dan lid van de vereniging Vrienden van Blijdorp!

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Maleise tapir Pooh.

Kort Nieuws #150

Ontsnapt!

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Jacky beviel in november 2019 van de mateloos populaire Jacco.

Ottervrouwtje Jacky is gesignaleerd in een van de slootjes rondom Diergaarde Blijdorp. Volgens sommigen zou ze een tunnel onder de deur van het verblijf in de Chinese Tuin gegraven hebben. Het is de tweede uitbraak bij deze waterbewonende roofdiertjes in twee maanden tijd: eind maart ontsnapte Jacky’s partner Igor. Na een week in het Vroesenpark gebivakkeerd te hebben, werd een aanrijding hem fataal. Het vangen van een ontsnapte otter is lastig: ze zijn razendsnel en tonen doorgaans weinig interesse in vallen, omdat ze gewoon zelf aan hun kostje kunnen komen. Bij de eerdere ontsnapping speelde ook nog eens mee dat Blijdorp tijdens de corona-sluiting met een minimale bezetting draaide en er geen extra mankracht voorhanden was. De jonge otter Jacco, de zoon van Igor en Jacky, is nu de enige bewoner van het verblijf. Hij is pas een half jaar oud, terwijl jonge Euraziatische otters eigenlijk minimaal een jaar lang afhankelijk zijn van hun moeder.

Adressenboekje

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

De San Francisco lintslangen hebben een ander terrarium in het Natuurbehoudscentrum betrokken. Ze zijn nu te vinden langs de zuidelijke flank ervan, als buren van de Titicacakikkers. Dit verblijf was oorspronkelijk bestemd voor krokodilstaarthagedissen. Of hun oude terrarium nieuwe inwoners heeft gekregen, is niet bekend: dit verblijf, gesitueerd in het ‘glazen huis’ van het Natuurbehoudscentrum, is vanwege de COVID-19-maatregelen niet te bezichtigen. Overigens is het niet de enige verhuizing binnen het Oceanium: het voormalige zeeotter-bassin is weer in gebruik genomen als separatieverblijf voor de zeeleeuwen. De afgelopen tijd waren hier California sheep head-vissen te vinden. Wat de verbouwing van het aquarium op de grens van het Natuurbehoudscentrum en het Kelpwoud betreft: hier zijn geen zichtbare vorderingen gemaakt gedurende de sluiting. Vermoedelijk komen hier uiteindelijk damba-cichliden (Paretroplus damii), grote vissen uit Noordwest-Madagaskar.

In memoriam

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Verdrietig nieuws vanuit de Okapi-Volière: het overlijden van de mannelijke teugelijsvogel betekent dat deze felblauwe diersoort uit het bestand van de Rotterdamse dierentuin verdwenen is. In 2017 arriveerde hij tezamen met een vrouwelijke soortgenoot vanuit de dierentuin van Barcelona, maar zij werd later dat jaar dood in haar nestje aangetroffen. Over de doodsoorzaak van het mannetje is niets bekend. Er zijn nu nog maar twee dierentuinen in Europa waar de teugelijsvogel gehouden wordt.

Bosrendier-Baby

Hoera! Het Europa-hoekje van de Diergaarde is weer een inwoner rijker met de geboorte van een bosrendier. Van nature komen rendieren voor in taiga’s en op toendra’s op het gehele Noordelijk Halfrond, maar het zit de soort niet overal mee. Met name de twee ondersoorten uit Fenno-Scandinavië, waarvan het bosrendier er één is, hebben het door klimaatverandering en concurrentie met tamme rendieren zwaar te verduren. Zo’n 250 jaar geleden werd het bosrendier uitgeroeid in Zweden en een paar decennia later was deze soort ook in Finland verdwenen. Een populatie in het Russische Karelië wist echter te overleven en stak uiteindelijk zelfstandig weer de grens over. In de jaren ’80 zijn natuurbeschermingsorganisaties en dierentuinen begonnen met de herintroductie van het bosrendier in andere delen van Finland, waardoor hun populatie in daar inmiddels weer rond de 2.000 schommelt. Zweden, waarvandaan ook het Europese fokprogramma wordt gecoördineerd, overweegt nu ook om deze herten daar te herintroduceren. De laatste keer dat er succesvol een kalfje bij de Blijdorp-kudde grootgebracht is, was (naar onze kennis) in 2015.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Masterplan 2030 vervroegd gepresenteerd, Blijdorp ondergaat metamorfose!

