De vreugde is groot in Rotterdam: olifant Bangka is zwanger, zo bericht de Diergaarde in abonnementhoudersblad De Giraffe. Ze is uitgerekend omstreeks maart/april 2021. De dracht van Aziatische olifanten duurt 22 maanden, dus ze is al een aardig eindje op weg en alle voortekenen zijn gunstig. Het is een ‘afscheidscadeau’ van Timber, de bul die dit jaar naar Wildlands in Emmen vertrok. Het wordt het derde kalf voor Bangka, die afgelopen november haar twintigste verjaardag vierde. Ze is zelf geboren en getogen onder de rook van de havenstad en is de kroonprinses van de Irma-dynastie. Ze wordt vergezeld door haar bejaarde moeder en haar dochter uit 2010, Faya. Zoontje Sunay, uit 2015, is dit jaar uitgevlogen naar het Franse La Tanière. Ook van die twee kinderen is Timber de vader. Faya is inmiddels al een echte dame en met een beetje geluk zal ook zij op korte termijn met een bolle buik rondlopen, maar dan door ’toedoen’ van Fahim.

Voor zij die de olifanten in Blijdorp niet bij naam kennen: je hebt ‘oma’ Irma, een inmiddels een vijftig jaar oude dame die in ’84 het allereerste olifantenkalfje van Nederland voortbracht. Haar stamboom kent tegenwoordig nazaten door heel Europa en zelfs in Amerika, maar van haar dochters woont gewoon nog thuis: dat is dus Bangka. De Irma-groep wordt gecompleteerd door de jongvolwassen Faya. Er is nog een tweede groepje in de Diergaarde, maar zij zullen relatief snel vertrekken. Dat zijn Trong Nhi en dochtertje Nhi Linh. Zij delen geen verwantschap met de Irma-tak en de laatste tijd nam Trong Nhi geen genoegen meer met haar onderdanige status. Het leidde tot geduw en slapeloze nachten voor Irma en dat is op haar oude dag simpelweg te gevaarlijk. Trong Nhi’s moeder, Douanita, is destijds om soortgelijke redenen op transport gegaan, maar Trong Nhi was toen hoogzwanger en kon niet mee. Er woont momenteel één mannetje in Blijdorp, dat is Fahim.

Van origine werden er meer vrouwtjes dan mannetjes uit Azië gehaald, maar nu die importgeneratie langzamerhand begint te verdwijnen, verschuift ook de sex-ratio. Waren er dertig jaar geleden nog zeven vrouwtjes per bul, nu bungelt dat cijfer rond de twee en over een jaar of vijftien zal het 50-50 zijn. Vrouwtjes blijven doorgaans hun leven lang bij hun moeder, maar mannetjes weken zich van nature los op een gegeven moment. Dan bezoeken ze in het wild afwisselend andere jonge vrijgezellen, maar ook oudere mannetjes en soms komen ze nog even buren bij hun moeder, en soms staan ze ook een poosje alleen. Veel bestaande ZOO-verblijven stammen uit de tijd dat er per vrouwengroep slechts één à twee heren gehouden werden. Om ruimte te maken voor de groeiende populatie jonge mannetjes en om hun sociale behoeftes te faciliteren, zullen dierentuinen in heel Europa meer ruimte moeten maken voor mannetjes en Blijdorp wil als fokcoördinator toonaangevend zijn in die ontwikkeling.

In lijn met de fission–fusion-filosofie zullen er dit decennium twee extra perken gerealiseerd in Blijdorp worden om een dynamische groep van vrouwtjes, een volgroeide bul en enkele jonge mannetjes te creëren. Op het bestaande perk van de Indische neushoorns zal waarschijnlijk een nieuwe stal komen voor de bullen, met als randvoorwaarde dat Namaste in ieder geval haar oude dag in Rotterdam mag slijten. Rondom deze nieuwe stal komt een state-of-the-art buitenverblijf en een derde verblijf zal gerealiseerd worden op de plek waar nu de gedomesticeerde kamelen staan. Er kan geschoven worden met wie waar staat en wie met wie, met oog voor waar de dieren zelf zin in hebben. De nieuwe deur die gemaakt gaat worden in Taman Indah, gefinancierd door de vereniging Vrienden van Blijdorp, is een pril begin. Het meenemen van het bongoperk en het Aziatisch Moeras in de plannen ligt ook nog op tafel, maar momenteel lijkt het erop dat deze gebieden te veel geld zullen vergen om te ontwikkelen in verhouding tot hoeveel terrein het daadwerkelijk oplevert.

Foto: Roy Hijdra (BB-Facebook). Bangka met Sunay in 2015.