Kort Nieuws #167

Blijdorp Bouwt

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

De restauratie van de Bergdierenrots verloopt voorspoedig. De oude rotstoren is inmiddels volledig afgebroken – deze is namelijk niet origineel, maar een latere incarnatie van het oorspronkelijke bouwwerk uit 1940. Versie drie, waar nu dus aan gewerkt wordt, wordt een soort hybride van de eerdere twee uitvoeringen. Het idee is dat de zorgvuldige mix van die twee ontwerpen optimaal is voor het comfort van de toekomstige inwoners: de rode panda’s. Hoewel veel mensen nog steeds duimen voor de terugkeer van grote hoefdieren, is dit niet realistisch omdat de monumentale stal hiervoor te klein is. Tevens is men begonnen aan de constructie van een nieuwe deur tussen het binnen- en buitenverblijf van de Aziatische olifanten. Deze extra doorgang wordt gerealiseerd met de toekomstige uitbreiding van het olifantenverblijf in gedachten.

Neushoorns bij de neushoorns

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Wie de Victoria Serre betreedt, komt eerst langs uitgebreide educatie omtrent de bescherming van neushoornvogels in Azië. Deze soortenfamilie wordt echter niet langer vertegenwoordigd in de Rivièrahal: het koppeltje jaarvogels is verplaatst naar Taman Indah. Ze bewonen, samen met de Palawan-pauwfazanten, het verblijf waar tot 2016 de gibbons verbleven. Een tweede jaarvogelvrouwtje leeft op een steenworp afstand. Zij huist in de volière boven de ingang van het pand aan de ‘neushoornzijde’.

Victoria-Vogels

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Er zijn ook wat minder ingrijpende vogelverhuizingen te melden. De shamalijsters hebben het segment van de Tropenvleugel betrokken waar voorheen de jaarvogels woonden. Eerder was deze soort in het centrale deel te zien. Recentelijk heeft het mannetje van deze soort gezelschap gekregen van een jong vrouwtje uit Antwerpen. De kuiforopendola’s zijn verhuisd van de ronde kas naar het middelste deel, de irenabuulbuuls vice versa. Het ronde segment is tevens verrijkt met de Sumatraanse gaailijster die in de lente geboren werd in de Maleise Bosrand. Zijn ouders hebben inmiddels zelfs voor een tweede nestje gezorgd! Tot slot ook nog een geboorte in de Victoria Serre zelf: er is een kleine kroonduif te zien.

Erratum

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

‘Het Echte Leven in de Dierentuin’ is tot een einde gekomen. De tv-serie wist keer op keer een miljoenenpubliek te trekken en liet daarmee andere programma’s op de zaterdagavond ver achter zich! In een van de laatste afleveringen werd onthuld dat Aziatische olifant Faya zwanger lijkt te zijn. Een spannende ontwikkeling! Wel moet Blijdorper Bende een uitspraak corrigeren: bul Fahim is – zijn acrobatische aanleg ten spijt – géén voormalig circusdier. Hij is geboren in de dierentuin van Zürich en heeft vervolgens in Bellewaerde geleefd. Wel zijn allebei zijn ouders, Maxi en Indi, destijds in het wild gevangen en in een circus geplaatst.

Op rood

Foto: Mark Large (dailymail.co.uk)

Ook de podcast ‘Blijdorp op Groen‘ kondigt jammerlijk aan geen nieuwe afleveringen meer te zullen maken. In de finale weet presentator Rogier van der Zanden wel nog een primeurtje te ontfutselen: Diergaarde Blijdorp verkent momenteel de mogelijkheid om een derde Nationale Plantencollectie op zich te nemen. Nu ontfermt de Rotterdamse dierentuin zich over de bromelia’s en primula’s, maar mogelijk worden de waterlelies binnenkort toegevoegd aan dat lijstje. Blijdorp heeft natuurlijk een bijzondere relatie met de reuzenwaterlelies uit Zuid-Amerika, de Victoria amazonica en de Victoria cruziana, maar heeft ook andere soorten in het bestand, zoals de warmwaterlelie (Nymphaea thermarum) uit Centraal-Afrika.

De kraan dichtdraaien

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Het bestand van het Aziatisch Moeras is een beetje gekrompen: er leven geen jufferkraanvogels meer in de Grote Vliegkooi. Diergaarde Blijdorp heeft geen verdere informatie naar buiten gebracht over deze verandering. De dierentuin heeft geen voortplantingssucces gehad met deze dieren sinds zij in 2018 in deze volière geplaatst werden. Er zijn nu nog twee kraanvogelsoorten te zien in Rotterdam: de Mantsjoerijse kraanvogels, als buren van de kuifmakaken, en de witnekkraanvogels in de kleine moerasvolière.

Fokfabriek

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook)

Nageslacht bij zowel de Cubaanse hutia’s als de rode ibissen! Bij de hutia’s kwamen eerder dit jaar enkele ongezonde kleintjes ter wereld, maar gelukkig vergaat het dit nestje een stuk beter. Een deel van de ibiskolonie is in januari op transport gegaan en het restant is verrijkt met een beetje ‘vers bloed’ om inteelt tegen te gaan, dus ook hier zijn de kuikens een welkome aanwinst.