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). ‘Tijdlijn Masterplan 2030.’ Klik HIER voor groot formaat.

Tegen alle verwachtingen in heeft Diergaarde Blijdorp vandaag digitaal een tipje van de sluier opgelicht over het Masterplan 2030. Hoewel de publiekspresentatie pas voor zondag gepland staat, ontvingen de medewerkers van de dierentuin gisteren al gedetailleerde uitleg over de toekomstdromen van het Rotterdamse park en sinds vandaag kunnen dus ook geïnteresseerde bezoekers online een eerste indruk krijgen. ‘Natuurlijk in Blijdorp’, zo luidt de slogan. Hoewel nog veel vragen onbeantwoord blijven, is één ding alvast duidelijk: aan ambitie in Blijdorp geen gebrek. De directeur: ”We zorgen voor een gezonde, duurzame bedrijfsvoering, waardoor we veel plannen uit eigen middelen kunnen financieren. Maar we hebben ook samenwerking en hulp van onze omgeving nodig. We willen graag krachten bundelen met partners, gemeente en overheid maar ook bezoekers, natuurbehoudsorganisaties, Vrienden, vrijwilligers en fans.”

In een twee minuten durend filmpje voert directeur Erik Zevenbergen hoogstpersoonlijk het woord. ”Wij zijn een Rotterdams icoon van 163 jaar oud, maar levenslustiger dan ooit.” Te beginnen met de grote lijnen: over tien jaar wil Blijdorp meer dan ooit tevoren betrokken zijn bij de instandhouding van de natuur. Onderzoek binnen de dierentuin en daarop aansluitende educatie krijgen een prominentere plek. Het budget ter ondersteuning van wereldwijde natuurbeschermingsprojecten moet significant groeien naar minimaal een miljoen euro per jaar: een bedrag dat onder meer verzameld moet worden via een jaarlijks bezoekersaantal dat stijgt naar de twee miljoen én via 30% meer welwillende organisaties die financiële bijdrages leveren. Diergaarde Blijdorp wil in 2030 niet alleen CO2-neutraal zijn, maar zelfs broeikasgassen weer opnemen om de schade door klimaatverandering in te perken. Niet-recyclebare materialen worden in de ban gedaan. Dit alles is al indrukwekkend zat, maar de sterren van de show zijn natuurlijk de geplande verbouwingen.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie Komodovaranen-verblijf Eilandhoppen. Klik HIER voor groot formaat.

Het eerste bouwproject dat ons te wachten staat is de langverwachte overnetting van het Flamingo-Strand, waar deze zomer aan begonnen zal worden. Met respect voor Van Ravesteyns architectuur verandert dit verblijf nabij de stadsentree in een volière, zodat toekomstige flamingojongen niet meer gewiekt hoeven te worden (en beschermd worden tegen zeemeeuwen!). Klik HIER voor een nieuwsbericht van een tijdje terug waarin we meer uitlegden over het plan. Ook de Eilandhoppen-uitbreiding van het Oceanium gaat dit jaar al verrijzen op het terrein waar momenteel de het reuzenschildpaddenverblijf en een grasveldje gelegen zijn, klik voor uitleg daarover HIER. Ook gaat Blijdorp dit jaar de Bergdierenrots, die al enkele jaren niet meer toegankelijk is voor bezoekers vanwege zijn extreme bouwvalligheid, in de lak zetten. De monumentale rotstoren wordt, zoals al decennia lang de bedoeling was, het hart van de nog prille Himalaya-biotoop. Het wordt een tweede locatie voor rode panda’s, zodat toekomstige nestjes nog wat langer ‘in eigen huis’ kunnen blijven of wellicht komt er zelfs een tweede fokstel. Het sluit hoe dan ook feilloos aan op Blijdorps doelstelling om als wereldwijde fokcoördinator van deze soort éxtra betrokken te zijn bij deze diersoort. Of de Diergaarde het ook voor elkaar heeft gekregen om het achterliggende terrein bij het verblijf te trekken en of er (zoals in de wandelgangen al langer wordt gefluisterd) nog omringende perken komen voor Himalaya-bewoners, zal zondag moeten blijken.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie gerestaureerde Victoria Serre. Klik HIER voor groot formaat.

