Kort Nieuws #187

Groot gemis (1/2)

Foto: Jolanda Berkelmans (BB-Facebook). Gorilla Bokito (1996-2023)

Hoe gaat met het de gorilla’s in Blijdorp? Na de dood van Bokito heeft de familie enkele dagen achter de schermen doorgebracht. Inmiddels lijken de mensachtigen weer hun normale gang te gaan, maar de verzorgers houden de situatie nauwlettend in de gaten. Rotterdam telt nu twee vrouwelijke gorilla’s (Aya en Tamani), plus hun respectievelijk drie- en tweekoppige kinderschares. In afwezigheid van een dominante zilverrug bestaat het risico dat deze twee takken met elkaar in conflict komen. Gelukkig lijkt dat vooralsnog niet aan de orde. Of, en zo ja wanneer, er verhuizingen plaatsvinden, wordt uiteindelijk bepaald door de Europese fokcoördinator in Apenheul. Daarbij speelt mee dat de genen van zowel Aya als Tamani al rijkelijk vertegenwoordigd zijn in het fokprogramma. Ruimte voor extra gorillababy’s is er eigenlijk niet. Ook telt de gorillagroep momenteel drie jonge mannetjes (Aybo, Thabo en Ajabu), die onder nieuw leiderschap wellicht verstoten worden. Het is een complexe puzzel.

Groot gemis (2/2)

Foto: AD. Said Kasmi heeft als wethouder de portefeuille onderwijs, cultuur en evenementen.

De dood van Bokito hangt niet alleen als een donkere wolk boven Blijdorp zelf. Binnen mum van tijd was het overlijden van de imposante gorilla voorpaginanieuws in heel Nederland. Veel mensen vragen zich niet alleen af hoe het nu verder moet met de mensapen in Rotterdam, maar ook hoe ze de herinnering aan Bokito levend kunnen houden. Op social media werd al snel gevraagd naar een standbeeld, ofwel in het park zelf ofwel ergens prominent in de stad. Blijdorp-directeur Zevenbergen reageerde terughoudend in de media: “Als iedereen dat wil, is het prima. Maar je kan ook zeggen: doe een bijdrage aan natuurbehoud. Dat helpt de soortgenoten van Bokito in het wild.” Ook D66-wethouder Kasmi gaf aan dat hij geen heil zag in een standbeeld als daar bij Blijdorp geen draagvlak voor was.

Foto: vandaagenmorgen.nl. Benvenido van Schaik.

Desalniettemin diende Benvenido van Schaik namens Leefbaar Rotterdam op 13 april een motie in bij de gemeenteraad om deze mogelijkheid te verkennen. Van Schaik is een bekende naam voor veel Blijdorp-fans: tijdens de coronapandemie stelde de zelfverklaard fortuynist zich wisselvallig en provocerend op en sprak hij zich fel uit tegen de dierentuin. Tijdens een korte toespraak in het stadhuis stelde Van Schaik dat Bokito jarenlang als toeristische trekpleister gediend had, en dat Bokito “net als de rest van de Club van 27” een “rafelig randje” had. Van Schaik kon op weinig steun vanuit de zaal rekenen. De politiek mag zich helemaal niet zo direct bezighouden met welke kunst er in de stad verschijnt, klonk het veelal. Daarvoor bestaan immers commissies en richtlijnen. Uiteindelijk stemden alleen Leefbaar Rotterdam en coalitiegenoot DENK vóór de motie, net als één lid van de Volt-fractie. Het plan werd van tafel geveegd door zowel de andere coalitiepartijen (VVD en D66) als de gemeentelijke oppositie (GroenLinks, PvdA, BIJ1, Partij voor de Dieren, ChristenUnie, SP, 50PLUS en het tweede Volt-raadslid). De raadsleden van het CDA en Forum voor Democratie waren niet aanwezig tijdens de vergadering.

Natuurbehoud

Foto: Leo Brentjes (BB-Facebook)

Blijdorp zet een tandje bij qua natuurbescherming! Het park neemt de coördinatorrol op zich voor een zesde fokprogramma: het EAZA Ex-situ Programma (EEP) van de kroeskoppelikaan. Al jarenlang is Rotterdam de Europese ‘hofleverancier’ van deze grote watervogels, dus toen Poznań Zoo aangaf dat zij het fokprogramma niet langer wilden beheren, was Blijdorp eigenlijk de gedoodverfde opvolger. Als EEP-coördinator bepaalt Blijdorp niet alleen welke pelikanen zich mogen voortplanten en welke transporten er plaatsvinden, maar stelt de dierentuin ook huisvestingsrichtlijnen en educatieadviezen op. Vorig jaar was Blijdorp al betrokken bij een onderzoek naar de herintroductie van de pelikaan in de Lage Landen, waar deze soort in de 15e eeuw werd uitgeroeid. Momenteel broedt de kroeskoppelikaan alleen nog in de Balkan, het Midden-Oosten en Centraal-Azië, waar veel populaties onder druk staan. Er bestaan in Europa momenteel 463 officiële fokprogramma’s. Met verantwoordelijkheid voor zes daarvan is Blijdorp nu de koploper binnen Nederland. Voor zij die het zich afvragen: de Europese recordhouder is momenteel Praag, met negentien fokprogramma’s, op de hielden gevolgd door Jersey Zoo (18) en Chester Zoo (17).

Ontsnapt!

Foto: Karlijn Westdijk (BB-Facebook). Op 23 april: “net geen Zeeland meer, maar hij is weer in de goede richting aan het vliegen.”

Een ander fokprogramma dat Diergaarde Blijdorp overziet, is dat van de Rüppells gier. In de Gierenrots-volière zitten meerdere van deze aaseters momenteel op het nest, maar dat is niet wat de gemoederen de laatste tijd bezighoudt. Medio april is één jongvolwassen individu ontsnapt uit een separatiekooi bij de oude vogelshow, nadat noodweer het net beschadigd had. Nou heeft Blijdorper Bende in de loop der jaren al best vaak bericht over vogels die het ruime sop kiezen (een gier, een ara en een caracara in 2020, een ibis en een gier in 2019, een ara in 2017…), maar dit dier maakt het wel érg bont. Vorige week dinsdag werd hij gespot op Voorne-Putten en twee dagen later werd hij gesignaleerd op Schouwen-Duiveland, maar afgelopen zondag bevond hij zich alweer rondom Eindhoven. De dierentuin vraagt om waarnemingen door te geven aan gier@diergaardeblijdorp.nl.

