Kort Nieuws #184

Welkom

Foto: piranha-info.com. Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de luipaardcactusmeerval (Pseudacanthicus leopardus). Een klein groepje is uitgezet in het bassin van de dwergkaaiman. Het is een soort uit de familie der pantsermeervallen, bodembewonende zoetwatervissen met zuignapmondjes. Daarmee schrapen ze algen van rotsen en eten ze kleine ongewervelden. Pantsermeervallen worden in de aquariumhandel ook wel pleco’s genoemd. Als je er eentje adopteert, check dan altijd om welke soort het gaat: sommige kunnen erg groot worden en zijn dan lastig te verzorgen.

De grote inhaalslag

Dit is het laatste nieuwsbericht dat in 2022 zal verschijnen op het Blijdorper Bende Blog. Fijne feestdagen toegewenst, lieve lezers! Zodat iedereen up-to-date het nieuwe jaar ingaat, is deze nieuwskatern extra lang en delen we nog wat nieuwtjes die we eerder over het hoofd zagen. Daarbij delen we ook wat informatie uit de meest recente uitgave van het Vriendennieuws, die normaliter pas over een paar maanden openbaar zouden worden. Graag vragen we van jullie een kleine wederdienst: overweeg om in 2022 lid te worden, schenk een geliefde een lidmaatschap als cadeau of doe een kleine donatie aan Blijdorp. Dankjewel!

Groot klein nieuws

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook). Blijdorp fokte een paar jaar geleden ook al met de kantjils.

Te beginnen bij een zege in de Maleise Bosrand: er zijn afgelopen zomer twee Balabac-kantjils geboren in Diergaarde Blijdorp! Dat is erg bijzonder, want de vader van de kleintjes is een van slechts twee fokmannetjes voor deze bedreigde soort in heel Europa. Het is dus erg belangrijk dat hij zijn genen doorgeeft. Beide kalfjes zijn vrouwelijk, maar hopelijk kan hij volgend jaar wat zonen verwekken. Blijdorp heeft drie fokvrouwtjes waarmee hij potentieel gekoppeld kan worden. Met in totaal zes individuen herbergt Rotterdam eigenhandig ongeveer de helft van alle kantjils in gevangenschap wereldwijd. Een paar van deze nachtactieve ‘dwergherten’ zijn te zien in het nachtdierenhok in het Aziëhuis.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het is nooit bekend gemaakt waarom de bladstaartgekko’s achter de schermen zitten, maar mogelijk is luchtvochtigheid in het NBC het probleem.

Het is gemakkelijk om de kluts kwijt te raken in het Natuurbehoudscentrum. Het is een eeuwig komen en gaan van dieren! Dit jaar hebben is een roodoorbuulbuul uitgevlogen hier. Achter de schermen is tevens een kritiek bedreigde Annam-waterschildpad uit het ei gekropen, mogelijk dat hij uiteindelijk voor de schermen geplaatst wordt. Al enkele jaren zijn de Annam-waterschildpadden niet zichtbaar voor bezoekers. De totale afwezigheid van de bladstaartgekko’s is tevens nog altijd een groot gemis onder bezoekers. De dieren lijken het achter de schermen echter naar hun zin te hebben, met laatst zelfs een onverwachtse geboorte.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Wel te zien zijn een heleboel pasgeboren Maleise wandelende bladeren (goed zoeken!) en een paar jonge gilamonsters. Blijdorp heeft de smaak aardig te pakken met de laatstgenoemde soort: dit jaar zijn een aantal gila’s uitgevlogen naar andere parken en laatst zijn wederom zeven gila-eieren uitgekomen. Het zijn de enige gilamonsters die dit jaar geboren zijn in de dierentuinwereld. De teller staat nu op zeventien gilamonsters in Blijdorp, waarmee het park de grootste populatie ter wereld herbergt.

Vogelvlucht (deel 1)

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Slechts een handjevol dierentuinen houdt papegaaiduikers.

Ook in de grote volières is het makkelijk om de tel kwijt te raken tijdens het broedseizoen. Uiteindelijk een bescheiden resultaat op de klippen van Bass Rock, het vogelverblijf bij de entree van het Oceanium. Eén jonge papegaaiduiker is toegevoegd aan de kolonie, net als drie zeekoeten. De opbrengst bij de Falklands lag iets lager dan normaal met drie koningspinguïns en één ezelspinguïn, maar daar zijn de verzorgers niet rouwig om. Er is juist sprake van actief populatiebeheer om overbevolking te voorkomen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De laatste blauwgele ara’s zijn op transport gegaan.

Een bewogen jaar bij de Zuid-Amerikaanse vogels. Er waren ‘gebruikelijke’ succesjes bij de hyacinthara’s, rode ibissen en kuifseriema’s; voor de jonge seriema en een deel van de ibissen is alweer een nieuw tehuis gevonden, net als voor een hyacinthara (uit ’21). Dat mag ook wel, want de volgende baby-hyacinth is alweer onderweg! Minder opvallend, maar wel uniek was de geboorte van een witwangfluiteend. Toch was het vooral een jaar van afschalen: Blijdorp heeft dit jaar afscheid genomen van de laatste geelvleugelara’s, blauwgele ara’s en groenvleugelara’s. Achter de schermen is nog maar één soldatenara aanwezig. Deze soorten werden gehouden bij de Vrije Vlucht Voorstellingen, maar deze vogelshow zal niet terugkeren.

 Vogelvlucht (deel 2)

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De geboorte van een secretarisvogel dit jaar was een primeur.

