Nieuwjaarslezing 2022!

”We kijken met gematigd optimisme naar de toekomst”, aldus directeur Erik Zevenbergen. Vanwege de pandemie vond de traditionele nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp online plaats. In een filmpje leidden de directeur en verzorger Stefan Timmermans de Vrienden rond door een verlaten, maar levendige dierentuin. De financiële situatie van het park is aan de beterende hand en de Diergaarde durft weer na te denken over de toekomst. 

Bijpraten

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)

Eén van die Vriendenprojecten die bezocht werd, was de Bijenvallei. Deze werd vorig jaar al opgeleverd, al zal hij dit jaar nog voorzien worden van een extra insectenhotel voor metselbijen. De Bijenvallei is geliefd bij de botanisten, die verder terugblikken op een jaar waarin veel moeite werd gestoken in de professionalisering van het beheer van de plantencollectie. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de Nationale Plantencollecties die Blijdorp beheert: die van de bromelia’s en primula’s. Voor die laatste groep wordt halsreikend uitgekeken naar potentiële natuurherstelprojecten. In 2022 zal hiervoor extra aandacht gevraagd worden door nieuwe bloembakken te plaatsen voor de schermen.

Een ander Vriendenproject uit ’21 was de nieuwe deur tussen de binnen- en buitenverblijven van de Aziatische olifanten. Deze is inmiddels in gebruik en is ook beter ‘weggewerkt’ dan eerst. Deze extra poort maakt het makkelijker voor de dieren om te kiezen waar ze zich willen begeven en is bijzonder fijn voor de hoogbejaarde olifant Irma, voor wie de oude, nauwe gang soms té spannend werd. Een ander klein project is de ‘bizonroute’, een nieuwe verbinding tussen het Noord-Amerikaanse panoramapunt en het Amazonicaplein. Deze wordt in 2022 gecompleteerd. Hierover berichtten wij eerder al. Vrienden-voorzitter Marcel Kreuger liet weten dat in februari nóg een project aangekondigd zal worden, waarover vooralsnog geen informatie beschikbaar is.

Vernieuwde Bergdierenrots

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Klik HIER voor groot formaat.

De restauratie van de Bergdierenrots verloopt vlot. Op nieuw beeldmateriaal is te zien dat de werkzaamheden aan de rotstoren zelf zo goed als afgerond zijn, binnenkort mogen de botanisten zich over het perk ontfermen. Op het filmpje was te zien dat de ‘put’, waarin de rots staat, een beetje opgehoogd is. Het hoogteverschil tussen de kijkplek en de bodem is dus minder groot nu, waardoor de Bergdierenrots zelf ook iets minder hoog lijkt dan voorheen.

Het is de bedoeling dat de rots omgeven gaat worden door weelderig groen, zoals de Himalayaceder. Ook ín de rots zijn plantenbakken verborgen. De rode panda’s, echte boombewoners, zullen daar ongetwijfeld gretig gebruik van maken. Dat brengt ons tot het meest controversiële onderdeel van dit project: de toekomstige inwoners. ‘Twee verblijven voor rode panda’s en drie voor kuifhertjes? Serieus?’ De Diergaarde verdedigt de keuze. De ”nieuwe realiteit”, zoals curator Harald Schmidt het verwoordde, is nu eenmaal dat verantwoord en duurzaam populatiemanagement soms prioriteit moet krijgen boven de wens om meer soorten te huisvesten. Blijdorp vindt het, als fokcoördinator van deze twee soorten, belangrijk om genoeg ruimte te geven aan hen.

Vleugellam: microdeeltjes en macroproblemen

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Rode ibis.

Kort benoemd werden de coronabesmettingen bij de gorilla’s en leeuwen. Gelukkig zijn de dieren opgeknapt en zijn er geen nieuwe virushaarden opgedoken sindsdien. En dat is niet het enige virus dat Blijdorp momenteel kopzorgen oplevert: het park moet zich ook houden aan influenza-regels, nu het griepvirus H5N1 steeds meer pluimveebedrijven in de Benelux aandoet. Deze cocktail van luchtweginfecties heeft ervoor gezorgd dat sommige doorloopvolières bijna permanent gesloten zijn. De directeur liet weten dat dit stof tot nadenken is: in een geglobaliseerde wereld waarin epidemieën vaker uitbreken, is het nog wel verantwoordelijk en rendabel om doorloopvolières te bouwen? Dit wordt meegenomen bij de vormgeving van de nieuwe ibis- en aravolières in Zuid-Amerika. Details laten nog op zich wachten.

