Geen eindeloze wachtrijen voor de kassa’s, gesloten souvenirwinkels en eenrichtingsverkeer: Diergaarde Blijdorp gaat per 20 mei weliswaar weer open voor abonnementhouders, maar het komt met enkele kanttekeningen. Ter voorbereiding op de heropening worden er deze week al enkele proefdagen georganiseerd om te kijken hoe de maatregelen uitpakken. De medewerkers en hun familie waren zo’n testgroep, alsmede de vrijwilligers en de belangrijke zakenrelaties. Ook de trouwste supporters van de dierentuin, de Vrienden van Blijdorp, mogen alvast komen voorproeven. Een aanbod waar ook ik, als lid van de vereniging, natuurlijk geen nee tegen zei. Eén ding kan ik beamen: post-pandemie Blijdorp is gelukkig geen dystopie van dwanghekken.
Vanaf aanstaande maandag kunnen abonnementhouders online een entreebewijs reserveren, waarvan er per dag maximaal 500 te vergeven zijn. Je hebt een kwartier de tijd om je kaartje vanachter plexiglas te laten scannen bij de hoofdingang en ontvangt direct een plattegrond. Aangenaam nieuws: het Oceanium, verreweg de grootste overdekte attractie in Blijdorp, is gewoon geopend voor bezoekers. Wel wordt er in de twee aquariumtunnels een beleid van ‘links is gaan, rechts is staan’ nageleefd door personeelsleden en zijn de kijkplatformen bij de zeeleeuwen, de Kwallenhoek, de Zeereservaat-Expo, het Publiekslab, het makiverblijf en het ‘glazen huis’ in het Natuurbehoudscentrum afgesloten. Een stukje verderop, in de open buitenlucht, is ook de hoofdroute netjes gemarkeerd met bordjes en linten in de huisstijl van Blijdorp. In de IJsgrot kan je alleen langs de onderwaterruiten van de ijsberen lopen, de vele nauwe paadjes achterin zijn niet toegankelijk. Ook het doodlopende pad langs de Prairie is afgesloten, idem voor het pad door de ibisvolière. Bij het verblijf van de prairiehondjes en de nabijgelegen ‘Amazonica-loop’ komen we het eerste grote stuk waar eenrichtingsverkeer geldt tegen. De gigantische vlinderkoepel is gewoon toegankelijk, al kan je even niet door de ruit van het meer kijken.
Aan de andere kant van de spoorweg, de Rivièrahal-Zijde, wordt goed duidelijk hoe lang de Diergaarde eigenlijk wel niet gesloten was: alle planten pronken ‘opeens’ felgroen en staan in volle bloei. Hoewel je de Gierenrots-volière niet in mag gaan, kan je van buitenaf goed zien dat er heel wat gebroed wordt door de inwonende aaseters. Ook valt in de hele Diergaarde op dat men niet stilgezeten heeft tijdens de sluiting. Vervallen hekjes staan er weer netjes bij, plantsoenen zijn aangeplant en bij het vlonder langs de giraffen is het gele spandoek deels vervangen door houten pilaren. Even terug, bij de hoofdingang, zijn de keien in de berm zelfs vervangen door een heus perceel met primula’s en een insectenhotel! Terug naar Afrika: daar is eenrichtingsverkeer van kracht in de Krokodillenrivier en de Okapi-Volière (op die volgorde). Als je vrede sluit met af en toe even in een kleine file staan, is het allemaal prima te doen met die anderhalve meter afstand.
Als je via de penseelzwijnen, bosbuffels en zwarte neushoorns (waar Blijdorp met grote markeringen op de grond zijn best doet om de bezoekersstroom te sturen) je weg vervolgt, kom je bij nog zo’n eenrichtings-stukje aan: het pad rondom het gorillaverblijf. Bij de aangrenzende Oewanja Kinderjungle is, zoals overal, alleen het afhaalpunt van het restaurant geopend, de deuren van het Roofdieren-Gebouw blijven dicht en wie de Wallaby-Walkabout wil betreden, moet dat doen via de kant van het directiegebouw. De Rivièrahal is met afstand het grootste slachtoffer van de COVID-19-maatregelen: de Westvleugel, de Tropenvleugel en de binnenspeeltuin zijn allemaal gesloten. Het grote Azië-themagebied is daarentegen wel grotendeels geopend, zij het wederom met eenrichtingsbeleid in opeenvolgend het Amoergebied, de Maleise Bosrand, de Chinese Tuin, het Aziatisch Moeras en de Himalaya. Het doodlopende pad naar het Longhouse is wel afgesloten, alsmede het doodlopende pad naar het binnenverblijf van de kuifmakaken. Ook de kleine Moerasvolière, Taman Indah en de Grote Vliegkooi blijven dicht. Wie langs de bamboestengels gluurt, kan zien dat de inwonende vogels met volle teugen genieten van de vrijgekomen bezoekerspaden. Een bezoek aan de Tijgerkreek en het buitenverblijf van de olifanten completeert een rondje Blijdorp: ook hier zijn enkele bospaadjes afgesloten met strategisch geplaatste bankjes en geldt bij de resterende delen eenrichtingsbeleid, richting de afgesloten Tweeling-Gebouwen.
Al met al is een dagje dierentuin prima te doen op een leuke en veilige manier. Voor de kasstroom is het te hopen dat de bezoekerscapaciteit spoedig opgevoerd kan worden, maar geniet tot die tijd vooral van een heerlijk rustig dagje uit. Op blijdorp.nl kan je alle essentiële informatie vinden.