Voorspoed

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Zijn ze niet lief? Blijdorper Bendelid Cor de Gier wist dit prille gezinnetje in de Grote Vliegkooi te fotograferen. Vorig jaar legden de Filipijnse eenden ook al eieren, maar het is niet bekend of die jongen ook succesvol grootgebracht zijn. Deze grote moerasvogels worden in hun natuurlijke leefgebied bedreigd door jacht en het verdwijnen van hun habitat. Zo’n dertig Europese dierentuinen huisvesten deze soort. Geboortenieuws is er ook bij de kuifhertjes in de Chinese Tuin. Het kleine hoefdiertje verstopt zich meestal, dus goed zoeken! Zijn oudere broer, Donghai, woont tegenwoordig ‘op kamers’ in de Himalaya-biotoop.

Apenstreken

Foto: @ingedevriesphotography (BB-Instagram). Jonge gelada.

Hoera! Zowel bij de gelada’s als bij de witkruinmangabeys is nieuw leven te bewonderen. Gelada Jaba, bekend van de tv-serie ‘Het Echte Leven in de Dierentuin’, heeft zich voor het tweede jaar op rij bewezen als vader. De moeder is Helena. Het is de eerste keer dat zij zelfstandig een jong grootbrengt in Rotterdam. Bij de mangabeys op de Savanne zijn de gelukkige ouders Oda en Quinny. Ook voor Quinny is dit de eerste keer dat zij het moederschap op zich neemt. Spannend!

ALV 2023

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Hyacinthara’s.

Vorig weekend organiseerden de Vrienden van Blijdorp hun jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. Daar heeft Blijdorp laten weten vaart te zetten achter de renovatie van de Zuid-Amerikaanse volières. De verwachting is dat de hyacinthara’s, kuifseriema’s, witwangfluiteenden, reuzentoekan, rode ibissen, kuifhoenderkoeten, bahamapijlstaarten en roodschoudertalingen nog maar enkele weken op hun huidige stek te zien zijn. De aanleiding voor de werkzaamheden is de erbarmelijke staat van onderhoud van het complex. Het huidige plan is dat de nieuwe volières op dezelfde plek herbouwd worden en dus niet wezenlijk groter worden. Wel worden de volières hoger dan nu het geval is. Ook gaan de verblijven van ‘doorloop’ naar ‘langsloop’, om het risico op overspringende ziektes tussen mens en dier te verminderen. De werkzaamheden zullen naar verwachting een paar maanden duren.

Belevenissen

Je hoeft je voorlopig niet te vervelen in Diergaarde Blijdorp! Na een zeer geslaagde Koningsdag ging Blijdorp vandaag alweer van start met de Afval Awareness Week. De komende dagen kan je een exclusief kijkje achter de schermen nemen bij de afvalsorteringslocatie in de dierentuin. De rondleidingen worden verzorgd door Renewi en worden elke dag van 13.00 tot 15.00 uur gegeven (20 minuten per tour). In het Caraïbisch Café kan je knutselen met afval en er is een speciale speurtocht. Meer informatie vind je HIER. Vanaf de meivakantie is het daarnaast mogelijk om op je telefoon een interactief spel te spelen, ‘Blijdorp the Game’. Het doel van het spel is om de ‘Grote Graaier’ te vinden en te verslaan en zo de biosfeer te beschermen. Download de app gratis in de App Store of via Google Play!

Leegloop

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Poolvos Arti.

Verdriet bij de poolvossen. In korte tijd zijn beide mannetjes overleden. Zowel Arti als Blacky kwamen in 2020 naar Blijdorp via Stichting AAP, het Nederlandse opvangpunt voor exotische ‘huisdieren’. De exacte achtergrond van beide poolvossen is dan ook onduidelijk en de dieren kampten bij aankomst al met verschillende kwaaltjes, waaronder moeite met bewegen en herhaaldelijke ontstekingen. Pijnstillers maakten al enkele maanden onderdeel uit van hun dieet. Voorlopig staat hun verblijf in het midden van de Arctica-biotoop leeg.

Gebroken hart

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Okapi Kisala.

Wie recentelijk het Hart van Afrika opgezocht heeft, zal het opgevallen zijn dat er nog maar drie okapi’s rondstappen. Eind maart heeft Kisala (2019) de Maasstad verruild voor Antwerpen. De Rotterdamse okapi-groep verandert de komende tijd waarschijnlijk nog wel een paar keer van samenstelling, want ook voor de hengst Ngwani en de jongvolwassen Mhina bestaan transportplannen. Het is de bedoeling dat alleen M’buti blijft in Blijdorp en dat zij uiteindelijk gekoppeld wordt aan een nieuw mannetje. Door periodiek nieuwe stelletjes te vormen, wordt de genetische diversiteit binnen het fokprogramma gewaarborgd.

Samenwerking & Onderzoek

Foto: Diergaarde Blijdorp (LinkedIn). Dr. Filipe Cunha, docent gedragsecologie in Wageningen.

Het is een onmisbaar onderdeel van de wetenschap: congressen en symposia. Diergaarde Blijdorp is momenteel bezig met de transitie van klassieke dierentuin naar instituut voor wereldwijd natuurbehoud, wat samengaat met het faciliteren van meer onderzoek. Enkele weken terug organiseerde Blijdorp dan ook een Research Symposium om de laatste inzichten en toekomstige uitdagingen te bespreken met wetenschappers uit heel Europa. Het is de bedoeling dat dit een jaarlijks evenement wordt. De drie lezingsthema’s dit jaar waren ‘veterinair’, ‘gedrag’ en ‘genetica’, met tussendoor nog verschillende posterpresentaties door studenten en praatjes door bedrijven en universiteiten. Het smaakt naar meer!

Blijdorp Bouwt

Foto: Cobie Kievit van den Steenoven (BB-Facebook). Het oude caviaverblijf.