Liefdesroulette

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Abonnementhoudersblad De Giraffe meldt een verhuizing in de Himalaya-biotoop. Blijdorp heeft de kuifhertjesvrouw omgeruild met die van Zoo Leipzig. De Rotterdamse Diergaarde is de Europese fokcoördinator voor deze hoefdieren en verwelkomt regelmatig jongen bij deze soort, maar altijd in het verblijf bij de Chinese Tuin. In hun tweede verblijf, dat in 2015 opgeleverd werd, is tot op heden geen voortplantingssucces behaald. Wellicht dat daar nu verandering in komt.

Laatste kans

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook). Kantjil met jong in Blijdorp anno 2014.

Blijdorp is één van de drie Europese dierentuinen die de Balabac kantjil houdt. Het fokprogramma verkeert in een precaire situatie: tot recent was er slechts één mannetje over, woonachtig te Wrocław. Gelukkig is hij vader geworden! Zoonlief is recentelijk gearriveerd in Blijdorp. Hij heeft inmiddels gepaard met zijn drie vrouwelijke soortgenoten en de dames worden nu achter de schermen gehouden. Duimen maar! Het bokje is te zien in het Aziëhuis. Blijdorp heeft in het verleden meermaals foksucces gehad met deze Filipijnse dwerghertjes. Het meest recente jong, geboren in 2017, werd dat jaar uitgeroepen tot de ‘meest buitengewone geboorte’ bij de Blijdorper Bende Awards.

Buiten Blijdorp

De vrouwelijke hyacinthara die in 2020 in Blijdorp geboren werd, is heelhuids aangekomen in de dierentuin van Wuppertal. In dit Duitse park is een speciale ‘datingvolière’ gecreëerd, waar de ara’s zelf de kans krijgen om een partner uit te kiezen. Wel wordt er eerst een voorselectie gemaakt door de fokcoördinator, om genetische diversiteit te garanderen. De Rotterdamse schone wacht samen met een soortgenootje uit Artis op de komst van enkele mannetjes. De dieren zijn uitgerust met een speciale zender die bijhoudt welke individuen veel tijd doorbrengen samen. Jonge koppeltjes kunnen vervolgens door geautomatiseerde deuren gesepareerd worden en op transport gaan naar dierentuinen die een geschikt liefdesnestje kunnen bieden. Overigens hebben de ouders van de ara-emigrant er geen gras over laten groeien, zij zitten alweer op het nest.

Foto: Claudia Philipp (EAZA). Twee hyacinthara’s in Wuppertal.

Kort Nieuws #162

Gluren bij de buren

Afgelopen vrijdag was het, na maandenlange stilte, opeens weer een drukte van belang in Diergaarde Blijdorp. In overleg met de Rijksoverheid mocht de dierentuin 4.000 bezoekers ontvangen. Een waardevolle beproeving van de effectiviteit van de coronamaatregelen, maar voor de gasten natuurlijk vooral een leuk dagje uit. De nieuwtjes in deze editie van Kort Nieuws zijn dan ook vooral afkomstig van wat de bezoekers opviel bij hun rondje door het park. Helaas is de ochtend na de veldproef naar buiten gekomen dat de echte heropening van dierentuinen en andere doorstroomlocaties nog minimaal twee weken op zich zal laten wachten.

Kwetter column

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp). Sumatraanse gaailijster.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de Sumatraanse gaailijster (Garrulax bicolor). Alhoewel, nieuw: in 2019 nam Rotterdam de soort achter de schermen in ontvangst, maar nu zijn ze voor het eerst voor bezoekers te zien bij het Aziëhuis. Hun natuurlijke leefgebied mag dan wel het op een na grootste eiland van Zuidoost-Azië zijn, maar decennia aan habitatvernietiging en illegale vangst voor de huisdierenmarkt eisen hun tol. De Sumatraanse gaailijster was een van de focussoorten van de EAZA Silent Forest Campaign en door Europese dierentuinen is er geld opgehaald voor de bouw van een fokcentrum in Indonesië. Deze bedreigde vogelsoort wordt gehouden in 24 Europese dierentuinen en vanuit Chester Zoo wordt een fokprogramma (EEP) gecoördineerd. Ander vogelnieuws: er is een groepje helmparelhoenders uitgezet in de Gierenrots-volière en er is een koppel purperglansspreeuwen ingetrokken bij het Weverkopje op de Savanne.

Fishy

Foto: John van Hagen (BB-Facebook). Dwergkaaiman.

Ook wat interne verhuizingen bij het Oceanium. Geen vissen meer bij Bass Rock: de goudbrasems zijn verhuisd van het zeevogelbassin naar het Noordzee-aquarium. In het Natuurbehoudscentrum is het ‘glazen huis’ voorlopig nog te krap om open te mogen, maar van buitenaf is te zien dat een van de drie aquaria betrokken is door de Titicacakikkers. Het gaat dan over de tank die voorheen Malagassische cichliden huisvestte, maar deze zijn eind vorig jaar overgeplaatst naar een groter aquarium, grenzend aan het Kelpwoud. De kritiek bedreigde Sakaramy-tandkarpers, die samenleefden met de cichliden, zijn vermoedelijk achter de schermen geplaatst. Wat er precies bij het kleine Amazone-segment gaande is, is onbekend. De oscarcichliden en pauwoogbaarzen, alsmede een van de drie zilveren arowana’s, lijken van de aardbodem verdwenen te zijn. Dat was kort voorafgaand aan de huidige sluiting ook al zo, maar nu schijnt óók de dwergkaaiman achter de schermen geplaatst te zijn. Nadat vorig jaar ook al de oude mannelijke pauwoogzoetwaterrog overleed, resteert nu alleen nog een duo arowana’s, een zuignapmeerval en wat guppen.