En dat is niet het enige probleemgeval in dit deel van de dierentuin: sinds 2019 hebben er geen Vrije Vlucht Voorstellingen meer kunnen plaatsvinden in Diergaarde Blijdorp. De directe aanleiding daarvoor is natuurlijk corona, maar er spelen ook andere factoren mee. De volières waar de vogels buiten de trainingen en demonstraties om verblijven, zijn grof gezegd ‘over de datum’ en vragen op korte termijn om een significante investering. Ook morrelt de maatschappij: ”wij vinden onze vogeldemonstratie niet zomaar een reeks circuskunstjes, maar toch zien we dat het schuurt”, aldus Schmidt. Verder verwierven de Vrije Vlucht Voorstellingen een roemruchte reputatie door de regelmatige ‘uitstapjes‘ van de luchtacrobaten. Niet altijd keerden die dieren ook terug, denk aan de vrouwelijke bergcaracara die in 2020 voor het laatst bij Leidschenveen gezien werd.

Foto: Harry Ros (BB-Facebook). Bergcaracara.

Al met al ziet Blijdorp het niet zitten om te investeren in grootschalig onderhoud. Daarom trekt Diergaarde Blijdorp de stekker uit de vogelshow. Dit gerucht deed al een tijdje de ronde als ‘slechtst bewaarde geheim’ van Blijdorp, maar nu is het dus officieel. Met de afbraak van de tribune en volières komt zo’n 4.000 vierkante meter vrij voor toekomstige ontwikkeling. Mogelijk dat dit gelijktijdig met de bouw van de nieuwe aravolière gedaan wordt, net als de broodnodige renovatie van het dak van Amazonica (zie ons eerdere bericht).

Een deel van de vogels is al vertrokken naar andere dierentuinen. Het meest noemenswaardige afscheid is dat van de dubbelgehoornde neushoornvogel. Dit individu was ooit door een particulier met de hand grootgebracht en herkent haar soortgenoten niet. Door mee te doen met de vogelvoorstellingen kreeg ze toch nog de kans om als ambassadeur voor de natuur op te treden. Ze is verhuisd naar Avifauna. Ook een tiental zwartkopibissen, een soldatenara en een Europese oehoe hebben Rotterdam al verlaten, terwijl de helmparelhoenders in 2020 overgeplaatst werden naar de ringstaartmaki’s en gieren.

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer). Dubbelgehoornde neushoornvogel.

Tot de VVV-soorten die nergens anders in Blijdorp te zien waren, behoren onder meer de roodstaartbuizerd, groenvleugelara, blauwgele ara, zuidelijke hoornraaf en vorkstaartscharrelaar. Daarnaast spelen de gieren die er zitten een belangrijke rol bij het fokprogramma, zowel met hun eigen eieren als door verstoten kuikens uit de Gierenrots-volière te adopteren. Ook werd de holding wel gebruikt als ‘doorvoerlocatie’ voor vogels die te oud waren om bij hun ouders te blijven, maar waarvoor nog geen nieuwe thuishaven gevonden was. Hoe dit na de sloop verder moet, is nog onduidelijk.

Olifanten in Mongolië

Wie vogelgriep zegt, zegt Grote Vliegkooi. In tegenstelling tot andere doorloopvolières is ‘Burung Asia’ uitsluitend vanbinnen te zien, wat betekent dat de wolnekooievaars, nimmerzatten, muskaatduiven en zilverreigers in feite semi-permanent achter de schermen zitten. Blijdorp denkt dan ook na over de toekomst van dit deel van het Aziatische Moeras, vooral nu de omliggende perken in de nabije toekomst op de schop gaan…

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Aziatische olifanten.

Diergaarde Blijdorp wil in 2022 beginnen met de uitbreiding van het olifantenverblijf, te beginnen met de bouw van een nieuw mannetjesverblijf op de huidige locatie van de gedomesticeerde kamelen en Indische neushoorns. Zie voor meer achtergrondinfo ons eerdere nieuwsbericht. Voor het eerst sinds 2020 heeft Blijdorp nieuwe ontwerpen hiervoor naar buiten gebracht. Wees wel gewaarschuwd: ook dit zijn nog geen definitieve bouwplannen. Veel details staan nog steeds ter discussie, net als potentiële verblijfsgenoten en de interne veranderingen aan Taman Indah.

Op het buitenperk van de Indische neushoorns worden vier nieuwe bullenstallen gebouwd. De dieren kunnen van elkaar gescheiden worden op het ‘restant’ van het neushoornperk, dat ook ietsjes uitgebreid wordt doordat het vlonder geschrapt wordt. Of dit alles (goed) zichtbaar zal zijn voor bezoekers is nog maar de vraag, want er lijkt rekening gehouden te worden met een groene berm tussen dit alles en het bestaande bezoekerspad.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Indische neushoorns.