In de Gierenrots-volière, op de Savanne, zijn dit jaar voor de verandering geen maraboes uitgevlogen. Zij bleven wat langer in het winterverblijf vanwege de nestbouw van de secretarisvogels. Behalve de jonge secretaris zijn dit jaar drie Rüppells gieren, één kapgier en twee witkopgieren uitgevlogen. Voor twee daarvan, een witkop en een Rüppells, waren geen geschikte pleegouders beschikbaar in Blijdorp en daarom zijn zij ‘geadopteerd’ door Vogelpark Avifauna. Nu we het toch over de Gierenrots hebben: laatst is de volière weer opengesteld voor bezoekers. Door wat kleine aanpassingen zijn bezoekers nu te allen tijde afgeschermd van de vogels. Er geldt namelijk nog altijd een afschermplicht in verband met de griepepidemie onder watervogels en pluimvee in Europa.

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook). Weinig dierentuinen hebben zoveel succes met de violette schildtoerako als Blijdorp.

En wat is er dit jaar gebeurd in de Okapi-Volière? Een heleboel! Niet alleen was er een ware ‘baby boom’ bij de muisvogels, geelkeelfrankolijnen en driekleurglansspreeuwen, maar ook de violette schildtoerako’s hebben maar liefst twee nestjes met twee jongen grootgebracht. De groenhelmtoerako’s zijn ook weer van de partij met twee kuikens. De zomertortels hebben twee eieren uitgebroed en er waren ook twee legsels bij de sneeuwkaptapuiten, de recentste daarvan was goed voor maar liefst drie kuikens! Oh, en dan waren er ook nog de vier kleine marmertalingen bij de vijver. Helaas suggereren nieuwe bronnen dat zij het niet gered hebben. De klad zat er dit jaar ook weer in bij de vergrijzende groep bijeneters en zwaluwen, met wederom nul eieren. Zout in de wonden is de recente dood van een van de twee hoppen.

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook). De eerste jonge flamingo’s sinds 2004.

Drie gezonde purperglansspreeuwen bij de buren, bij het Weverkopje, zijn een schrale troost. De aanwas bij de textorwevers zelf bedraagt vijf à tien kuikens, waar de verzorgers genoegen mee nemen. In de Krokodillenrivier zijn (voor zover bij ons bekend) dit jaar geen vogels uitgevlogen. Daar staat tegenover dat op het Flamingo-Strand maar liefst twaalf van deze roze langpoten uit het ei kropen, plus broedsucces bij de Baers witoogeenden én de noordelijke pijlstaarten!

 Vogelvlucht (deel 3)

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). De kolonie molinettispreeuwen bereikte dit jaar recordgrootte.

Grotendeels hetzelfde liedje als altijd in de Victoria Serre: Balispreeuwen, muisvogels, roodoorbuulbuuls en kroonduiven alom. Het liedje, of beter gezegd het oorverdovende getjirp, van de molinettispreeuwen klinkt echter luider dan ooit tevoren: de kolonie is meer dan verdubbeld in grootte dit jaar, tot een zestigtal vogels! Er zijn al een paar kandidaten gevonden voor het opvangen van de nieuwe generaties. Totdat het zover is, voorkomen de verzorgers handmatig dat er nog meer eieren uitkomen.

Foto: Shirley Kroos (BB-Facebook). De nieuwsgierige jonge shama’s stalen de show in de Victoria Serre deze zomer.

Met zo’n imposante zwerm zou je bijna vergeten dat ook de geelkeelgaailijsters (3x) en de shamalijsters (10x) een erg productief broedseizoen achter de rug hebben. De meeste shama’s zijn al doorverhuisd. Op de valreep van 2022 ook nog een langverwacht kuiken bij de manenduiven. Er waren ook onsuccesvolle broedpogingen bij de irenabuulbuuls, zwartnekvruchtenduiven en dolksteekduiven, maar wie weet pakt dat beter uit in 2023. Blijdorp gaat het nieuwe seizoen in met vijf reuzentoekans, na een jaar met twee sterfgevallen en één geboorte.

Uitzwaaien

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)

Sumatraanse tijger Emas laat de polder achter zich. In Duitsland heeft de fokcoördinator een vrouwtje gevonden waarmee hij zich mag voortplanten. Voorlopig blijft ons vrouwtje Alia, inmiddels al aardig op leeftijd, alleen achter in de Tijgerkreek. Eveneens vertrokken naar de oosterburen zijn twee kuifhertjes. Het betreft het koppel dat tot voor kort in het ‘bosverblijf’ van de Himalaya-biotoop verbleef. Op deze plek hadden de dieren veel last van stress.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Dan nog een paar oude nieuwtjes die we niet eerder gemeld hadden op het Blijdorper Bende Blog. In mei heeft Rotterdam afscheid genomen van vicuña Evita (2020), zij is inmiddels helemaal ingeburgerd in Berlijn. Het nieuwe Vriendennieuws meldt het vertrek van verschillende jongvolwassenen, waaronder een violette schildtoerako, een Visaya-wrattenzwijn, twee slurfhondjes en twee Balispreeuwen. In het mutatieoverzicht staan tevens zes kortsnuitzeepaardjes: dit betreft opvangdieren die, na een uitgebreid revalidatieproces, deze zomer in het volste geheim teruggeplaatst zijn in de Oosterschelde.

In memoriam

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De doodsoorzaak van de koedoeman is niet bekend gemaakt.

Helaas zijn er dit jaar ook weer een paar weduwes en weduwnaren bijgekomen in Blijdorp. Na jarenlang succes is de fok bij de Himalaya-glansfazanten opeens stilgevallen met de dood van het vrouwtje. Manlief is naar verluidt achter de schermen geplaatst. Bij de grote koedoes is het mannetje gestorven. Zonde, want de jonge bok heeft zich nooit kunnen bewijzen als vader. Ingewijden melden dat Blijdorp momenteel nadenkt over de toekomst van de resterende koedoes in de dierentuin, omdat de kudde steeds vaker ruzie heeft met de giraffen. Het Vriendennieuws meldt verder het overlijden van een slanke lori, een koningspinguïn, een Balispreeuw, een textorwever en een flamingo. Nog recenter is de onverwachtse dood van vicuña Marion, in april van dit jaar geboren, en de dood van de laatste huiscavia.