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). ‘Tijdlijn Masterplan 2030.’ Klik HIER voor groot formaat.
Tegen alle verwachtingen in heeft Diergaarde Blijdorp vandaag digitaal een tipje van de sluier opgelicht over het Masterplan 2030. Hoewel de publiekspresentatie pas voor zondag gepland staat, ontvingen de medewerkers van de dierentuin gisteren al gedetailleerde uitleg over de toekomstdromen van het Rotterdamse park en sinds vandaag kunnen dus ook geïnteresseerde bezoekers online een eerste indruk krijgen. ‘Natuurlijk in Blijdorp’, zo luidt de slogan. Hoewel nog veel vragen onbeantwoord blijven, is één ding alvast duidelijk: aan ambitie in Blijdorp geen gebrek. De directeur: ”We zorgen voor een gezonde, duurzame bedrijfsvoering, waardoor we veel plannen uit eigen middelen kunnen financieren. Maar we hebben ook samenwerking en hulp van onze omgeving nodig. We willen graag krachten bundelen met partners, gemeente en overheid maar ook bezoekers, natuurbehoudsorganisaties, Vrienden, vrijwilligers en fans.”
In een twee minuten durend filmpje voert directeur Erik Zevenbergen hoogstpersoonlijk het woord. ”Wij zijn een Rotterdams icoon van 163 jaar oud, maar levenslustiger dan ooit.” Te beginnen met de grote lijnen: over tien jaar wil Blijdorp meer dan ooit tevoren betrokken zijn bij de instandhouding van de natuur. Onderzoek binnen de dierentuin en daarop aansluitende educatie krijgen een prominentere plek. Het budget ter ondersteuning van wereldwijde natuurbeschermingsprojecten moet significant groeien naar minimaal een miljoen euro per jaar: een bedrag dat onder meer verzameld moet worden via een jaarlijks bezoekersaantal dat stijgt naar de twee miljoen én via 30% meer welwillende organisaties die financiële bijdrages leveren. Diergaarde Blijdorp wil in 2030 niet alleen CO2-neutraal zijn, maar zelfs broeikasgassen weer opnemen om de schade door klimaatverandering in te perken. Niet-recyclebare materialen worden in de ban gedaan. Dit alles is al indrukwekkend zat, maar de sterren van de show zijn natuurlijk de geplande verbouwingen.
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie Komodovaranen-verblijf Eilandhoppen. Klik HIER voor groot formaat.
Het eerste bouwproject dat ons te wachten staat is de langverwachte overnetting van het Flamingo-Strand, waar deze zomer aan begonnen zal worden. Met respect voor Van Ravesteyns architectuur verandert dit verblijf nabij de stadsentree in een volière, zodat toekomstige flamingojongen niet meer gewiekt hoeven te worden (en beschermd worden tegen zeemeeuwen!). Klik HIER voor een nieuwsbericht van een tijdje terug waarin we meer uitlegden over het plan. Ook de Eilandhoppen-uitbreiding van het Oceanium gaat dit jaar al verrijzen op het terrein waar momenteel de het reuzenschildpaddenverblijf en een grasveldje gelegen zijn, klik voor uitleg daarover HIER. Ook gaat Blijdorp dit jaar de Bergdierenrots, die al enkele jaren niet meer toegankelijk is voor bezoekers vanwege zijn extreme bouwvalligheid, in de lak zetten. De monumentale rotstoren wordt, zoals al decennia lang de bedoeling was, het hart van de nog prille Himalaya-biotoop. Het wordt een tweede locatie voor rode panda’s, zodat toekomstige nestjes nog wat langer ‘in eigen huis’ kunnen blijven of wellicht komt er zelfs een tweede fokstel. Het sluit hoe dan ook feilloos aan op Blijdorps doelstelling om als wereldwijde fokcoördinator van deze soort éxtra betrokken te zijn bij deze diersoort. Of de Diergaarde het ook voor elkaar heeft gekregen om het achterliggende terrein bij het verblijf te trekken en of er (zoals in de wandelgangen al langer wordt gefluisterd) nog omringende perken komen voor Himalaya-bewoners, zal zondag moeten blijken.
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie gerestaureerde Victoria Serre. Klik HIER voor groot formaat.
In 2021 staan minimaal twee projecten op de planning: allereerst krijgen de François’ langoeren een nieuw optrekje. Bronnen melden dat het nieuwe onderkomen nabij de Bergdierenrots zal zijn. Deze bladetende apen uit het Chinees-Vietnamese grensgebied moeten vertrekken uit hun stulpje bij de Chinese Tuin omdat deze kooiconstructie tegen de Rivièrahal aangebouwd is: iets dat eigenlijk niet meer toegestaan is sinds dit pand tot rijksmonument uitgeroepen is, omdat dit afbreuk doet aan het ontwerp. Over die Rivièrahal gesproken: in 2021 wordt eveneens begonnen met de verbouwing van de Victoria Serre. Hoewel het een lange klus zal worden om de uitermate vervallen Oostvleugel op te lappen, houdt dat Blijdorp niet tegen alvast een impressie van het eindproduct vrij te geven. De Tropenvleugel wordt de belichaming van Blijdorps taakomschrijving als geregistreerde botanische tuin en de reuzenwaterlelie, de Victoria amazonica, is hoe dan ook een blijvertje. Minder zeker is of het bonte gezelschap van tropische zangvogels ook welkom is in de Victoria Serre 2.0 – daarover dadelijk meer.