In de lente is het tijd voor de grote schoonmaak! Blijdorp lijkt definitief de handdoek in de ring te gooien wat betreft de cavia’s. De cavia’s zijn een verhaal met een lach en een traan in Blijdorp: baby booms werden steevast gevolgd door schurft-uitbraken. Vorig jaar overleden zowel de laatste wilde cavia als de laatste huiscavia. De hekwerken zijn nu weggehaald, hun oude optrekje tegenover de poedoes is veranderd in een botanisch plantsoen. Bij andere knaagdieren, de prairiehondjes, zijn de hekken juist verhoogd. Ieder jaar weer weten er enkele prairiehondjes te ontsnappen uit hun verblijf in het Noord-Amerikaanse themagebied. Veelal gaat dat om jonge dieren die uit de kolonie gezet worden door dominantere individuen. Blijdorp heeft de voornaamste ontsnappingsroutes de nu in kaart gebracht en heeft die delen van de muur grondig verbouwd. Het zal moeten blijken of deze meesterontsnappers zich dit keer wél laten bedwingen… Ook is het bezoekerspad in de Okapi-Volière vernieuwd. Het oude pad, dat bestond uit gerecycled rubber, heeft plaatsgemaakt voor een semi-verhard grindpad.

Foto: Cobie Kieviet van der Steenoven (Facebook). De nieuwe toegang tot de prairiehondjes.

Foto: Cobie Kiviet van der Steenoven (Facebook). Het nieuwe pad bij de okapi’s.

Kort Nieuws #186

#SpringInBlijdorp

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Na een paar kalme maanden begint de natuur te ontwaken uit haar winterslaap. Dat merkt Diergaarde Blijdorp ook! De Rotterdamse dierentuin viert het voorjaar met de nieuwe actie #SpringInBlijdorp. Op het Amazonicaplein en het voorplein bij de Rivièrahal kan je hoog- en verspringen. De leukste foto’s die via de hashtag gedeeld worden, maken kans op een uniek Blijdorp-springtouw. Check de details van de campagne HIER.

Van onschatbare waarde

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Zijn ze niet schattig? In februari mocht de Visaya-vierling voor het eerst buitenspelen in de Maleise Bosrand. De drie meisjes en het jongetje werden eind vorig jaar op de wereld gezet door ervaren moeder Olga. Voor de zekerheid worden ze nog even apart gehouden van hun vader CJ en hun oudere zus Martine. Dankzij de opknapbeurt die het verblijf in 2021 kreeg van de Vrienden van Blijdorp kunnen beide groepjes wel tegelijkertijd naar buiten. Blijdorp is trots op zijn herhaaldelijke foksucces met deze Zuidoost-Aziatische varkens, die kritiek bedreigd worden in hun voortbestaan. In 1999 ondertekende Diergaarde Blijdorp een overeenkomst met de regering van de Filipijnen, waardoor in 2004 een fokprogramma afgetrapt kon worden in Europa.

Voorjaarsbode

Foto: Diergaarde Blijdorp (Facebook)

Ook in de Gierenrots-volière is jong leven te bewonderen. Het gaat om een Rüppells giertje wiens biologische ouders in Avifauna wonen, maar dat uitgebroed is in de broedmachine in Diergaarde Blijdorp. Gelukkig ontfermen de Rotterdamse pleeggieren zich liefdevol over het kuiken. In de broedmachine liggen trouwens nog heel wat andere eieren van Rüppells gieren, witruggieren en witkopgieren. Spannend! Aaseters vormen een essentieel onderdeel van het Afrikaanse voedselweb, maar zijn de afgelopen decennia sterk achteruit gegaan. Een van de oorzaken daarvoor is dat stropers soms karkassen vergiftigen, omdat rondcirkelende gieren hun aanwezigheid verklappen.

Blijdorp Bouwt

Foto: Cobie Kievit van der Steenoven (Facebook)

Stamgasten kunnen het haast niet gemist hebben: het voorplein bij de hoofdingang staat in de steigers! Het lijkt te gaan om een algemene ophoging en cosmetische modernisering. Bronnen melden dat ook de omringende beplanting aangevuld wordt met nieuwe Noord-Amerikaanse soorten. Blijdorp hoopt het project uiterlijk begin april af te ronden. De werkzaamheden hebben overigens geen gevolgen voor de bereikbaarheid van het Oceanium en Arctica.

Rotterdams Rif

Foto: Diergaarde Blijdorp (LinkedIn)

Als een soort zwaard scheidt de Landtong Rozenburg de Nieuwe Waterweg van het Calandkanaal. Zodoende krijgt het nauwe schiereiland heel wat natuurgeweld te verduren, wat betekent dat het afbrokkelen van de kade altijd op de loer ligt. Wat nou als we hier zouden werken mét de natuur, in plaats van tegen de natuur? Dat is het idee achter de gloednieuwe golfbreker die het Delfste bedrijf Reefy geïnstalleerd heeft. Het kunstmatige rif is ongeveer 25 meter lang en 3 meter hoog en bestaat uit zeventien reusachtige ‘legoblokken’. Die zijn zo ontworpen dat ze een heenkomen bieden aan een breed scala aan planten, vissen en ongewervelden. De kunstrifblokken zijn getest in het Oceanium van Diergaarde Blijdorp: een schaalmodel van deze modulaire kustverdediging is te zien in de koraalbak. Bij laagtij kan je de bovenkant van het echte rif trouwens ook spotten in de haven.

Het echte leven in de dierentuin

Foto: I Care Producties (Facebook)

Blijdorp schittert weer op tv! Een nieuw seizoen van ‘Het echte leven in de dierentuin’ werd in februari afgetrapt op NPO1. De eerste aflevering trok meer dan 1 miljoen kijkers en nog altijd staat de documentaire z’n mannetje tegenover programma’s zoals ‘Beat the Champions’, ‘Langs de nieuwe zijderoute’ en ‘De Nieuwe Vermeer’. Vanzelfsprekend loopt ‘Het echte leven in de dierentuin’ achter op de actualiteit en gaat het soms om gedramatiseerde verhaallijnen, maar desalniettemin biedt de show een bijzonder kijkje achter de schermen in dierentuinland. De serie bestaat in totaal uit zes aflevering, wekelijks te zien om 21.30 uur op NPO1. Tip: op blijdorp.nl houdt de dierentuin een mini-serie bij waar je kan zien hoe het nú gaat het met de tv-sterren!