Dier zoekt dier

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Elders is Blijdorp druk bezig met het samenstellen van nieuwe koppeltjes. Er is een mannelijke toepaja in ontvangst genomen om het vrouwtje in het Aziëhuis gezelschap te houden. Ook de wallaby’s hebben weer een heer in hun midden (uit Wildlands Emmen), al zit de groep voorlopig aan de anticonceptie. De onvruchtbare bongobok is op transport gegaan naar Tsjechië. Ons overgebleven vrouwtje heeft nu gezelschap van een jongedame uit GaiaZOO en het verblijf kan weer eventjes mee dankzij een kleine facelift. Rotterdam is nog in afwachting van een nieuwe bongoman om de dames het hof te maken. Er zijn sinds 2019 geen bongo’s geboren in Rotterdam.

Botanisch Blijdorp

De plantenkundigen in Diergaarde Blijdorp zitten niet stil. Op de Savanne zijn nieuwe bomen aangeplant. Ondergronds zijn speciale structuren van kunststof aangebracht die de wortels moeten beschermen tegen het gewicht van giraffen. Hieronder zie je hoe de transplantatie eraan toeging.

Kort Nieuws #171

Breaking

Update 19.15: ietwat onverwachts is op de webcams op blijdorp.nl te zien dat er een okapi geboren is in het Hart van Afrika. De Diergaarde heeft nog niks bericht. We proberen momenteel uit te vogelen wie de moeder is, al gaat het vermoedelijk om M’buti. Dit zou haar derde jong zijn na Mhina (2019) en Mboshi (2017), en de vijfde okapi die ooit in dit verblijf geboren is. De vader is Ngwani. 

-> Update 22 november: Diergaarde Blijdorp heeft bevestigd dat de bovenstaande informatie correct is.

Uitstel…

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook)

In tegenstelling tot wat de dierentuin van Kopenhagen eerder liet weten, begeeft Aziatische olifant Fahim zich nog altijd op Nederlandse grond. Het is niet helemaal duidelijk wat de reden voor de vertraging van zijn vertrek is. Er wordt door fans druk gespeculeerd over problemen met zijn papierwerk, of medische testen die niet de gewenste uitslag zouden geven, of belemmerende coronaregels. Blijdorper Bende kan vooralsnog niks bevestigen, maar we houden jullie op de hoogte. Klik HIER voor ons eerdere bericht.

… Maar geen afstel!

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Het lijkt erop dat gevlekte hyena Kaidi eindelijk gezelschap gaat krijgen van een soortgenoot. Alweer bijna twee jaar geleden kwam zij vanuit Safaripark Beekse Bergen naar Diergaarde Blijdorp, als beoogde partner voor Kara. Helaas overleed dit mannetje kort na haar aankomst. Extra pijnlijk, want hij was genetisch gezien van grote waarde voor het Europese fokrpogramma. Afijn, sindsdien leeft Kaidi alleen, maar vrijdag verschenen foto’s van een transportkist in het hyenaverblijf op het internet. Er is nog geen informatie beschikbaar over de nieuwkomer. Kaidi is te herkennen aan wat fikse littekens die ze heeft overgehouden aan haar tijd in Hilvarenbeek, waar ze tevens al een paar keer moeder geworden is.

Logeren

Elders op de Savanne zijn de witkruinmangabeys tijdelijk niet te zien. Hun verblijf wordt opgeknapt. Wat de werkzaamheden precies inhouden en wanneer Oda, Casper en haar drie jongen weer te zien zullen zijn, is niet bekend.

Inhaalronde

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De septemberuitgave van het Vriendennieuws is online geplaatst. Wat blijkt? Dit jaar is het voortplantingssucces bij de witruggieren niet tot één kuiken beperkt gebleven! Een tweede kuiken is uiteindelijk liefdevol opgevoed door een koppel Rüppells gieren in Avifauna. Een kuiken was er dit seizoen ook bij de pruimkopparkieten in de Maleise Bosrand, al wordt daar ook gerouwd om de dood van de vader. De opbrengst van de eidereenden bij Bass Rock bedraagt dit jaar één jong. Verderop in het Oceanium werd deze zomer de geboorte van vier koeneusroggen gevierd. Een vrouwelijk slurfhondje completeert dit lijstje ‘vergeten geboortes’. Verder was het vertrek van een slurfhondje naar Leipzig dusver nog niet genoemd op het Blijdorper Bende Blog, net als de verhuizing van een mannelijke maraboe naar de Canarische Eilanden.

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het haaienjong uit 2020.

Het mutatielijstje noemt ook nog enkele sterfgevallen. In de lente is de mannelijke moeraswallaby overleden, gevolgd door een vrouwelijke koningspinguïn. Een grotere impact heeft de dood van de vrouwelijke zwartsnuithaai in het Oceanium. In 2020 behaalde Blijdorp een mondiaal primeur door te fokken met deze roofvissen en in 2021 lukte dat nog een keer. Even leek het erop dat Rotterdam de Europese ‘hofleverancier’ van deze imposante dieren zou worden, maar die droom lijkt nu in duigen te vallen. Een rekensommetje met de (geschatte) leeftijd van het dier leert dat ouderdom wel eens de boosdoener geweest zou kunnen zijn. Bij de Haaientunnel zwemt nu nog één mannelijke zwartsnuithaai rond.