Waar is Nick?

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Op social media meldt Diergaarde Blijdorp de geboorte van een kuifhertje in de Chinese Tuin. Het is een mannetje dat Simon gedoopt is, naar een onlangs gepensioneerde verzorger. De moeder is Michelle en de vader is Peter. Hopelijk vergaat het Simon beter dan zijn zus uit 2020, Stella, die uiteindelijk om onduidelijke redenen bezweek. Mocht ‘kuifhert Simon’ je bekend in de oren klinken, dan kan dat zomaar kloppen. Eind 2006 werd er al eens een ‘Simone’ geboren, net als in 2019, en in 2018 had je ‘Samane’.

Bouwnieuws

Blijdorp heeft de rust gebruikt om flink door te klussen aan projecten die extern gefinancierd worden. De meest opvallende van het stel: de Bergdierenrots. Zoals de dierentuin eerder al aankondigde, ondergaat dit Rijksmonument een erg grondige restauratie. Zo grondig, dat de rotstoren geheel ontmanteld is! De huidige versie is namelijk niet het origineel, maar een latere reïncarnatie van het oorspronkelijke bouwwerk uit 1940. Versie drie, waar nu dus aan gewerkt wordt, zal een soort hybride worden van de eerdere twee uitvoeringen. Het idee is dat er een optimale balans bereikt wordt qua dierenwelzijn voor de toekomstige inwoners: de rode panda’s. Hoewel veel mensen nog steeds duimen voor de terugkeer van hoefdieren, is dit niet realistisch omdat de binnenverblijven hiervoor te klein zijn. Als mondiale fokcoördinator voor de rode panda en een belangrijke geldschieter voor natuurbehoud in Nepal wil Rotterdam toonaangevend zijn. Door een extra perk te creëren voor deze acrobatische omnivoren, kan Blijdorp een ’tussenstation’ worden voor dieren die tijdelijk nergens anders terecht kunnen. De Bergdierenrots moet begin volgend jaar opgeleverd worden.

De nieuwe flamingovolière gaat heel wat eerder dan dat open: het is de bedoeling dat de roze watervogels omstreeks Pinksteren van hun nieuwe perk kunnen genieten. Bezoekers zijn lovend over de nieuwe, sierlijke vormgeving. Ook het naastgelegen entreeplein, waar nieuwe bomen aangeplant worden en een ondergrondse waterberging is aangelegd, lijkt al aardig compleet. Het bankje dat toenmalig koningin Beatrix in 2007 schonk aan de dierentuin, is richting de Rivièrahal opgeschoven. De vereniging Vrienden van Blijdorp is een belangrijke co-sponsor van deze onderneming, en is eveneens de financierder voor de inmiddels opgeleverde Bijenvallei en het uitgebreide wrattenzwijnenverblijf in de Maleise Bosrand. Het Aziëhuis zelf is enigszins een bouwval momenteel: de houten vloer is verwijderd, om nog onbekende redenen. Tegelijkertijd zijn ook de terraria voor de Maleise wandelende bladeren en de bloedzuigerhagedis geheel ontmanteld. Al langer worstelt de dierentuin met het bereiken van een gezonde luchtvochtigheid in dit deel van het pand: vermoedelijk is dat de reden voor deze ingreep. Of de verblijven nog terugkeren, is onbekend.

Hieronder een paar foto’s van alle bedrijvigheid.

Foto: Mariette Kat (BB-Facebook). Nieuwe flamingovolière.

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp). Vernieuwd Flamingo-Strand.

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp). Vernieuwd Flamingo-Strand.

Foto: Nick de Koning (Vrienden van Blijdorp). Nieuwe Visaya-oever, gezien vanaf het pelikanenvlonder.

Foto: Nick de Koning (Vrienden van Blijdorp). Leeggehaalde terraria Aziëhuis.

Foto: Mariette Kat (BB-Facebook). Werkzaamheden Bergdierenrots.

Nieuwjaarslezing 2021!

Afgelopen zondag vond de traditionele Nieuwjaarslezing van de vereniging Vrienden van Blijdorp online plaats. Vrienden-voorzitter Marcel Kreuger, Blijdorp-directeur Erik Zevenbergen en curator Harold Schmidt blikten vooruit op wat 2021 de dierentuin van Rotterdam te bieden heeft. Dat, en hoewel alles wat over 2020 gezegd kan worden inmiddels grijsgedraaid is, moest er toch nog even gesproken worden over de gevolgen van de langdurige sluitingen. 

Foto: Jim Hoogendorp (radionl.fm). Klik HIER voor de actie van Patricia Paay.