Brandjes blussen

Foto: Jan van Keulen (BB-Facebook)

Dat was even schrikken! Op 9 maart arriveerde de brandweer met gierende banden bij het Oceanium in Blijdorp. Achter de schermen van het aquariumpand was brand uitgebroken. De evacuatie van bezoekers verliep rustig en snel. Uiteindelijk duurde het slechts twee uur voordat het Oceanium weer vrijgegeven werd. De materiële schade is beperkt en er zijn geen dieren of mensen gewond geraakt. De exacte oorzaak van de brand is nog wat mysterieus, al waren er even verderop werkzaamheden gaande. Naar verluidt ging het om de filterruimte van het Great Barrier Reef. Het park heeft laten weten dat er preventieve maatregelen getroffen zijn.

Victoria-Verslag

Foto: Carolina van Dijk (BB-Facebook). Bruine muisvogel.

Liefhebbers van de bruine muisvogels opgelet! Deze sociale vogeltjes zijn voortaan alleen nog maar in de Okapi-Volière te bewonderen. Zo’n vijftien van de twintig individuen uit de Rivièrahal zijn op transport gegaan naar Singapore. Het resterende vijftal is overgeplaatst naar hun soortgenoten in het Hart van Afrika. Verder logeert er momenteel een pruimkopparkiet in de Van-Harencarspel-voliere van de Victoria Serre. Dat is de kooi waar ook de kroonduiven en de Papoeamaina leven. Vermoedelijk gaat het om een jong mannetje waarvoor nog geen permanent heenkomen gevonden is. Zijn ouders wonen in de Maleise Bosrand.

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Jonge shamalijster.

Tot slot moeten we enkele uitspraken uit Kort Nieuws #185 corrigeren. De schuiven tussen de waterleliekoepel en het centrale segment van de Victoria Serre zijn toch níet geopend. Dat betekent dat er momenteel alleen een paartje roodoorbuulbuuls en een Braziliaanse tangara te vinden zijn in de waterleliekoepel. In het centrale deel zijn elf vogelsoorten te zien, waaronder de Palawan-pauwfazanten. Dat betreft trouwens niet een surplusdier, maar het fokstel. Sinds zij daar ingetrokken zijn, hebben ze zelfs alweer een kuiken grootgebracht! Ook de meldingen over een ingebroken roodborstje blijken onwaar. Het lijkt om een foutief geïdentificeerde shamalijster te gaan, waarvan er in januari nog eentje is uitgevlogen.

Kiss & Fly

Foto: Annemieke de Wit (BB-Facebook). Soldatenara.

Het is een drukte van jewelste bij de vogelafdeling. De transporten volgen elkaar momenteel zó snel op, dat Blijdorper Bende nog even wacht met verslag doen hiervan. Voor één verhuizing maken we echter een uitzondering: recent is de allerlaatste soldatenara vertrokken uit Diergaarde Blijdorp. Dat betekent dat de hyacinthara’s en pruimkopparkieten nu de enige kromsnavels in Rotterdam zijn. In Kort Nieuws #184 berichtten wij al over de reden voor deze ara-exodus: Blijdorp is bezig met het volledig afbouwen van de oude vogelshow. En tja, als de ara’s geen gelegenheid meer krijgen om hun vleugels te strekken, zijn de nachtverblijven bij de Vrije Vlucht Voorstellingen toch wel aan de kleine kant… Bovendien kampt het complex met bouwvalligheid en gaat deze op termijn tegen de vlakte. Meneer gaat een mooie toekomst tegemoet in Polen. Hij werd onderweg vergezeld door zes zwartkopibissen uit de Grote Vliegkooi. Die volière staat eveneens op de slooplijst.

Zwart-wit

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Een lach en een traan bij de zebra’s. Alweer enkele maanden is Blijdorp bezig met het introduceren van Kitoko, een jonge hengst uit Wallonië. Om woningnood te voorkomen heeft Rotterdam enkele jaren niet gefokt met deze wilde paardachtigen uit Afrika, maar inmiddels is de kudde door natuurlijk verloop behoorlijk geslonken. Gelukkig lijkt het te boteren met Emma, de laatste merrie waarvan de verzorgers denken dat ze nog vruchtbaar is. Ook oude Eva stelt zich kalm op tegenover Kitoko. Alleen met Marjolein wilde het maar niet vlotten. Na 28(!) jaar was ze niet zo bewegelijk meer, maar sinds de komst van Kitoko was ze erg onrustig. Al dat driftige gesprint over de vlakte deed haar helaas geen goed. De laatste weken liep ze steeds moeilijker en had ze zichtbaar pijn aan haar achterpoten. Na veel wikken en wegen heeft de dierenarts daarom besloten om Marjolein in te slapen. Het lichaam van de zebra is aan de leeuwen gegeven ter gedragsverrijking.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Overleden zebra wordt aan de leeuwen gevoerd.

Kort Nieuws #185

Beschuit met mossels

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Is ‘ie niet koddig? Op de valreep van 2022 is een Euraziatische otter geboren in de Chinese Tuin van Blijdorp. De vader is Jacco (wiens ouders in 2020 ontsnapt zijn), de moeder is Karin. Het is hun eerste kindje, maar het ouderschap lijkt hen goed te vergaan. De Rotterdamse fotografen kunnen in ieder geval geen genoegen van hem of haar krijgen. En dat is niet de enige koter! Op de Afrikaanse Savanne is witkruinmangabey Casper bevallen van een gezond aapje. De vader is Oda.

