Kort Nieuws #196

Vlam in de pan

Foto: Jolanda Veldhoen (BB-Facebook). Sumatraanse tijger Nonja (2015-2024).

Een grote tegenvaller in Diergaarde Blijdorp: de eerste kennismaking tussen Sumatraanse tijgers Geram en Nonja is uitgelopen op een dodelijke vechtpartij. De verzorgers hebben er alles aan gedaan om de dieren te separeren en uiteindelijk lukte dat ook. Er waren wat flinke oppervlakkige krassen zichtbaar, maar een diepe bijtwond in de flank van Nonja bleef onopgemerkt. In de vroege uurtjes van 6 september is ze overleden aan een longbloeding ten gevolge daarvan. Het is helaas niet ongebruikelijk dat dit gebeurt bij tijgers. Twee op de drie natuurlijke sterfgevallen in het wild komen door tot vechtpartijen met soortgenoten. Wereldwijd leven meer dan 2.000 tijgers in professionele dierentuinen, waaronder 250 van de Sumatraanse ondersoort, en ook daar valt ieder jaar wel een slachtoffer te betreuren. Blijdorp gaat samen met de fokcoördinator in Londen kijken hoe nu verder met Geram.

When it rains…

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Aziatische leeuwin Reena (2018-2024).

Van de regen in de drup: op 8 september is Blijdorp nóg een grote katachtige kwijtgeraakt. Aziatische leeuwin Reena is ingeslapen. Reena kwam in 2018 ter wereld in de Maasstad als dochter van mannetje Aapal en vrouwtje Lalana. Reena leed sinds haar geboorte aan ataxie: een hersenziekte die de controle over haar spieren verminderde. Dezelfde ziekte claimde in 2020 al het leven van haar vader in 2023 ook dat van haar tweelingzusjes Mette en Asha. Ook in andere Europese dierentuinen worstelen Aziatische leeuwen met zenuwaandoeningen. Vermoedelijk is het het gevolg van herhaaldelijke inteelt: de ondersoort was door jacht anno 1910 gereduceerd tot slechts twintig individuen. Diergaarde Blijdorp en de Universiteit Utrecht hebben het voortouw genomen bij het onderzoek naar oplossingen hiervoor.

Uitzwaaien

Foto: Kölner Zoo (Facebook)

Doei doei Malte! Ongeveer een jaartje geleden ontfermde Diergaarde Blijdorp zich over de jonge zwarte neushoorn. Zijn thuistuin, Magdeburg, kon hem geen geschikte winterstal bieden. Van meet af aan was duidelijk dat hij niet in Rotterdam zou blijven, want eigenlijk heeft Blijdorp ook maar de capaciteit voor twee volwassen neushoorns. In augustus heeft Malta zijn omzwervingen doorgezet naar de Kölner Zoo. Hier is hij nu al het gezicht geweest van een winactie voor een exclusieve rondleiding door het park. Dat gaat helemaal goedkomen met ‘m daar!

Oceanium-zijde

Foto: Céline Alders (BB-Facebook). De vicuña’s eind 2023.

Lief en leed aan de ‘nieuwe’ zijde van Diergaarde Blijdorp. Het is steeds stiller in het Zuid-Amerikaanse themagebied, waar van de eens zo troste vicuñakudde alleen nog Pedro en Kally over zijn. De twee jongen van afgelopen jaar wachten achter de schermen op een transport naar andere dierentuin en vrouwtje Kim is onverwachts overleden. Even verderop, bij het Oceanium, valt er juist nieuw leven te vieren. Dit jaar staat de geboorteteller bij de Californische zeeleeuwen alweer op twee, bij de koeneusroggen op drie en bij de koningspinguins op vijf! Erg bijzonder is ook de geboorte van een Balabac-kantjil in het Natuurbehoudscentrum. Blijdorp is zich in rap tempo aan het ontplooien tot Europese hofleverancier van deze zeldzame hoefdiertjes uit de Filipijnen. Valt er dan geen enkel verlies te noemen in het Oceanium? Jawel: één van de twee nieuwe barracuda’s bij de Haaientunnel heeft het helaas niet gered en er is een gestippelde murene weggehaald uit het Great Barrier Reef om de vrede aldaar te waarborgen.

Oorverdovende stilte

Foto: Carolina van Dijk (BB-Facebook). Bruine muisvogel.