Eufemistisch gezegd was 2020 een pittig jaar voor Blijdorp. Met 600.000 bezoekers minder en een gemiste omzet ter waarde van 13 miljoen euro, wat in beide categorieën neerkomt op 40% slechter dan begroot, heeft het enig kunst- en vliegwerk van het bestuur gevergd om alle eindjes aan elkaar te knopen. Directeur Erik Zevenbergen houdt rekening met een vergelijkbaar karig 2021: ”de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we er nog lang niet zijn, maar optimisme houdt ons overeind.” Zevenbergen stond uitvoerig stil bij ”de rots in de branding”, zoals hij de vereniging Vrienden van Blijdorp altijd noemt, maar uitte ook zijn dank voor de steun die Blijdorp uit allerlei andere hoeken ontving. Denk aan de recente actie van Patricia Paay, die inmiddels al een ton heeft opgeleverd. Verder verklaarde voorzitter Marcel Kreuger dat de Vrienden in 2020 voor het eerst sinds tijden een netto stijging in het ledental hebben meegemaakt en dat ’21 ook veelbelovend lijkt in dat opzicht.

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Dit jaar vinden er, als alles goed gaat, twee grote transporten plaats. Het is de bedoeling dat olifanten Trong Nhi en Nhi Linh binnen een half jaar naar Amerika vertrekken. Moeder en dochter delen geen verwantschap met de rest van de Irma-groep en daardoor is de laatste jaren een strijd ontstaan over aan welke familie het leiderschap toebehoort. Eerst speelde dat conflict vooral op de achtergrond, maar vorig jaar begon het gevaarlijke vormen aan te nemen en sindsdien staan Trong Nhi en Nhi Linh apart. Er is echter geen ruimte voor het permanent huisvesten van twee kuddes in Blijdorp en daarom moeten ze weg. Nu we het toch over de olifanten hebben: Bangka is uitgerekend voor het voorjaar en hopelijk kan er dit jaar nog een nieuwe olifantendeur gemaakt worden tussen het binnen- en buitenverblijf.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Of de verhuizing van laaglandgorilla Nasibu naar Nieuw-Zeeland even snel geregeld zal zijn, is helaas niet te zeggen. Het land van de kiwi’s is namelijk coronavrij en hanteert vooralsnog strikt gesloten grenzen om dat zo te houden. Nasibu kwam in 2009 als peuter naar Blijdorp omdat hij in zijn geboorteplaats Frankfurt verstoten was door de zilverrug daar. Gelukkig kreeg hij in de Bokito-groep een tweede kans. Nasibu en Bokito werden binnen de kortste keren dikke vrienden en geleidelijk veranderde zijn adoptiezoon ook in een spierbundel van formaat. Helaas ging het mis tijdens zijn puberteit: hij pakte eten van Annet af, tastte Bokito’s grenzen af en uiteindelijk vond er zelfs een dekking met een van zijn dames plaats. Nasibu leefde steeds meer aan het rand van de groep en uiteindelijk is hij door Bokito een separatieverblijf ingejaagd. Hij had eigenlijk al lang in Nieuw-Zeeland moeten leven, maar keer op keer liepen bouwprojecten daarginds vertraging op. Volgens recente berichtgeving is Orana Wildlife Park overigens nu eindelijk klaar voor zijn komst. De directeur vertelde verder namens de verzorgers dat, ondanks zijn langdurige isolatie, de puber nog altijd goed in zijn vel zit.

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook)

Dan: bouwnieuws. Er lopen momenteel al drie projecten die in de eerste helft van 2021 afgerond moeten worden. Reeds voorafgaand aan de derde golf was men begonnen met het realiseren van de zogenaamde Bijenvallei op het terrein van het voormalige wolvenverblijf. Het wordt een botanisch toevluchtsoord voor zeldzame wilde insecten en er komt ook educatie over voortslepende milieuproblemen in Nederland, zoals de excessieve uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak. Daarnaast is Blijdorp inmiddels begonnen met de werkzaamheden aan het verblijf van de Visaya-wrattenzwijnen. Het is nog niet duidelijk hoe lang het project gaat duren. Net als de realisatie van de Bijenvallei wordt dit project bekostigd door de Vrienden van Blijdorp en met het geld van de vereniging krijgen deze kritiek bedreigde varkens uit de Filipijnen binnenkort toegang tot een van de oevers van het pelikanenverblijf. Ook project drie is een Vrienden-klus: de overnetting van de flamingo’s. Als onderdeel van die verbouwing is eind vorig jaar al het voorplein van de Rivièrahal op de schop gegaan en op 18 januari wordt – ja, nu écht – begonnen aan de bouw van een volière over het Flamingo-Strand. De netconstructie moet eventuele kuikens beschermen tegen hongerige meeuwen en is ook nodig omdat het permanent wieken van jonge vogels nu verboden is. Deze verbouwing heeft ruim vijf jaar vertraging opgelopen door continu gesteggel met de Welstandscommissie van Rotterdam, die zich bekommert om het beschermen van de oorspronkelijke architectuur van Diergaarde Blijdorp anno 1940. Pluspunt is dat er inmiddels betere afspraken liggen met de Gemeente, om dit soort flaters in de toekomst te voorkomen.