Noodopvang

Foto: Diergaarde Blijdorp (blijdorp.nl)

Diergaarde Blijdorp ontfermt zich over een wild kortsnuitzeepaardje. Het opmerkelijke diertje spoelde op 30 december aan nabij Vlissingen, waarna wandelaars de dierenambulance belden. De Rotterdamse dierentuin en het Texelse Ecomare fungeren als revalidatiecentra voor zeepaardjes in nood. Achter de schermen is te allen tijden een aquarium beschikbaar hiervoor. Eind vorig jaar konden daardoor zes zeepaardjes succesvol vrijgelaten worden in de Oosterschelde, zoals ook de bedoeling is met deze pechvis. De Nederlandse kust vormt het uiterste noorden van het verspreidingsgebied van het kortsnuitzeepaardje. De laatste jaren worden ze steeds vaker waargenomen rondom Zeeland en de Wadden, wat waarschijnlijk betekent dat onze steeds warmere zomers hen hiernaartoe lokken. Maar ja, onze winters zijn toch wel erg fris en onstuimig, zoals deze zuidelijke bezoeker aan den lijve ondervonden heeft…

Spannend

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Gaan we in 2023 voor het eerst in meer dan tien jaar tijd lentekriebels bij de zebra’s zien? Een jonge hengst is overgekomen vanuit Le Monde Sauvage om onze dames het hof te maken. Blijdorp heeft het een tijdje zonder mannelijke zebra’s moeten stellen, want in andere Europese dierentuinen worden ieder jaar meer dan genoeg streepjes geboren. Overbevolking, dat is natuurlijk niet de bedoeling! Inmiddels is de kudde in Rotterdam echter behoorlijk geslonken. Sinds de dood van (stokoude) merrie Erika in 2020 heeft Blijdorp nog maar drie vrouwtjes. Twee daarvan, Eva en Marjolein, zijn al zó oud dat het park eigenlijk geen veulens meer verwacht van hen. Het komt dus aan op numero drie, Emma. Overigens is het best even wennen voor de hechte vriendinnen, zo’n hormonale vent, dus de introductie verloopt geleidelijk.

Shuffle

Foto: Dennis Molenaar (BB-Facebook). Manenduif.

De verzorgers in de Victoria Serre hijgen uit na een druk broedseizoen. De meeste kuikens van vorig jaar hebben inmiddels een nieuw huis gekregen, wat betekent dat het tijd is om de kas voor te bereiden op 2023! De meest ingrijpende verandering is misschien wel dat de schuiven tussen het centrale segment en de waterleliekoepel opengezet zijn. Eerder werd het centrale deel al samengevoegd met het voormalige jaarvogeldeel. Losgelaten in dit nieuwe megaverblijf zijn de manenduiven, die voorheen in de Van-Harencarspel-kooi woonden. Daar wonen nu alleen nog kroonduiven en een Papoeamaina, want dat koppeltje Balispreeuwen heeft Blijdorp verlaten.

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Roelroel.

Ook de vrijgezelle groenhelmtoerako heeft de Rivièrahal verruild voor een mooie toekomst elders. Daarentegen bivakkeert nu een jonge Palawan-pauwfazant in de Victoria Serre. Zijn ouders zijn te vinden in het Natuurbehoudscentrum, samen met onder meer enkele puberende roelroels, die vanwege de kou geëvacueerd zijn uit de parkietenvolière. Terug naar de Victoria Serre: nadat de knip er een jaartje opzat, mogen de groenvleugelduiven dit jaar weer mondjesmaat  broeden. Een paar duivinnen zijn teruggezet bij de heren. Oh, en er is nog een toevoeging aan de Victoria Serre, zij het geheel onvoorzien. Bezoekers melden dat een wild roodborstje zijn weg naar binnen heeft gevonden. Het is een mysterieuze prestatie.

Buiten Blijdorp

De Kölner Zoo rouwt om de oudste okapi van Europa: vrouwtje Kisanga. In maart 1995 werd zij geboren in Diergaarde Blijdorp als eerste dochter van Lisala, haar vader was Kiburi. Op haar oude dag werden de simpelste dingen, zoals eten en lopen, steeds lastiger. Op 4 januari kondigde het park aan dat de dierenarts haar daarom ingeslapen heeft. Kisanga was een zus van ‘onze’ Kamina, die in 2020 onder soortgelijke omstandigheden overleed in Blijdorp. Lisala en Kiburi hebben in totaal zes jongen op de wereld gezet, waarvan alleen de jongste, Lomela (2003), nog in leven is. Kisanga is in de loop van haar leven vier keer moeder geworden en leeft voort in haar talrijke nazaten.

Foto: Michael Bause (ksta.de). Kisanga in 2007 met haar zoontje Zukuma, tegenwoordig fokhengst in Safaripark Beekse Bergen.

Kort Nieuws #184

Welkom

Foto: piranha-info.com. Archieffoto.

Nieuw in Diergaarde Blijdorp: de luipaardcactusmeerval (Pseudacanthicus leopardus). Een klein groepje is uitgezet in het bassin van de dwergkaaiman. Het is een soort uit de familie der pantsermeervallen, bodembewonende zoetwatervissen met zuignapmondjes. Daarmee schrapen ze algen van rotsen en eten ze kleine ongewervelden. Pantsermeervallen worden in de aquariumhandel ook wel pleco’s genoemd. Als je er eentje adopteert, check dan altijd om welke soort het gaat: sommige kunnen erg groot worden en zijn dan lastig te verzorgen.

De grote inhaalslag

Dit is het laatste nieuwsbericht dat in 2022 zal verschijnen op het Blijdorper Bende Blog. Fijne feestdagen toegewenst, lieve lezers! Zodat iedereen up-to-date het nieuwe jaar ingaat, is deze nieuwskatern extra lang en delen we nog wat nieuwtjes die we eerder over het hoofd zagen. Daarbij delen we ook wat informatie uit de meest recente uitgave van het Vriendennieuws, die normaliter pas over een paar maanden openbaar zouden worden. Graag vragen we van jullie een kleine wederdienst: overweeg om in 2022 lid te worden, schenk een geliefde een lidmaatschap als cadeau of doe een kleine donatie aan Blijdorp. Dankjewel!

Groot klein nieuws

Foto: Saskia Bokkers (BB-Facebook). Blijdorp fokte een paar jaar geleden ook al met de kantjils.