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie uitgebreid olifantenverblijf. Klik HIER voor groot formaat.
Hij gaat er nu écht komen: het oli-duct! De volgende klus op de kalender is de eerste uitbreiding van het olifantenverblijf. Taman Indah was twintig jaar geleden toonaangevend in dikhuidenwelzijn en als onderdeel van Blijdorps taak als EEP-coördinator van de Aziatische olifant moet dat het weer worden. Daartoe moet het perk in westelijke richting groeien. Daarmee slaat Blijdorp drie vliegen in één klap: ook twee rijksmonumenten kunnen meegenomen worden in het plan. De bongo’s moeten namelijk wijken voor deze expansie en hun vervallen stal uit de jaren ’40 kan dan gelijk gerestaureerd worden. Het idee is niet geheel ongelijk aan de Toko Tjitjak, het patatrestaurant dat ook in zo’n gebouwtje gevestigd is. Vanaf het terras kunnen bezoekers de olifanten zien ravotten in een nieuwe waterpartij, die deze gigantische dieren kunnen bereiken via een nieuw te bouwen viaduct. Ondergronds keert de oude ‘Papegaaienlaan’ dan weer terug, het pad dat rechtstreeks van de Tweeling-Gebouwen naar de Grote Vijver liep. Ooit werd gesuggereerd dat zo’n tunnel mogelijkheden zou bieden tot het houden van enkele nachtactieve dieren, maar over zulke details is nog geen woord gerept. Ook gaat het bullenperk erop vooruit. Dit is fase één van de facelift van Taman Indah: later worden ook het kamelenverblijf en het openluchtgedeelte van het Aziatisch Moeras bij het perk getrokken, waarmee het olifantenverblijf qua oppervlakte het grootste onderkomen van Rotterdam wordt. De gesloten Vleermuizengrot wordt dan ingericht als stal voor een mannengroepje olifanten dat Blijdorp ook graag wil gaan huisvesten. Op de artist impression zijn op de achtergrond enkele Indische antilopes afgebeeld te midden van de olifanten: het lijkt er dus op dat Blijdorp nog steeds enkele andere diersoorten wilt onderbrengen hier. Deze tweede fase moet echter nog even op zijn beurt wachten, want een paar andere urgente klussen gaan daarvoor plaatsvinden…
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie nieuw gorillaverblijf. Klik HIER voor groot formaat.
Aansluitend op de realisatie van het olifantenviaduct krijgen gorilla Bokito en zijn soortgenoten een nieuw onderkomen: het wordt een groen en weelderig perk, gesitueerd in de zuidpunt van het park. ‘Bosrijk’, zo omschrijft Blijdorp het nieuwe buitenverblijf, dat hand in hand moet gaan met een riant nieuw binnenverblijf. In detail durft de Diergaarde nog niet te treden, maar het is goed mogelijk dat zo’n nieuw pand in de buurt van het huidige vrijwilligersgebouw zou komen. De conceptafbeelding lijkt een gerestaureerde Rendierenstal te tonen die omgetoverd is tot kijkhut. Vermoedelijk betekent deze onderneming het definitieve einde van de (karige) Australische en Europese themagebieden, al moet dat nog bevestigd worden. De nood is echter hoog bij de gorilla’s: met name het binnenverblijf kan echt niet langer. Het vertrek van de gorilla’s uit het Mensapengebouw is onderdeel van een overkoepelend thema. De Rivièrahal gaat, nadat elders in de tuin vervangende faciliteiten gerealiseerd zijn, gefaseerd leeggehaald worden. Geen dieren meer in de Rivièrahal, dat is het idee. Het tackelen van de reusachtige, meerjarige en uiterst dure taak van de restauratie van de Rivièrahal is namelijk de volgende klus op de kalender.
Afbeelding: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl). Impressie gerestaureerde Rivièrahal. Klik HIER voor groot formaat.
Het herstellen van de Rivièrahal in oorspronkelijke staat behoort tot een reeks karweien richting de tweede helft van het decennium waarover nog weinig details bekend gemaakt zijn. Wat bekend is, is dat de Centrale Hal net als vroeger een ‘Rotterdamse ontmoetingsplek’ gaat worden, met onder andere horecagelegenheden en tentoonstellingen. Het gerucht gaat dat de functie van speeltuin uitgeschoven gaat worden naar het tegen die tijd leegstaande Mensapengebouw. Voor deze periode valt ook het woord ‘Mammoetwoud’, verwijzend naar de zeldzame reuzensequoia-boom uit westelijk Noord-Amerika. Momenteel groeien er een paar (nog wat bescheiden) exemplaren van deze soort aan de zuidzijde van het Oceanium. Omstreeks deze tijd zal ook fase twee van de uitbreiding van het olifantenverblijf worden afgetrapt. Richting het einde van het decennium krijgen de Sumatraanse tijgers een nieuw heenkomen, gevolgd door een nog wat mysterieuze restauratie van de Grote Vijver.
De hoeveelheid informatie die Diergaarde Blijdorp vandaag naar buiten heeft gebracht is nog maar het topje van de ijsberg! Wat gaat er gebeuren met het vrijgekomen terrein van het gorillaverblijf? Wat is de bestemming voor de Tijgerkreek en de Grote Vijver? Wat is de toekomst van de bosrendieren en wallaby’s? Gaat de Dikhuidenvleugel ook leeggehaald worden? Het zijn vragen waar zondag hopelijk meer over bekend zal worden. In de tussentijd kan je HIER het filmpje met de directeur bekijken.