Tot slot noemde Zevenbergen nog kort de verbouwing van de Bergdierenrots. Ook dit project gaat extern gefinancierd worden en kan dus doorgaan, al zal het waarschijnlijk op zijn vroegst in 2022 voltooid zijn. Het vervallen rotsblok wordt gereedgemaakt voor rode panda’s, met mogelijk kuifhertjes als onderhuurders. Voor beide soorten geldt dat hun Europese fokprogramma gecoördineerd wordt vanuit Rotterdam en daarom wil Blijdorp graag een tweede verblijf maken. Zo ontstaat er ruimte voor bijvoorbeeld individuen waarvoor tijdelijk geen partner gevonden kan worden in andere parken, of dieren die hun ouders kwijtgeraakt zijn en nog te jong zijn om te koppelen. Daarnaast is het een hele praktische invulling: het verblijf is naar huidige maatstaven simpelweg te klein voor hoefdieren of primaten. Rondom de Bergdierenrots staan ook verschillende ingrepen gepland. De Toko Tjitjak verliest zijn horecafunctie ten behoeve van educatie en ook wordt het vlonder door het oude pandaverblijf deels verlegd, om zo de doorstroom van bezoekers te verbeteren. Ook komt er een plekje voor primula’s, bloemen waarvan Blijdorp de Nationale Plantencollectie beheert, vermoedelijk om de zichtlijnen op de rots in oude luister te herstellen. Het terrein achter de Bergdierenrots moet op een later tijdstip ontwikkeld worden.

Hieronder kan je zelf een kijkje nemen naar de ontwerpen die getoond werden op de Nieuwjaarslezing. Navigeren tussen de verschillende afbeeldingen kan via de pijltjes onderaan. Tip: als je dit soort presentaties zelf wilt bijwonen en ook vragen wilt kunnen stellen, word dan lid van de vereniging Vrienden van Blijdorp en help de tuin de crisis door!

Ontwerp Himalaya
« van 5 »

Kort Nieuws #147

Blijdorp Bouwt!

Foto: Jim Louwerens (BB-Facebook)

Heb je de brievenbus al gecheckt? De nieuwste editie van het abonnementhoudersblad De Giraffe is een feit. Het is, net als het eerste kwartaal van 2020 zelf, een nummer met een lach en een traan. De tijdelijke sluiting van de Diergaarde blijft een bittere pil, maar gelukkig is er ook nog genoeg om naar vooruit te kijken. Aansluitend op een column over het Masterplan 2030, geschreven door directeur Erik Zevenbergen, is er namelijk meer bekend geworden over de restauratie van de Bergdierenrots en de uitbreiding van de Himalaya-biotoop. Het is een project dat dit jaar nog afgetrapt moet worden: wellicht is het je al opgevallen dat er een nieuwe dienstingang is gerealiseerd langs de noordzijde van de Maleise Bosrand, waar het bouwverkeer gebruik van zal maken. Woordvoerster Constance Alderlieste vertelt: ”Onze ambitie is om de Bergdierenrots volledig in oude luister te herstellen. Tot de te restaureren onderdelen behoren de keermuur en de achterwand uit vroeger tijden, maar de rots zelf is niet meer origineel. In 1960 is de oorspronkelijke rots vanwege slechte staat afgebroken en opnieuw gebouwd. Daarom zal hij tot de bovenzijde van de fundering worden vernieuwd. De bovenste helft zal het meest gaan lijken op de oorspronkelijke vormgeving. De onderste helft wordt breder en groener om aan de huidige inzichten van dierenwelzijn te voldoen.” De Bergdierenrots gaat een tweede verblijf voor de rode panda’s worden, met mogelijk kuifhertjes als onderhuurders. Ook rondom de Bergdierenrots verandert het een en ander: de monumentale stal, momenteel een patatkraam genaamd Toko Tjitjak, wordt een educatieve toegangspoort tot het achterliggende verblijf. Het huidige terras wordt verder gethematiseerd, al is de speeltuin een blijvertje en de wens is om wel degelijk iets van de horecafunctie te behouden. De route sluit na de Bergdierenrots via een nieuwe ‘Himalayahut’ aan op het bestaande pandaverblijf, waar het vlonder wat verder verhoogd zal worden.

Olifantenkudde op stelten…

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook)

De olifanten gaan onzekere tijden tegemoet, zo klinkt het in De Giraffe. Allereerst: olifant Timber gaat nu écht verhuizen. Timber, zelf in Blijdorp geboren als kind van Ramon en Khaing Phyo Phyo, is de vader van de drie jonge olifantjes in Rotterdam: Faya, Nhi Linh en Sunay. Die verwantschap begint nu een probleem te worden, want Faya nadert langzaam maar zeker de leeftijd waarop een zwangerschap niet meer ondenkbaar is. Timber zit, bij wijze van spreken, al enige tijd in de wachtkamer van het fokprogramma, maar nu is er eindelijk een nieuw plekje voor hem gevonden. Goed nieuws voor zij die hem willen opzoeken: hij gaat naar WILDLANDS Adventure Zoo te Emmen, nog geen drie uurtjes rijden vanuit Rotterdam. Zoals alles daar is het olifantenperk gloednieuw en voorzien van alle luxe. Timber wordt vervangen door de in 2005 geboren Fahim uit het Belgische Bellewaerde. Hij ziet er wat jonger uit, maar dat komt doordat hij bij een stoeipartij zijn slagtanden is kwijtgeraakt. Ook bij de koeien lijkt een transport slechts een kwestie van tijd: de oude leiderschapsstrijd tussen Irma en Douanita, die in 2012 de reden was voor het vertrek van de laatstgenoemde, laait weer op in de gedaante van Douanita’s dochter Trong Nhi. Samen met haar puberende dochter Nhi Linh wordt zij nu apart gehouden van Irma’s familie uit angst voor verder conflict. Als zij uiteindelijk vertrekken, zou Blijdorp voor het eerst in de geschiedenis van Rotterdam écht alleen een familiegroep hebben, zoals dat in de natuur ook het geval zou zijn.