Zorgenkindjes

Foto: Silvana Bouman (BB-Facebook)

Diergaarde Blijdorp schoot in mei de Rotterdamse haven te hulp, zo schrijft het Vriendennieuws. In een pakketje, afkomstig uit Singapore, bleek een ernstig verzwakte gekko (soort onbekend) verstopt te zitten. Inmiddels is het diertje aangesterkt en is hij losgelaten in Amazonica, waar hij zich vermoedelijk helemaal thuis voelt tussen de weelderige beplanting. Het Vriendennieuws verklapt overigens ook dat de Diergaarde nadenkt over het maken van enkele aanpassingen aan de vlinderkoepel. Steeds meer luchtkussens in het dak raken lek tijdens noodweer. Van een doorbraak van beide zeilen is gelukkig nog geen sprake, maar de isolerende werking neemt hierdoor wel drastisch af. Op termijn moet er hoe dan ook iets aangepast worden.

Vletenvloot

Foto: Peter Verhoog (wwf.nl). Wilde vleet.

Het Wereld Natuur Fonds (WWF), ARK Natuurontwikkeling en Diergaarde Blijdorp zijn een nieuw partnerschap aangegaan, weet het Vriendennieuws. Deze organisaties, die eerder al samenwerkten om de steur terug te brengen naar de Rijn, oriënteren zich nu op een soortgelijk project voor de vleet (Dipturus spp. flossada & intermedius). Ooit kwamen deze reusachtige roggen ‘bij de vleet’ voor in de Noordzee, maar dat is helaas niet meer zo. De manier waarop het WWF en ARK dat willen veranderen, is door in gevangenschap te fokken met de vleet en de jonge roggen vervolgens uit te zetten. Het Oceanium is de faciliteit van voorkeur hiervoor. Uit respect voor de Vrienden van Blijdorp wacht Blijdorper Bende doorgaans met het overnemen van de updates uit het Vriendennieuws tot ze dit tijdschrift openbaar maken op hun website. Wil je dit kwartaalblad vers van de pers kunnen lezen? Word dan lid van de vereniging!

Dinoflippers

De Europese dierentuinvereniging, EAZA, heeft voor het eerst Best Practice Guidelines voor zeeschildpadden gepubliceerd. Dit document, 58 pagina’s lang, stelt onder andere dat deze reptielen alleen in aquaria gehouden moeten worden als het gaat om gewonde individuen die niet meer vrijgelaten kunnen worden. Ook roept de EAZA op tot onderzoek naar het (mogelijke) belang van UV-licht voor de gezondheid van zeeschildpadden. Verder wordt er veel informatie gegeven over huisvestingseisen en over technieken om medische controles mogelijk te maken. De Best Practice Guidelines zijn samengesteld door de Sea Turtle Working Group, waarvan ‘onze’ Mark de Boer de voorzitter is. Diergaarde Blijdorp fungeert als nationaal opvang- en rehabilitatiecentrum voor aangespoelde zeeschildpadden. In het Oceanium zijn een groene zeeschildpad en een karetschildpad te bewonderen.

Kritiek bedreigd

In de Maleise Bosrand is laatst een Visaya-wrattenzwijn ter wereld gekomen. De kleine is regelmatig te zien en leeft samen met zijn/haar ouders, CJ en Olga, alsmede twee oudere zussen uit 2019. Blijdorper Bendelid Greet van Norde maakte de onderstaande foto. Zeg nu zelf: is het geen knapperd?

Kort Nieuws #155

It’s a rich man’s world

Foto: Florien de Graaf (BB-Facebook)

De overheid laat dierentuinen niet geheel aan hun lot over, zo blijkt uit het derde steunpakket voor de bedrijven die het zwaarst getroffen zijn door de pandemie. Nederlandse dierentuinen staan zeker op dat lijstje: door de wekenlange sluitingen, beperkte bezoekersaantallen en weggevallen partners verliezen zij dit jaar collectief 132 miljoen euro aan omzet. Het is een bijgestelde prognose sinds de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen in juli een geschat omzetverlies 150 miljoen rapporteerde. Toen vroeg de branche-organisatie om 110 miljoen euro van de overheid. Het Rijk komt nu met een potje van 39 miljoen om parken die faillissement moeten aanvragen financieel te ondersteunen. Alleen instellingen die in het bezit zijn van een dierentuinvergunning, bij de Kamer van Koophandel ingeschreven staan als dierentuin, plantentuin of kinderboerderij en die financieel gezond waren voorafgaand aan de crisis, kunnen aanspraak maken op de tegemoetkoming. De precieze invulling van de regeling wordt momenteel uitgewerkt. Directeur Erik Zevenbergen van Diergaarde Blijdorp heeft laten weten dat het Rotterdamse dierenpark momenteel uitgaat van een omzetverlies van 17 miljoen in 2020, waarvan zij zelf slechts 7 miljoen kunnen dragen. Diergaarde Blijdorp ontvangt tegenwoordig op een gemiddelde dag slechts 20% van de normale bezoekerscapaciteit. Al met al is deze handreiking een welkom steuntje in de rug, maar Blijdorp is nog niet uit de problemen.

Across the pond

Foto: Greet van Norde (BB-Facebook)

Een nieuweling in het Noord-Amerikaanse themagebied: een jonge poolvos is bij de Rotterdamse groep geplaatst. De reeds aanwezige dieren zijn allemaal mannetjes en vermoedelijk is de nieuweling dat dus ook, maar beide kampen kunnen nog niet echt met elkaar opschieten. Wat opvalt is dat deze poolvos een egaal witte vacht heeft. Dat, terwijl poolvossen in de zomer normaliter een donkere vacht krijgen onder invloed van het toenemende zonlicht. Dat de nieuwkomer nu pas een deel van zijn winterse kledij verliest, lijkt te verklappen dat hij afkomstig is uit een noordelijke dierentuin. Een stukje verderop, op de Prairie, is er ook sprake van uitbreiding: de bizonkudde telt met de geboorte van een mannetje nu maar liefst elf individuen. De moeder is Bep. Vader Aiden heeft vorig jaar ook al twee keer voor nageslacht gezorgd.