Wat doe je als je geen zin hebt in je buren en over een staart van meer dan een halve meter lang beschikt? Zweepslagen uitdelen! Een nare territoriale schermutseling heeft plaatsgevonden bij de Antilliaanse leguanen in het Natuurbehoudscentrum. Niet dat de verzorgers daarop zaten te wachten, maar het is wel een goed teken: het viertal begint geslachtsrijp te worden! Om verdere vechtpartijen te voorkomen zijn twee dieren nu weer verhuisd naar hun oude onderkomen bij het Caraïbisch Café, het andere koppel is alsnog te vinden bij het Natuurbehoudscentrum. Duimen maar voor eieren! Over eieren gesproken: eind vorig jaar is er weer een pannenkoekschildpad geboren, voorafgegaan door het overlijden van een mannelijke Egyptische landschildpad. Blijdorps succes met de tandkarpers zet eveneens door met de geboorte van zo’n 140 veelschubbige tandkarpers (Allodontichthys polylepis) achter de schermen. Eerder lukte het al met de Tequila-tandkarpers (Zoogoneticus tequila), Madagaskartandkarpers (Pachypanchax omalonota) en La Palma tandkarpers (Cyprinodon longidorsalis). Laatstgenoemde bewoont het middelste aquarium in het ‘glazen huis’.
Klein maar fijn
Foto: Mark Large (dailymail.co.uk)
Botanisch Blijdorp is weer een beetje gegroeid – een héél klein beetje. Nieuw in de plantenkassen achter de schermen is de Nymphaea thermarum, ’s werelds kleinste waterlelie. Hun soortnaam, thermarum, verraadt al iets over de soort: eind jaren ’80 werd de soort toevallig ontdekt door een Duitse bioloog aan de voet van een waterval nabij een heetwaterbron te Mashyuza, in Rwanda. Na de eeuwwisseling resulteerde het aanleggen van irrigatiewerken in de teloorgang van dit stukje natuur en het verdwijnen van de waterlelie, maar gelukkig waren er nog een paar van deze plantjes aanwezig op de Universiteit van Mainz. Voor de zekerheid werden er ook kweekprojecten op touw gezet in de Engelse Kew Gardens en via de Hortus Botanicus Leiden vonden zaadjes hun weg naar de Rotterdamse Diergaarde. De blaadjes van deze minilelies worden net iets groter dan een euromunt en hun aandoenlijke witte bloem, die nóg kleiner is, bestuiven ze met hun eigen meeldraden. Blijdorp hoopt in het voorjaar een paar van deze planten te kunnen vertonen in het Natuurbehoudscentrum en de Rivièrahal. Op die laatste plek kunnen ze in al hun kleinheid pronken naast hun reusachtige neef, de Victoria amazonica.
Mutatierubriek
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). ”De nieuwe man van het Prins-Alfredhert.”
De januari-uitgave van het Vriendennieuws stelt ons weer op de hoogte van enkele veranderingen in het bestand van de Diergaarde. Uit de dierentuin van Leipzig is in november een vrouwelijke Komodovaraan gekomen. Zij wordt hier gekoppeld aan Odin, het mannetje dat in 2018 uit hetzelfde Duitse park overkwam. Madame verblijft in het Aziëhuis en krijgt rond de eisprong bezoek van haar soortgenoot, die normaliter in de Rivièrahal verblijft. Het dekken is immers noodzakelijk voor de gezondheid van het vrouwtje, maar buiten de ovulatie om is het Aziëhuis iets te krap voor een duo van deze temperamentvolle reptielen. Het is de bedoeling dat de Komodovaranen volgend jaar een nieuw verblijf kunnen betrekken in de geplande Eilandhoppen-aanbouw van het Oceanium. Verder is in november een Indische antilope geboren in de Maleise Bosrand. Elders is de burgerlijke stand weer wat afgeslankt: een mannelijke poolvos, een flamingo, twee krokodilstaarthagedissen en een witkruinmangabey zijn overleden in het vierde kwartaal van 2019. In dezelfde periode verruilden een vrouwelijk kuifhertje, een vrouwelijke ringstaartmaki, een mannelijke wallaby, een slanke lori en een kapgier de Maasstad voor andere Europese dierentuinen. Bij de uitermate zeldzame Prins-Alfredherten heeft er een wisseling van de wacht plaatsgevonden: omdat het Rotterdamse mannetje vertrok naar Opel-Zoo in Duitsland, is er een nieuwe heer gearriveerd uit Tsjechië. Na een tumultueuze kennismaking met het vrouwtje kunnen de twee het inmiddels al wat beter vinden.
Alle beetjes helpen
Wil je Blijdorp helpen vernieuwen? Dat kan nu, gratis en voor niets! Digitaal winkelen is in Nederland goed voor een omzet van 20 miljard euro ieder jaar en via ‘SponsorKliks’ komt dat nu ook ten goede van de Vrienden van Blijdorp. Voordat je afrekent op bijvoorbeeld bol.com, thuisbezorgd.nl, Expedia, Greetz of CoolBlue, kan je nu simpelweg naar vriendenvanblijdorp.nl/sponsorkliks gaan. Daar zoek je dezelfde webshop op en reken je vervolgens af. Jou kost het niets extra’s, maar de Vrienden krijgen dan 75% van de vaste commissie die deze winkels moeten betalen bij een bestelling. Zo help je vanaf de bank de Diergaarde met het realiseren van toekomstige bouwprojecten. Bij voorbaat dank!