Vernuft

Foto: Jw V Brenk (BB-Facebook). Eenhoornvis bij het Great Barrier Reef.

Blijdorps zoektocht naar nieuw vissenvoer heeft een staartje gekregen. Het traditionele recept, dat ingrediënten als vismeel, maïs en graan bevat, wordt in verband gebracht met enkele nare kwaaltjes bij vissoorten die van nature vegetariër zijn: denk aan de doktersvissen. Daarom heeft de Diergaarde nu een nieuw soort voer bedacht, gebruikmakend van onder andere zeewier. Het plantaardige agar vervangt het dierlijke gelatine als bindmiddel en als bijkomend voordeel kan dit voer worden uitgesmeerd op kunstkoraal, om zo natuurlijk graasgedrag te bevorderen. Dat alles was al bekend, maar ook dit was nog niet geheel naar wens. Bij het schrapen van het voer krijgen de vissen immers ook het plastic van het nepkoraal binnen, het zij in geringe hoeveelheden. Daarom komt Blijdorp nu met een modern staaltje technologie: de 3D-printer. Daarmee kunnen ‘koraalruiven’ van duurzaam bioplastic worden gemaakt: nep-hersenkoraal dat hol is en een fijn rooster heeft aan de bovenkant. In die ruiven kan het eten gestopt worden en door de grootte van de mazen aan te passen, is het alleen toegankelijk voor specifieke soorten. Zo komen ook de verlegen soorten aan hun kostje.

Opfrissertje 

Foto: Erik Simonis (BB-Facebook)

Zoals eerder gemeld werd, wordt er voorafgaand aan de restauratie van de Rivièrahal al enig noodzakelijk onderhoud verricht. Het betreft de beelden die aan de zuidelijke façade van het pand staan en in De Giraffe wordt daar kort het een en ander over verteld. Ze maken strikt genomen geen onderdeel uit van Van Ravesteyns totaalontwerp, maar zijn een geschenk van de aannemers die betrokken waren bij de de bouw van Diergaarde Blijdorp. De komende tijd worden de beelden in volle glorie hersteld in een tijdelijk kasje naast de Victoria Serre en nadien worden ze elders in Blijdorp tentoon gesteld, in afwachting van de restauratie van het Rivièrahal-Complex zelf. En ja: ook de klok en de windvaandel keren uiteindelijk terug.

Maki-Mania 

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Ringstaart-man Leo heeft niet stilgezeten, zo blijkt. Het regent namelijk jongen in de Kanto-clan: nadat haar dochter Ketaka op 20 maart voor het eerst moeder werd, zijn ook Kyra en Kely later die maand bevallen, gevolg door Kanto zelf op 1 april. Deze clan telt verder nog een wat oudere dochter van Kanto en het in Apenheul verwekte jong waar Kely vorig jaar van beviel. Als je daar de vierkoppige Iza-clan bij optelt, alsmede mannetje Leo (die zich grotendeels afzijdig houdt van de strubbelingen van de makimaatschappij), komt het totaal aantal ringstaartmaki’s bij het Oceanium uit op vijftien. Ook elders in de tuin is de lente trouwens begonnen: in de Gierenrots-volière zijn twee Rüppells gieren uit het ei gekropen, volgend op de geboorte van nog een gier in de broedmachine. Dat is een record voor de Diergaarde, die eveneens het EEP voor deze kritiek bedreigde aaseters coördineert.

Corona-Update

Abonnementhouders opgelet: een dezer dagen ontvang je een e-mail met informatie over mogelijke compensatieregelingen. In de tussentijd gaan de video’s onder de noemer #OndertussenInBlijdorp gewoon door en zijn er nu ook webcams geplaatst in het binnenverblijf van de leeuwen. Daar kwam nog eens een bijzondere mededeling bij op blijdorp.nl: als je nu alvast kaartjes koopt, doneert Blijdorp een ticket aan lokale zorgverleners en kwetsbare kinderen. Jij blij, wij blij, zij blij, dat is de gedachte.