Te beginnen bij een zege in de Maleise Bosrand: er zijn afgelopen zomer twee Balabac-kantjils geboren in Diergaarde Blijdorp! Dat is erg bijzonder, want de vader van de kleintjes is een van slechts twee fokmannetjes voor deze bedreigde soort in heel Europa. Het is dus erg belangrijk dat hij zijn genen doorgeeft. Beide kalfjes zijn vrouwelijk, maar hopelijk kan hij volgend jaar wat zonen verwekken. Blijdorp heeft drie fokvrouwtjes waarmee hij potentieel gekoppeld kan worden. Met in totaal zes individuen herbergt Rotterdam eigenhandig ongeveer de helft van alle kantjils in gevangenschap wereldwijd. Een paar van deze nachtactieve ‘dwergherten’ zijn te zien in het nachtdierenhok in het Aziëhuis.

Natuurbehoudscentrum

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Het is nooit bekend gemaakt waarom de bladstaartgekko’s achter de schermen zitten, maar mogelijk is luchtvochtigheid in het NBC het probleem.

Het is gemakkelijk om de kluts kwijt te raken in het Natuurbehoudscentrum. Het is een eeuwig komen en gaan van dieren! Dit jaar hebben is een roodoorbuulbuul uitgevlogen hier. Achter de schermen is tevens een kritiek bedreigde Annam-waterschildpad uit het ei gekropen, mogelijk dat hij uiteindelijk voor de schermen geplaatst wordt. Al enkele jaren zijn de Annam-waterschildpadden niet zichtbaar voor bezoekers. De totale afwezigheid van de bladstaartgekko’s is tevens nog altijd een groot gemis onder bezoekers. De dieren lijken het achter de schermen echter naar hun zin te hebben, met laatst zelfs een onverwachtse geboorte.

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Wel te zien zijn een heleboel pasgeboren Maleise wandelende bladeren (goed zoeken!) en een paar jonge gilamonsters. Blijdorp heeft de smaak aardig te pakken met de laatstgenoemde soort: dit jaar zijn een aantal gila’s uitgevlogen naar andere parken en laatst zijn wederom zeven gila-eieren uitgekomen. Het zijn de enige gilamonsters die dit jaar geboren zijn in de dierentuinwereld. De teller staat nu op zeventien gilamonsters in Blijdorp, waarmee het park de grootste populatie ter wereld herbergt.

Vogelvlucht (deel 1)

Foto: Maxime Stok (BB-Facebook). Slechts een handjevol dierentuinen houdt papegaaiduikers.

Ook in de grote volières is het makkelijk om de tel kwijt te raken tijdens het broedseizoen. Uiteindelijk een bescheiden resultaat op de klippen van Bass Rock, het vogelverblijf bij de entree van het Oceanium. Eén jonge papegaaiduiker is toegevoegd aan de kolonie, net als drie zeekoeten. De opbrengst bij de Falklands lag iets lager dan normaal met drie koningspinguïns en één ezelspinguïn, maar daar zijn de verzorgers niet rouwig om. Er is juist sprake van actief populatiebeheer om overbevolking te voorkomen.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De laatste blauwgele ara’s zijn op transport gegaan.

Een bewogen jaar bij de Zuid-Amerikaanse vogels. Er waren ‘gebruikelijke’ succesjes bij de hyacinthara’s, rode ibissen en kuifseriema’s; voor de jonge seriema en een deel van de ibissen is alweer een nieuw tehuis gevonden, net als voor een hyacinthara (uit ’21). Dat mag ook wel, want de volgende baby-hyacinth is alweer onderweg! Minder opvallend, maar wel uniek was de geboorte van een witwangfluiteend. Toch was het vooral een jaar van afschalen: Blijdorp heeft dit jaar afscheid genomen van de laatste geelvleugelara’s, blauwgele ara’s en groenvleugelara’s. Achter de schermen is nog maar één soldatenara aanwezig. Deze soorten werden gehouden bij de Vrije Vlucht Voorstellingen, maar deze vogelshow zal niet terugkeren.

 Vogelvlucht (deel 2)

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook). De geboorte van een secretarisvogel dit jaar was een primeur.

In de Gierenrots-volière, op de Savanne, zijn dit jaar voor de verandering geen maraboes uitgevlogen. Zij bleven wat langer in het winterverblijf vanwege de nestbouw van de secretarisvogels. Behalve de jonge secretaris zijn dit jaar drie Rüppells gieren, één kapgier en twee witkopgieren uitgevlogen. Voor twee daarvan, een witkop en een Rüppells, waren geen geschikte pleegouders beschikbaar in Blijdorp en daarom zijn zij ‘geadopteerd’ door Vogelpark Avifauna. Nu we het toch over de Gierenrots hebben: laatst is de volière weer opengesteld voor bezoekers. Door wat kleine aanpassingen zijn bezoekers nu te allen tijde afgeschermd van de vogels. Er geldt namelijk nog altijd een afschermplicht in verband met de griepepidemie onder watervogels en pluimvee in Europa.

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook). Weinig dierentuinen hebben zoveel succes met de violette schildtoerako als Blijdorp.

En wat is er dit jaar gebeurd in de Okapi-Volière? Een heleboel! Niet alleen was er een ware ‘baby boom’ bij de muisvogels, geelkeelfrankolijnen en driekleurglansspreeuwen, maar ook de violette schildtoerako’s hebben maar liefst twee nestjes met twee jongen grootgebracht. De groenhelmtoerako’s zijn ook weer van de partij met twee kuikens. De zomertortels hebben twee eieren uitgebroed en er waren ook twee legsels bij de sneeuwkaptapuiten, de recentste daarvan was goed voor maar liefst drie kuikens! Oh, en dan waren er ook nog de vier kleine marmertalingen bij de vijver. Helaas suggereren nieuwe bronnen dat zij het niet gered hebben. De klad zat er dit jaar ook weer in bij de vergrijzende groep bijeneters en zwaluwen, met wederom nul eieren. Zout in de wonden is de recente dood van een van de twee hoppen.

Foto: Marja Troost van Dam (BB-Facebook). De eerste jonge flamingo’s sinds 2004.

Drie gezonde purperglansspreeuwen bij de buren, bij het Weverkopje, zijn een schrale troost. De aanwas bij de textorwevers zelf bedraagt vijf à tien kuikens, waar de verzorgers genoegen mee nemen. In de Krokodillenrivier zijn (voor zover bij ons bekend) dit jaar geen vogels uitgevlogen. Daar staat tegenover dat op het Flamingo-Strand maar liefst twaalf van deze roze langpoten uit het ei kropen, plus broedsucces bij de Baers witoogeenden én de noordelijke pijlstaarten!