Daar staat tegenover dat het (momenteel leegstaande) oude hertenverblijf achter de Bergdierenrots weer zichtbaar wordt. Het vlonder dat door het huidige pandaverblijf loopt, gaat namelijk door naar rechts voortaan en sluit zo aan op het pad langs de Bergdierenrots. Vanaf dit pad hebben bezoekers zicht op het perk waar Indische neushoorn Namaste haar oude dag mag slijten – voor haar dochter, Karuna, heeft Blijdorp een mooi nieuw tehuis in Peru op het oog – en zo ontstaat een compleet ‘rondje’ door de Himalaya-biotoop.

Terug naar de olifantenmannen: zij kunnen de benen strekken door de komst van een nieuw ‘olifantenviaduct’ over het bezoekerspad heen, dat leidt naar de huidige kamelenweide. Het huidige kijkpunt tegenover de Maleise Bosrand schuift, samen met de waterpartij, op naar de noordoostelijke hoek van het verblijf, waar ook ruimte ingetekend is voor een klein horecapunt. Andere kijkpunten zijn er vanuit (het openluchtgedeelte van) het Aziatisch Moeras en vanaf het manoelverblijf, die beide grotendeels ongemoeid blijven.

Wel verdwijnt de Grote Vliegkooi na dertig jaar trouwe dienst, zodat er vanaf de bullenvlakte een doorsteek gemaakt kan worden naar het bestaande olifantenverblijf. Daartoe wordt nog een oliduct neergezet in de bamboevallei. Mogelijk worden bepaalde onderdelen van de Grote Vliegkooi, zoals de waterval en hangbrug, intact gelaten, om zo een soort avontuurlijk uitzichtpunt te creëren. Wellicht dat hier nog ruimte is voor een nieuw (water)verblijfje. De aangrenzende, in onbruik geraakte Vleermuizengrot staat niet op de slooplijst vermeld, maar over de bestemming van dit gebouw is nog geen verdere informatie gegeven.

Ontwerp olifantenverblijf
« van 3 »

Gebruik de pijltjes om te navigeren tussen de afbeeldingen.

Het R-woord

Foto: Jop Kempkes (BB-Facebook/Beheer)

Over ingrijpende projecten gesproken: hoe zit het met de Rivièrahal? Blijdorp zit in een spagaat: de verslechterde financiële situatie van het park maakt restauratie op korte termijn nagenoeg onmogelijk, maar tegelijkertijd begint de bouwvallige staat van het gebouw problematisch te worden. Tijdelijke sluiting, hoe onwenselijk ook, is niet ondenkbaar.

Wat dit extra complex maakt, is dat de restauratie van de Rivièrahal een domino-effect heeft. Neem de François’ langoeren en Euraziatische otters uit de Chinese Tuin, wiens verblijven grenzen aan de gevel van de Victoria Serre en waarvoor dus nieuwe verblijven gevonden moeten worden. De onvermijdelijke verbouwing van de centrale hal en het Mensapengebouw van de Rivièrahal doet hier nog een schepje bovenop: wat te doen met de zwarte neushoorns, dwergnijlpaarden en westelijke laaglandgorilla’s? Blijdorp houdt in ieder geval vast aan de ambitieuze doelen van het Masterplan 2030. Externe financiering is meer dan ooit welkom.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Gorilla Nasibu.

Speculatie over de gorilla’s kan natuurlijk onmogelijk zonder het over Nasibu te hebben. Van zijn emigratie naar Nieuw-Zeeland wordt nu toch maar afgezien, na talloze vertragingen. De opstandige gorillapuber gaat in april naar het Belgische Pairi Daiza. Hier mag hij een nieuwe groep met vrouwtjes gaan leiden. En wat te doen met die andere verstoteling in Blijdorp, leeuwin Chica? Dat is helaas nog steeds niet duidelijk. De kwestie ligt bij de fokcoördinator in Denemarken. Over olifanten Trong Nhi en Nhi Linh is niks gezegd.

Dat concludeert ons verslag van de nieuwjaarslezing van de Vrienden van Blijdorp. De vereniging houdt in de winter nog meer lezingen, waar wij verder geen (uitgebreid) verslag van doen uit respect voor de betalende leden. Wil je deze wel bijwonen? En wil je bij de volgende nieuwjaarslezing zelf vragen kunnen stellen aan de Blijdorp-top? Ga dan naar de website van de Vrienden voor meer informatie over lidmaatschap!