Masterplan 2030: de directeur vertelt verder…

Foto: Greet van Norde (Vrienden van Blijdorp)

Tweeëndertig jaar: alweer zo lang vindt Blijdorp houvast bij het eens zo ambitieuze Masterplan. Toen de visie in 1988 gepresenteerd werd, was de Diergaarde op sterven na dood. De bezoekersbeleving van de dierentuin moest het afleggen tegen die van Burgers’ Zoo en Beekse Bergen, de wow-factor was ver te zoeken. Het Masterplan wist Blijdorp om te toveren van irrelevante stadstuin tot de de drukst bezochte dierentuin van Nederland. De Rotterdamse oase heeft nu een nieuwe droom: onomstotelijk de mooiste dierentuin van Europa worden. Het is een doelstelling die gehaald moet worden dankzij het Masterplan 2030, zoals deze vandaag gepresenteerd werd tijdens de winterlezing van de Vrienden van Blijdorp. Beloftes over de vele details van de megaprojecten doet het park nog niet, maar de vooruitzichten zijn mooi. Startdatum: vandaag.

De presentatie werd niet afgetrapt met plattegronden of sfeerimpressies, maar met een indringende foto van houtkap in de Amazone. Erik Zevenbergen: ”Het Masterplan gaat niet zomaar over de toekomst van de dierentuin, maar over natuurbehoud, over dat we het gevoel van verbondenheid kwijtraken met de natuur en het vernietigen. Het uitsterven van planten- en diersoorten is iets waar wij als mens schuldig aan zijn, ver weg maar ook dicht bij huis. Wat laten wij achter? Het gaat niet lukken om het tij te keren in de komende tien jaar, maar we kunnen wel de volgende generaties het geloof en de hoop meegeven dat het niet te laat is. Wij kunnen dat positieve geluid zijn, wij kunnen dat verschil maken.” De toon was direct gezet.

Initiatieven die al binnen de dierentuin lopen om te bouwen aan een betere wereld, kregen een speciaal plekje in de schijnwerpers: het gebruiken van afval als compost, onderzoek naar de Komodovaraan, bescherming van de rode panda. Blijdorp wil zich intensiever gaan focussen op vier grote, meerjarige natuurbeschermingsprojecten, met ook nog ruimte in de begroting voor kleinere en spontane acties, zoals dat laatst ook gebeurde voor de bosbranden in Australië. In het Blijdorp van de toekomst zullen soms lastige keuzes gemaakt moeten worden om dierenwelzijn binnen de beperkte grenzen van de stadstuin te garanderen: met welke soorten gaat de Diergaarde verder en welke biotopen moeten het veld ruimen om dieren, waarvoor de nood hoger is, te huisvesten? Kan de continentale indeling gehandhaafd worden? ”Onze doelstellingen zijn ambitieus, maar niet onhaalbaar”, aldus Zevenbergen.

De eerste verbouwing in het Masterplan 2030 zal de veelbesproken overnetting van het Flamingo-Strand zijn. Goed nieuws, binnen twee weken hoopt Blijdorp nu écht die langverwachte vergunning te krijgen! Om de blauwdrukken door de kritische Welstandscommissie heen te krijgen, zijn er wel wat wijzigingen in het ontwerp gemaakt. De volière blijft cirkelvormig, maar om het oorspronkelijke ontwerp van Van Ravesteyn eer aan te doen, wordt het kijkpunt verplaatst. Nu is dit nog onderdeel van het entreeplein, maar tijdens de verbouwing zal er een nieuw bezoekerspad in de volière worden gerealiseerd waar nu de kleine Amoervolière staat. Vanaf daar kijk je deels uit op het grasveld van de flamingo’s en deels op hun waterpartij, die verlegd zal worden om mee te krullen met de rand van de netconstructie.

Ontwerp volière flamingo's
Verleden: entreegebied Diergaarde Blijdorp 1940
« van 5 »

Gebruik de pijltjes om door de galerij te navigeren.

Ook aan de Eilandhoppen-uitbreiding van het Oceanium kan hopelijk dit jaar nog begonnen worden. De video die werd vertoond tijdens de presentatie behoorde ongetwijfeld tot de hoogtepunten van de dag! Deze driedimensionale impressie liet tot in detail de toekomstige kas zien. Vanaf de ijsschotsen bij de pinguïns kom je een kleine hal binnen, vanwaar je het binnenverblijf van de ringstaartmaki’s kan bekijken, hun buitenverblijf in kan gaan en meer informatie krijgt over Madagaskar. Eveneens onderdeel van deze kamer zou een tweetal terraria voor de Henkels bladstaartgekko en de gouden mantella (een Malagassische gifkikker) zijn. Vanaf deze zaal heb je toegang tot de grote Madagaskar-hal. Er wordt een gradiënt-ecosysteem weergegeven, dat van een vrij dor gebied overgaat in een moerassig regenwoud. Planten zijn hier prominent aanwezig: van de baobab, een echte droogte-expert, tot de waterbanaan en reizigerspalm. Drie aparte verblijfjes maken onderdeel uit van de kas: tegen de oostmuur staat een verblijf gepland voor spinschildpadden en Madagaskarleguanen, in de zuidwestelijke hoek een onderkomen voor ploegschaarschildpadden en panterkameleons. Daartussenin is ook nog een iets uitgebreider onderkomen voor de boky-boky te vinden, mogelijk krijgen zij zelfs een eigen buitenverblijf. Wat volgt is een vlonder, laag boven het water, welke leidt tot de ingang van het ‘Komodo Ranger Station’, een tussenruimte waar alvast enige informatie wordt verstrekt over de natuur van de Kleine Soenda-eilanden. Het verblijf voor de Komodovaranen zelf ligt lager dan het bezoekerspad, waardoor je (vergelijkbaar met de Krokodillenrivier) van bovenaf de dieren kan bewonderen. De beelden spreken voor zich: het wordt een erg mooi perk. De overgang tussen Komodo en de Galapagos wordt gevormd door een nagebouwde romp van de HMS Beagle, het schip waarmee Charles Darwin eens deze archipel aandeed. Veel aandacht gaat hier uit naar invasieve diersoorten en evolutie. Het verblijf voor de reuzenschildpadden is als een soort tropische savanne vormgegeven, het bezoekerspad is een vlonder waar de dieren onderdoor kunnen bewegen. De overgang tussen de Eilandhoppen-kas en het Natuurbehoudcentrum wordt gevormd door nog een klein educatief kamertje met een interactieve quiz.