In koelen bloede

Foto: Jop Kempkes (BB-Beheer/Facebook)

Ondanks de huidige stand van zaken in Blijdorp is het Natuurbehoudscentrum toch nog een beetje gegroeid. Een van de verblijven die uit de Zee van Cortez stamt, is nu het onderkomen geworden van enkele spinschildpadden. Deze reptielen uit Madagaskar waren al vaker te zien in het Oceanium: zo was de rechterflank van het ploegschaarschildpadden-perk een tijdje afgezet voor enkele spinschildpadden en ook in het centrale ‘glazen huis’ duiken van tijd tot tijd wat jonge exemplaren op. De spinschildpad is een kritiek bedreigde diersoort: van nature komen ze voor langs de zuidwestkust van het Oost-Afrikaanse eiland, een gebied rijk aan doornige struiken. Het vrouwtje legt slechts één ei per nest, wat deze soort sowieso vrij kwetsbaar maakt voor menselijke verstoring. En verstoring, dat is er massaal: Madagaskar behoort tot de tien armste landen ter wereld en de overheid heeft weinig zeggenschap over kwesties als natuurbehoud. De habitat van de spinschildpad is in de periode 1970-2000 gehalveerd door de oprukkende landbouw en in de periode 2000-2012 is zijn resterende leefgebied vermoedelijk wéér gehalveerd. Verder vormt de introductie van niet-inheemse plantensoorten een serieuze bedreiging, net als toenemende menselijke consumptie (nu andere schildpaddensoorten al lokaal uitgeroeid zijn) en de illegale handel voor de Chinese medicijnen- en huisdierenmarkt. Een schrijnend gebrek aan kennis over de spinschildpad maakt internationale actie lastig. Vanuit Tsjechië wordt een Europees Stamboek (ESB) bijgehouden voor de spinschildpadden die in gevangenschap aanwezig zijn om voortplantingssucces te bevorderen.

Tropisch Transport

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

De bantengs in de Maleise Bosrand moeten het voorlopig zonder heer stellen. De stier staat momenteel apart in de Spoorwegdriehoek in afwachting van zijn verhuizing naar een ander park. De EEP-coördinator in Chester heeft dat besloten omdat dit mannetje een jong is van een van de dames in de Rotterdamse kudde. Wat er gebeurd is met de volwassen stier die vorig jaar uit Burgers’ Zoo overkwam, is onduidelijk, net als het vraagstuk of deze stier de vader is van de twee bantengs die dit jaar geboren zijn in de Diergaarde. Doordat Blijdorp jaarlijks voortplantingssucces weet te behalen met de bantengs, gaan er wel vaker dieren op transport. Zo is een stier die vorig jaar naar Safaripark Beekse Bergen vertrok recentelijk voor het eerst vader geworden.

Nassen

Foto: Angelique Wubben (BB-Facebook)

De Koedoekraam heeft weer een gedaanteverwisseling ondergaan! Het horecapuntje, gesitueerd tussen de Gierenrots en de weide van de bongo’s, is nu geheel in Afrikaanse sferen gehuld. Nouja, met uitzondering van de afgebeelde Aziatische olifant en hyacinthara… Oh ja, voor zij die zich zorgen maken: geen reden tot paniek, de klassieke vuilnisbak in de vorm van een nijlpaard staat er nog steeds 😉

Klein maar fijn

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

De Oostvleugel van de Rivièrahal, de Victoria Serre, is nog altijd niet toegankelijk voor bezoekers vanwege de COVID-19-preventiemaatregelen, maar dat lijken de inwoners niet zo erg te vinden. In juli is er namelijk een kroonduif uit het ei gekropen, zo meldt de Diergaarde. De Sclaters kroonduif is een grote blauw-rode vogel uit Nieuw-Guinea. Pas sinds 2018 worden ze gezien als een aparte diersoort in plaats van als variant van de Scheepmakers kroonduif. Er zijn in het wild nog twee andere soorten kroonduiven uit het geslacht Goura, dat een nauwe verwantschap deelt met de manenduif en dodo. Dit is de eerste keer dat er in Rotterdam is gefokt met deze zeldzame vogelsoort sinds er in 2018 een kleintje uit het ei kroop in de Maleise Bosrand. Een interessante observatie op de achtergrond van de bovenstaande foto is dat het erop lijkt dat er een kleine verandering is geweest in de Tropenvleugel: het gaas dat de Van-Harencarspel-volière, met zijn markante groene tegeltjes, van de rest van de Victoria Serre scheidde, lijkt te zijn weggehaald. Dit deel van de Rivièrahal begon zijn bestaan in de jaren ’40 als verblijf voor krokodillen, maar heeft sinds 1965 onder andere paradijsvogels, Hollandse duinvogels, flamingo’s, ibissen, oropendola’s, ara’s en toekans gehuisvest.

-> Update: wat blijkt? Deze foto is ín de Van-Harencarspel-kooi gemaakt, het gaas is er nog altijd. De kroonduiven zijn recent in dit hok geplaatst, samen met de manenduiven en papoeamaina’s.