Onstuimige olifantenman verlaat Blijdorp (maar nu écht)

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp heeft vandaag tóch Aziatische olifant Fahim uitgezwaaid. Hij is momenteel in een gepantserde transportkist op weg naar Kopenhagen. De Denen hadden vorige maand alvast een kleine delegatie naar Rotterdam gestuurd, maar toen liep de verhuizing onverwachts enkele weken vertraging op. Fahim is een olifant met een gebruiksaanwijzing. Sterker nog, sinds Fahim Taman Indah bewoont, heeft hij flink huisgehouden…

Circusolifant

Fahim is 2005 geboren te Zürich als zoon van twee ex-circusolifanten. Later verhuisde hij naar het Belgische Bellewaerde, waar hij samenwoonde met andere jongvolwassen heren. In de natuur vormen onervaren bachelors ook zulke groepen en vermoedelijk is dat een belangrijk onderdeel van hun emotionele en sociale ontwikkeling. Tijdens een stoeipartij raakte Fahim zijn slagtanden kwijt en zijn speelmaatje overleed in 2017, waarna hij enkele jaren solitair leefde.

In 2020 vond de Europese coördinator een nieuw heenkomen voor Fahim: hij mocht zich voor het eerst gaan bewijzen als fokman. Zijn beoogde partner was Faya, een van de Rotterdamse dames. Eenmaal in Nederland werd echter al snel duidelijk dat dat makkelijker gezegd dan gedaan was. Hij gooide met takken, klom op hekken, sloeg beveiligingscamera’s uit bomen en trok de lampen van het plafond: het dierenpark in de Maasstad huisvest al een kwart eeuw bullen, maar bleek niet voorbereid op Fahims capriolen. Interesse in vrouwen had hij slechts mondjesmaat, en naar Faya keek hij aanvankelijk al helemaal niet om. Toch heeft hij zijn missie voltooid: in ‘Het Echte Leven In De Dierentuin’ kondigde Blijdorp aan dat Faya zwanger is.

Mentor

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Wellicht dat Fahim zijn speelse persoonlijkheid gedeeltelijk aan zijn ouders dankt, maar het lijkt er ook op dat hij simpelweg nog geen doorgewinterde charmeur is. Eigenlijk zou het goed zijn als hij enige tijd kan samenleven met een oudere bul. In het Poolse Łódź is een nieuw verblijf aangelegd dat hiervoor geschikt is. Een oude bekende van Rotterdam, de inmiddels 43-jarige Alexander, woont er al. Hopelijk kan hij als leermeester dienen voor Fahim. Hij krijgt er tevens gezelschap van de Emmense Yoe Ma en de Franse Tom.

Eigenlijk zou Fahim deze zomer al naar Oost-Europa vertrekken, maar de Polen hebben aangegeven dat ze extra tijd nodig hebben om het perk Fahim-bestendig te maken. De bouwkundige staat van Diergaarde Blijdorp ging er ondertussen echter niet op vooruit en daarom moet Fahim nu voor zes maanden uitwijken naar Kopenhagen. De Deense hoofdstad diende eerder als tussenstop voor Naing Thein. Net als Alexander zou hij met pensioen gaan in Polen, maar hij overleed voordat hij zijn reis kon voltooien.

De Kopenhaagse olifantenkudde bestaat momenteel uit drie onverwante vrouwtjes, ieder met één jong. Rotterdam laat weten dat Fahim in Denemarken met op z’n minst twee olifanten mag flirten. Kopenhagen is tevens de geboortestad van Irma, de stammoeder van de Blijdorp-dynastie.

Haastige spoed…

Diergaarde Blijdorp wil het olifantenverblijf moderniseren en uitbreiden. Het is een flinke ingreep en nu de stal van Fahim leeg komt te staan, biedt dat Blijdorp de nodige ‘ademruimte’ voor de werkzaamheden. Het park is dus niet op zoek naar een plaatsvervanger voor Fahim. Op termijn zullen ook Trong Nhi en haar dochter Nhi Linh Blijdorp gaan verlaten. Zij zijn geen familie van de rest van de vrouwtjes en daardoor is een leiderschapsstrijd ontstaan. Amerika was hun oorspronkelijke bestemming, maar er heerst al enige tijd onduidelijkheid over hun verhuizing. Meer weten over de aanstaande werkzaamheden? Blijdorper Bende zette laatst op een rijtje wat we tot op heden weten over dit project.

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp: ruim baan voor de olifanten, dat is de droom

Diergaarde Blijdorp staat aan de vooravond van een grootse onderneming. Het Rotterdamse park kondigt een nieuwe inzamelactie aan: een loterij, met ”olifantastische prijzen”. De opbrengst wordt gestoken in een bouwproject, dat als einddoel heeft natuurlijkere groepsdynamiek bij de olifanten mogelijk te maken. En wat voor een bouwproject! De plattegrond van de dierentuin gaat drastisch veranderen als de ambities van het park gerealiseerd worden. Ook de Vrienden van Blijdorp lijken zich te mobiliseren en geven aan één miljoen euro te willen werven. Dit is wat we tot nu toe weten.