In 2021 staan minimaal twee projecten op de planning: allereerst krijgen de François’ langoeren een nieuw optrekje. Bronnen melden dat het nieuwe onderkomen nabij de Bergdierenrots zal zijn. Deze bladetende apen uit het Chinees-Vietnamese grensgebied moeten vertrekken uit hun stulpje bij de Chinese Tuin omdat deze kooiconstructie tegen de Rivièrahal aangebouwd is: iets dat eigenlijk niet meer toegestaan is sinds dit pand tot rijksmonument uitgeroepen is, omdat dit afbreuk doet aan het ontwerp. Over die Rivièrahal gesproken: in 2021 wordt eveneens begonnen met de verbouwing van de Victoria Serre. Hoewel het een lange klus zal worden om de uitermate vervallen Oostvleugel op te lappen, houdt dat Blijdorp niet tegen alvast een impressie van het eindproduct vrij te geven. De Tropenvleugel wordt de belichaming van Blijdorps taakomschrijving als geregistreerde botanische tuin en de reuzenwaterlelie, de Victoria amazonica, is hoe dan ook een blijvertje. Minder zeker is of het bonte gezelschap van tropische zangvogels ook welkom is in de Victoria Serre 2.0 – daarover dadelijk meer.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie uitgebreid olifantenverblijf. Klik HIER voor groot formaat.

Hij gaat er nu écht komen: het oli-duct! De volgende klus op de kalender is de eerste uitbreiding van het olifantenverblijf. Taman Indah was twintig jaar geleden toonaangevend in dikhuidenwelzijn en als onderdeel van Blijdorps taak als EEP-coördinator van de Aziatische olifant moet dat het weer worden. Daartoe moet het perk in westelijke richting groeien. Daarmee slaat Blijdorp drie vliegen in één klap: ook twee rijksmonumenten kunnen meegenomen worden in het plan. De bongo’s moeten namelijk wijken voor deze expansie en hun vervallen stal uit de jaren ’40 kan dan gelijk gerestaureerd worden. Het idee is niet geheel ongelijk aan de Toko Tjitjak, het patatrestaurant dat ook in zo’n gebouwtje gevestigd is. Vanaf het terras kunnen bezoekers de olifanten zien ravotten in een nieuwe waterpartij, die deze gigantische dieren kunnen bereiken via een nieuw te bouwen viaduct. Ondergronds keert de oude ‘Papegaaienlaan’ dan weer terug, het pad dat rechtstreeks van de Tweeling-Gebouwen naar de Grote Vijver liep. Ooit werd gesuggereerd dat zo’n tunnel mogelijkheden zou bieden tot het houden van enkele nachtactieve dieren, maar over zulke details is nog geen woord gerept. Ook gaat het bullenperk erop vooruit. Dit is fase één van de facelift van Taman Indah: later worden ook het kamelenverblijf en het openluchtgedeelte van het Aziatisch Moeras bij het perk getrokken, waarmee het olifantenverblijf qua oppervlakte het grootste onderkomen van Rotterdam wordt. De gesloten Vleermuizengrot wordt dan ingericht als stal voor een mannengroepje olifanten dat Blijdorp ook graag wil gaan huisvesten. Op de artist impression zijn op de achtergrond enkele Indische antilopes afgebeeld te midden van de olifanten: het lijkt er dus op dat Blijdorp nog steeds enkele andere diersoorten wilt onderbrengen hier. Deze tweede fase moet echter nog even op zijn beurt wachten, want een paar andere urgente klussen gaan daarvoor plaatsvinden…