Mutaties

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook)

De derde editie van het Vriendennieuws van dit jaar is een feit! Zoals gewoonlijk stond het kwartaalblad van de vereniging Vrienden van Blijdorp vol met interessante behind-the-scenes-verhalen en zelfs directeur Erik Zevenbergen voerde even het woord in een emotionele brief over de kwetsbare financiële situatie van ”ons dierbare Blijdorp.” Bovendien werden er ook enkele nieuwtjes gedeeld die dusver niet gemeld waren op het Blijdorper Bende Blog. Zo is er in juni een slanke lori geboren in het Aziëhuis. Het is de vierde keer dat deze nachtactieve halfapen in Rotterdam voor nageslacht gezorgd hebben. Dat is bewonderenswaardig, want deze bedreigde diersoort wordt in slechts tien andere Europese dierentuinen gehouden. Overlijdensberichten zijn er voor een mannelijke wasbeer, een vrouwelijke zebra en een vrouwelijke wallaby. Verder is er veel berichtgeving afkomstig van de hoefdieren. Bij de bongo’s heeft in de loop van mei en juni een wisseling van de wacht plaatsgevonden: een mannelijke bongo is naar Antwerpen verstuurd, terwijl het Zuid-Franse Montepellier hun mannetje naar Blijdorp gestuurd heeft. Ook bij de Mhorr-gazelles was het een drukte van belang: voorafgaand aan de geboorte van twee mannetjes in mei en juni zijn twee heren van deze kritiek bedreigde diersoort vertrokken naar het Belgische Planckendael. Ze maken daar nu onderdeel uit van een nieuwe mannengroep, die samenleeft met de eveneens kritiek bedreigde addax en Kordofangiraffe. Hoewel ze voorlopig dus niet zullen bijdragen aan het fokprogramma, zijn dit soort mannengroepen wel degelijk zeer belangrijk. Doordat Mhorr-gazelles van nature in harems leven, ontstaat er in gevangenschap een zogenaamd ‘mannenoverschot’. Het vormen van bachelor-kuddes gaat dat tegen. In 2015 keerde de Mhorr-gazelle, na vier decennia uitsluitend in gevangenschap bestaan te hebben, terug naar de wildernis van de Westelijke Sahara dankzij het harde werk van Europese dierentuinen en een donatie door UNESCO.

Ringstaart-Oorlog

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Heden ten dage is het doorloopverblijf van de ringstaartmaki’s niet toegankelijk, maar toen het dat nog wél was, is je wellicht wel eens iets opgevallen: er zat altijd één groepje lemuren buiten en één in het voorste segment van het nachtverblijf. Dat had zo zijn redenen: ringstaartmaki’s zijn onderling pittige beesten. Kibbelen over rangordes en dominantie is een van hun voornaamste bezigheden en vaak lopen de frontlinies bij zulke conflicten precies tussen verschillende families. Zo ook in Blijdorp. Uit Apenheul kwamen in 2018 twee stammen over: de Kanto-clan en de Iza-clan. Eigenlijk heeft het nooit geboterd tussen de twee partijen. Aanvankelijk waren ze in grootte ongeveer gelijk aan elkaar: Kanto had vier dochters en Iza drie. Inmiddels zijn er echter vijf kleine Kanto’tjes geboren en opeens had Iza’s familie wel erg veel vijandigheid om zich heen… De stress eiste zijn tol op een dochter van Iza, Ileen, en zij werd gevaarlijk ziek. Iza’s familie is daarom half mei achter de schermen geplaatst, in de quarantaineverblijven achter het Henri Martinhuis. Het Vriendennieuws meldt dat Ileen al snel weer de oude was dankzij een kuurtje van antibiotica en maagbeschermer. Het is niet bekend wat het lot van de Iza-clan zal zijn. Tip: uit respect voor de Vrienden van Blijdorp hebben wij een paar weken gewacht met het delen van de nieuwtjes uit het Vriendennieuws. Wil jij direct op de hoogte worden gebracht van de actualiteit? Word dan lid van de vereniging!

Buiten Blijdorp

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook)

Hoe gaat het nu met… De araparkieten? Als je het idee hebt dat de aravolière er dit jaar een beetje leeg uitziet, heb je geen ongelijk. De laatste araparkiet, een mannetje, is in januari namelijk verhuisd naar de Exmoor Zoo in Groot-Brittannië. Het dierenpark heeft aan Blijdorper Bende laten weten dat zij en Rotterdam de laatste twee dierentuinen in Europa waren die probeerden te fokken met deze bedreigde vogelsoort uit Mexico. Vorig jaar hebben de twee araparkieten van de Exmoor Zoo een dochter verwekt en toen het laatste vrouwtje in Blijdorp wegviel, was de keuze om het mannetje op transport te doen snel gemaakt. De Rotterdamse emigrant is aan het volwassen vrouwtje gekoppeld en zij hebben inmiddels voor nageslacht gezorgd! Het geslacht van het kuiken is nog onbekend, maar mogelijkerwijs kan dit jong gematched worden met die van vorig jaar om zo nog een generatie te realiseren. Het is geen ideaal koppel vanwege hun verwantschap, maar veel andere opties zijn er niet zolang er geen andere araparkieten opduiken in privécollecties of overzeese dierentuinen. Er zijn nog maar 2.000 tot 3.000 araparkieten in het wild.

Foto: Exmoor Zoo (Facebook). Dit jaar geboren araparkiet.