Sexratio

Het Masterplan 2030 was nog niet gepresenteerd of de pandemie brak uit. Gedurende die periode heeft de directie moeten reflecteren op volgorde en financiering van de plannen. Het Eilandhoppen-project is bijvoorbeeld gesneuveld en de renovatie van Taman Indah krijgt prioriteit over de Victoria Serre.

Vroeger werden meer olifantenvrouwtjes dan -mannetjes geïmporteerd uit Zuidoost-Azië. Die wildvanggeneratie verdwijnt nu langzaam, waardoor in gevangenschap geboren olifanten een steeds groter percentage van de dierentuinpopulatie vormen. Deze nieuwe lichting bestaat uit evenveel mannetjes als vrouwtjes. Kort gezegd: waren er dertig jaar geleden nog zeven vrouwtjes per bul in Europa, nu bungelt dat cijfer rond de twee en over een jaar of vijftien zal het één op één zijn.

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook)

Wie naar Taman Indah kijkt, kan zien dat er in de jaren ’90 al een beetje werd nagedacht over deze uitdaging. Naast het grote perk liggen namelijk nog twee kleinere perken, die oorspronkelijk bedoeld waren om twee heren te huisvesten. Deze verblijven zijn, naar huidige maatstaven, echter hopeloos verouderd. Er kan eigenlijk maximaal één mannetje ondergebracht worden, maar ook dat is niet ideaal. Uit veldonderzoek is de laatste jaren namelijk naar voren gekomen dat mannetjesolifanten geen nomadische eenlingen zijn, zoals dat vroeger gedacht werd.

De sociale agenda van bullen is complex: op jonge leeftijd vormen ze vaak kleine groepjes, die belangrijk zijn voor de psychologische en motorische ontwikkeling. Eenmaal volgroeid vallen die clubs doorgaans uiteen, maar ook dan komen mannetjes nog regelmatig in contact met elkaar. Zo ziet ook het contact met de dames eruit. Soms begeven bullen zich een tijdje in de buurt van vrouwtjeskuddes, dan verwatert die relatie weer, dan zoeken ze weer wat meer contact.

Dit genuanceerde fission-fusion model kan simpelweg niet gefaciliteerd worden in Blijdorp momenteel. Dat heeft deels te maken met ruimtegebrek en deels met archaïsche ontwerpkeuzes. Neem de diepe greppel rondom het verblijf: de verzorgers maken zich zorgen dat een bezoekje door de fokbul, dat altijd met enige spierballentaal verloopt, wel eens kan eindigen met een valpartij. Denk aan het ongeluk van Radza in Emmen in 2011. De liefde bedrijven, dat mogen Rotterdamse olifanten alleen op het ommuurde bullenterrein.

Ambities

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Klik HIER voor de grote versie. Masterplan 2030, gepresenteerd begin 2020.

Het olifantenverblijf moet dus gaan groeien. De meest voor de hand liggende uitbreidingsrichting is westelijk: al ruim tien jaar wordt nagedacht over het absorberen van de weide van de bongo’s, waardoor de olifanten in feite uitzicht zouden krijgen op de leeuwen. De populaire naam voor dit idee was ‘oliduct’. In sommige schetsen werd namelijk ook gespeeld met het terugbrengen van de ‘papegaaienlaan’, het pad dat vroeger de Tweeling-Gebouwen verbond met de Grote Vijver, maar dan als tunnel onder de dikhuiden door. Nog begin 2020 gaf Blijdorp een sfeerimpressie vrij hiervoor.

Als de eerste paal voor het olifantenverblijf 2.0 uiteindelijk geslagen wordt, is de kans echter groot dat dat niet bij de bongo’s zal zijn. Dat werd bekend tijdens een winterlezing van de vereniging Vrienden van Blijdorp, enkele maanden na de presentatie van het Masterplan. Te duur, zo oordeelde de dierentuin in coronatijd. Destijds ging de voorkeur uit naar een vervroegde uitvoering van ‘fase twee’. Dat is, zoals gepitcht in het Masterplan 2030, een andere beoogde uitbreiding, oorspronkelijk bedoeld voor een later stadium.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Klik HIER voor de grote versie. Nieuwjaarslezing 2019.

Voor dat project zouden de Vleermuizengrot, het verblijf van de Indische neushoorns, de Mongoolse Steppe en het Aziatische Moeras op de schop moeten. Ten tijde van de winterlezing werd een iets soberdere versie gepresenteerd, waarbij de Vleermuizengrot en het Aziatische Moeras buiten beschouwing gelaten werden omwille van het prijskaartje. Toen stond op het bestaande perk van de neushoorns een nieuwe stal voor mannelijke olifanten ingetekend, omringd door enkele separatieperken. Zo zou je de olifanten al vanaf de Bergdierenrots kunnen zien. Een brug over het reeds aanwezige bezoekerspad zou deze stal verbinden met de kamelenweide, waar de bullen dan naar hartenlust kunnen ravotten.