Ook lief en leed bij de Afrikaanse vogels. Te beginnen met het goede nieuws: in de Okapi-Volière is deze zomer weer foksucces geweest met de sneeuwkaptapuiten, violette schildtoerako’s en geelkeelfrankolijnen. Helaas begint het voor de rest een beetje stil te worden in deze hoek. De hoop op foksucces met de karmijnrode bijeneters begint af te kabbelen na een zoveelste broedseizoen zonder wezenlijke reuring. De klad zit er al helemaal in bij het Weverkopje, dat het niet alleen zonder wevers moet stellen, maar überhaupt zonder vogels! Er speelt een ware rattenplaag bij dit verblijf en de verzorgers krijgen er maar geen vat op. Dat heeft ook het lot van de bruine muisvogels bezegeld. Deze energieke vogeltjes waren eigenlijk bedoeld als ‘opvulling’ terwijl de resterende wevers op elders op weer op kracht kwamen, maar ook in deze kolonie hebben de ratten genadeloos huisgehouden. Het laatste handjevol is inmiddels vertrokken naar een ander park. Een uitzonderlijk treurig einde voor een alleszins succesvolle inwoner van Blijdorp. In de naburige Krokodillenrivier zijn tegenwoordig ook slechts violette schildtoerako’s te zien. Sinds de oplevering van deze kas in 2009 zijn er eigenlijk nooit vogels geweest die het er écht naar hun zin hebben, ondanks herhaaldelijke aanpassingen. Of Blijdorp plannen heeft om de boel hiero nieuw leven in te blazen, is niet bekend.

Apenstreken

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Witkruinmangabey Oda (2013-2024).

Blijdorp speelt met het idee om een nieuwe primatensoort te verwelkomen. De vereniging Vrienden van Blijdorp meldt dat in hun lijfblad Vriendennieuws. Momenteel huisvest het Servalkopje de voltallige groep witkruinmangabeys: een huis vol! Nouja, met uitzondering van pubermannetje C, hij woont bij de gorilla’s. En misschien dat hij binnenkort weer gezelschap krijgt van zijn familie. Het enige probleem: C spendeert de nachten in een verblijf in de kijkhut. Daar past één mangabey prima in, maar voor een hele troep wordt het toch wel krap. De Diergaarde onderzoekt of een van de ‘koepelkooien’, tussen de Rivièrahal en het buitenperk in, opgelapt kan worden. In het verleden woonden de mangabeys daar ook al, maar het voldoet anno 2024 niet meer aan hun huisvestingseisen. De Vrienden laten doorschemeren dat het huidige mangabeyverblijf zeker niet leeg zou blijven staan en er gekeken wordt naar een nieuwe apensoort. Wordt vervolgd! Overigens zou 2024 zichzelf niet zijn als dit alles niet samenging met het overlijden van een geliefde Blijdorper: fokmannetje Oda heeft in juli zijn laatste adem uitgeblazen. De doodsoorzaak is niet bekend gemaakt.

Van grote waarde

Foto: Jolanda Berkelmans (BB-Facebook). De jonge gelada.

Hiep hiep hoera! In de Maleise Bosrand loopt weer een jonge Visaya-wrattenzwijn. En dat is maar goed ook: door grootschalige ontbossing is het Visaya-wrattenzwijn teruggedrongen tot enkele restantjes bos op de eilanden Panay en Negros. Ze zijn zo zeldzaam geworden dat de eerste foto van een wild Visaya-wrattenzwijn pas in 2012 werd gemaakt! Blijdorp nam begin jaren ’00 het voortouw bij het opzetten van een reservepopulatie in Westerse dierentuinen. Eveneens erg bijzonder is de geboorte van maar liefst drie Aziatische wolnekooievaars in de Grote Vliegkooi. Deze gevoelige diersoort wordt in slechts veertien Europese dierentuinen gehouden en fokt maar mondjesmaat. Blijdorp meldt ook de geboorte van nog eens een viertal stokstaartjes, waarmee de teller bij deze Zuid-Afrikaanse roofdiertjes op acht komt te staan dit jaar. Tot slot hebben bezoekers op 19 september weer een jonge gelada gespot.

Terug naar het wild

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). De vrijgelaten schildpadden zijn voorzien van een GPS-zender, zodat we hopelijk meer te weten komen over hun mysterieuze migratiepatronen.