 Vogelvlucht (deel 3)

Foto: Josien de Vries (BB-Facebook). De kolonie molinettispreeuwen bereikte dit jaar recordgrootte.

Grotendeels hetzelfde liedje als altijd in de Victoria Serre: Balispreeuwen, muisvogels, roodoorbuulbuuls en kroonduiven alom. Het liedje, of beter gezegd het oorverdovende getjirp, van de molinettispreeuwen klinkt echter luider dan ooit tevoren: de kolonie is meer dan verdubbeld in grootte dit jaar, tot een zestigtal vogels! Er zijn al een paar kandidaten gevonden voor het opvangen van de nieuwe generaties. Totdat het zover is, voorkomen de verzorgers handmatig dat er nog meer eieren uitkomen.

Foto: Shirley Kroos (BB-Facebook). De nieuwsgierige jonge shama’s stalen de show in de Victoria Serre deze zomer.

Met zo’n imposante zwerm zou je bijna vergeten dat ook de geelkeelgaailijsters (3x) en de shamalijsters (10x) een erg productief broedseizoen achter de rug hebben. De meeste shama’s zijn al doorverhuisd. Op de valreep van 2022 ook nog een langverwacht kuiken bij de manenduiven. Er waren ook onsuccesvolle broedpogingen bij de irenabuulbuuls, zwartnekvruchtenduiven en dolksteekduiven, maar wie weet pakt dat beter uit in 2023. Blijdorp gaat het nieuwe seizoen in met vijf reuzentoekans, na een jaar met twee sterfgevallen en één geboorte.

Uitzwaaien

Foto: Patrick Kruizinga (BB-Facebook)

Sumatraanse tijger Emas laat de polder achter zich. In Duitsland heeft de fokcoördinator een vrouwtje gevonden waarmee hij zich mag voortplanten. Voorlopig blijft ons vrouwtje Alia, inmiddels al aardig op leeftijd, alleen achter in de Tijgerkreek. Eveneens vertrokken naar de oosterburen zijn twee kuifhertjes. Het betreft het koppel dat tot voor kort in het ‘bosverblijf’ van de Himalaya-biotoop verbleef. Op deze plek hadden de dieren veel last van stress.

Foto: Johanna Kok (BB-Facebook)

Dan nog een paar oude nieuwtjes die we niet eerder gemeld hadden op het Blijdorper Bende Blog. In mei heeft Rotterdam afscheid genomen van vicuña Evita (2020), zij is inmiddels helemaal ingeburgerd in Berlijn. Het nieuwe Vriendennieuws meldt het vertrek van verschillende jongvolwassenen, waaronder een violette schildtoerako, een Visaya-wrattenzwijn, twee slurfhondjes en twee Balispreeuwen. In het mutatieoverzicht staan tevens zes kortsnuitzeepaardjes: dit betreft opvangdieren die, na een uitgebreid revalidatieproces, deze zomer in het volste geheim teruggeplaatst zijn in de Oosterschelde.

In memoriam

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). De doodsoorzaak van de koedoeman is niet bekend gemaakt.

Helaas zijn er dit jaar ook weer een paar weduwes en weduwnaren bijgekomen in Blijdorp. Na jarenlang succes is de fok bij de Himalaya-glansfazanten opeens stilgevallen met de dood van het vrouwtje. Manlief is naar verluidt achter de schermen geplaatst. Bij de grote koedoes is het mannetje gestorven. Zonde, want de jonge bok heeft zich nooit kunnen bewijzen als vader. Ingewijden melden dat Blijdorp momenteel nadenkt over de toekomst van de resterende koedoes in de dierentuin, omdat de kudde steeds vaker ruzie heeft met de giraffen. Het Vriendennieuws meldt verder het overlijden van een slanke lori, een koningspinguïn, een Balispreeuw, een textorwever en een flamingo. Nog recenter is de onverwachtse dood van vicuña Marion, in april van dit jaar geboren, en de dood van de laatste huiscavia.

Dier zoekt dier

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook)

Elders is Blijdorp druk bezig met het samenstellen van nieuwe koppeltjes. Er is een mannelijke toepaja in ontvangst genomen om het vrouwtje in het Aziëhuis gezelschap te houden. Ook de wallaby’s hebben weer een heer in hun midden (uit Wildlands Emmen), al zit de groep voorlopig aan de anticonceptie. De onvruchtbare bongobok is op transport gegaan naar Tsjechië. Ons overgebleven vrouwtje heeft nu gezelschap van een jongedame uit GaiaZOO en het verblijf kan weer eventjes mee dankzij een kleine facelift. Rotterdam is nog in afwachting van een nieuwe bongoman om de dames het hof te maken. Er zijn sinds 2019 geen bongo’s geboren in Rotterdam.

Botanisch Blijdorp

De plantenkundigen in Diergaarde Blijdorp zitten niet stil. Op de Savanne zijn nieuwe bomen aangeplant. Ondergronds zijn speciale structuren van kunststof aangebracht die de wortels moeten beschermen tegen het gewicht van giraffen. Hieronder zie je hoe de transplantatie eraan toeging.

Kort Nieuws #183

Stupiditeitenrubriek

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook)

Eind oktober werd Blijdorp opgeschrokken door een paar extreem harde knallen. RTV Rijnmond meldt dat een paar kinderen van ongeveer tien jaar oud illegaal vuurwerk in de greppel van het olifantenverblijf gegooid hadden. Een ooggetuige meldt dat een parkmedewerker achter de scholieren aanging, maar de woordvoerder meldde nadien dat onderzoek naar de knallen niks opgeleverd heeft. Bij gebrek aan resten en verder bewijs is de politie niet ingeschakeld. De twee jonge olifanten in Blijdorp, Radjik en Maxi, zouden flink geschrokken zijn van het kabaal. De rust keerde echter alweer snel terug in de kudde.