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Klik HIER voor de grote versie. Winterlezing 2020.

Behalve het feit dat dit idee relatief goedkoop is, is het bij ‘fase twee’ ook makkelijker om ruimte te vinden voor een aparte mannengroep. Ook zijn de werkzaamheden dan minder verstorend voor de kudde, waar onder andere de peuter Radjik en de 51-jarige Irma onderdeel van uitmaken. Bijkomend voordeel is dat alleen de gedomesticeerde kamelen en Indische neushoorns dan moeten verdwijnen, wat wellicht verkozen wordt boven afscheid van de (kritiek bedreigde) oostelijke bongo’s.

Perspectief

De meest recente schets die in dit artikel staat, is alweer een jaar oud. Voor nu blijft het dan ook een kwestie van speculeren. Op 9 januari zal de Nieuwjaarslezing plaatsvinden, waarbij ongetwijfeld meer duidelijk zal worden. In de decembereditie van het Vriendennieuws zal wellicht alvast een tipje van de sluier worden opgelicht. Draag in de tussentijd bij aan de uitbreiding van het olifantenverblijf én verzeker jezelf van een plekje bij de Nieuwjaarslezing door lid te worden van de vereniging Vrienden van Blijdorp. Of doe voor slechts €2,50 mee aan de Blijdorp-loterij en maak kans op unieke prijzen, zoals een privélunch met directeur Zevenbergen, een ‘dagje dierenverzorger’, een kampeernachtje in de dierentuin of een diner met zicht op de olifanten.

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Kort Nieuws #171

Breaking

Update 19.15: ietwat onverwachts is op de webcams op blijdorp.nl te zien dat er een okapi geboren is in het Hart van Afrika. De Diergaarde heeft nog niks bericht. We proberen momenteel uit te vogelen wie de moeder is, al gaat het vermoedelijk om M’buti. Dit zou haar derde jong zijn na Mhina (2019) en Mboshi (2017), en de vijfde okapi die ooit in dit verblijf geboren is. De vader is Ngwani. 

-> Update 22 november: Diergaarde Blijdorp heeft bevestigd dat de bovenstaande informatie correct is.

Uitstel…

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook)

In tegenstelling tot wat de dierentuin van Kopenhagen eerder liet weten, begeeft Aziatische olifant Fahim zich nog altijd op Nederlandse grond. Het is niet helemaal duidelijk wat de reden voor de vertraging van zijn vertrek is. Er wordt door fans druk gespeculeerd over problemen met zijn papierwerk, of medische testen die niet de gewenste uitslag zouden geven, of belemmerende coronaregels. Blijdorper Bende kan vooralsnog niks bevestigen, maar we houden jullie op de hoogte. Klik HIER voor ons eerdere bericht.

… Maar geen afstel!

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Het lijkt erop dat gevlekte hyena Kaidi eindelijk gezelschap gaat krijgen van een soortgenoot. Alweer bijna twee jaar geleden kwam zij vanuit Safaripark Beekse Bergen naar Diergaarde Blijdorp, als beoogde partner voor Kara. Helaas overleed dit mannetje kort na haar aankomst. Extra pijnlijk, want hij was genetisch gezien van grote waarde voor het Europese fokrpogramma. Afijn, sindsdien leeft Kaidi alleen, maar vrijdag verschenen foto’s van een transportkist in het hyenaverblijf op het internet. Er is nog geen informatie beschikbaar over de nieuwkomer. Kaidi is te herkennen aan wat fikse littekens die ze heeft overgehouden aan haar tijd in Hilvarenbeek, waar ze tevens al een paar keer moeder geworden is.

Logeren

Elders op de Savanne zijn de witkruinmangabeys tijdelijk niet te zien. Hun verblijf wordt opgeknapt. Wat de werkzaamheden precies inhouden en wanneer Oda, Casper en haar drie jongen weer te zien zullen zijn, is niet bekend.

Inhaalronde

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De septemberuitgave van het Vriendennieuws is online geplaatst. Wat blijkt? Dit jaar is het voortplantingssucces bij de witruggieren niet tot één kuiken beperkt gebleven! Een tweede kuiken is uiteindelijk liefdevol opgevoed door een koppel Rüppells gieren in Avifauna. Een kuiken was er dit seizoen ook bij de pruimkopparkieten in de Maleise Bosrand, al wordt daar ook gerouwd om de dood van de vader. De opbrengst van de eidereenden bij Bass Rock bedraagt dit jaar één jong. Verderop in het Oceanium werd deze zomer de geboorte van vier koeneusroggen gevierd. Een vrouwelijk slurfhondje completeert dit lijstje ‘vergeten geboortes’. Verder was het vertrek van een slurfhondje naar Leipzig dusver nog niet genoemd op het Blijdorper Bende Blog, net als de verhuizing van een mannelijke maraboe naar de Canarische Eilanden.