Ook achter de schermen van het Oceanium was er de afgelopen maanden genoeg om over te treuren én om te vieren. In het stormachtige laagseizoen ving Blijdorp maar liefst negen gestrande zeeschildpadden op die normaliter niet in de Noordzee voorkomen: twee Kemps zeeschildpadden en zeven dikkopschildpadden. Helaas hebben zij het niet allemaal gered. Een van de Kemps zeeschildpadden bezweek kort na aankomst alsnog aan uitputting en ziekte. Even later trad een ernstig technisch mankement op een van de opvangbassins en schoot de temperatuur van het water opeens omhoog, wat vijf verzwakte dikkopschildpadden fataal werd. Het resterende drietal is gelukkig gestaag gerevalideerd deze zomer. Eind augustus was het dan zover en zijn de twee dikkopschildpadden (samen met een Britse dwaalgast) weer losgelaten in de buurt van de Azoren. Kemps zeeschildpad Boeier moet nog even geduld hebben, want voor zijn beoogde vrijlating in de Golf van Mexico moet nog wat papierwerk goedgekeurd worden. De herintroductie van de zeeschildpadden is mogelijk gemaakt door een gulle donatie van de vereniging Vrienden van Blijdorp.

Kort Nieuws #195

Blijdorp Bouwt (bijna)

De Gemeente Rotterdam is gedeeltelijk akkoord met de bouwplannen voor het nieuwe olifantenverblijf in Blijdorp. Als onderdeel van de vergunningaanvraag beginnen nu ook steeds meer ontwerpplannen naar buiten te druppelen, wat betekent dat we alvast een tipje van de sluier kunnen oplichten.

Aan de bestaande 3.000 m2 olifantenperk wordt nog eens 4.000 m2 aan buitenperk toegevoegd, geheel op het huidige perceel vleermuizen-kamelen-moeras. Dit nieuwe buitenverblijf bestaat uit drie segmenten en staat in verbinding met een nieuw stalgebouw, dat tegen de oostgevel van de bestaande Vleermuizengrot aan wordt neergezet. Het exterieur van de Vleermuizengrot blijft ongewijzigd, maar van binnen gaat het pand grondig op de schop. Zo ontstaat ruimte voor een binnenverblijf voor François’ langoeren, die op de huidige locatie van de hangbrug ook een buitenverblijf van 450 m2 krijgen. Aangrenzend aan de Bergdierenrots komt een klein horecapalviljoen. De zuidoostelijke hoek, waar nu de kleine moerasvolière en het oude kraanvogelperk zijn, wordt naar verwezen als de ‘witte banaan’ en is nog niet in detail uitgewerkt. Er wordt gesproken over ofwel een verblijf voor baardapen realiseren hier, ofwel een ’theeplantage’ met otterverblijf.

Op de plannen zijn nog veel meer interessante details te zien en te lezen. Een greep hieruit: het monumentale pleintje rondom fontein ‘Liesje’, op de hoek van de Chinese Tuin, wordt in ere hersteld. Bij de ingang van de Vleermuizengroot staat een ‘Vietnamse markt’ ingetekend. De uitgang van de Vleermuizengrot wordt een ‘holle boomstam’ met ruiten, dwars door het langoerenverblijf heen. Er loopt een stroompje door het grootste olifantenperk heen dat uitmondt in een groot bassin, pal voor het terras. Als ‘fase 2’ voor het project worden enkele wijzigingen aan het oude olifantenperk gemaakt, waaronder het dempen van de greppel en het verbouwen van de zwemvijver. Hieronder hebben wij nog een kleine selectie aan interessante beelden gedeeld, de volledige documenten zijn HIER in te zien.

Vietnamese markt bij de ingang van de Vleermuizengrot.

Impressie vernieuwde Vleermuizengrot.

Impressie rotsverblijf langoeren.

Bouwdetails ‘oliduct’ tussen het oude en nieuwe verblijf.

Verschillende landschapsdoorsnedes olifantenverblijf.

Visualisatie nieuw bullenperk (gezien vanuit het noorden).

African Jungle

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Groene kakelaars.

De African Jungle volières beginnen langzaam maar zeker meer kleur te krijgen! De Afrikaanse Mangrove was al het heenkomen van de blauwkeelneushoornvogel, kleine zilverreiger en kwak, en heeft er nu twee inwoners bij. Terug van weggeweest is de gele boomeend, ook wel de rosse fluiteend genoemd. Het was altijd al de bedoeling dat de laatste individuen uit de Grote Vliegkooi zouden doorverhuizen naar het nieuwe verblijf, maar door de dood van de laatste individuen werd hun komst even in twijfel getrokken. Een échte nieuwe diersoort voor Blijdorp is de groene kakelaar, ook wel de groene boomhoop (Phoeniculus purpureus) genoemd. Het is een slanke insecteneter van de savannes en steppes in Sub-Sahara Afrika die in slechts een handjevol dierentuinen te zien is. Het is een erg sociale diersoort, waarbij de jongen vaak nog vele jaren in het territorium van hun ouders blijven om te helpen bij het beschermen van hun jongere broertjes en zusjes. De groene kakelaar rukt op in ontbossingszones en staat als niet bedreigd op de Rode Lijst.