Kort Nieuws #151

Afscheid

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Het verdriet is groot in Diergaarde Blijdorp: giraffeman Banio is overleden op 7 juni, bijna dertien jaar nadat hij in Tsjechië geboren werd. De dierentuin meldt dat dierenartsbezoekjes al langere tijd routine waren voor hem, maar dat zijn dood toch vrij onverwacht kwam. De Universiteit Utrecht bekommert zich om de zaak en uiteindelijk zullen delen van zijn lijf gebruikt worden voor educatieve doeleinden. Van nature worden giraffen ergens tussen de 10 en 15 jaar oud, waar in gevangenschap nog eens zo’n 10 jaar bovenop kan komen. Banio was sinds 2009 aanwezig in Rotterdam en heeft in totaal zestien jongen verwekt, waarvan alleen Khaleesi en Maartje nog niet uitgevlogen zijn. De zeven dames van de Blijdorp-kudde zullen door de Britse EEP-coördinator een nieuwe fokman toegewezen krijgen.

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook)

Het recent gepubliceerde Vriendennieuws vermeldt nog twee tragische sterftegevallen. Te beginnen bij de buren van de langnekken: hyenaman Kara, die kampte met een tumor in zijn mond, is overleden. In 2019 kwam hij naar Blijdorp. Hij was toen al een van de oudste hyena’s in Europa, maar de hoop was dat hij hier toch nog voor nageslacht kon zorgen. Omdat hij twee decennia geleden in Caïro geboren werd, was zijn bloedlijn waardevol voor de Europese populatie. Om een paring tot stand te kunnen brengen, vertrok de enige andere hyena die Blijdorp op dat moment had, mannetje Jelai, en kwam er een vrouwtje met de bijnaam ‘Bollie’ uit Frankrijk aan. Zij overleed echter onverwacht en hoewel ze spoedig vervangen werd door een ander vrouwtje uit Beekse Bergen, is het er niet meer van gekomen.

Foto: Rob van Eijk (BB-Facebook)

Tot slot is ook nog een andere bekende Afrikaan niet meer: dwergnijlpaard Floris moest ingeslapen worden. Als jongvolwassene betrok hij in 2013 de Dikhuidenvleugel tezamen met soortgenoot Eveline, maar ook op latere leeftijd bleef voortplanting uit. Een trucje dat in zulke situaties toegepast wordt door verzorgers, is dat koppeltjes tijdelijk uit elkaar gehaald worden. Dat is een natuurlijkere vorm van huisvesting voor deze solitaire bosbewoners en wanneer ze dan uiteindelijk weer samen gezet worden, wil dat nog wel eens voortplantingsgedrag stimuleren. De reünie liep echter in het honderd en Floris kon na afloop niet goed meer lopen. Een röntgenfoto wees uit dat het ging om een gecompliceerde botbreuk, iets wat niet te genezen is.

‘Nieuw’

Foto: CCBC (silentforest.eu). Archieffoto.

Recentelijk heeft de Rotterdamse Diergaarde zijn jaarverslag van 2019 uitgegeven, en wat blijkt? Vorig jaar is er een nieuwe vogelsoort gearriveerd achter de schermen: de Sumatraanse gaailijster (Garrulax bicolor). Hun natuurlijke leefgebied mag dan wel het op een na grootste eiland van Zuidoost-Azië zijn, maar tientallen jaren van habitatvernietiging en illegale vangst voor de huisdierenmarkt eisen hun tol op de soort. De Sumatraanse gaailijster was een van de doelsoorten van de EAZA Silent Forest Campaign en met dank aan Europese dierentuinen kan er dit jaar een fokcentrum voor de soort opgezet worden ter plaatse, al ligt het project vooralsnog stil door de COVID-19-pandemie. Deze bedreigde vogelsoort wordt gehouden in twintig Europese dierentuinen en vanuit Chester Zoo wordt een fokprogramma (EEP) gecoördineerd. Of er plannen zijn om de soort ook voor de schermen te plaatsen, is niet bekend.

Mutaties

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). Okapi Gerrit.

Het Vriendennieuws informeert ons over enkele wijzigingen in het bewonersbestand uit het eerste kwartaal van 2020 die dusver onopgemerkt waren gebleven. In het Afrikaanse themagebied zijn twee vrouwelijke klipdassen overleden, net als een vrouwelijk Visaya-wrattenzwijn en een mannelijke vissende kat in de Maleise Bosrand. Ook bij de vogels zijn er enkele sterfgevallen te betreuren: een mannelijke shamalijster en een mannelijke kroonparelhoender. Verder zijn er drie vrouwelijke kroeskoppelikanen vertrokken, is een vrouwelijke kuifhertje naar Polen verhuisd en is een vrouwelijke vissende kat op transport gegaan naar Griekenland. Ook is het duidelijk geworden dat okapi Gerrit, het eerste jong dat geboren werd in het Hart van Afrika (2017), eindelijk Rotterdam verruild heeft voor Lissabon. De Okapi-Volière wordt nu nog bewoond door mannetje Ngwani, de volwassen vrouwtjes Kamina en M’buti en hun kalfjes Kisala en Mhina. Tot slot vermeldt het Vriendennieuws ook nog de komst van twee wasberen uit Antwerpen.

Love is in the air

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Jonge banteng.

Verterende aanzichten alom. Het tweede bantengkalfje van het jaar is een feit: het is een dochter van Marieke. Ook bij de Californische zeeleeuwen zijn er nu twee pups ter wereld gekomen: June heeft er een dochter bij, Junia gedoopt, en Toya is bevallen van ene Sofie. Ook bij de witkruinmangabeys is het tweemaal raak en verder zijn er jongen te spotten bij de prairiehondjes, grondeekhoorns, wevervogels, geelkeelfrankolijnen, maraboes en moeraswallaby’s. In het Oceanium hebben alle koeneusrog-dames jongen voortgebracht, vier stuks. Het telg wordt achter de schermen aangeleerd om eten van de verzorgers aan te nemen, maar zal op termijn terugkeren naar de Mangrove. En, uhm, uit beeldmateriaal is gebleken dat ook de tapirs Ketiga en Pooh hun best doen om in een toekomstige geboorterubriek genoemd te worden…

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). Jonge mangabey.