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het haaienjong uit 2020.

Het mutatielijstje noemt ook nog enkele sterfgevallen. In de lente is de mannelijke moeraswallaby overleden, gevolgd door een vrouwelijke koningspinguïn. Een grotere impact heeft de dood van de vrouwelijke zwartsnuithaai in het Oceanium. In 2020 behaalde Blijdorp een mondiaal primeur door te fokken met deze roofvissen en in 2021 lukte dat nog een keer. Even leek het erop dat Rotterdam de Europese ‘hofleverancier’ van deze imposante dieren zou worden, maar die droom lijkt nu in duigen te vallen. Een rekensommetje met de (geschatte) leeftijd van het dier leert dat ouderdom wel eens de boosdoener geweest zou kunnen zijn. Bij de Haaientunnel zwemt nu nog één mannelijke zwartsnuithaai rond.

Zorgenkindjes

Foto: Silvana Bouman (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp schoot in mei de Rotterdamse haven te hulp, zo schrijft het Vriendennieuws. In een pakketje, afkomstig uit Singapore, bleek een ernstig verzwakte gekko (soort onbekend) verstopt te zitten. Inmiddels is het diertje aangesterkt en is hij losgelaten in Amazonica, waar hij zich vermoedelijk helemaal thuis voelt tussen de weelderige beplanting. Het Vriendennieuws verklapt overigens ook dat de Diergaarde nadenkt over het maken van enkele aanpassingen aan de vlinderkoepel. Steeds meer luchtkussens in het dak raken lek tijdens noodweer. Van een doorbraak van beide zeilen is gelukkig nog geen sprake, maar de isolerende werking neemt hierdoor wel drastisch af. Op termijn moet er hoe dan ook iets aangepast worden.

Vletenvloot

Foto: Peter Verhoog (wwf.nl). Wilde vleet.

Het Wereld Natuur Fonds (WWF), ARK Natuurontwikkeling en Diergaarde Blijdorp zijn een nieuw partnerschap aangegaan, weet het Vriendennieuws. Deze organisaties, die eerder al samenwerkten om de steur terug te brengen naar de Rijn, oriënteren zich nu op een soortgelijk project voor de vleet (Dipturus spp. flossada & intermedius). Ooit kwamen deze reusachtige roggen ‘bij de vleet’ voor in de Noordzee, maar dat is helaas niet meer zo. De manier waarop het WWF en ARK dat willen veranderen, is door in gevangenschap te fokken met de vleet en de jonge roggen vervolgens uit te zetten. Het Oceanium is de faciliteit van voorkeur hiervoor. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!

Dinoflippers

De Europese dierentuinvereniging, EAZA, heeft voor het eerst Best Practice Guidelines voor zeeschildpadden gepubliceerd. Dit document, 58 pagina’s lang, stelt onder andere dat deze reptielen alleen in aquaria gehouden moeten worden als het gaat om gewonde individuen die niet meer vrijgelaten kunnen worden. Ook roept de EAZA op tot onderzoek naar het (mogelijke) belang van UV-licht voor de gezondheid van zeeschildpadden. Verder wordt er veel informatie gegeven over huisvestingseisen en over technieken om medische controles mogelijk te maken. De Best Practice Guidelines zijn samengesteld door de Sea Turtle Working Group, waarvan ‘onze’ Mark de Boer de voorzitter is. Diergaarde Blijdorp fungeert als nationaal opvang- en rehabilitatiecentrum voor aangespoelde zeeschildpadden. In het Oceanium zijn een groene zeeschildpad en een karetschildpad te bewonderen.

Kritiek bedreigd

In de Maleise Bosrand is laatst een Visaya-wrattenzwijn ter wereld gekomen. De kleine is regelmatig te zien en leeft samen met zijn/haar ouders, CJ en Olga, alsmede twee oudere zussen uit 2019. Blijdorper Bendelid Greet van Norde maakte de onderstaande foto. Zeg nu zelf: is het geen knapperd?