Eeuwige bossen

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Tapir Pooh (2012-2024).

Alweer ontvalt een oudgediende inwoner van Blijdorp ons: Maleise tapir Pooh is 5 juli overleden na een kort maar hevig ziekbed. Bij de autopsie kwam naar voren dat Pooh leed aan een borstvliesontsteking en longoedeem. Pooh werd in 2012 geboren en woonde de afgelopen tien jaar in Rotterdam. Hier doorbrak ze in 2016 samen met tapirman Vazan de 18 jaar lange ’tapirdroogte’ in de Maasstad met de geboorte van zoontje Penang. Penang woont tegenwoordig in Wilhema Zoo, Stuttgart. In ’22 werd hij voor het eerst vader, al overleed zijn dochter het jaar erna aan longproblemen. In 2018 kwam dochtertje Vasanti ter wereld, die helaas al snel overleed aan bloedarmoede, en in 2021 volgde de nu in ZOO Płock woonachtige Krissy. Droevig is dat Pooh vlak voor het aanbreken van haar ziekbed weer bevrucht was door haar metgezel Ketiga (‘Tycho’). Hij blijft nu alleen achter. De Maleise tapir is een bedreigde diersoort die in slechts 22 Europese dierentuinen wordt gehouden.

Te vroeg gejuicht

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Aziatische leeuwin Lalana.

Vals alarm! Bijna een maand lang waren alle ogen gericht op de Tweeling-Gebouwen nadat Blijdorp begin juni Aziatische leeuw Lalana van de groep separeerde. De aanleiding hiervoor was een plotselinge piek in haar progesteronspiegel, wat normaliter alleen gebeurt wanneer een bevalling aanstaande is. Maar ja, klaarblijkelijk kan het verkeren. Inmiddels is de 14,5 jaar oude leeuwin weer herenigd met mannetje Wishu en haar oude dochter Rena.

Verhuizingen

Foto: ZOO Łódź (Facebook). Otter Harry op z’n nieuwe stek.

Vaarwel otter Harry! Het eind 2022 geboren waterroofdier is verhuisd naar het Poolse Łódź. Hij wordt daar vergezeld door een vrouwelijke soortgenoot. In de Chinese Tuin blijven ouders Jacco en Karin achter. Bij de buren ook een wisseling van de wacht: François’ langoer Andre gaat verhuizen naar Pairi Daiza. Blijdorp laat weten dat er al een opvolger klaarstaat uit een Britse dierentuin. Ook intern heeft er een apentransport plaatsgevonden: de witkruinmangabeygroep bij het Servalkopje is weer wat groter. Fokvrouwtje Esperanza en twee dochters zijn teruggeverhuisd naar de groep van fokman Oda en moeder-overste Casper. Bij het Servalkopje zitten nu maar liefst elf mangabeys, bij de gorilla’s alleen nog puberman C. De transportlijst wordt gecompleteerd met de aankomst van twee gevlekte lipvissen in de Noordzee van het Oceanium en drie barracuda’s (waarvan eentje spoedig overleden) bij de Haaienbak.

Leegstroom

Foto: Danny Noorman (BB-Facebook)

Het Kelpwoud in het Oceanium ligt er troosteloos bij. Niet alleen het grote bassin, maar ook de kleintjes eromheen staan vrijwel volledig leeg. Begin juli heeft een exodus plaatsgevonden van grote en kleine inwoners: zeesterren, donderpadjes, aardbei-anemoontjes, garibaldi-vissen, harige tritonshorens, brandingbaarzen, de lijst gaat maar door. De émigrés gaan een mooie toekomst tegemoet in Stralsund, Duitsland. Eerder dit jaar vertrokken ook al alle stierkophaaien en een groot deel van de luipaardhaaien naar Valencia. In het Rotterdamse Kelpwoud resteren nu alleen nog enkele ‘logerende’ haaien uit ARTIS, de oorkwallen bij de plastic-expo, een Amerikaanse kreeft met een genetische afwijking en natuurlijk de Californische zeeleeuwen. De komende tijd zal dit deel van het Oceanium een lokaal tintje krijgen, als onderdeel van het impactgebied ‘Duurzame Noordzee’. Wat deze plannen precies inhouden, en wat dit betekent voor de bestaande Noordzee-bakken bij de entree van het pand, is niet bekend.