Meer zielen, meer vreugd
Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook)
Stichting AAP heeft dankzij Diergaarde Blijdorp weer een beetje ademruimte. Vanuit het opvangcentrum voor afgedankte exotische dieren zijn vijf wasberen overgekomen naar Rotterdam om hier hun dagen te slijten. Er is in de afgelopen jaren een toename geweest van het aantal mensen dat besluit jonge wasbeertjes in huis te nemen, veelal geïnspireerd door video’s die rondgaan op het internet. Eerst zijn ze nog schattig, maar op latere leeftijd worden ze steeds minder handelbaar. Vaak worden ze dan naar een opvang gebracht, maar soms worden ze ook simpelweg in het bos gedumpt. Daar kunnen deze omnivoren een ernstig gevaar vormen voor de inheemse natuur en zelfs permanente invasieve populaties vormen! Japan is in de afgelopen decennia op deze wijze volledig overrompeld door deze Noord-Amerikaanse soort en ook in Duitsland en de Kaukasus zijn immer groeiende populaties ontstaan door menselijk toedoen. In Blijdorp wordt dan ook niet gefokt met deze soort, waarvan inmiddels 12 dieren aanwezig zijn bij het terras van De Lepelaar.
Foto: Patrick van Oeveren (BB-Facebook). ”De andere zat op pa z’n rug.”
Een bijzondere geboorte in het Oceanium! Na zeven jaar bot vangen is de Diergaarde erin geslaagd te fokken met de pinchéaapjes. De twee kleintjes klampen zich stevig vast aan de rug van de moeder, die eind vorig jaar naar Blijdorp kwam. Ze kwam het mannetje gezelschap houden nadat zijn partner op hoge leeftijd overleed – met haar 26 jaar heeft ze een record gevestigd. De zwangerschap bij deze soort duurt zo’n vijf maanden, waar uit afgeleid kan worden dat het gelijk goed boterde tussen de twee nieuwe ouders. De vader draagt overigens ook zijn steentje bij aan de opvoeding en sjort de jongen ook wel eens rond. Het zal nog wel even duren voordat het geslacht vastgesteld kan worden, want zelfs bij de volwassen dieren is dat een heel karwei. Het kroost wordt verwelkomd door de EEP-coördinator in Bristol Zoo, want de Pinchéaap behoort tot de zeldzaamste primaten ter wereld, nu hij is teruggedrongen tot slechts 5% van zijn oorspronkelijke leefgebied waar nog zo’n 6.000 exemplaren leven. Deze kritiek bedreigde diersoort is door het IUCN zelfs een aantal keer opgenomen in de top 25 meest bedreigde diersoorten ter wereld.
Hulptroepen
-> Na publicatie verbeterd
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
De samenstelling van de bachelorgroep gelada’s is flink op de schop gegaan de laatste tijd. Mannetje Hagos, die vorig jaar samen met zijn dames als eerste gelada het nieuwe verblijf betrad, is samen met een van zijn zonen overgeplaatst naar de mannenkant. Daar wist hij al snel de positie van alfa te veroveren. Zijn troonopvolger aan de familiekant is Salto, voorheen lid van de mannengroep. De mannenkant is daarnaast gesterkt door de komst van een nieuw, jong mannetje uit een andere dierentuin. Blijdorp hoopt in de toekomst drie harems te huisvesten tegenover de Rivièrahal en op de oude terrassen een grote groep ‘vrijgezellen’ te plaatsen. Omdat geladagroepen complexe sociale structuren kennen die makkelijk verstoord worden, plaatsen dierentuinen niet graag dieren over, wat betekent dat het enige tijd zal duren voordat de Diergaarde meer dieren ontvangt.
Zie ze vliegen
Foto: Maxime Stok (BB-Stok). Deze neushoornvogel is opgegroeid tussen mensen en kan het niet vinden met soortgenoten. Door mee te doen aan de VVV, is ze ‘ambassadeur’ voor haar soort.
De Vrije Vlucht Voorstellingen zijn weer bezig! Na de winterstop is het weer nu goed genoeg om de vogelshows door te laten gaan. Elke dag om 11.00, 13.30 en 15.00 uur worden de demonstraties gehouden (behalve op maandagen, m.u.v. feestdagen en vakanties). Elke voorstelling is uniek: op basis van het weer maar ook de stemming van de vogels doen telkens andere dieren mee. Er bestaat enig controverse rondom vogelshows, maar dit is onterecht. Zo zouden dieren uitgehongerd worden: dit is ronduit een leugen. Ook hebben de dieren achter de schermen ruime huisvesting en de ongelimiteerde vliegruimte stimuleert zelfs voortplanting bij sommige soorten.
Beschuit met muisjes
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)
De geboortegolf zet door! Zoals we van ze gewend zijn, is er pril leven om gevierd te worden bij de enige Australische zoogdieren van de Rotterdamse dierentuin. Bij twee moeraswallaby’s steken er kopjes uit de buidels van de moederdieren. Direct na de geboorte, die volgt op de korte draagtijd, klauteren de hulpeloze kleintjes naar de buidel van de moeder om daar nog acht tot negen maanden te blijven. Ook in een ander verblijf, waar we het ook gewend zijn, is er geboortenieuws. Een jonge Indische antilope stapt rond in de Maleise Bosrand. Nu is hij nog een beetje timide, maar binnen mum van tijd zal hij meedoen met de volwassen dieren wanneer zij weer eens met z’n allen door het verblijf rennen en gekke bokkensprongen maken.
Houd de dief!
Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)
Op heterdaad betrapt! Deze ooievaar was er gloeiend bij toen hij aan de haal ging met het hooi van de zebra’s. Gelukkig ontvangt Diergaarde Blijdorp deze rovers met open armen. Omdat ze niet meer weg te denken zijn uit de Nederlandse cultuur en het landschap, is het makkelijk te vergeten dat ze op een gegeven moment volledig verdwenen waren uit ons kikkerlandje. Sinds ’69 zet de Vogelbescherming zich in om de ooievaar weer voet aan grond te geven via een reeks broed- en voederstations door het hele land. Met succes, want tien jaar geleden waren er alweer zo’n 700 broedparen. Wel duurde het nog even voordat de dieren uitgevogeld hadden hoe ze ’s winters naar het zuiden moesten trekken. Over verloop van tijd kwamen steeds meer individuen erachter dat het zuiden de goede richting was en tegenwoordig strijken Nederlandse ooievaars vooral neer in Mali, al blijft een groeiende groep ooievaars in de steeds mildere winters gewoon in Europa. Blijdorp biedt al jaren een veilige omgeving voor de ooievaar om zich voort te planten. Bijna altijd zijn ze wel te vinden op de nestboxen boven de spoorweg, op de schoorsteen van het Roofdieren-Gebouw en op het Flamingo-Strand.
Vlam in de pan
Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Bente na een aanvaring met Lalana.
Het is een roerige periode voor de Blijdorpse leeuwengroep. Pogingen om Bente voor te stellen aan Lalana en haar welpjes zijn dusver niet geslaagd. Wanneer Lalana wordt geconfronteerd met de andere leeuwin, wordt die onthaald met dreigende taal. Soms heeft Bente het met aan paar wonden moeten bekopen. Hoewel het publiek zijn adem inhoudt op dit soort momenten, is dit niet per se ongewoon. Aapal vervult zijn taak als leider goed en weet de dames uit elkaar te drijven indien nodig. Ook zijn de verzorgers nooit ver weg. Aziatische leeuwen kennen een veel minder hechte vorm van samenleven dan hun Afrikaanse evenbeelden en vooral wanneer jongen in het spel zijn, kunnen de gemoederen hoog oplopen. Doorgaans hebben Lalana en de kleintjes het buitenverblijf tot hun beschikking en vertoeft Bente in het publieke binnenverblijf. Aapal brengt de meeste tijd buiten door maar vergezelt Bente ook van tijd tot tijd. Chica verblijft ondertussen in het kleine buitenverblijf achter de schermen, naar verluidt wordt zij binnenkort overgeplaatst naar een andere dierentuin omdat zij ook weinig aansluiting vindt. Blijdorper Bendelid Ruud van Amersfoort legde een van de confrontaties vast.
Ze zijn misschien oud, maar ze halen nog steeds apenstreken uit: de ringstaartmaki’s in de Grote Vijver. In 2010 kwam een tiental lemuren uit Apenheul naar Rotterdam om daar hun oude dag te slijten. Ringstaartmaki’s besteden een groot deel van de dag aan onderlinge verhoudingen – niet geheel ongelijk aan mensen volgens sommigen – dus zo nu en dan kan het nogal botsen tussen twee dieren. Dat bleek eind vorig jaar het geval toen de verzorgers opeens een dier minder telden. Met een bootje gingen ze de vijver op, op zoek naar hun verstekeling. Uiteindelijk werd ze gevonden onder een graspol aan de oever. De hereniging was echter geen hartelijke: de drie dominante oudjes hadden het voorzien op haar en wisten ook de rest van de groep op te hitsen. De drenkeling bleek ook nog eens een flinke wond onder haar oksel te hebben. Binnen is ze daarvoor behandeld en stapsgewijs weer bij haar soortgenoten gezet, wat dusver een succes lijkt.
Uitzwaaien
Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)
Kleine Blijdorpers worden groot, zo ook bongo Kai. Alweer meer dan twee jaar geleden werd een tamelijk vergeten stukje Diergaarde verblijd met zijn geboorte. Werkelijk verblijd, want voortplanting bij deze bosantilope, ook wel ’s werelds mooiste antilope genoemd, is zeker geen garantie. In oktober vorig jaar is hij verhuisd naar het Deense Givskud Zoo. Het Vriendennieuws laat weten dat in die periode eveneens een mannelijk kuifhertje en een moeraswallaby zijn vertrokken naar de oosterburen, drie dames koeneusroggen en een maraboe naar Frankrijk zijn verhuisd en een François’ langoer-man verkast is naar Pairi Daiza.
”Nalatenschap”
Foto: Karin Seltenrijch (BB-Facebook)
Ongetwijfeld heb je haar eens wel zien zitten: het opmerkelijke dier dat de neushoornleguaan wordt genoemd. Ze verblijft in het stukje Antillen van het Oceanium, tegenover de mangrovebak. Het verblijf doet overigens eerder aan als een woestijngebied, maar dat moet het ook zijn: in het wild zijn ze te vinden in droge regio’s van het eiland Hispaniola (verdeeld tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek), waar ze steeds zeldzamer worden. Al enige tijd heeft Blijdorp alleen een vrouwtje van deze soort, nadat haar partner ingeslapen werd. Het lijkt er nu op dat hij toch zal voortleven: het Vriendennieuws laat weten dat het vrouwtje mogelijk eieren draagt. Wordt (hopelijk) vervolgd!