Record

Foto: Ria van der Graaf (BB-Facebook)

Een heleboel updates bij de neushoornleguanen in het Oceanium. In 2020 kreeg ons vrouwtje gezelschap van twee oude dochters en een onverwant mannetje. Dat gebeurde vrij halsoverkop, want hun oude opvangadres kon niet langer voor hen zorgen. Familie-liefde is bij deze grote hagedissen vrij beperkt, dus het was wel een ietwat gespannen situatie. De rust is nu wedergekeerd met het vertrek van een van de dochters naar Frankrijk. Tegelijkertijd is de relatie tussen het oude vrouwtje en de heer opgebloeid. Ze is weliswaar het oudste individu in heel Europa met 33 jaar op de teller, maar ze is een nieuwbakken moeder van drie! De jonkies zitten achter de schermen.

Komt dat zien

Foto: Greet van den Bergh (BB-Facebook)

Vogelfanaten opgelet: de inwoners van de Grote Vliegkooi zijn weer te bezichtigen! Nee, niet van dichtbij. De megavolière is al enige tijd niet toegankelijk voor bezoekers in verband met preventieve maatregelen tegen het coronavirus (2020-2022) en het griepvirus (begin 2020 en weer sinds 2021). De hinder is zelfs zo groot dat het complex op de slooplijst van Blijdorp is beland. Die werkzaamheden lijken echter nog wel even op zich te laten wachten, de laatste prognose is dat pas in 2024 begonnen wordt met de bouw van het nieuwe olifantenverblijf op deze plek. Als tussenoplossing zijn nu rondom de Grote Vliegkooi kijkplekken gecreëerd, zodat we toch nog eventjes kunnen genieten van alle verenpracht in de volière. Denk aan de wolnekooievaar, die maar in weinig dierentuinen gehouden wordt. Sinds de Grote Vliegkooi voor het laatst zichtbaar was, zijn ook Filipijnse eenden toegevoegd aan het bestand.

Pandapost

Foto: Patty Kloosterman (BB-Facebook). Prem en Muna.

Vaarwel Fang-Pi! De rode panda is verhuisd naar het Tsjechische Ústí nad Labem. Oorspronkelijk kwam Fang-Pi naar Blijdorp omdat ze op doorreis naar India zou gaan. Daar zou ze onderdeel gaan uitmaken van een herintroductieproject. Om onbekende redenen is daar helaas toch vanaf gezien. Fang-Pi’s oude stek is nu het domein van de jongvolwassen zusjes Soma en Savita. Ook dit betreft weer een tijdelijke opvangsituatie, uiteindelijk zullen zij gekoppeld worden en op doorreis gaan. De naburige Bergdierenrots wordt overigens nog steeds bewoond door Kwina, Miyuko en hun koters Prem en Muna.

-> Update januari 2023: de verdeling van de twee verblijven is in feite omgedraaid. Excuus voor de vergissing!

Kuifmakaak

Foto: Cor de Gier (BB-Facebook). Dunja (links) en Maria (rechts).

Hoera! Er is weer een jong te zien bij de kuifmakaken. Het werd ook wel weer eens tijd, want sinds Dunja’s eerste bevalling in 2020 zijn twee makaakjes dood ter wereld gekomen in Blijdorp. Er leven nu zes makaken in het Aziatisch Moeras, waaronder oma Maria en de trotse vader Kersen. De kuifmakaak is kritiek bedreigd in hun natuurlijke habitat, het noordoosten van het Indonesische eiland Sulawesi, door overbejaging. Overigens bestaat op het naburige eiland Bacan sinds de 19e eeuw een invasieve populatie. Blijdorp is een partner van de organisatie Selamatkan Yaki die zich inzet voor het oplossen van deze problematiek.

Inhaalronde

Foto: R. Traxl (zootierliste.de). Marmerkleurige zwaarddrager (archieffoto).

De laatste publicatie van Vriendennieuws van 2022 kan ieder moment op de deurmat vallen en dat betekent dat het vorige nummer weer openbaar is gemaakt op de website van de vereniging. Wil jij het tijdschrift kunnen lezen zodra het uitkomt? Word dan een Vriend en steun de Diergaarde! De Vrienden melden een verhuizing in de Rivièrahal: de oude mannelijke zwartnekvruchtenduif is achter de schermen geplaatst in afwachting van een nieuwe partner. Twee jongvolwassen kinderen van hem nemen zijn plekje in de Victoria Serre van hem over. Verder is Blijdorp de troste verzorger geworden van een vissensoort die is uitgestorven in het wild: de marmerkleurige zwaarddrager (Xiphophorus meyeri) uit Mexico. De bijdrage die Rotterdam hiermee levert aan de instandhouding van de soort is immens, al zijn er helaas geen plannen om de vissen een plekje voor de schermen te geven. Tot slot melden de Vrienden in het mutatieoverzicht de dood van een drieteenmeeuw, een bladstaartgekko, een ezelspinguïn, een bizon, een slurfhondje en een Indische antilope. Vertrokken zijn een Rüppells gier, een Himalaya-glansfazant en een groepje prairiehondjes. De aankomst van vier ganzen (soort onbekend) uit een vogelopvangcentrum completeert het rijtje.

Stoelendans

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). De kleine ploegschaarschildpad.

Een paar adreswijzigingen. Het driekoppige gezinnetje kuifherten dat voorheen bij de Chinese Tuin woonde, is overgeplaatst naar de Bergdierenrots. Als zoonlief Donghai (‘Ari’) eenmaal groot genoeg is om een partner te krijgen, mag hij zijn ouderlijk huis weer betrekken. Tot die tijd staat het oude verblijf leeg. Leegstand is er ook in de Krokodillenrivier: de doornstaartagame die eerst naast de slurfhondjes woonde, is één hok opgeschoven, naar dat van de pannenkoekschildpadden. Wat er met zijn oude stek gaat gebeuren, is onbekend. Over schildpadden gesproken: de kleinste ploegschaarschildpad heeft een eigen hoekje gekregen in hun verblijf in het Natuurbehoudscentrum. Qua ontwikkeling loopt dit individu achter op zijn soortgenootjes, hopelijk komt de rust hem ten goede. De ploegschaarschildpad is een kritiek bedreigde diersoort uit Madagaskar. Bij de buren ook een separatie: één jonge Komodovaraan is achter de schermen geplaatst na een ruzie met zijn familielid.

Foto: Luciënne de Gier (BB-Facebook). Kuifhertjes.