NBC: wel en (vooral) wee

Themawedstrijd XIII: Least Wanted
Foto: Thijs Sluys (BB-Facebook). Na de dood van de laatste lintslang en het vertrek van de gele anaconda zijn de cobra in het Aziëhuis en de tijgerpython in Taman Indah de laatste slangen in Blijdorp. Dat, terwijl er bijna 300 soorten op de Rode Lijst staan.

De laatste Californische lintslang in het Natuurbehoudscentrum is overleden. Daarmee is hun kleine terrarium langs de buitenwand van de zaal leeg komen te staan. Dit relatief nieuwe deel van het Oceanium is nog altijd een pijnpuntje voor de Diergaarde. Zo zaten de lintslangen oorspronkelijk in een veel groter verblijf, maar sinds hier in een vroeg stadium lekkages ontdekt werden, staan de lampen daar uit. Ook is de kamer met broedmachines onvoldoende geïsoleerd van de buitenlucht waardoor het voor veel reptielen niet volstaat, en het grote wandrek met kleine terraria biedt onvoldoende mogelijkheid tot het ophangen van warmtelampen en staat daardoor grotendeels leeg. Het is niet bekend of het langverwachte ‘herstelplan’ voor het Natuurbehoudscentrum al vorm aan begint te nemen. Een schrale troost: de jonge geelkeelgaailijster heeft inmiddels gezelschap gekregen van een jonge roodoorbuulbuul.

Virtuele langnek

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook). Verzorgers lezen de allerlaatste editie van De Giraffe.

Abonnementhoudersblad ‘De Giraffe’ verschijnt vanaf dit najaar alleen nog maar digitaal en krijgt dan de naam ‘Mijn Blijdorp’. Blijdorp laat weten de keuze te hebben gemaakt om de klimaatimpact van het blad te verminderen, al heeft het park geen cijfers gepresenteerd over de uitstoot van eenmalig drukken en bezorgen versus permanente opslag op servers. Zo komt een einde aan 72 jaar lang fysieke Blijdorp-magazines. De vereniging Vrienden van Blijdorp blijft hun kwartaalblad Vriendennieuws voorlopig wél fysiek uitbrengen.

Geboortegolf

Foto: Céline Alders (BB-Facebook). Baardapen.

Het beschuit met muisjes is deze zomer niet aan te slepen in Blijdorp. Rode panda’s Miyuko en Kwina hebben in het bosverblijf weer een tweeling ter wereld gebracht. Hun zoon uit 2023, Tiwari, was gelukkig net uitgevlogen naar Tsjechië. Blijdorp ontfermt zich momenteel ook nog eens over vier rode panda’s die op doorreis zijn, twee vrouwtjes bij de Bergdierenrots en twee mannetjes achter de schermen. Ook bij de grote flamingo’s is het een huis vol, met zo’n twintig kuikens dusver. Ook is het de verwachting dat er binnenkort weer enkele Mhorr-gazelles geboren zullen worden. Mannetje Noah van de eerste leg is alvast naar Planckendael vertrokken om plaats te maken. De Kaapse klipdassen in de Krokodillenrivier zijn voor het eerst in enkele jaren weer van de partij met acht kleintjes. Bij de baardapengroep zijn inmiddels nóg twee jonkies gezien, waarmee de teller bij deze bedreigde primaten op drie komt te staan. Minder opvallend, maar zeker noemenswaardig zijn de drie kleine Darwin-nandoes in Zuid-Amerika en een veelbelovende nestpoging bij de wolnekooievaars in de Grote Vliegkooi.

Blijdorp op Bonaire

Het zijn spannende dagen op Bonaire! Blijdorp is werk aan het maken van zijn ambitie om in dit deel van Caraïbisch Nederland een permanente aanwezigheid te realiseren. De opvallende container hieronder vertrok begin juli naar de Antillen om onderzoeksmaterialen te leveren aan het onderzoeksteam van RoffaReefs. Hierna wordt de container ook in gebruik genomen als onderzoeksruimte voor koralen. Het onderzoek naar drijvende kraamkamers voor koraalvissen is nog altijd vol op gang. Blijdorp was in juni ook al aanwezig op een congres de Dutch Caribbean Nature Alliance.

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)