Onstuimige olifantenman verlaat Blijdorp: ”niets is veilig voor hem”

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp gaat afscheid nemen van Aziatische olifant Fahim. Volgende week vindt zijn transport naar de dierentuin van Kopenhagen plaats. De Denen hebben alvast een kleine delegatie naar Rotterdam gestuurd; Fahim is namelijk een olifant met een gebruiksaanwijzing. Sterker nog, sinds Fahim Taman Indah bewoont, heeft hij flink huisgehouden…

Circusolifant

Fahim is 2005 geboren te Zürich als zoon van twee ex-circusolifanten. Later verhuisde hij naar het Belgische Bellewaerde, waar hij samenwoonde met andere jongvolwassen heren. In de natuur vormen onervaren bachelors ook zulke groepen en vermoedelijk is dat een belangrijk onderdeel van hun emotionele en sociale ontwikkeling. Tijdens een stoeipartij raakte Fahim zijn slagtanden kwijt en zijn speelmaatje overleed onverwachts in 2017, waarna hij enkele jaren solitair leefde.

In 2020 vond de Europese coördinator een nieuw heenkomen voor Fahim: hij mocht zich voor het eerst gaan bewijzen als fokman. Zijn beoogde partner was Faya, een van de Rotterdamse dames. Eenmaal in Nederland werd echter al snel duidelijk dat dat makkelijker gezegd dan gedaan was. Hij gooide met takken, klom op hekken, sloeg beveiligingscamera’s uit bomen en trok de lampen van het plafond: het dierenpark in de Maasstad huisvest al een kwart eeuw bullen, maar bleek niet voorbereid op Fahims capriolen. Interesse in vrouwen had hij slechts mondjesmaat, en naar Faya keek hij aanvankelijk al helemaal niet om. Toch heeft hij zijn missie voltooid: in ‘Het Echte Leven In De Dierentuin’ kondigde Blijdorp aan dat Faya zwanger is.

Mentor

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Wellicht dat Fahim zijn speelse persoonlijkheid gedeeltelijk aan zijn ouders dankt, maar het lijkt er ook op dat hij simpelweg nog geen doorgewinterde charmeur is. Eigenlijk zou het goed zijn als hij enige tijd kan samenleven met een oudere bul. In het Poolse Łódź is een nieuw verblijf aangelegd dat hiervoor geschikt is. Een oude bekende van Rotterdam, de inmiddels 43-jarige Alexander, woont er al. Hopelijk kan hij als leermeester dienen voor Fahim. Hij krijgt er tevens gezelschap van de Emmense Yoe Ma en de Franse Tom.

Eigenlijk zou Fahim deze zomer al naar Oost-Europa vertrekken, maar de Polen hebben aangegeven dat ze extra tijd nodig hebben om het perk Fahim-bestendig te maken. De bouwkundige staat van Diergaarde Blijdorp gaat er ondertussen echter niet op vooruit en daarom moet Fahim nu voor zes maanden uitwijken naar Kopenhagen. De Deense hoofdstad diende eerder als tussenstop voor Naing Thein. Net als Alexander zou hij met pensioen gaan in Polen, maar hij overleed voordat hij zijn reis kon voltooien.

De Kopenhaagse olifantenkudde bestaat momenteel uit drie onverwante vrouwtjes, ieder met één jong. Of Fahim voorgesteld wordt aan de dames is niet bekend. Kopenhagen is tevens de geboortestad van Irma, de stammoeder van de Blijdorp-dynastie.

Haastige spoed…

Afbeelding: Diergaarde Blijdorp. Allereerste concept uitbreiding olifanten. Klik HIER voor groot formaat.

Diergaarde Blijdorp wil het olifantenverblijf moderniseren en uitbreiden. Het huidige concept, dat uit de jaren 90 stamt, gaat uit van een groep vrouwtjes met één man erbij. Van origine werden er ook meer vrouwtjes dan mannetjes uit Azië gehaald, maar nu die importgeneratie langzamerhand begint te verdwijnen, verschuift ook de sex-ratio. Waren er in de jaren 90 nog zeven vrouwtjes per bul in Europa, nu bungelt die verhouding rond de 2:1 en over een jaar of vijftien zal het 1:1 zijn. Meer ruimte voor mannetjesolifanten is dus noodzakelijk en Diergaarde Blijdorp – die nota bene de fokcoördinator is – wil een steentje bijdragen aan die transitie.

De perken van de Indische neushoorns en de kamelen gaan plaatsmaken voor een extra olifantenperk, niet geheel ongelijk aan de eindbestemming van Fahim. Het is een flinke ingreep en nu de stal van Fahim leeg komt te staan, biedt dat Blijdorp de nodige ‘ademruimte’ voor de werkzaamheden. Het park is dus niet op zoek naar een plaatsvervanger voor Fahim.

Op termijn zullen ook Trong Nhi en haar dochter Nhi Linh Blijdorp gaan verlaten. Zij zijn geen familie van de rest van de vrouwtjes en daardoor is een leiderschapsstrijd ontstaan. Amerika was hun oorspronkelijke bestemming, maar er heerst al enige tijd onduidelijkheid over hun verhuizing.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)