Zo ziet post-corona Blijdorp eruit

Geen eindeloze wachtrijen voor de kassa’s, gesloten souvenirwinkels en eenrichtingsverkeer: Diergaarde Blijdorp gaat per 20 mei weliswaar weer open voor abonnementhouders, maar het komt met enkele kanttekeningen. Ter voorbereiding op de heropening worden er deze week al enkele proefdagen georganiseerd om te kijken hoe de maatregelen uitpakken. De medewerkers en hun familie waren zo’n testgroep, alsmede de vrijwilligers en de belangrijke zakenrelaties. Ook de trouwste supporters van de dierentuin, de Vrienden van Blijdorp, mogen alvast komen voorproeven. Een aanbod waar ook ik, als lid van de vereniging, natuurlijk geen nee tegen zei. Eén ding kan ik beamen: post-pandemie Blijdorp is gelukkig geen dystopie van dwanghekken.

Vanaf aanstaande maandag kunnen abonnementhouders online een entreebewijs reserveren, waarvan er per dag maximaal 500 te vergeven zijn. Je hebt een kwartier de tijd om je kaartje vanachter plexiglas te laten scannen bij de hoofdingang en ontvangt direct een plattegrond. Aangenaam nieuws: het Oceanium, verreweg de grootste overdekte attractie in Blijdorp, is gewoon geopend voor bezoekers. Wel wordt er in de twee aquariumtunnels een beleid van ‘links is gaan, rechts is staan’ nageleefd door personeelsleden en zijn de kijkplatformen bij de zeeleeuwen, de Kwallenhoek, de Zeereservaat-Expo, het Publiekslab, het makiverblijf en het ‘glazen huis’ in het Natuurbehoudscentrum afgesloten. Een stukje verderop, in de open buitenlucht, is ook de hoofdroute netjes gemarkeerd met bordjes en linten in de huisstijl van Blijdorp. In de IJsgrot kan je alleen langs de onderwaterruiten van de ijsberen lopen, de vele nauwe paadjes achterin zijn niet toegankelijk. Ook het doodlopende pad langs de Prairie is afgesloten, idem voor het pad door de ibisvolière. Bij het verblijf van de prairiehondjes en de nabijgelegen ‘Amazonica-loop’ komen we het eerste grote stuk waar eenrichtingsverkeer geldt tegen. De gigantische vlinderkoepel is gewoon toegankelijk, al kan je even niet door de ruit van het meer kijken.

Aan de andere kant van de spoorweg, de Rivièrahal-Zijde, wordt goed duidelijk hoe lang de Diergaarde eigenlijk wel niet gesloten was: alle planten pronken ‘opeens’ felgroen en staan in volle bloei. Hoewel je de Gierenrots-volière niet in mag gaan, kan je van buitenaf goed zien dat er heel wat gebroed wordt door de inwonende aaseters. Ook valt in de hele Diergaarde op dat men niet stilgezeten heeft tijdens de sluiting. Vervallen hekjes staan er weer netjes bij, plantsoenen zijn aangeplant en bij het vlonder langs de giraffen is het gele spandoek deels vervangen door houten pilaren. Even terug, bij de hoofdingang, zijn de keien in de berm zelfs vervangen door een heus perceel met primula’s en een insectenhotel! Terug naar Afrika: daar is eenrichtingsverkeer van kracht in de Krokodillenrivier en de Okapi-Volière (op die volgorde). Als je vrede sluit met af en toe even in een kleine file staan, is het allemaal prima te doen met die anderhalve meter afstand.

Als je via de penseelzwijnen, bosbuffels en zwarte neushoorns (waar Blijdorp met grote markeringen op de grond zijn best doet om de bezoekersstroom te sturen) je weg vervolgt, kom je bij nog zo’n eenrichtings-stukje aan: het pad rondom het gorillaverblijf. Bij de aangrenzende Oewanja Kinderjungle is, zoals overal, alleen het afhaalpunt van het restaurant geopend, de deuren van het Roofdieren-Gebouw blijven dicht en wie de Wallaby-Walkabout wil betreden, moet dat doen via de kant van het directiegebouw. De Rivièrahal is met afstand het grootste slachtoffer van de COVID-19-maatregelen: de Westvleugel, de Tropenvleugel en de binnenspeeltuin zijn allemaal gesloten. Het grote Azië-themagebied is daarentegen wel grotendeels geopend, zij het wederom met eenrichtingsbeleid in opeenvolgend het Amoergebied, de Maleise Bosrand, de Chinese Tuin, het Aziatisch Moeras en de Himalaya. Het doodlopende pad naar het Longhouse is wel afgesloten, alsmede het doodlopende pad naar het binnenverblijf van de kuifmakaken. Ook de kleine Moerasvolière, Taman Indah en de Grote Vliegkooi blijven dicht. Wie langs de bamboestengels gluurt, kan zien dat de inwonende vogels met volle teugen genieten van de vrijgekomen bezoekerspaden. Een bezoek aan de Tijgerkreek en het buitenverblijf van de olifanten completeert een rondje Blijdorp: ook hier zijn enkele bospaadjes afgesloten met strategisch geplaatste bankjes en geldt bij de resterende delen eenrichtingsbeleid, richting de afgesloten Tweeling-Gebouwen.

Al met al is een dagje dierentuin prima te doen op een leuke en veilige manier. Voor de kasstroom is het te hopen dat de bezoekerscapaciteit spoedig opgevoerd kan worden, maar geniet tot die tijd vooral van een heerlijk rustig dagje uit. Op blijdorp.nl kan je alle essentiële informatie vinden.

Plattegrond Diergaarde Blijdorp
« van 12 »