Poedoe-Perikelen
Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)
De komende tijd wordt het een komen en gaan in het Zuid-Amerika continent, in het specifiek bij het stukje Andes: momenteel verblijft hier één Chileense poedoe. Deze zal binnenkort het park verlaten om ruimte te maken voor twee jonge broertjes. Eén van die mannetjes zal uiteindelijk doorreizen naar een ander park en het overgebleven mannetje krijgt dan gezelschap van een vrouwtje.
Oceanium-Update
Het Publiekslab en het nieuwe Natuurbehoudscentrum tonen enige overeenkomst: beide zalen van het Oceanium zijn, op de verblijven zelf na, niet gethematiseerd en vrijwilligers zijn er volop aanwezig om te vertellen over de dieren. Helaas zijn de deuren van het Publiekslab al sinds augustus vorig jaar gesloten. De verzorgers ontdekten toen een parasiet in het systeem en bij nadere inspectie bleek dat hij wijdverspreid door alle aquaria aanwezig was. Hoewel de schade onder de dieren naar verluidt beperkt is gebleven, moest het hele aquariumrek tegen de vlakte gegooid worden. Sindsdien is er op het oog weinig vooruitgang geboekt, maar bronnen melden dat de zaal in april weer open moet gaan. Dan nog een klein nieuwtje vanuit Platform Zeezicht. ”Is dat het platform bij de zeeleeuwen?” Nee, een bekende naam is het niet voor menig Blijdorp-bezoeker. Platform Zeezicht is het tussenstukje tussen de Amazone-aquaria en het pinguïnverblijf in het Oceanium. Leuk voor de jongere bezoekers is de nieuwe quiz die daar nu te doen is, waardoor ze spelenderwijs wat te weten komen over de gevolgen van zwerfafval en plastic op het leven in de zee.
Zonnebaden
Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)
”Is die echt?” Het is een veelgehoorde vraag in de Krokodillenrivier. Doodstil kunnen ze op hun stukje strand liggen, de drie gigantische Nijlkrokodillen van Blijdorp. Uiteraard spreekt vooral het dier dat normaliter neerstrijkt vlak voor de bezoekersruit tot de verbeelding. In de loop der jaren hebben de kroko’s ieder hun favoriete plekjes op de kade verworven, maar door daar dag in, dag uit te liggen hebben ze flinke kuilen gecreëerd. Om ze wat beter zichtbaar te maken, moest er het een en ander opgehoogd worden, maar dat betekent dat ze toch echt even van hun plekjes zouden moeten wijken. Het had flink wat voeten in de aarde om een van de strandjes te ontruimen, maar tegen een schadevergoeding bestaande uit een lekkere snack zei de groep natuurlijk geen nee.
Komodo-Commotie
Foto: Anja Theunissen (BB-Facebook)
In 2012 bliezen de Vrienden van Blijdorp het Aziëhuis, tot dan toe een stallencomplex, nieuw leven in. Sindsdien is het gebouw constant in ontwikkeling geweest: soorten kwamen en gingen. Zo zijn er tegenwoordig vleesetende planten te zien waar aanvankelijk schuttersvissen zaten, hebben de krokodilstaarhagedissen plaats gemaakt voor wandelende bladeren, is er een nachtverblijf gerealiseerd voor slanke lori’s en is een reptielenterrarium vervangen door een verblijf voor toepaja’s. Terwijl her en der dus ‘kinderziekten’ verholpen werden, bleef er één hekelpunt over: het verblijf van de Komodovaranen. Het was het klapstuk van het Aziëhuis, maar eigenlijk werkte het niet goed voor de dieren. Vandaar dat Blijdorp binnenkort een nieuw onderkomen gaat realiseren bij het Oceanium, als onderdeel van Eiland-Hoppen. Het lijkt er nu op dat we ze tot die tijd niet meer gaan zien: het verblijf staat leeg en ook het soortbordje is weggehaald. Dat betekent niet dat ze niet meer in Rotterdam aanwezig zijn: al langere tijd verbleef het mannetje in het oude verblijf in de Rivièrahal en zo nu en dan zou ging hij naar de Maleise Bosrand om het vrouwtje te dekken. Of het vrouwtje nu permanent is ingetrokken bij de man, is niet bekend. Een tijdje terug werd immers al bekend dat Blijdorp binnenkort van vrouwtje zou wisselen, dus mogelijk is ze naar een andere dierentuin en doet een toekomstige Komodo-dame gewoon haar intrede in het Aziëhuis.
Kattenkwaad
Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)
Nu iedereen zich vergaapt aan de leeuwenwelpjes (die je dankzij DIT filmpje van Blijdorp nu ook uit elkaar kan houden), zou je bijna vergeten hoe het met de andere grote katachtigen in het park gesteld is. Voor de Sumatraanse tijgers geldt nog steeds een fokverbod. In principe zouden Emas en Alia een goed koppeltje zijn, maar de Europese dierentuinen zitten simpelweg vol. Alia heeft inmiddels een implantaat gekregen waardoor ze zo nu en dan wel op bezoek kunnen gaan bij elkaar en zo zichzelf kunnen bezighouden. Ook van de Amoerpanters hoeven we niet veel te verwachten de komende tijd. Zo zeldzaam dat ze zijn, momenteel zijn weinig dierentuinen op zoek naar nieuwe aanwas. Daarnaast mogen Cema en Vatne ook niet meer met elkaar fokken, want toen er in 2016 een paar welpjes dood ter wereld kwamen, was een hiervan zwart. Blijkbaar hebben Cema en Vatne allebei het recessieve gen voor de zwarte vachtkleur, maar zwarte Amoerpanters zijn niet bepaald bevorderlijk voor het fokprogramma: vaak worden ze verstoten door de ouderdieren. Momenteel hoopt de Diergaarde dat de stamboekhouder een vervanger kan regelen voor Cema.
Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Soms kunnen de herenigingen tussen Alia en Emas er heftig aan toegaan… (archieffoto)
Geen eindeloze wachtrijen voor de kassa’s, gesloten souvenirwinkels en eenrichtingsverkeer: Diergaarde Blijdorp gaat per 20 mei weliswaar weer open voor abonnementhouders, maar het komt met enkele kanttekeningen. Ter voorbereiding op de heropening worden er deze week al enkele proefdagen georganiseerd om te kijken hoe de maatregelen uitpakken. De medewerkers en hun familie waren zo’n testgroep, alsmede de vrijwilligers en de belangrijke zakenrelaties. Ook de trouwste supporters van de dierentuin, de Vrienden van Blijdorp, mogen alvast komen voorproeven. Een aanbod waar ook ik, als lid van de vereniging, natuurlijk geen nee tegen zei. Eén ding kan ik beamen: post-pandemie Blijdorp is gelukkig geen dystopie van dwanghekken.
Vanaf aanstaande maandag kunnen abonnementhouders online een entreebewijs reserveren, waarvan er per dag maximaal 500 te vergeven zijn. Je hebt een kwartier de tijd om je kaartje vanachter plexiglas te laten scannen bij de hoofdingang en ontvangt direct een plattegrond. Aangenaam nieuws: het Oceanium, verreweg de grootste overdekte attractie in Blijdorp, is gewoon geopend voor bezoekers. Wel wordt er in de twee aquariumtunnels een beleid van ‘links is gaan, rechts is staan’ nageleefd door personeelsleden en zijn de kijkplatformen bij de zeeleeuwen, de Kwallenhoek, de Zeereservaat-Expo, het Publiekslab, het makiverblijf en het ‘glazen huis’ in het Natuurbehoudscentrum afgesloten. Een stukje verderop, in de open buitenlucht, is ook de hoofdroute netjes gemarkeerd met bordjes en linten in de huisstijl van Blijdorp. In de IJsgrot kan je alleen langs de onderwaterruiten van de ijsberen lopen, de vele nauwe paadjes achterin zijn niet toegankelijk. Ook het doodlopende pad langs de Prairie is afgesloten, idem voor het pad door de ibisvolière. Bij het verblijf van de prairiehondjes en de nabijgelegen ‘Amazonica-loop’ komen we het eerste grote stuk waar eenrichtingsverkeer geldt tegen. De gigantische vlinderkoepel is gewoon toegankelijk, al kan je even niet door de ruit van het meer kijken.
Aan de andere kant van de spoorweg, de Rivièrahal-Zijde, wordt goed duidelijk hoe lang de Diergaarde eigenlijk wel niet gesloten was: alle planten pronken ‘opeens’ felgroen en staan in volle bloei. Hoewel je de Gierenrots-volière niet in mag gaan, kan je van buitenaf goed zien dat er heel wat gebroed wordt door de inwonende aaseters. Ook valt in de hele Diergaarde op dat men niet stilgezeten heeft tijdens de sluiting. Vervallen hekjes staan er weer netjes bij, plantsoenen zijn aangeplant en bij het vlonder langs de giraffen is het gele spandoek deels vervangen door houten pilaren. Even terug, bij de hoofdingang, zijn de keien in de berm zelfs vervangen door een heus perceel met primula’s en een insectenhotel! Terug naar Afrika: daar is eenrichtingsverkeer van kracht in de Krokodillenrivier en de Okapi-Volière (op die volgorde). Als je vrede sluit met af en toe even in een kleine file staan, is het allemaal prima te doen met die anderhalve meter afstand.
Als je via de penseelzwijnen, bosbuffels en zwarte neushoorns (waar Blijdorp met grote markeringen op de grond zijn best doet om de bezoekersstroom te sturen) je weg vervolgt, kom je bij nog zo’n eenrichtings-stukje aan: het pad rondom het gorillaverblijf. Bij de aangrenzende Oewanja Kinderjungle is, zoals overal, alleen het afhaalpunt van het restaurant geopend, de deuren van het Roofdieren-Gebouw blijven dicht en wie de Wallaby-Walkabout wil betreden, moet dat doen via de kant van het directiegebouw. De Rivièrahal is met afstand het grootste slachtoffer van de COVID-19-maatregelen: de Westvleugel, de Tropenvleugel en de binnenspeeltuin zijn allemaal gesloten. Het grote Azië-themagebied is daarentegen wel grotendeels geopend, zij het wederom met eenrichtingsbeleid in opeenvolgend het Amoergebied, de Maleise Bosrand, de Chinese Tuin, het Aziatisch Moeras en de Himalaya. Het doodlopende pad naar het Longhouse is wel afgesloten, alsmede het doodlopende pad naar het binnenverblijf van de kuifmakaken. Ook de kleine Moerasvolière, Taman Indah en de Grote Vliegkooi blijven dicht. Wie langs de bamboestengels gluurt, kan zien dat de inwonende vogels met volle teugen genieten van de vrijgekomen bezoekerspaden. Een bezoek aan de Tijgerkreek en het buitenverblijf van de olifanten completeert een rondje Blijdorp: ook hier zijn enkele bospaadjes afgesloten met strategisch geplaatste bankjes en geldt bij de resterende delen eenrichtingsbeleid, richting de afgesloten Tweeling-Gebouwen.