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie nieuw gorillaverblijf. Klik HIER voor groot formaat.

Aansluitend op de realisatie van het olifantenviaduct krijgen gorilla Bokito en zijn soortgenoten een nieuw onderkomen: het wordt een groen en weelderig perk, gesitueerd in de zuidpunt van het park. ‘Bosrijk’, zo omschrijft Blijdorp het nieuwe buitenverblijf, dat hand in hand moet gaan met een riant nieuw binnenverblijf. In detail durft de Diergaarde nog niet te treden, maar het is goed mogelijk dat zo’n nieuw pand in de buurt van het huidige vrijwilligersgebouw zou komen. De conceptafbeelding lijkt een gerestaureerde Rendierenstal te tonen die omgetoverd is tot kijkhut. Vermoedelijk betekent deze onderneming het definitieve einde van de (karige) Australische en Europese themagebieden, al moet dat nog bevestigd worden. De nood is echter hoog bij de gorilla’s: met name het binnenverblijf kan echt niet langer. Het vertrek van de gorilla’s uit het Mensapengebouw is onderdeel van een overkoepelend thema. De Rivièrahal gaat, nadat elders in de tuin vervangende faciliteiten gerealiseerd zijn, gefaseerd leeggehaald worden. Geen dieren meer in de Rivièrahal, dat is het idee. Het tackelen van de reusachtige, meerjarige en uiterst dure taak van de restauratie van de Rivièrahal is namelijk de volgende klus op de kalender.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie gerestaureerde Rivièrahal. Klik HIER voor groot formaat.

Het herstellen van de Rivièrahal in oorspronkelijke staat behoort tot een reeks karweien richting de tweede helft van het decennium waarover nog weinig details bekend gemaakt zijn. Wat bekend is, is dat de Centrale Hal net als vroeger een ‘Rotterdamse ontmoetingsplek’ gaat worden, met onder andere horecagelegenheden en tentoonstellingen. Het gerucht gaat dat de functie van speeltuin uitgeschoven gaat worden naar het tegen die tijd leegstaande Mensapengebouw. Voor deze periode valt ook het woord ‘Mammoetwoud’, verwijzend naar de zeldzame reuzensequoia-boom uit westelijk Noord-Amerika. Momenteel groeien er een paar (nog wat bescheiden) exemplaren van deze soort aan de zuidzijde van het Oceanium. Omstreeks deze tijd zal ook fase twee van de uitbreiding van het olifantenverblijf worden afgetrapt. Richting het einde van het decennium krijgen de Sumatraanse tijgers een nieuw heenkomen, gevolgd door een nog wat mysterieuze restauratie van de Grote Vijver.

De hoeveelheid informatie die Diergaarde Blijdorp vandaag naar buiten heeft gebracht is nog maar het topje van de ijsberg! Wat gaat er gebeuren met het vrijgekomen terrein van het gorillaverblijf? Wat is de bestemming voor de Tijgerkreek en de Grote Vijver? Wat is de toekomst van de bosrendieren en wallaby’s? Gaat de Dikhuidenvleugel ook leeggehaald worden? Het zijn vragen waar zondag hopelijk meer over bekend zal worden. In de tussentijd kan je HIER het filmpje met de directeur bekijken.

EDIT: Klik hier voor het verslag van de presentatie.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). ‘Masterplan 2030 facts & figures’. Klik HIER voor groot formaat.