Ontwerp Eilandhoppen
Impressie introductie Eilandhoppen
« van 6 »

Gebruik de pijltjes om door de galerij te navigeren.

Afbeelding: impressie gerestaureerde Bergdierenrots. Klik HIER voor groot formaat.

Ook de toekomstvisie voor de Bergdierenrots werd met een video getoond. De rots wordt in ere hersteld en in het kader van de restauratie wordt ook het terrein achter de rots weer bij het perk gevoegd, om zo een ruim en afwisselend verblijf te creëren voor de rode panda’s. Het huisvesten van grotere dieren uit de Himalaya is niet mogelijk, daar zijn de aanwezige binnenverblijven te krap voor. Wel worden kuifhertjes als optie genoemd om de begane grond verder aan te kleden.

Een belangrijke boodschap die werd overgedragen, is dat het Masterplan 2030 nog geen verfijnd bouwplan is. ”Wat wij presenteren is niet hoe de dierentuin zal worden, maar hoe het zou kunnen worden”, zo verklaarde de directeur. De ‘route’, zoals die gepresenteerd werd afgelopen vrijdag, is de leidraad voor wat er komen gaat. Waar mogelijk zal Blijdorp andere verblijven bij de plannen betrekken om ook de onbekende en minder opvallende dieren een prominente plaats te geven. De hoop is dan ook dat er rondom de Bergdierenrots wat extra verblijven gerealiseerd kunnen worden. Zo ook voor de Victoria Serre: hoewel de nadruk daar op het botanische ligt, is het waarschijnlijk dat ook een aantal vogels terugkeert. De paradijsvogels werden als mogelijkheid genoemd. De François’ langoeren, die ook moeten verhuizen vanwege de restauratie van de Tropenvleugel, kunnen mogelijk een nieuw verblijf krijgen langs de Vleermuizengrot, die op zijn beurt waarschijnlijk weer onderdeel gaat uitmaken van het uitgebreidere olifantenverblijf.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie gerestaureerde Rivièrahal. Klik HIER voor groot formaat.

Een van de hoogtepunten van het Masterplan 2030 is natuurlijk de restauratie van de Rivièrahal. Deze wordt weer in volle glorie hersteld: het moet net als vroeger een ontmoetingsplek worden met regelmatige evenementen en tentoonstellingen. Na de wederopbouw verloor de Rivièrahal haar aanzien aan Ahoy en De Doelen, iets dat Blijdorp graag anders had gezien. Er wordt nog volop gebrainstormd over manieren om de Rivièrahal weer dé Rotterdamse ontmoetingsplaats te maken: zou het bijvoorbeeld niet leuk zijn als je op een of andere manier zonder toegangskaartje alsnog de Rivièrahal zou kunnen bezoeken? Het majestueuze karakter van de centrale hal blijft behouden, in combinatie met moderne voorzieningen. De binnentuinen van Madrid en Wenen worden als inspiratiebronnen genoemd. Ook de restauratie van de centrale hal van de Rivièrahal zal een domino-effect hebben: het is niet langer mogelijk om dieren te huisvesten in de Westvleugel, met het oog op de beschikbare ruimte én de te verwachten geluidsoverlast. De ruimte die door hun vertrek vrijkomt, kan ook betrokken worden bij de vernieuwde Rivièrahal: een mogelijkheid is het veranderen van het Mensapengebouw in een binnenspeeltuin, al zijn andere opties ook zeker niet uitgesloten. Wanneer de gorilla’s een nieuw verblijf krijgen (ongeveer bij het huidige vrijwilligers- en educatiecentrum), kan dat mogelijkerwijs weer gecombineerd worden met een nieuw verblijf voor de dwergnijlpaarden. Het is niet uitgesloten dat de Wolvenvallei bij deze plannen betrokken zou worden.

De boodschap is duidelijk: Blijdorp durft weer te dromen! Dat is misschien wel de belangrijkste conclusie om te trekken uit deze presentatie. Niet alle vragen kunnen al beantwoord worden, maar dat hoeft ook nog niet: het komende decennium kan de dierentuin prachtige nieuwe biotopen uit de grond stampen, waarbij de monumenten gecombineerd worden met vooruitstrevend dierenwelzijn.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). ‘Tijdlijn Masterplan 2030.’ Klik HIER voor groot formaat.